장음표시 사용
51쪽
1 s Commentarii in Arist. Logicam.
nec formalem in ratione substantis , Pν-mbuti Liaesionam
quem non habeat Petrus, nec Petrus, . . . n riquem non habeat humo, ergo membra , ,
diuidentia nullo modo dili inguuntur Rr T hane quaestionem,&omnem de
realiter, Prodatur minor: nam si mo- V substantia disputationem intel-dus, quo homo secundo substat conis ligere possimus, operaepretium eri euenit homini, & non Petro, ergo iam animaduertere multi sariam substan- Ξώι nfia alicuid reale conuenit homini.& non tiam accipi posse secundum metaphy- mutit Petro,quod est falsum , quia quidquid scos & losicosa nam primo pro euia μέσου.
realiter existit in homine, prius erastit iuslibet rei essentia aceipitur, sic eam in Putro, si autem convenit Petro , accipit Aristo. cum diffinit univoca, &ergo Petrus est secundo substans, & aequi uoca. Nam dicit univocae qu sic erit secunda substantia ; quia cui rum nomen est commune, & ratio tu Conuenit ratio formalis. licuius, stantiae nomini aceommodat est ea- uenit etiam effectus forinalis illius ra dcm, ubi substantia pro essentia lautionis. Dices, quod Petrus habet su- conceptu obiectivo rei cuiuslibet vis biective secundi substantia rationem , paturiqua etiam ratione illam Arist. non tamen de numinatur secunda sub- Metappysi. tex. 33.&7.Metaph .lex.
stantia , quia non est capax illius de- ri accipit, accipitur secundo modo nominationis, sicut in passo est forma, substantia pro omni eo, quod non est qua agens denominatur tale , &t, in subiecto: & ita accipitur substantia men per illam formam non denomina pro ut distinguitur contra accideos . tur agens Passum , eodem modo, 'uλndo dicimus, eris aliud substantia, quamvis modul secundi substantis 3 liud accidens . Nam ista divisio iuxta sit in Petro , non denominatur Pe. D.Thoin aecipitur contradictorio motrus secundo substans, quia est inca- do ut accidens dicatur ens inhaerens spax talis denominationis N sussicit substantia uero est ens non inhaerens ut secunda substantia denominetur, alteri. Et substantia accepta pro vitalis distinctio rationis ratiocinatae distinguitur contra accidens, dhucae inter primam & secundam substan- cipitur tribus modis.Primo modo protiam. Contra. nam modus primi & seia su sistantia serarata a materia:& ita aecundi substantis solum per operatim cipitur ab Aristote. . Metaphy capit. nem intellectus distinguuntur, ergo 1. Secundo modo aceipitur pro su non est ista bona diuisio, quidquid di- sanisa sensibili, quae alteri non inhκ-ctum sit in solutione antecedenti. Anis iret et Ita accipitur s.Meraph. text. 8.tecedens probatur, quia tu Petro non Accipi ur 3. modo pro composito p
est duplex modus subitandi, sed sies. nibili in recta linea praedicamentali a set aliquid reale, esse deberet in Petro ita accipiturs Metaphy. capitu. g. Acei qui ut diximus) nihil reale est in ho- pitur etiam progeneralissimo praedira mine, quod non sit prius in Petro: eria mentis stantiae, quod non est eom. go solum est unus modus, qui quate. postum , sed abstrahit a simpliei Nnus cons deratur in ordine ad speeiem composito ; ut dicitur a Diuo Thom. seu genus dicitur secundumsubstans. Miratura generis capitu. Io. Recipi quatenus uero eonsideratur in ordine tur adhuc substantia peculiariter at
ad Petrum dicitur primum subitans,de gico duobus modis N pro ente per se ita diuisio est nulla, quia membra eu- quatenus accidentia sustentat a itatuscunque diuisi saltim formaliter rea quod dicit supra rationem entis peris, Iiter distingui debent . & redeuntisi modum quendam reductum ad praedi. sunt idem formaliter a parte rei pri- mentum substantiae ; quo constitutimum & secundum substans , omnia tur in ratione sustentantis accidentia inconuenientia supra dicta inter ara 3ctu liter. Nam si considesetur,ut enslluendum. Per se,dicit aliquid,quod potest susten
52쪽
lare 1ecidentia, si uero consit re utve actu e li sub accidentibus . dici I rλ- tionem subitantis acta. Et sic ἔςcipitur subitantia a logies ut actu a cildentia sustentat i & hoc quod iςiiu actu sustentare accidentia eth at tio formalis. subitantiae constituti ua, secundum quod a logico trach aurde substantia In hoc praedicamento, ut in serius erit videndum. Accipitur etiaa logico lubstantia secunde intentionaliter, quatenus dicit relationem substantiae,quae relatio est sucunda in te tio. Et quamuis solum ad logicum formali ter pertineat tractare de subitantia ea rationς, qua importat secundam intentionem , tamen tractatio etiam substantiae quatenus dicit aliquid rea- t . . te, Potest pertinere ad logi eam const-derationem in ordine ad secundam intentionem.In hac ergo quaestione illud inquirimus, quomodo accipiatur substantia eum in primam di secundam diuiditur. i In qua quaestione tunt vacla opinandi πων tium placita. Quidam dicunt substan-μ. tiam in communi est e diuisum , Ee hoe 1. . diuisum essentialiter habet quod sit substantia, denominatiue uero quod sit sed unda subitantia. Et non in conuenit diuisum conuerti denominatiue cualiquo membro diuidenrLDicunt ergo secundam substantiam denominatiue,& essentialiter ens perte, diuidi in primam & seeundam substantiam. Alii opimantur, si strino fiat de substantia prime intentionaliter , nullum dari diuisum in hac divisione, Si vero fiat sermo de illa secunde intentionaliter accepta datur diuisum formaliter, N hoc est intentio substantiae in conia creto, quae diuiditur in secundam intentionem pri ins substantiae , Ee in intentionem secundae . Censent uero alii hanc partitionem esse substanti
rum, ut uidetur tenere Amonius, ita ut sit sensus: Substantiarum in tecta v. linea constitii tarum , aliae sutit primae, aliae secundae. Dixerunt praeterea alii diuidi in hae parte substans in primum & secundum subitans : &hoc substans, quia analogum est nullatenus in praedicamento substantia collocari . suarer disp. 33. sectione secunda quandam opinionem ex his Naua e iis videt x conflasse i & dicit, substania mo Imm . tiam.diuidi in ratione subsistentiet, flesu hi tantis aliis, & membra diuidentia
esse rationis tantum & non rei, quoaddi itinctionem membrorum . Nam saepe inquit, contingit distinctionem
ei se rationis. & membra esse omninore alia ι ut patet in attributis diu iura, quae ratione distinguuntur inter se, de uni nihilominus entia realia. Et sob-dit, tamen, quod una tabstant subisti et ratione alterius, hoc non est in re sed inordine ad conceptus nostros . Vide quomodo dicit pugnantia . Nam
si membra sunt realia , de membra Impugna sunt pi' malia secunda subitantia , er- ιMντι- ngo non habet substantia quod sit prima,uel secunda per relationem rationis, uel in ordine ad conceptus nostros, etiam si distinctionem habeant in ordine ad nostros conceptus. Nam aliud est membra diuidentia distit gutper ordinem ad conceptus nostros , aliud est habere rationem primae vel secundae substantiae per ordinem ad nostros conceptus . Nam primum v rum es in aliqua opinione probabili , secundum falsum, de incompossibile in sua positione. Nam dicit,quod membra sunt realia, & quod habent rationem primi Se secundi subitantis
per relationem rationis . Nam quamuis attributa diuina realia sint& distinctionem rationis sortiantur in ordine ad nostroscoiiceptus,sapientia, v. g. sciustitia; non conitituuntur tame in ratione iustitiae de sapientiae pcr relationem rationiS, nec in Ordine ad nostros conceptus,
stantia in primam & secundam, no γῆν accipitur subitantia pro substantia in- νΜ completa.Probatur conclusio nam se- queretur, quod substantia prima , Se Iecunda manerent semper cum illa imperfectione iii completae lubitantis, Sese prima de secvada subitantia erunt Da in
53쪽
itane fila rij in Arist Logicam. t
ineomisti eae substan ta sed hoe fata sum: ergo. Prbbatis M JUSNam quan do aliquod Ori,1Κ- in ut rYtione includit aliquisti, imperfectionenin patricipatur dein Ver a membris abus cum ill , imperfectione; sicut si 'rit ratione animalis est haec imper emo νstam , nam sie ut suppositum 'hyn Mbὶb eM , ita prius habet sobstacrem terilantibus conuenireri, tu tot leti blito , & idem dicendum de
quod fit corrupti h le ah 4nihl diuide esia crispum.&il a prius exiit tala par re animal participatur Cemper ch- tu proue habet esse a reno, ta noram m
natur muta prilia & secundu subitaliqtia, seni per D nt aliquid eompletum; Sedili clo probitu ret Quidquid est de raetione superioris conuellit semper omni in seriori: seit de rationου substantiae in compliatae est rufid sit pars: ergo hoc deberet eompcee re hinni 1rm riori desie pri Aia se seeu fi glli substan fiat Essent Parres, i ii d est ab H in maximum, cum collocent di in piaestitam et o sub statuita, ali nu uun una ad id,quod est prima ge se nil a Libstanti . . Sed noth ait 'adlisi mali uita possunt Compet 're , essentia i ster & secundum Ioam κε simu- - ,- 8c llastini viae ad sidcnt litavim et rip matur. Alia vero illi conum nirdici i mi tanquam de sua rati alie exist nhia , ires tauquam consecuta ad sκ n rat Fontrix sed per accidens Et ista non participantur a suis in Dei bribus, sicut animali omue
issi esse quoddam totum potentiale, secundum qumd es, ire e forcntiis e misi Gratum N hoc non starc ei linum Ninferioribus Et i I HY esse sit vitantiami non lapse tam inel id i iri si a r Mioith pH in , modo elli par m, fi substanti intompleta diuid cretur in primam &lecundam sumper prima & secunda es
Et tertio probatur conclusio , nam sequeretur, quod haec manins e sic t tubis
ne secunda , articulo quarto. Et Prie terea, nam huic manui non conue nit .primo substare a re identibus , ergo non est pr a. substantia. Proba tur antecedens , quia totum primo
subitat , di ratione illius partes subis
sub ceto ineo ripleto,& eonsequenter in 6t sta tanquam in subiecto completo prius habent esse tu totis . cael rem rasenne partis. Se eurydae conclusio. Diuisum in haed multinh notu es substantia prout 2bst i ah 1e a cbmeIeta , de incompleta , quae nihil aliud est i quam subitatula,
rari ei delusio. Hic non fit diuisio 3. eoru in quae iii iacta h8 a praedicathetii tali Mocantur, sic adeo ut non possit dari unum diuisum aliquo ni odo con 'mune, sed solum habeat haec diuisio tari in rem partitionis Sed prios nothndum , parili tot em alicuiu1 duplicitur fieri posse: Uno moldo, ut solum se rerum , quae Maliqi o
snperiori non eo ueniunt numerariis, quae est propria atqitiuoeorlim, Ut n mille aequi uoco 6g Hficantur. Secundo modo fieri potest partitio earii in rerum, quae quamuisparila mir& numeramur, habent tan, en aliquod superius, in quo conu niant sicut quamuis diceremus animalitim aliud
homo, aliud equus qur quidam partutio
54쪽
eo, quod huic mmuhe ad substantiam
primam,quae , si livi' 'lia sis , & ad subassantiarn decu illam. &'diniditur in
, o utram σε ergo iam aliques com munes Ussisi ad substantiam primat et 'le8dndani , quod ria utram Melie 'dimus 4r secumlum opinion mimum hora: Et praetere atqui a substi- iij prii ita est iii bilantia' complata ,&. iubifantia lecim da h st sit lancia completa: ergo substantia completa est communis primael & secundae sub
stantiae , ergo poterit ditidi in illas rinam limite coni une di nidi poterit in
ea quibus e f coli' iis uno. , ' Quarta conclutio : Impossibile est
dare in diuisione sibilati seu fidi .
visio fiat per membra realia; alia
qua membra , quae realiti r vel sor- in aliter distinguntur . Hie con-ellisio praeterquam quod est . Diui Tho m. supra dicta quest tine de potentia , probatur emδente, . Natia prima R secunda substantiba, in ratione entis petis cosiderando ill,s , non di- singuntur sor maliter nec reali terr ergqiam secundum hauc eos siderationem nostra coii cluso est vera. Probutur an recedens: nam Petrus ab omni lius sis perioribus quς sunt in recta Ir- .nea praedicam et aliuolii ratione distinguitur:cino. Probatur antecedes,quiacia tu tima includ situr in illoqui ditatiue, Bede ipso lin psimo modo
dieendi ver se praedicantur, ereo' nu Llo modo ab ipso te aliter nec formalites dissit suuntur . tiam' Praedicariam quid ditatiuum nullo inodo a re, Cuius est praedicatum , realiter distinguitur. Et hoc magis probatur , quia nul- In diuisi malum membrum diui sonas alicuius ab alitis formaliter dictinctum de alio Ensforma praedicatur praedicatione formali , liων dist-- sed sedunda substantia , nimirum ho- c a. unummo; at Mesal,&c. praesicantur de Petro, notot λυ- ergo ab illo no formaliter distinguunt duarad.
Et ita dixit. D Thom Quaestibne addu- aliocta de potetia,' δ ista diluso non est generis : quia nihil continetur sub socerita sui stantia, qu6d no sit tu prima vocat secundam substantiam genu 9 svneralissimum . quod si fiuatimi M. Mis per se coplatinis ratione se in saritis in primum substans , secundum subitans, seqnod fiat diuisio, ,ens per se copi cium. vi sustet ansae cidentia, aliud est primum sustentans aco illantia, aliud secv idum. . Si inquatit isto modo fiat diuisio,iiecd Atlirpinembi a realiter dis linina', nec realiter tamquam res a ct fict realiter in ranaliter. Probatur cones iusto in libe sessu , quia non dantur duo modi substandi realiter disi victi, ergo membra sub ista
ratione nouulinguntur realiter. Pro
batur antecedens. nam isti modi distincti realiter, vel sunt iii diueriis subiectis, vel in eodem neutro modo: ergo non dantur. Probatur Minor quia subitare accidentibus primo , est quidam cidentibus modus consequutus ad substantiam si modus ex eo, quia est en sperae subsistens in comiti unicabiliter : N iod secundo substot, Ux eo . quod est substans . .. . 8e non in communicabiliter a sed subissiliens in comm icabiliter, S subsistens .non comui ic ahiliter non sunt duo subiecta res iter distincta veigo non possimi habere duos.modos realiter distinctos . Dices , quod sunt
isti modi realit et distincti in prima
substantia, contra , quia prima substantia non est nisi v numens per se et ergo non habet nisi unum modum
substandi consecutum ad suum esse per se. Et prλterea, quia, si modus secundi
55쪽
substantis est in priuia substantia: ergo prima substantia est secundo substans, quod est absurdum. Cons equentia, Mantecedens in principio quaestionis efEcaciter fuit probatum; maxime, quia eum Petrus, Si homo sint seclusa ope. ratione intellectus, idem prorsus, non possumus etiam si fingendi detur licentia dicere duos habere Petrus & h i . mos modos subitandi distinctos ι quia
' , . non sunt duo, quae possint illos duos
modos recipere . sed contra istim conclusionem argumentor primo. Haec
propositio eli falsar Primum substans est te eundum substans; V item ista: prima lubstantia est secunda subit ant i a ;ergo aliquid sorn aliter dicit una,
quod non dicit alia. Probatur eon se quentia; quia si ambae dicerent eanderationem formalem; vera esset pr positio, sicut vera est istae Petrus esi h ino , ditia Petrus, & non o noa dicunt diuertas rationes formales . Secundo,
nam L. thom . dicit, quod substantia
diuidstur in primath& secundam , ut
quid commune, ergo membia distinguuntur saltim Armaliter . probatur antecedens in q. de potentia q. s. art. a. ad a de r. Consequentia probatur; quia de intrinseca ratione diuidentium me-brorum est, quod distinguantur suis rationibus formalibus ad ns nus. Tertio nam haec est verat quia Petrus substentat accidenti a , homo sustentat; ergo sustentatio Petri est causa sua entationis
. . hominis, ergo realiter distinguntur istae sustentationes. Probatur conse- Quentia;quia causa & effectus realiter
debent distingui. - , Ma Ad primui' argumentum respondetur,eoneedendo, ne propositionem
esse falsam, Primum substans,di prima substantia est secunda substantia; quia secunda substantia etia si pio materia Iι dieat aliquid reale, no iii illud dicit
per Coceptum coemia formale; na de an triniaca latione iecnndae substantiaeta mi: uersalitas,saltim,ut conditione cessario requisita, sicut non est concedenda ista. Hoc ens mobile est obi cium Philosophiae,& ista conceditur. Ens mob: le est obiectum qilia obectu
scientiae salum ut conditionem dicit
uniuersalitatem. Unde dixit Arist. S eunda substantiae species Se genera, & Aca caeter . Ad a ex donclusionibus seque libur patebit solutio. r.
Ad tertium respondetur i quod illa dictio quia) non dieit veram causalita ad ea tiatem .nam asi hoc erat necesse,quod en rinpona.
set duplex etii iras,3e duplex substantiro, quod es in intelligibile. .ed dicit P - . illa dictio, qui , aliquid praerequi
tum, utpossimus formare conceptum communem, cui substare accide cestibus aueni 2 maxime, quia secundae subi tis non sunt in re seclusa operatione intellectus: Et tam ε si esset xera causalitas in re, seclusa operatione intcl- levius, deberet esse Primum & h un
pra seςun dum; quod est fallu natu in te non est homo uniuersalis, ted hienomo; & ita non est secunda substantia, sed prima. Quinta conelu ito, diuisio substan- s. eLhiae his omnibus modis fieri potest. Pri invita plietamo ut diuisum in primam & secunda ιεν-Hyn substantiam sit ens per se completum, Hass& faciat hune sensum illas perse eam. Raurat.
pletum aliud est pr ima subitatia, aliud
secunda, & tunc no dicit membra pro materiali realiter dist incta, sed dicit membra, quae licet realiter sint idem , modos lainen diuersos habent, secuta dum quos intelliguntur membra diuisionis esse opposita.)ta asterit. Diuus Τhόnt. lupra dicta Iolutione ad s. cum dicit, ed est di visio generis secundum diu exsos modos essendi. Et non loquitur de genere, quatenus dicit secundi intentionem,ita quod illa sit ratio diuisa sed loquitur de genere generali sissimo substantiae pro materiali, quod
est ens perse completum, de hoc dici tdiuidi per diuer Ios modos, timodi
sunt particulariter substare accidenti iabus, uniuersaliter Iubitare. Nam bene intelligimus nos Petrum esse hoc su stans accidentibus, de hominem, non esse hoe iustans aecidentibus, sed sub
stans aceidentibus incommuni, inteli gimus enim ens perIe completum determinari per mocum sustentandi accidentia in partieulari, et incommuni,
qui modi accidunt enti per se comple
56쪽
i De Praedic sub stant. Quaest. VII. 3t
to Et sunt quidem duo modi non rea- eundum substans, eo dein modo prori liter distincti viduae res,sed ita distin- sus est substans si eut est substans se- licti, ut diuersimode denominent ens eundum substans, quod est intrinsecam - - perte completum, ut pote non inclusi vitium diuisionis. Potest etiam tertio stanneis in ratione sormali illius. Et hac ratis modo intelligi diuisio , ut fiat sensus, prim ρο ne vocat D. Thom. potius hanc diui- πβcμη - A sonore analosam, qua generis in suas 4 species,quia isti modi habent interse
formaliter rationem analogicam, cum unus sit realis particularis, alius sit rationis . ni initrum uniuersalitas in substando. Et cerium est ideo hane diuisionem vocari analogat quia enti reali,&rationis nihil vn uocum dati potest. Ι- gu- sed notius illi modi habent quandam D.Thom . η --- si a Iogicam unitatem,de quo inferius. Potest quarto modo accipi diuisio Vnde nisum dicit' Suare 2 contra Ca- secunde iistentionaliter, ut diuidaturiet. xbi supra , nam quando res diuidi. Ens per se coiri pletum, aliud est prima subitantia, id est, particulariter habens esse per se; alia est secunda substantia, id est, in communi habens esse perse. Et ista elara diuisio est, quia ens per se completum per diuersos modos diuiditur maturis enim rerum accidit esse uniuersales, vel particularo, vi cap. q.
de ente de essentia demonstratur a.
turper diuersos modos, non est necesse modos participare diuisum, sed satis fuerit illud a scere aliquo modo, δύde m teriali lineinde re, ficut, si diuidamus euhium, id sit alius velox, ad ius
tardus, velocitas & tarditas noti includunt cursum , sed determinant di de materiali illim, dicunt . tDotest seeundo sie fieri diuisio, qJAtius m/4' ponamus in subiccto diuiso aliquam optuania rationem formalem supra ens Perse imm em quae sit formalitas,ratione cuius diuisu frantia ditur,dicendo, Substans accidentibus
aliud est primo substans liud sechndosuhssis Et hoe eenseo impossibile quia non dantur duo modi positivi substandi, a quibus abstrahamus rationem substantis ih eommuni, sed solum datur
unus modus substandi accidentibus in particulari, de unus modus subsisteudi, Et iste modus aceidit enti perse conmpleto ' illud determinat. Et ex hoc nos per ii, tellectum constituimus alium ouumqui est substare in una uersali,eognoscendo id, quod substat sine conditionibus indiuiduantibus: &intelligimus etiam substantiam particularem particulariter subsistere, & uniuersale non siibsistere particulariter, quod est esse secundam substantiam. Nam pro secto, ut in principio quaestionis probabamus, tune diuidens membrum e sentialiter eonuerteretur cum diuiso,
quia si das substans completum in comum, quod diuiditur in primum Se se-
substantia in pi imam,&secundam subtilantiam , quae substantiae prima & s eunda dieant formaliter relationem re intentionem primae & secundae substantiae. Sed haeς diuiso licet videatur
clara, idem in conueniens habet
Ad Deuudum respondetur , diui. sum esse substantiam , quae est gener, a. n. lissimum per dii tersos modos , ut iam diximus, quae est substant ia completa;
de hanc vocat. D. Thom. substantiam generis per diuersos modos. ad tertium respondetur, Quod diuia Adfert sum est ens per se, cui acpidit modus ramo.
primae Ae secundae substantiae; noli v ro diuisum est secund/ substantia , ut sie,ita ut ratio sormalis diui si sit ratio secundae substantiae rationibus supra factis,&argument in principio etiahoe probant. Et ista diuisio est intellia gen d ad eum modum, quo intolligitur diuisio corporis per calidum N
Ad quartum respondetur. illud qd in hac diuisione uiuiditur pertinere ad praedicamentum substantiae pro
suburato , modus vero realis primae
substantiae, qui tist substare accidentibus, seu subsistere incommunicabiliter, pertinere ad illud reducti , quod vero suscipi t hunc modum directe, &suscipens hune mopum est ens per se. Alius vero modus secundae substantiae non pertinet ad hoe praedicamentum
pro uniuersalitate,quam di sit, sed proquanto dicit sustentatiouem: ira dicit
57쪽
commentarij lii Aristi Logi eam
substare aecidentibus in universat . . Nee est in e ueniens quod dicat lor- - maliter aliquid rationi ν, & pdolii bis f. strato modum substandi in v ninotus, rui solum ratione distinguitur H --o substandi particularit sicut homo ratione distinguitur a Petro. 4s. . Ad quintum relpondetur, negando sequelai nam modus secundae substan tiae dicit substare cuni uniuersalitate, qui non est in prima sibstantia; licet substare ite in prima substantia , sicut homo sine conditionibus indiuidua uia tibias non est in Petro, sed in intellectu, licet homo sit in Petro . Ad . Ad scit tum respondetur,quod hic ni- tui. mmune diuiditur ad hominem Petrum,nisi natur generis generalissimio ad omnes vero secundas
mas subitantias nihil communeid tufi:&ita non es diuisio alicuius commum is & superioris ad existentes subitantias in recta linea: sed diuiditur ens per se eompletum per modos diuersos, ut . . di imus. Et haec argumenta bene memoriae manda pro nostris conclusioni
N hie quaestione est solennis & antiquissima opinio, & in gumnasiis. Do
substantiam analogice dici de phim & secunda substa*tia, accipiendo jubstantiam in ratione substandi. ῆς dicunt hanc esse opinionem nostri magistri sanctissiim D. Thom. in quae imo ne saepe citata de potentia. Et probasur haec opinio,& si primum argument uininam ratio lubstandi conuenit secundae Inbstantiae in ordine ad primam , ,et cum dependenti a ab illa iorgobiicitur analogice. Consequentia uet: nam propterea eos analogia δ icitur de substa utra M aesi tinti,quia
mum substahρ est simplicit pr sublin s& maxime substans, ut inquit Arith. in litera: secundum vero, subitans est s eundum quid substans et & huius sig'uest quod nec potestine nec intel Irisin ordine, ad prim 'ni subitans: ergo ti ' ..disi tua analogice. Const quentia pr.-h ur: quia nihl l aliud requiritur ad rat visitem anilogiae. Sed probatur ah tes edens. Dum implicat intelIigete secum dum substans sine primo, cum,aec,
dum,ordinem ad primum intrjsuc in impol tet,& i ta omnibus in si mi litudo
dum, quod cum diuiditur substantia in primam & secundam, non est diuisio generis in specieri cum nihil conti . . le. ncatur iub secunda substantia . quod non sit in prima: 'deg divisio generis secundum diuersos modos essendi. Na sucunda substantia significat mituram gone rix fecundum se is lolutam: prianaumo significat eam, ut indiuidualiter subsistentem: vn inragis qw diuisita analogi, quam generis, silc erg' prisorna continetur quidem in generq u es antiae, licet non ut species exam Neialem modum exiisendi dςternis., nans Hse. D. Thom .ergosecundum D. Τho.sententiam, diuisio subitantiaei' primam di secundam, est analoga diuisio: Nam dicere esse magis diuisio nota analogam,quam generis, non tollit esse diuisionem analogam . Alii in hac a. Opim parte censent, si diuisio accipiatur realiter,analogam esse: si uero accipiatur secutide intentionaliter esse uniuO
cam . Sed quid ego sentiam, sequenti
58쪽
De Praedi c. substant. Quaest. VIII. 33
a. riae in primaen & secundam est diuisio subiecti in accidentia . Haec conis D. Tώρ- . clusio est expres a D. Thom. loco proxime adducto, ubi dixit esse diuisonem generis secundiam diu et scis modos, de voeat genus ens' per se completum , quod est materiale generis primi . Sed :quando aliquid per modos diuersos diuiditur, diuiditur, ut subiectum in stia accidendia, ergo . Hoc eriει. ipsum tenet Caiet in praesenti, rq alii Virta an . logici fundati 5c illustres, tener e tam in illam Villat pandoe. Ee demoussiaturrita coire lusio, nam cuti peris eOmpleto in recta linea exii eriti conueniunt isti duo modi subitantiae primae & secundae constituti ui , ergo eum diuiditur per illos modos diuiditur ut subiectum in sua accidenria& modos . Probatur antecedens, namens per se completum particulariter
substat accidentibus , Se ens perse &completum in eommuni substat seu secundo substat, quod idem est, ergo cum per primo & secundo substare di. uiditur subitantia per modos suos di- IV δ ' uiditur . Et aduerte perspicaciter Cum '' dicitur communiter a logicis, substantiam aliam esse primam Ze aliam secundam,diuisum accipi pro ente per se. Et est sensus; Enti perse completo conuenit hie in odiis qui est sustentare aciacidentia primo, Se etiam iste qui ei secundo sustentare illa. Et non accipitur substantia pro ente per secum aliquo modo stibstandi in communi abstrahendo a primos&secundo modo substandi, quia nullum materiale nec lubiecti dariptu est, nec in re tali l
liea, nec extra, i conueniat talis mo
dus substandi abstrahendo a primo, &secundo modo substandi, nam omne existens in recta linea est ex necessitate prunum aut seeundum subitans , quamobrem debet habere modum primi aut secundi substantis . Nam Omne ens per se & completum debet concipi, vel in particulari,&erit prima substantiar vel in uniuersili,& erit secunda. Nee potest ab his abstrahere squia ab oniuersali abstrahere non potest , quod est generalissi,num substantiae . Et si dicas. mirergo die in urmodi entis pelle primo,&secudo substare, respondetur,ideo dici, quia conia Re te sto. ueniunt enti per se completo , se non de sua essentia: nam optinae sine illis valet intelligi. Bene enim concipimus nos natura entis per se completi sine uniuersalis N particularis ratione rcum haec i lii accidat, & solum habeat secundum se illud ,quod per suam de finitionem:explica ur. Et cum rursus videamus ens Perse completum in communi concipi N inteli ricum modo sub Ilaudi accidem tibiis lucundo,& videamus etiam in te pi imo lubitare accide ili ibus , dicimus ecterno uti illius, quia illi conueniunt, ut al: quid ex siens extra suam essentiarii. Secundo cum diuiditur cursus in velocem & tardum , est diuisio subiecti inlaccidentia, de similiter cum diuidi iatur corpus in allu, S nigrum, quia sunt aliquid albedo, Ne nigredo, tarditas de velocitas, determinantes illa subiecta,
nec includutur in ratione subiectoi si .
Sed idem eli dicendum de iii is modis primo, d secuti do subitare, ergo est diuisio subiecti in accidetia diuisio substantis in primam de secunda, sicut ei
diuisio cursus in tardum, S velocem. Secunda conclusio; Diuisio subflautiae in priinam ne secundam. non est RProprie, Si in rigore diuisio analoga . Haec conclusio insinuatur a D Thom. in supra dictis verbis , ita dicerte I , Unde magis est diuisio analoga , ' qu)m geocris . Quae ruerba si iti rigo T-.σεx ε ς acci prantur faciunt hunc sensum, ς' ιε quod est diuisio generis, S: eli diui- fio ma aloga, quia compat at iturin proprie, includit positiuum, se uicit excessum in re comparata, scilicet, quod magis illi ratio analogicae diuisionis conueniat: Ex quo sic argumentor: Nullo modo vult dicere. D. Thon'. r γ νώ
quod si diuisio generis in spectes , ergo nullo modo vult dicere , quod sit diuisio analoga proprie, sed vult dicere, quod habet quandana similitu- ditiein cum an dogica diuisione, ut exis
59쪽
plicabimus poli modum. Hanc conclu-22t et sionem sic trobo, nam propriaanal
se, ditiis ga d i u i sio illa est , quando aliqua se
ma a diuersis participatur eartim e dem, partim alueris; sed ratio substantiae a prima & secunda non participatur partim eadem , & partim di uersa ergo non est diuisio analoga propria. Sed minor probatur, nam non datur aliqua una forma, quae participetura diuersis, ergo. Probatur antecedes,
quia Arma non potest esse ens perse, quia ens per se simpliciter participatur a Petro,& ab homine, v. g. Nec PO-teil esse aliqua alia forma seu ratio in recta linea constipula, nec potest esse substandi ratio abstrahendo a primide seeundi substantis ratione , quia
ut dixi non datur talis ratio cum non
detur subiectum aliquod , cui postie
competere, quia non Idatur tale subiectum in recta linea,omne enim ta-
le subiectum est prima, vel secunda
subitantia, nee datur aliquod abstractum ab existentibus in recta linea , M superius illis, quia nullum ens completum & perte datur superius ad substantiam, quae est generalissimum, ergo & sine subiecto dari non potest. Dico, sine subiecto , cuius sit, omnis
enim modus exposcit subiectum, cuiussit,fle haec est aemonstratio. 1 Praeterea,diuisio omnis analoga diuersa membra exposcit, quae suae diuersae rationis, non omnino, sed partim , sed substanti seu ens per se, non habet haec membra, eigo. Maior patet ex definitione analogorum. Nam subis
stantia, qta sese unum membrum distincta est ab accidenti, etiam si ratio en istis in illis reperiatur proportionaliter , idem de sano dicendum est, fle de omni analogiae membro absque ulla
exceptione Sed minor Obatur,quia .n.
prima D secunda substantia non sunt duo membra distincta, quorum unum sinpliciter participet rationem substantiae , & aliud secundum quid , quia ratio entis perse seu corporis seu viuentis , seu animalis, seu hominis in Petro includitur, & est de ratione eius. 8e solum differant penes includens εe inclusum, di sola oper tione intellectus distinguntur, ergo
illa seelusa nulla est diuersitas in mem sotu . bris analogiae. Dices,quod non est analogia, nisi in ratione labstantiae; sed . contra,quia etiam si sit in ratione su stantis analogia, non potest reperiri. nis sint membra diuersa, quae partici pent hanc rationem anaIogiae, sed ista non dantur, quia Petrus,& homo non sunt duo extrema realiter distincta, sed Petrus includit hominem, ergo. Et S. Praeterea . ueli ista analogia est seclusa operatione inellectus uel non. Si di eas, quod non est seclusa oper tione intellectus, ergo intellectus f
cit, quod homo dependeat in substando, a Petro , Se sic illa dependentia erit rationis ι s quidem consequitur
ad operationem intellectus . Vel est seclusa operatione intellectus, de hoc est impossibile a quia seclusa opera tione intellectus non sunt Petrus 3e homo distincti , neque duo , ergo seclusa operatione intellectus, non potest, Petrum substare accidentibus, esse causa quod homo substet, nec hominem substare non potest depende re ab hoc, quod est Petrum substare, quia causalitas & dependentia debet
esse inter duo. Et praeterea rationibus 4 Pνει communibus probo conclusionem , quae certe non bene dissoluuntur .
Nam si substare analogice dicitur de Petro & homine, quia homo non suta stat, nisi Petrus subuet, sequi ur, quod
esse animal rationale & acei pio illud
pro ut dicit essentialem connexioue
dieitur analogice de Petro & homine, quod est ridiculum se impossibile .
Probatur sequela , quia Petrus ideo est animal rationale , quia homo est animal rationale, conuenit enim pri mo de perse homini esse animal rati nate, se Petro conuenit per se fecundo. Imo sequitur quod esse risibile secundum quod dicit connexionem per se dicatur analogiee de Petro & homino,quia primolia petis conuenit homini in secundo modo, & Petro conue nil per aliud, quae omnia non sunt a dita apud autho res graues. Et si arguas contra hanc eone Ius o- Obiect. nem, nam Arist.dieit hominem subst
60쪽
re accidentibus , quia Petrus substat: lesu bl a re accidentibus maximo dici deprima substantia, quia est magis su stantia r ergo dicitur analogice su Resensio. stantia de Petro & de homine, responia detur, quod illa dictio, quia, est accipienda ut nota consequentiae, non vero ut dices veram causam a parte rei : ex eo enim, quod Petrus in sua ratione includit irationem hominis, licet particulari ratam, & addit supra illam conditiones indiuiduantes est bona Consequentia, Petrus substat, ergo homo subitat; di quia Petrus subitat, homo substat .IVerum non potest dici vera causa subitare Petrum huius, quod est hominem subitare, cum Petrus de homo ratione ratiocinata solum distinguantur . Et non est bona consequentia, homo subitat accidentibus , ergo Petrus substat: quia ratio hominis reperitur in alio supposito Maiis ex- dillincto a Petro . Dixi in conclusio. δέ ratio ran. ne, hanc diuisionem non esse Proprie 'simo. & in rigore analogam , quia illi modi
subit anxi Primo & secundo habent aliquomodo analos iam in ratione modi; quia secundo sub stire dicit rationem uniuersalis, dicit enim ens per se cum modo uniuersalitatis de quia uniuersalitas, qu ae complet rationem modi se- eundi substantis, est ens rationis Se stiodus primae substantiae est realis; & enti reali seu modo reali de modo rati nis nihil potest esse commune uniuO-2με cum . Ideo haec diuisio quantum adfubctam in modos censetur analoga ; uia qua D m v,-do superius est analogum , inferius si-scua militer, de quia ens analogice dicitur leto, de ente reali , Se rationis, ideo modus primi substantis de secundi analogice D ra. dicunt in ratione modi, propter ens inclusum inullis, quod est diuersae rationis. Et hoc voluit docere D. Tho Postquam enim dixit, esse diuisionem generis per diuersos modos, subiunxit Non
enim est generis in species , sed potius
analogi. Voluit enim hoc mysteri u reconditum aperire, quod est analogia
in ratione modi in ipss modis substantiae conlii tuti uis,' quia ens includitur in illis, quod est analogum . Non vero voluit dicere , quod substantia analo
gice de prima & secunda dicatur, sed est diuisio subiecti in accidentia ratione modorum, de ipsi modi non sunt eiusdem rationis; cum unus, scilieet,modus seeundae substantiae includat ali sidrationis,& alius modus, scilicet; mod
primae substantiae sit aliquid reale.
Tertia conclusio i Accipiendo serustantiam primam de secundam secunde intentionaliter pro Petro, vig. ut habet relationem primi substantis, Se laominem, ut habet relationem secundi substantis, subilare dici tu de illis analogice. Patet, quia relatio secundi substantis conuenit homini in ordine ad relationem primi substantis . Et haec analogia est analogia proportionalitatis; quia non datur aliqua rutatio communis, quae sit relatio substantis in comuni, abstrahendo a primo Se secundo substanter quia nullum subiectum intelligi valet, cui illa relatio conueniat, sicut diximus de modo substandi realiter; de est haec analogia proportionalitatis. Nam sicut se nabet primus3bstans ad ea, quibus substat,seu resertur relatione primi substantis; eodem modo se habet secundum substans, Drcfertur ad ea, quibus secundo substat; nec potest abstrahi unus conceptus ab illis relationibus, qui si concetus substantiae; sicut nec potest abstrat ab alijs analogis multis proportionalitatis. Hanc conclusionem inferius magis explicabimus.
AD primum argumentum responia Ad risu. detur quod inter primam de secundam substantiam non est depen. in risus Iadentia analogic etiam in ratione sub re cuαιών standi; quia non sunt duae rationes rea μη leguὸ Ies realiter distinctae, quae participent 4 p tm eo rationem analogicam partim Deun θέμη sub dum eandem rationem , dc partim se cundam diuersam. Sed pro tanto se cunda subitantia dicitur dependere a prima intentione substandi; quia cum Petrus dicat rationem hominis deteris minatam , si Petrus substat acciden tibus, homo substabit; quia Petrus includit homincm,no vero Petrus habet E L ali-