장음표시 사용
371쪽
De praedic. Situs. Quaesti L XX VII. 3ον
non ut verum relatiuum secundum esse, sed ut relatiuum secundum dici. Nam haec forma huius praedicamenticum sumatur in ordine ad locum S subiectum, est relatiuum secundum dici. sicut potuit scientiam, quae vere est in I raedicamcnto qualitatis:eli tamen reatiuum secundum dici. Ad Quartum respondet D. Tho. 3. physicorum lectio. s. quod non Pont-tur aliud praedicamentum, quo aliquid
si in tempore ordinate : quia ex eo , quod tempus est numerus motus , esse in tempore est ordinate esse :n loco: at
vero esse in loco non dicit esse secundum ordinem partium in illo, sed, praecise in illo, & ita debuit poni aliud praedicamentum quo simus ordinati secundum partes in loco . Ad confir. respondetur, quod etiam est impossibile,quod aliquid sit quantum, εἰ non fit figuratum,tamen diuersa ratio praedicamentalis est esse figuratum , & esse quantum. Ita in proposito : situs enim praesupponit ubi. Ad quintum respondetur , quo aliqui dicunt distingui realiter tanquam res a re, & separari unum ab alio. Naglobus persecte sphericus est in I eo,& non est siluatus, quia nec stat, nec sedct, nec cubat &c. Et s hoc est verum facile soluitur argumentum .Sed res nodetur etiam , quod distinguitur realiter formaliter. Et quantiis totum Sc
partes sint idem , & totum , se partes ut sunt idem sunt in loco & situm habeant; sed secundum diuersana rationem habet situm , & sccniadum diuersam rationem praedicamentalem ubicationem habent: seu dinersa ratio sormalis est, secundum quam habent s- tum,& vhicationein . Sicut licet homo
N suae partes sunt idem , diuersa ratio est, secundum quana totum eis quale, de est quantum. Ad sextum respondetur, quod asperum,& lene sunt in prydicamento qualitatis, secudum quod disponunt subiectum, ut causenu assionem, vel secundum quod sunt effectus passionis. Sunt autem in hoc praedicamento secundsi quod habent illas partes prominetes,
vel minores diuersimode ui loco dispositas. Nec est in conueniens, unam S eandem rationem secundum diue sas rationes formales in diuersis constitui praedicamentis, & in diuersis speci bus eiusdem praedicamenti, ut diximus in praedicamento qualitatis , No
quando pro loco , M sc dicit et cmeniata diuersimode csse siluata naturaliter. Nota ctiam , quod locus secudum quod partes diuersimode , & cum o dine continet, cst forma extrinseca, aqua sumitur denominans forma intrinseca huius praedicamenti, secundum
v cro ' d absolute continet , sumitur forma, quae est ubi de praedica
Quid sit bubitus,seu habere, prout en
rum praedicamentorum sic disti- nit: ilabitus eis corporum, & eorum, quae circa corpora sunt adiacentia, secundum quem haec quidem habere, illa haberi dicuntur. At vero D.Th m. ex Arist. vi primum videbimus aliter dis nit. Contra hoe est argumentum. Omne praedicamentum dicit parti- r A isticularem entis modum: sed habitus no dicit particularem entis modum: Ergo non eis praedicamentum.Maior patet: Nam substantia, uantitas 3 c. modos particulares entis dicunt. Minor proin
bariir: N1m habitus, vel dicit modumentis subflantialem: & hoc non , quia solum subitantia hunc modum lubstantialem, S p dicamentalem importat, non etiam accidentalem, quia habitus non est aecidens : crgo non im portat modum istum accid. ntalem. Patet, quia vestitum esse , vel calciatum esse nihil reale ponit in iubiecto,
372쪽
so st Commentari j in Arist. Logicam.
sicut nee habere uxorem , vel habere seruos 1 sed est quaedam denominatio extrinseca , quae fit a veste, sicut esse visum fit a visione .Et confir .nam si est aliquid reale , maxime , qu a veilis , aqua denominatur vestitus homo, est aliquid reale : sed hoc nihil est: ergo. Patet: quia etiam visio a qua denominatur paries xisus, est aliquid realersed quia est extrinsecum est rationis denominatio: sed etiam vestis est quid
extrinsecum homini, cum non inhae-rcat homini: ergo fiet denominatio rationis ab illa. Secundo, Communis confessio est omnium , quod quando aliq vestitur, vestis quidem mutatur, non vero
homo: ergo cum homo dicitur vestiatus nulla in ipso si mutatio,1 ed solum in v cste : ia ita explicant Theologi il-Iud, habitu inu latus, ut homo . Itaque filius Dei in susceptione humanitatis non fuit imulatus,sicut nec homo cum vestitur,liumanitas tamen ipsa mutata fuit, de meliorata.Vide Medina q. go.
1.ar. I.Tunc sic : non mutatur homo
per hoc, quod est vestitus; ergo non est aliquod aceidens realeb: quia si susciperet accidens reale mutaretur saltim metaphysice, si quidem haberet accidens aliquod quod antea non habebat. ,
Τcrtio ; Nam si habere vestem est praedicamentuin distinctum , cur non erit praedicamcntum distinctum, vel pertinebit ad praedicamentum habitus , ad minus habere qualitatem , habere pecunias, & alij modi ab Ams l. s. metaphysicae ubi supra,Win pol praedicamentis numerati. Et confrmatur et
Nam in quo differunt habitus, ut ethma species qualitatis, & post praedis minentum a a habitu, ut est praedicamentum distinctum videtur, profecto iquod in nullor & sc sicut unum est
post praedicamentum, ita aliud Quarto.Omne praedicamentum habet i pecies a sed habitus praedicamentum non liabet species: crgo. Minor probatur: Quia calceatum este, vesti-ituniella Sc. non sunt species diuersae huius p dicament uergo. Probatur antecedetrimam omius speciei diiunctio debet sumi per aliquid formale intrin secum t sed calceamentum, vellis sunt quid extrinsecum: ergo non pote1t ab illis supri distinctio.
Quinto sic argumentor: Nam habe- F. Arru re ve1iem c 1 presse ponitur ab Aristo fele in poli pire dicamentis, ut unum post prpdicanaetitorum: ergo non cst speciale genus.Conscquentia est euidens;& probatur antccςcens, bi tractans de postprs dic clauiatis ait,quod habe
tus dicit, quod habitus proprium est conuenire inultis subiectis , xl x elii &habenti vellem: nam sic explicant alia qui logicuted inuin accideris,non potςst conuenire multis subiectis: ergo habitus non est accidens . Minor probatur : quia indiuiduatur accidens ex
subieet O. Et confirmatur 3 quia vestis dicitur habitus sed vestis pro materiali est lubstantia & in preaic amento subitantis pro formali eli accidens , S: in prςdicamento qualitatis et go habitus non est speciale praedica-
DRo cuius intelligentia, ut multi-L plicem significationem huius quod est nabere,seu habitus, explicemus suo D aeta, quod habitus multis modis dicitur. Primo modo pro qualitate radicata,& qua est de difficili mobilis. & se
supra in praedicamento qualitatis a.
ctum suit de habitu. Secundo profo ma debita alicui subiecto determin t se, cui opponitur negatio eiusdem formae cum aptitudine in eqdem subiecto isto pacto 1 isus est hab tus, cui opponitur eius priuatio, s cilicet, caecitas, &Ilio modo agitur de habitu in postprs dicamentis.Tertio modo lumitur, videriuatur ab habere,seu haberi, qu modo , dicatur pecunia habita a me , dcc. Et in hoc sensu tractatur de eo in poli praedicamentis cap .de habere,ubi ponuntur 3. modi habendi, quos ibi
vide. Quarto modo sumitur habitus Pro
373쪽
pro veste sic figurata, S: incisa; quo patho dicitur haSitus muliebris, S monachi, se sc pro materiali est in praedicamento substantiae, pro formali in praedica ne lato qualitatis in .specie. Quinto modo sumitur pro accidenti consurgente cx vcne, & ex re , quae habet illam. Et illo modo eli xl imum decem praedicamentorum & vocatur habitus, d quo modo in praesentiarum est
. . Nota secundo : quod cum di*nitur D stimi ' liniti liis Gilberto debet sic intelligi εδο sensu causa in Habitus est alia centia Φη με corporum, tu eorum &c .id est, hab:-tus causatur ex adiacentia corporum, S- eorum, quae lunt circa corpuS .Ex eo
enim , quod vel tis milii adiacet, tu exeo,quod ego habeo vellem, vestis a me habetur induta,rς1ultat in me accidens quoddam, quod est praedicamentum ultimum,& vocatur nabitus, sicut ex eo, quod ego circundor a loco resultat in me accidens quoddam, quod vocatur ubi,quo est eue in loco . Darisio quas tonit.
I I Abitus est speciale praedicamenia
in tum, & importat specialem m dum entis, sicut quatitas qualitas &c. Et pro hoc nota.quod cum quis habet silia kajia vitem sibi adaptatam & vestitam in f finali, ter habens vestem & vestem ipsam, me kaknis . diat quoddam ens, & quoddam acciadens, resultans ex vel te,& ex habente illam, quod quidem accidens dicitur habitus, seu habitio,& habitio ista, seu habitus non est homo , nee est vestis , scd quoddam medium accidens, & si-γificatur per modum actionis aut passionis,licet non sit actio, aut passo. Nam habitio ex parte habentis consideratur per modum actionis,& ex parte passi per modum passionis, & hoc quod sic significatur per modum actionis est praedicamentum habitus . Et sic
dicit sic, habitus dicitur uno modo, tanquam actio quaedam habentis & habiti. ut actus, quidam ut motus,sicut
actio intelligitur media inter agens, Se id quod fit, ita inter habentem indumentum & habitum, medius est habi- P:tus. Et ista habitio seu habit β causatur
in nobis ex adiacentia vestium . Non itaque ut in secundo notabili dictum . .eli, est ipsa adiacentia, sed accidens quoddam completum ex adiacentia vestium,est enim dissinitio per causam id est causatur ex adiacetia, sicut enim ubi causatur ex hoc , quod locus nos continet, de cit quoddam accidens di- stinctum praedicamentaliter a loco δίsicut quando, quod est esse in tempore est quoddam accidens relictum in nobis ex teinpore, quod est esse in tempore t eodem pacto habitus est causatus in nobis ex habere vestimentum voiὶitum t hoc posito prob. conclusio. Habere vestem non est vestis, nec res habens vestem: ergo est aliquid aliud , non substantia, ut de se constat: ergo accidens non rationis, quia habet esse seclusa operatione intellectus: ergo reale, non incompletum: ergo completum. Probatur antecedens;qiua in suo senere non est pars, nec modus alici aus praedicamenti, & non est aliquod accidens supradictorum praedicamentorum: ergo alterius, quod vocamus habitum. Secundo. Sicut ubi determinat per modum praedicamentale rationem entis ad esse talis praedicameli, se actio similiter,& sic de reliquis: ita eodem modo ratio habitus & modus ha- bitus determinat rationem entis ad peculiare prsdicamentum.Na dicas, quare magis accidens determinatur ad rationem praedicamenti ubi per ubi cationem, quam per habituationem ad rationem praedicamenti habitus . Vitiamo probatur automate Arist. ponentis illud, ut unum praedicamentum &Gilberti S D. Tho. ubi supia, di Dmnium metaph. ergo vere est praedicamentum.Nam tot grauissimi viri; Sc do .ctissimi non erant fraudandi, & communis sententia semper tenenda, nisi .
Secunda eonclusio r Hoc praedia camentum distinguitur a postpraedicamento habitus. Haec concluso Videbitur in postpraedicamentis anterim
374쪽
Tertia conclusio: Hoc praedicamentum habet suas proprias species,& genera distincta a generibus, & speciebus cuiusuis alterius praedicamcnti. Pro quo nota: quod sicut ratio huius praedicamenti consistit in quodam accidenti, quod importat respectu transcendentalem ad vestimentum , seu ad habitum, quem induimus: ita diuersitas specierum debet sumi penes ordines ad diuersa indumentorum genera, quae nobis adiacent. Nam sicut relatio se habitus de praedicamento qualitatis, illa respicias terminum, hic subiectum,& penes diuersitatem in his, quς respiciunt, reperitur in illis diuersitas: ita eodem modo cum habitus sit habitio vestimenti penes diuersitatem ve stimentorum & corporum, quae nobis adiacent erit diuersitas specierum, quas species supra ponemus. Ex quo sequitur, quod hoc praedicamentum differt a quando , quia illud est accidens relictum ex tempore, hoc Est a cidens relictum ex vestimentis. Sequitur scdo,ouod quaecuque habitio vestis erit habitus nutus praedicameli, et si sit brutorum, quia hie non excluditur talis brutorum habitus, ut si equus habeat sella &e. Quod dixerim , quia erat in hac parte logici habitionem irrationalium a ratione 2 raedicamenti reiicientesmam ficut illorum quan titates, S: qualitates non reiciuntur a praedicamentis, ita nec illorum habitus. Sequitur tertio quod habitus in hoc praedicamento constitui debent esse habitus, quibus habentur corpora. Nam distinitur quod sit adiacentia coi porum, & per hoc excluditur ab hoc praedicamento habitio rei spiritualis, etiam fi aliquid mediaret inter habentem & rem habitam praedica
subatiar num. Sortem togatum indiuidua.
V Ide' in Ia uello. .eomo in praediis
camento habitus,qui aliter ordinat hoc praedicamentum: sed haee est melior, bd generalissimum dicit habere adiacentiam corporis , siue per modupartis, siue totius.Genus sub alternum, Vestitum esse , quod est commune ad
multa genera vestimentorum. Τoga
tum esse est species speciat stima: Calceatum esse, alia, coronatum eis alia 3e sic in rc liquis. Ex hoc poteris in alijs vlt mis praedicamentis ordinem
praedicamentale constituere. Dissoluuntur a Iumenta.
AD primum respondetur .Habitus ad T.
dicit peculiarem modum entis accidentalem,& est aliquid reale, non fit denominatio formalis, nisi ab habitu, qnod est quid i utrinsecum homini v .g Nam sicut dicitur quantus aquantitate: ita etiam dicitur habere ab habitu , seu dicitur habituatus ab habitu. CausaIiter quidem a veste dicitur talis, sicut dicitur esse in loco causaliter a loco, formaliter vero abibi. Ita hic dicitur habere formaliter ab habitu. Et per hoc patet ad confir- M. U. mationem et Nam habitus est quid reale, quia est accidens reale intrinsecum homini, licet sumatur ab alictuo reali extrinseco , quod est vestis: scd vestis ponit aliquid reale in habente illam , quod non ponit visio in re visa, quia
Ad secundum respondetur, quod ad s. per hoc,quod homo habet vestem vestitam,mutatur metaphysice,quia habet quoddam accidcias, quod antea non habebat. vestis autem At fiat vestis,inciditur ad modum,& proportio 'nem vestiti,& vcstitus non ad propor ad 3.
cipiendo formam vestiti,& non muta i
tur vestitus accipi edo formam vestis. Et hoc dicunt Theologi: non tamen ν Volunt dicere, quod vestitus non ae M
Ad tertium respondetur, quod ha- 'l', bere qualitatem Z q. est postpraedic mentum et quia solum dicit quendamRQdummus imperfectum et eaterum comm μ. habe
375쪽
De praedic. Habitus Quaest. L X X VIII.
habere vestem,quia est accidens quoddam inter habitam vestem,& inter habentein illam, & accidens completu, ideo constituit praedicamentum Sicut enim oppositio est quoddam accidens imperiectum: ita habere quantitatem
qualitatem dcc.Licet enim ea,quae Oppon utur contrarie v.g.sint in praedicamento: eo de modo haerere vestem vestitam est praedicamentum, quia est quid completum, habere vero qualitatem quid incompletum : & hoc propter diuersas naturas utriusque. Ad confirmationcm Vide D.Tho. I.2.q.
Ad quartum respondetur ex ultima conclusione. Species enim sumuntur ab ordine ad aliquid extrinsecum, caeterum ordo qui I in trinsecum est. Ordo enim est differentia,quae ab extrinseco sumitur, sicut actus sumit specie ab ordine ad obiectu, quod est extrinsecum actui, licet no omnino: ordo autem quid intrinsecum. Ita est diuersa species calciatum esse, & vestitum ecie, seu togatum esse : quia calceus di toga differunt specie ex parte figurae,
di quia respiciunt illa, illi habitus seu
habitiones sic specie differunt. --. Ad quintum Respondetur, quod numerantur ab Aristotele in post praedi-
. camentu, Vt innueret omnes modos
habendit non tamen ut ponatur inter postpraedicamenta:sed ad eomplementum modorum habendi, re liqui tamen praeter hoc sunt post praedicamenta . Ad sextum responcietur,quod habitus conuenit vesti causaliter habenti vestem formaliter; & sic diuersimode conuelut multis. Ad confirmationem respondetur, quod vestis dicitur habitus, sed analogicet sicut pomum dicitur sanum.
V here vestem, verbi gratia,& haberi vestem,sunt actio & passio; sed unupraedicamentum non debet a maride alio: ergo male dicitur duod habutus est habere vestem, seu naberi u stem ; siquidem dicitur, quod habitus sit actio,vel passio. Secudo. Habitus dicitur adiacentia 2. a vecorporum,seu eorum, quae sunt circa
corpus. Ex hoc sequitur, quod pellis, quae homini adiacet, denominet ipsum habentem causaliter: & ita habere pellem erit aliquid pertinens ad hoc praedicamentum . Probatur, quia Est co pus adiacens,& habere pellem causa. tur ex illa adiacentia' ergo. Sed hoc videtur falsum;quia tunc videtur, quod etiam habere corpus de praedicamento quantitatis pertineat ad hoc praedicamentum . Tertio.Nam si habitos,est corporu, 3. AVu.& eorum, quae circa corpus sunt adiacentia: ergo habere quantitatem pertinebit aa hoc praedicamentum: item, habere albedinem, habere frigus. Pa tet, quia frigus albedo, quantitas sunt circa corpus, iam quod non sunt coriapus sunt tame circa corpus: sunt enimae cidentia: ita quae circa corpus sunt, di adiacent corpori: ergo .
In oppositum est Gilbertus euius est haec definitio. Et si voluerimus nos diffinire, possumus habitum sic describere: Habitus est accidens quoddam, secundum quod denominamur habituati, seu habentes in ordine ad ornamentum corporis, medians inter habetem
di rem habitam. Et ex hoc intelliges solo in praedicamento habitus in lo-Lia 'gica, ubi dicit, quod vestis se habet in ordine ad hominem vestitutum , quasi formam . Quod debet intelli , quasi U- 'forma extrinieea, a qua sumituc forma intrinseca , quae est habitudo , seu babitus, sicut de ubi & loco dieitur. Ad quaestionem respodetur, quod definitio Gilberti est optima, quia habet conditiones bonae diis nitionis Est autem di sinitio descriptiua,& quae nueostae genere & differentia: quia prs- - . . dicamenta non habent genus disse
rentiam , sed habent aliquid , quod se ba'. Thabet ad modum illius . Et probo e - plicando dissinitionem: Nam adiacen- - tia ponitur loco generis i ut enim alia
376쪽
3 ια . Commentari j in Arist. Logicam.
quis dieatur vestitus, non lassici quomodocumque habere vestem , sed est necesse , quod vestis illi adiaceat per-
modum ornamenti, S per hoc sece nitur hoc praedicamentum ab hab o re, secundum quod est postpraedicamentum.Nam habere vestem in thecaeli post praedicamentum , & non pra dicamentum, quia vestis illa non adiacet. Dicitur corporum ad explicandu subiectu habitus. Nam non loquimur hic de quacunque adiacentia , sed de
adiacentia vestrum,& ornamentorum circa corpus:& ita ponitur corpus ad
explicandum subicctum ipsius habitus,& etla causam finalem. Nam propterea sunt habitus, 3c habentur pro-ter ornamentum corporis, quod ii et vestes, & denominatur ab illis extrinsece, M ab accidenti causatur ab illis, qui est habitus, seu habitio intrinsece, S: hoc vocatur adiacentia. Et per hoc excluduntur accidentia animae, quae cum habemus, non dicimur hab re habitum huius praedicamenti: quia illa non adiacent corpori. Cum autem dicitur & eorum, quae sunt circa compus , tangitur causa materialis formae extrinsecae huius praedicamenti, a qua fit forma intrinseca , quae sunt ornamenta,& vestes figuratae corporaliter ad formam, Si figuram habentis HabituS .ergo, secundum quod est praedicamentum,est habitudo corporis ad circunstans, quod formam corporis tale vel talem accipit: forma ergo, quae est in corpore vestito , secundum quam ad circustans extra comparatur & denominatur, est res huius eraedicamenti:&nomen significans illud ost nomehuius praedicamenti, ut vestitio, seu vestitum esse&c. Cum enim additur in diffinitione, secundum quod ii se ducuntur haberi, haec habere specificatio est habitndinis inter habens, Nis habitum . In hoc enim, quod est figuram dans,& ut causa finalis, &vt habens formam sibi inhaerentem dicitur habens. Hoc enim,quod figuram' accipit alterius dicitur habitu extrin sece,intermediat tamen inter iis c duo habitus, quae est sorina posita in hoc Praedi eamento. Et quantas habere s Ium conueniat parti, simplieiter It portat rem hinus praedicamenti: ficut calceatum esse,galeatum esse, quae simpliciter sui in hoc praedicamelo, S: dicuntur simpliciter nabituati tales,sine aliquo addito.At verb non denominatur 2Ethiops albus simpliciter, si sit solum secundum dentes albus, sed cum dictione diminuente, Se cum addito.
D primum respondetur ex Diuo Ad ν
Tnoma s. Metaphysicae, text. 2s.
quod licet significetur P modum actionis, vel passionis, non sunt actiones , vel passiones , scd pertinent ad praedicamentum habitus: sicut in relatione. Relatio significatur per modum actionis, S tamen pertinci ad praedicamentum relationis.
Ad secundu respoudctur, quod ali- Ad I. I. qui logici dicunt, expIicantes Gilbe tum in s. principijs, quod habero petilem non est pertinens ad hoc praecii camentum, magis quam habere caput, quia pellis est pars integralis anim iis, sicut & caput: sed debet esse habutio alicuius corporei extrinseci, quod
non sit de integritate suppositi, & si ead ornamentum extrinsece habitum. Ad tertium respondetur ex dictis, ad s. au. quod quia albedo, quantitas , sunt accidentia intrinseca , de non adhibita ad ornatum extrinsecum corporis, ideo ab illis non causatur res huius praedicamenti,nimirum habitus,quod est accidens reale, quia non sunt indumenta, nCc Ornam ta, nec res distinctae aduentitiae ipsi supposito, quod deberent habere, ut fieret ab illis denominatio huius praedicamenti habitus. Debet enim esse id, a quo fit denominatio vestis, vel ornamentum , aut totius, aut partis, quod supra dictis non conuenit e non enim dicitur, homo vestitus , vel ornatus ,si habeat albediis
377쪽
T. omni operatione intellectus, si quis habeat veste, etiam sine alia forma,dum illam vestem indutus fit, dieitur vestitustergo fit denominatio a veste Se no ab alia forma intris seca. Probatur antecedens: Nam fi illa sufficit denominare, non sunt multiplicandae
. - . Meundo: Nam illa est forma constituens hoc praedicamenturn, quae tribuit effectum formalem huius praedi. camentit sed vestis est huiusmodi: ero . Probatur minor. Nam illa positate itur homo vestitus,& illa exuta dicitur nuduse emo. Et confirmatur: Naita videntur dicere logici. Et solo in logica .c.9. de σ. vl imis praedicamentis , dicit, quod vestis se habet quasi forma, S: homo quas patiens ab illa.
s. aro. Tertio: Nam commune dictum est metaphysicorum, nuod haec sex vitiam a praedicamenta genominant ab e trinseco: ergo non est forma inhaerens sed quid extrinsecum denominanS. In oppositum est D. Tho. in locis in princ .citatis. Et dum quaeri inus, utrum homo diagatur vestitus a forma sibi intrinseca, nihil aliud est,quam quaerere an habi tus inhaereat homini,vel nonc sicut dicimus,quod aliquis denominatur ages secundum opinionem probabilem ab actione quae non inhaeret agenti, nec
est in agente Se loquimur de actione transeunto sed est in passo, & ab illa
actione homo dicitur agens quae quiadem sibi non infuere r. Eodem pacto
quaerimus , utrum forma huius praedi. camenti fit extrinseca rei, quae habet
ia . . Vestem, niIDII uni , an se vestis forma
denominaris , vel aliquid aliud accidens, quod quidem inhaereat vesti, Mdenominet hominem extrinsece vel irum di seηramυλ senoni lirat agens ab
extrinse- Vt in hac re dicam ouod e formius doctrinae D.Ths .mui ea-
P Rima coclusio.Qui diemet, quod r
habitus, leu aeciges, quod eu mra
dicamentum habitus, est quaedam serma existes in veste a qua denominatur habituatus, nihil impossibile diceret& saluaret sua postione dicendo, qε
sicut homo dicitur ages a forma, quae est in passo secundum nam opinione rita diceretur homo vestitus formaluter, a quodam aetidenti causat in veste ex eo quod vestitur ab homine Se illud aeeides distinguitur, ει aliter saltim , a veste iseundum materiale disecundum formale. Haec coclusio prohatur. Quia hoc genus denominandi ab ex rinseco reperitur in actione pro dicamentali: ergo etiam poterat hic reperiri sine aliqua implicatione. Secunda eonclusio. Homo no deno a. comes. minatur vestitus, seu habens a vestes tanquam a forma huius praedicameniati .Et patet: Nam si vestis consideraemiatur pro materiali, est substantia quae dam: sed substantia pertinet ad praedi- dicamentum substantiae,& non ad predicamentum habitus: ergo non potes esse Arma huius praedieamatissicut rerilatio est forma praedicamenti relati nis: Si quantitas praed icamenti quatitatis. Si vero eonsideretur pro formali, nec etia esse potest forma. Probatur, quia pro formali pertinet ad praedicamentum qualitatis,quia dicit figuram quadam,& est in quarta specie : ergo. Et si diras , quare ergo vocatur hani, tus, respondetur,quod habitus es nomen aequivocum ad rem huius prati i-camenti, & ad vestem, ficut est etiam locus ad Iocum de praedicamento quantitatis,& ad ubi. Tertia coclusio. Vestis est sorma ex 3.c ulmtrinseca huius praedicamuti,M crus est causa formae intrinsecp, seu habitus ,
prout est praedicamentum. Expficaturierimo. Na sicut esse m loco causatuta loeo , & esse in tempore causatura tempore, ara habitus causatur a veste. At locus de praedicamelo quantitatis S tempus, uuid extrinsecum sunt ad 1
378쪽
a . Commentarii in Arist. Logicam:
ter vellis. Ex eo enim resultat accidens huius praedica inenti , quia V situs sum veste: & ita est explicandus Solo vhi supra. Quarta conelusio . Habitus, proue .conct. est ultimum praedicamentum est accidens inhaerens rei habenti vestem, reis spiciens tamen respectu transcendem tali vestem illa vestitam. Et patet hoc primo.Quia D.Tho. .2.quaeli. s. art. a. & s. metaphysicae videtur dicere,uod inter homi uem habentem ve-em,Sc vestem mediat habitus, secundum quem homo dicitur habere vestem: ergo est ille in homine.Et praei rea probatur ratione: Nam esse vestiatum est praedicamentum habitus, at esse vestitum est in homine ergo. Praeterea. Calceatio,armatio, sunt res huius
praedicamenti, sed haec sunt in homiane: ergo. Probatur: quia esse vestitum non est in veste, sed in homine habente vestem Praeterea: Nam esse in loco , quod est ubi catum esse, quid intrinsecum est homini,& sibi inlis rei, quia est terminus motus localis, eum quo identificatur motus existens in homine: e go &in proposito esse vestitum idem erit cum nole. Et praeterea nam quando est axcidens relictum ex esse in tempore,non est in tempore, ted in re temporali r ergo etiam esse vestrium, erit accidens rellinum non in veste sed in re vestita. Itaque, sicut homo dieitur quantus a quantitate sibi intrinsecarita dicitur vestitus ab accidenti sibi intrinseco,quod est habitus,qui inhaeret
dicausatur in homine, ex habetet vestem vestitam, di ille habitus est hoc ultimum praedicamentum, dicit tamea respectum ad vestem
AD primum respondetur, quod est
impossibile, quod habeat vestem vellitam, di non habeat accidens sibi inhaerens, quod est habitust scut tu possibile est , quod habeat filium , re non habeat relationem pater nitatis. Sed fi solum confideramus vestim per inrelle m i n homine vesti eo absque con Muratione acci dunus,
quod ex tali , este relinquitur in homine dicetur vestitus causaliter, non formaliter, idest, eons deratur secvu- dum formam extrinsecam, & quae est causa , & non secundum intrinsecam& formalem. Utrum vor. posita veste Deus possit facere,quod non sequatur 'illud accidens intrinsecum,est dubiu:, Soto existimat, quod sic, Caietanus, quod non : quia implicat ex parte BActi:& ita ego credo.Sed de hoc iam supra dictum est canite de relatione . Et per hoc patet ad secundum, quod vestis est causa extrinseca is ictus soninalis huius praedicamenti, habitus ve . ro quod est accidens inhaerens homi ni est intrinsecum . Ad confirmationem Soti patet ex D. Tho in conclusonibus. Ad ultimum respondetur, quod eraplicatio una est, quod dicunt denominare ab extrinseco , non quia forma sit extrinseca, sed quia etiam si inhalis reat denominato & habent1 vestem , sumitur tamen in ordine ad vestem, quae est quid extrinsecum, ut in ordiune ad causam extrinsecam.
Vtrum proprietates, qua praestamen to huic assigno tur, sint recta assignata ET videtur quod non . Primos qui .am .
una proprietas est suscipere ma- 'gis, S minus et hac proprietas conuenit, alijs ab lioc praedicamento: ergo male assignatur,ut propria huius aer batur antecedens, quia conuenit qua litati secundae s cici. . VPraeterea secundo. Habitus non suis δ' um
scipit magis & minus: ergo etiam si ducat , quod non est Propriuiis quarto modo est in/Ie assi ita Nobatur ant
379쪽
quantitati: ergo non habitui: siquidenon est aliquod praedictorum .
Τ rtio. Nam vestitiim esse non suscipit magis, de minus: non enim unus est magis tunicatus, quam alius: ergo a solute non suscipit magis & minus. Sucunda pro prictas est, quod habi- tui nihil est contrarrum. COUtra, nam ea , quae inlcipit magis 8e minus, habent contrarium , ut patat in qualita-Sed habitus suscipit magis d minus: ergo habet contrarium . Set cundo, quia habere galerum Se habere pileum, nose compariuntur simul in codem. ergo sunt contraria, siquidem ab codem subiecto se expellunt, Se sic in aliis r c go. Et confirmatur: Quia calceatio dextra oponitur calceationi sinistrae :
Tertia proprietas est, quod habitus est in pluribus, ut in corpore & velle.
Conti a: Nam unum accidens non potest esse in pluribus subiectis:sed habLaus cit accidens : reto. Si dicas, quod est partialiter in illis contra : Nammam numerus est partialiter in pluribus subiectis : ergo hoc non est proprium habitus, esse in plurmus de etiasimiliendo est in plurihus subiectis partialiter, scilicet, in illis, quae millia sur,ve in Petro & Paulo, similibus: Se disimilitudo etiam in pluribus dissimili-
Respondatur, has troprietates esse recte assignatas a Gilberto si bene intelligantur. Et probatur explicando illas, de respondendo argumentis factis.
AD primum resp 3ndetur, quod Dialcipere magis de minus dupliciatur sumitur. Uno modo proprie ex P
mixtione contrariorum cum contraririo vel, de puratione contrarii .i contrario , quomodo a messo sit scipit mimis ex eo, quod magis est permixta nigredini,&s uscipit magis ex eo , q rodest nimiis permixta, & magis radicata
in subiecto, & se habitus non suscipit
magis S minus. Alio modo, generalitur, Sc improprie , propter maiorem vel minorem aptitudinem ad operan-
dum , S se habitus suscipit magis, deminus. Magis enim armatus est, qui habet Ealcam scutum, &C. quam qui s luna laabet galeam , quia magis aptiis est ad pugnam. Et illo modo non comvenit alijs .Etsi conueniat, non propterea non cite proprium , sed solum ii quenter , quod non est et proprium quarto modo. Et ex dictis patet ad sci. cundum. iAd tertium respondent quidam , A ν. quod non omiacet habrius suscis iuni AE. I. magis S minus, sed quidam, ut cas ea Istist .
nus suscipit, l& ita est proprium sc cundum qi id,sicutisse medicum ossi hois proprium. Illi ergo habitus, qui dispomini subiectum in ordine ad fi iacira alisia n,ut bene se habeat, ut ad pugnan , 5cc.madis S minus susciniunta hi vero no, Asij ret pondut, P duplux est a. Solutio. habitus fin: s. Unus est cotegere totum vel parte in illo actu; stu in habitu, in ordine ad illu non cadit intensio & remissio . Alitas est finis, seu actus secundus qui est protegere , studefendere, 8c in illo actu bene cadit intes & r missio. Et sic Arist. i. Flenchorii dicit,st Boreas laedit pauperes, Be nonduit tes, quia magis vellitus est disres, eius vestes non sunt cotritae, pauperis vero maxime. Ergo loquitur de luscipere magis di minus respectu secundi, actus. Et per hoc manci explicata I. proprietas. Secunda proprietas , quod habitui . . nihil sit contrarium pateti Quia cal- Ccatio no est corraria vestitio i,ex eo enim, quod non suscipit magis , R mi ' φnus, nec habet contrarium. Et per hoc colligitur argumentum primum , quia non suscipit magis & mimis proprie, nec in ordine ad primum actum, resic non habet contrarium. Ad secundia
negati r antecedus. Et ex eo cita no bene inferebatur, quia et in materia hominis no se copatiuntur forma hois st& cqui , & tamen hae duae formae non sunt cotrariae,sed repugnfites. Ad confir. respon. quod opponitur in ordine dextri Sc sinistri, non tam contrarie . sed relat ue, nec etiam in ordine habitus, sed in ratione relativi opponutiir.
380쪽
sic Commentarij in Arist. Logicam.
idest, repugnant respectu eiusdem ut in capite de relatione dictum fuit. Τertia proprietas. Si recte intelligatur est, bene assignara;si vero male nulla os t. Si enim intelligatur, quod unum numero accidens est in duobus subiectis tota labus, iam patet eius falsitas, quia cum accides indiuiductu rex subiecto, non potest esse in duobus subiectis totalibus. Et iam supra diffinituest, quod est in solo habente vestem labiective. Si vero intelligatur hoc modo,quod sit subiective, in re vestita, S terminetur ad veste, ut ad quid extrinsecum , sicut terminatur potentia risua ad obiectum & ex hoc dicatur, qd est in duobus, in uno ut in subiecto, in alio ut in termino, non ut in termino relativo secundu esse, quia non est relatiuu secundum esse , sed sicut in te mino relativo secundum dici, sicut possemus dicere, quod potentia est in obiecto, id est, terminatur ad obiectu; sc vera est. Caeterum non erit sic pro-l rietas 4.modo. Et ita explicat IaveLus.Aliam solutionem & explication Eadhibet Magnus Albertus in hoc praedicamento Vide illum. Sed non ita inihi placet, sicut Iavelli solutio . Ait .n. quod habitus praedicamentum resutitat ex duplici adiacentia,& ex adiacetia corporis habitui, & habitus corpori, M sic est in duobus partialiter , ex 'quibus resultata,ed nota quod relatio similitudinis inter dia o alba, non P 'test esse una, qua similia dicerentur , quia implicat esse relationem sine opposita sui correlatione . Et ita Petrus una similitudine refertur ad Paulum , & Paulus alia ad Petrum, unde non est una relatio in duobus subiectis. Et illae duae relationes oppositae sunt relati in ratione termini, & terminati, nam Vna terminat aliam,&alia altera. Sed utrum si unus duplici calceo in eodem pede esset calceatus, essent tunc duci accidentia solo numero differentia in eodem subiecto p Respondetur, quod
non . Solum enim esset una calceatio te spiciens duas calceas per modum vnius; sicut quando unus pater I su tur ad multos filios : omnes illi sunt unus totalis tarminusia
Quonam modo disserat praedicamentum habitus apostpradica me re habere. HAnc quaestionem ideo movemus
licet eius plena intelligentia ex postpraedicamentis sit petenda ut sciamus distinguere naturam huius praediacamcnti a natura post praedicamenti habitus . Non tamen hic explicabimus naturam post praedaeamenti habitus ex professo, sed succincte. Et id eo responmeo,quod habere, ut est post praedicamentum , importat quandam entitate imperfectitanam, sicut est videte in aliis postpraedicamentis, ut cout rcri ras simultas, S c .s uni imperfectissimaeentitatis, & quae vagantur per multa
genera,& consequutitur ex rebus mestorum generum. At vero habere,pr ut pertinet ad hoc praedicamentum,
dicit quid completum & perfectum,& quod non vagatur per multa gen ra,ex eo quod, quid completum est,&ratione sui complementi sibi determinat peculiarem coordinationem. Ex dictis in hoc praedicamento colligitur false dixisse Suare et in sua metapsvsca disput. s3. sectione I. mem. 3. r-mam huius praedicamenti constituti-uam esse vestem, quia vestis materialis tei sumpta est substantia , hoc autem praedicamentum est accidenti se ergo. Si vero accipiatur vestis formaliter dicit formam : vel figuram pertinentem ad praedicamentum qualitatis r ergo non est forma huius praedicamenti. Verum est , quod habere sumitur ab illa extrinsece, sicut ubi firmitur in ordine ad Iocum. Est etiam fallant ii Iud,quod asserit numero quinto quod propri tates huius praedicamenti eaedc ni sunt cum proprietatibus substantiae corporeae, um forma huius Drcdicamenti sit substantia . Ita cnim dicit, cum forma huius praedicamenti sit substantia quε-dam, ut in se est talis res, easdem habet proprie tes . Vnde dicendum estio. Ωώid im