장음표시 사용
311쪽
tholica, ex qua tot bona in populum universim atque in homi
nes singulos proveniunt. In religione, inquam, catholica , quas unice Vera eSt, quaeque evidentia pro se tot habet erodibilitatis argumenta , quac non iam in Opinione tantum subiectiva quo-madmodum protestantismus, aut alia quaelibet secta ab humana superbia ac perduellione parta , sed lota divinao fidei innit, fur , quaeque radices altissimas in corde fixit; in religione , imquam , catholica , quae licet interdum aestu cupiditatum iacere, et quasi languescere Videatur, tamen hisco defervescentibus , facito resumit imperium suum, reViviscit ac germinat; quae denique lalis ost, ut eius pulchritudine et sanctitate capiant non pauci ex ipsis protestantibus , qui tales nou sunt ex dest, nata malilia , atque ad amantisSimae matris gremium reVertum fur , ut suavissima interiori pace fruantur. Cum itaque populus catholicus cernat legem proponi, quae Suae religioni advenatur, eam inlime laedit , gravissimaque assicit iniuria, non potest non Vehementer permoVeri et concuti, immo perturbari ac irasci adversus legem , et adversus legislatores , qui improvide hostiles se religioni exhibent, populiquo religioso sensui se obib
Legem aulem de coniugiis mero civilibus perpetuo pugna
l2ὶ Quod ei iismodi nationis repraesentantes , ut vocant, sint potius eiuS-dem populi proditores, et agant in nonnullis legibus proponendis, aut faciendis contra populi voluntatem, ac votum . immo et mandatum violent , quod acceperunt, luculentum habemus exemplum in protestatione publica, quam nuper feeit collegium olectorale Niceae ad Varum. Revocavit si quidem prout potuita suo repra0s ntante De Foresta mandatum , quod ei dederat, eo quod suffragio suo pro dissolutione religiosorum , et alienatione honorum ecclesiasticorum iu comitiis su halpinis eausam religionis atque stultiti prodiderit. Vid. Univers 19 Aout 1855. Hic ipse patrocinatus est legi de matrimonio civili in iisdem comitiis. Verum quod magis . clariusque adhuc evincit non semel eiusmodi populi delegatos proditores populi esse , ac religiosum nationis sensum dire plectere, ostendit articulus periodici ciuilla eatthotiea 5. Sah. Iuuii 1855. inscriptus Laeharte verite, in quo exhibetur tabula numeri ea petitionum populi adversus legem de honis ecclesiasticis, ex quibus palei, quam contraria populi votis suerillex illa, quae lamen necessaria obtinuit suffragia.
312쪽
CAP. III. DE MAΤRIM. CIVILIS LEGE. ART. III. 293
ae contradicere doetrinae et praxi Ecclesiae catholicae, probatione non indiget, atque ex haclonus disputatis abundo liquet, quod noc laseud politici dissilentur. Ergo hoc ipso Se antipolitice gerere palesaeiunt. Tertio. Nec minus antipolitica eadem lux deprehenditur , si ratio habeatur eius , quam Vocant, opinionis publicae ac praevaluialis , otiamsi a religioso Sen3u praescindamus. Norunt omnes , rem Semper aleae pericilli Vc plenam esse, opinioni firmiter solidoque consillulae ac universali contrarie. Ex sontentia olim
Omnium pol ilico in , quibus mons salsis theoriis obnubilala non sit , prudentis legislatoris non est opinioni , seu communisduliondi rationi dominanti contradicere. Quod quidem principium si quovis tempore Viguit, hac potissimum aetate nostra
viget quam maXimo , in qua proclamatur undique ac offertur vispul,licae opinionis , cui refragari Sit nefas ; quaeque mire ovehitur ot oxtollitur perinde ac si ipsa eSSel reel rix ne regina mundi , ad euius normam omnia rodigi, ol cui omnia eodoro de- boant. Novimus quidem, non paucos hoc abuli principio , qui prasesertim novitalibus student, offulientes publieam eam Opi- Dion m osso, quac propria non eSi niSi conspirantis coetus , quisse inmen populum universum appellat, nec ost nisi opinionis
commonium, quod delet dies. ISli peccant quoad applicationem, ast principium verissimum est, ubi publica opinio solido innitatur honestalis ac veritatis fundamento , prout in casu nostro contingit. Iam vero publieae eiusmodi opinioni advorsari legom do m
trimonio civili comportum sit multiplici ratione. Comportum fit ex eo , quod si paucos illos leguleios ac pseudo-pol illeos imreligiosos et ineredulos excipias , qui eam in publicis comitiis
promovent, nullos alios , aut raros admodum habunt adstipui toros; comperium sit ex eo , quod omnes honesti cives ab otii modi coniugiis mero civilibus summopere abhorreant, eaque detestentur; compertum sit ex infamiae nota, quam nomini suo inurunt pe rpetuo, qui eiusmodi nuptias contrahunt l3 :
313쪽
compertum fit ex conatibus illis omnigenis , quibus utum tur , quotquot Vellent persuadere legem , de qua disserimus , bonam esse atque utilem convenientemque societatis pro- grossul ne libertatis , nee tamen quidpiani proficiunt ; omnes unim dologunt ipsorum sophismata , nec nisi volentes decipiuntur atque irretiuntur; compertum denique fit ex iis ipsis, qui in quibusdam regionibus , in quibus lex ista Oblinet, eiusmodi nuptias inierunt, sive nota publicae infamino pereulsi, sive interioribus conscionliau latratibus agitati , sivo assiduis molestiis ut plurimum Oxistimalae coniugis sollicitationibus permoli, tandem aliquando resipiseunt, et coram Ecelesia matrimonium
Si propterea publica ac universalis opinio adeo manifesto se prodit ae patefit contra eiusmodi civilia coniugia, nonne Summae est imprudentiae, addam ct impudontiae perfrictaequo Doniis velle ipsam adoriri ac provoearu Nonne haeo agend ratio quadant enus insaniam ac furorem sapit, ei prorsuS antipolitica est Nec coneris , inquit Scriptura , contra ictum qu si l l). Siquidem fieri omnino nequit , ut ea praevaleat , a
Moliantur tandum ac faciant quidquid lubel psoud poli lici .
nunquam eo perVenient, Ut hane conStantem , tenacem si mam Iu 3 opinionem conVellant, Vineant, aut superent. Haec
inuret semper ac iugiter reprobationis notam istiusmodi logi , atque ideirco imprudentibus eiusdem fautoribus ac promotoribus in seram usque posteritatem. Certi hi esse possunt do proprio nomino in infamiae albo inseripio. Quarto. Praeterea eiusmodi lux ex eo etiam capite antipoluti ea delegitur , quod via sit ad infandam morum corruptionem,
314쪽
non Personalem modo, Verum etiam univerSalem. Id enim necessario continget sub diverso respectu lum indirecte , tum di
Indi recte lex ista moribus publicis nocumento est, eosque emollit et enervat , quatenus seiungit coniugium a religionu , quae Sola Vera lutrix est , essi eaxque custos si delitatis doniugalis au honesialis. Si Deus coniugio non praesidet, si immo ab haeconiunctione excluditur, prout sit in matrimonio muro civili, profecto praesumpti coniuges in periculis ac lonlationiblis constituli non se coercebunt a transgressionibus, quae illud so dant. Idque argumento, quod dicitur a minori ad maius, confirmatur; nam si ii ipsi, qui mutuo apud altare promisi runt ac iurarunt inviolabilom fideli latem , lamen heu saepe nimis illam infringunt , turpissimeque eam foedant , quidnam erit de iis , qui foedus suum iugato speelant ut solum civilem contractum omni religionis praesidio destitutum ' Quid ab iis expoeles , qui nunquam ad salutaria sacramenta aestodunt, quae lamen validissimum Daunum suppeditant, ne quis fragilitati natura sibi insitae cedat, atque in praeceps dilabatur ae ruat, cum ab iis frequontandis in lali statu ab Ecclesia arceantur Honor aepropriae existimationis , Sera dignitatis humanae sensus, nunquam desectum religionis reparabit ac praesidiorum , quibus ipsa utitur ad homines compescendos a Vitiis , alque ad virlutem promovendos i5 . Quotidiana experientia includiabiliter praelicam hane veritatem Ostendit. Deinde frustra honoris aepropriae dignitatis stimulos requires in iis , qui, opinione publiea posthabita , prosanis his nuptiis contenti de religione solliciti non sunt, eamque potius contemnunt ae nihili faciunt. Indimeto item vim habet eadem lex in morum corruptionem
ib) Ex his patet, perquam ridiculum esse oraculum, quod irreligiosus seriptor Michael Amari velut ex tripode pronunciat in op. Storia de'musMImani in Sisilia. Firenge 385ι. rem. I. cap. IX. pag. 224. α Il sentimento delia dignitan umana , che solo pub mantenere ibuoni costumi, era sotacato necessarian mente in un populo, it cui intellello gemea tra i coppi dei Daii e uel Ion imperatore. n
315쪽
rations habita institutionis liberorum , quae , ut alias animadvortimus , christiana ac religiosa esse non potest eX parte emrum , qui Ossicia religionis non implent, cuiusmodi esse eos vid, mus, qui civiliter lanium copulantur. Primum enim christianis ac ruligiosau institutionis documentum ost Oxomplum institutorum iuxta illud generale essatum pootae : Si vis me stere , d lendum est primum ipsi tibι ς alioquin exhortationes ac monita vim omnem. Suum amillunt, et cancri proles , ut fabula docet, seinpor retrorsum incedet. Quid porro futurum sit do filiis, qui inter domos lica haec scandala adoleseunt, quilibet sex seso, quin
plui a adiiciamus , coniicere , Seu VeriuS pro certo nos ore poterit. Nimirum adolescunt in Scandalum et perniciem societ,
Diro tu aulom eadem lex inducit in morum corniptionum ac laeditatem , quatenus contrahentes conStiluit in Statu pom
nenii publiei concubinalus. Obductio vero togatis Vestis, seu extortoris , ut ita dicam, indumenti ac pallii, talis non est, ut illorum legat ignominiam ac turpitudinena . Velint nolint pseud positiei, latos halbentur ab Opinione publica, ae iamdiu hab, buntur, quamdiu Sensus moridis Vimerit , ac religiosum elonientum perstiteri l. Probrum in eorum frontibus indolobitu imgilor manebit. Nisi contendant adversarii eoncubinatum seu lib.
α Foecunda culpae Saecula nuptias Primum inquinavere, et genus, et domos :Hoc sonte derivata clades In patriam populumque fluxit.... Non his iuventus orla parentibus Inlauit aequor Sanguine Punico , P rrhumque et ingentem cecidit Antiochum . Hannibalemque dirum .... Damnosa quid non imminuit dies Aulas parcntum , peior avis, tulit Nos nequiores, mox daturos Progeniem vitiosiorem . n
316쪽
CAP. III. DE MATRIM. CIVILIS LEGE. ART. III. 297
fornicariam coniunctionem innocentem ac innocuam eme habendam , atque a Vitiorum censu delendam , fateantur necesse
est vel inviti, logom illam , quae christianos ei vos in fornicationem publicam inducit, hoe ipso indurere inter cives moralem
corruptionem. 0uo Vero magis augeretur numeruS eorum, qui
alieno scandalo , aut exemplo illecti eiusmodi nuptias inirent, eo maior erit delinquentium multitudo , ac proinde morum publicorum depravatio, quae ab ea lege Originem traheret. Porro legis ac legislatoris munus seu Osseium est bonos mores promoVere , lavere , ac in melius iugiter dirigero , minimo vero illos quoquo modo labefactare, emollire, alque corrumpere. X , quae substat moribus, seu iis inferior est, deserit aete num officium legislatoris , qui applicare animum debet, ut cives meliores fiant, nullatenus deteriores. Lex enim ad instar lucidissimae facis esse debet, quae praeeat natiouibus eisque viam collustret ac eommonstret, ut tulo incedant, et progrediantur. At lux ista retropellit causam civilis cultus , atque honestatis. Etiamsi mores ad tempus resisterent pessimae legis oblectamento, pedetentim tamen populus cedit propriae infirmitati ac propensioni , adeoque lex semper soret improvida atque sunesta. Sano satalis Oiusmodi depravatio ac degeneralio cresceret in
dies. Dala opportunitate , licentiae lorrons exundans ac tumens repagulum Omne superaret ac plane everteret, atque SeSe qum dammodo essunderet rueretque per exitum , quem ei legislator imprudens aperuisset, inundarolque suis alluvionibus foetet
tem ob stupidam incredibilemque eorum imprudentiam , qui lamen defensores societalis audiunt T). Antipolitica igitur conseri debet lux ista , quae nostet adeo morum integritali , eorumque eramiption0m potentor adeo obsecundat.
Quinto. Non est quod pluribus persequamur , quae ad Gincendum assumptum de lege antipolitica civilis coniugii quinto loco posuimus de destructione nempe familiae ac societatis, quae eX ea Sponte Veluti sua oriretur , post ea, quae superius hoc du
317쪽
298 LIB. I. Mo. ALTERA. DE NATBIM. CIVILI.
argumento diximus. Hucis tamen perstringam , quae huc reruntur. In familias destructionem vim suam exercet maior faculitas dissolutionis , quas in connubio more civili haboturivim exercet minor dilectio , quae in tali coniunctione post elapsum aliquod tempus vigore consuevit; vim exerret animorum di sensuS eliam eX parte cognatorum et assinium, qui excitari solatob eiusmodi coniugia ; vim exercet delectio defectuum , qui prius latebant, atque ad separationem paulatim impellunt; vim exercet ipsa legis impolentia ad sarta lecta eiusmodi civilia connubia conservanda. Si quis pnim quacumque domum OX causa optat fictilias suas nuptias civit s dissolvom , ut iurisdictionem effugiat magistratus , qui civile coniugium prius initum tuetur, ac servari iubset, salis ei est in sinitimam m gionem se com
ferro cum animo domicilii, nul quasi domi dilii ibi ponondi. Ibi exhibito dociuuento status liberi, quod ei, qui solo civili comnubio coniunctus ost, opiscopus aut parochus loci iuxta Ecclesias leges denegare non potest, nulla lacla mentione civilis comiugii, novas contrahit nuptias in facio Ecclesiae , sicque actum est do priori civili connubio antea contracto. Quo in casu en f miliam dissolutam , licet lex eam tueri pro viribus curet. De prolis ex eiusmodi coniugiis propagalac conditione in omni hypothesi satis diximus, quin eadem iterum ingerere debeamus ; quae omnia in familino tandom detrimentum cedunt. Ecquis autem neseiat societatis bonum a bono familiarum ,
ex quibus illa coalescit, pond0ro Si ritu familiao fuerint con
titutae ac ordinatae, rite pariter erit constitula ac ordinata societas ; ubi sceus evenire conligerit, societas a radice, ut ita Ioquar, laeditur alque convellitur. Nam societas non est demum
nisi magna familia, quas ex privalis familiis rito dispositis,
tauquam corpus membris constituitur. Vices proinde omnes ,
data proportione , subire debet societas , quibus privatae subsunt familiae, societatisque detrimentum est, quidquid vergit
in familiao detrimentum. Nunc sciscitari lubet , politica ne, an voro antipolitica lex dicenda sit, quae natura sua tot damna ac detrimenta allari s
318쪽
P. III. DE NATRIM. CIVILIS LEGE. ART. III. 299
miliae Τ Ipsos adversarios nostros pseudO-politicos iudices advo
Maelo. Demum vel ex eo capite antipolitica atque respuendalox illa diei debet, quae citius seriusve aboleri, vel saltem in desuetudinem abiro , vimque omnem amittere debet. Hoc primcipium tanquain irrepugnabile lemma suppono, quin probatione opus sit. Roucra legislator, qui legem abrogandam , aut oblivioni dandam constitueret, eo ipso Significaret propriam improvidentiam , mentis angustiam , ae imprudentiam non minimam, aut impotentiam et infirmitatem , dum lex obruitur contraria universim agendi ratione , quae ipsam abrogat legem ; aut iniquitatem et iniustitiam, quae ipsi legi inhaeret, quaeque eius abrogationem expostulat. Hoc igitur principio assumplo, sic pergo : Lex de coniugiis mero civilibus cum orta sit ex principio protestantismi de sep rationo reipublicae ab re esu istiana , ut Suo loco ostendimus, ab
quo ab hostili veluti impetu facto in Ecclesiam , ubi hace impia
phraenesis cessaverit, lex ipsa cesset necesse est. Sublata enim causa tollitur essectus. Porro elsi homines quandoque delirent, in eiusmodi tamen deliramentis diu consistere nequeunt; siquidum delirantis conditio non est homini connaturalis ; adeoque a morali hoc roligiosoque deliramento tandem aliquando cives sorecipiunt ac resipiscunt. Cum Vero resipuerint, riteque senserint cives , ferre amplius ac tolerare non poterunt legem , qum prinpriae , quam prosilentur , religioni directo adversatur, ciun e quo aperte pugnat. Impii etiam pseudolositici legis a lores fautoresque tandem aliquando eX his terris commigrant. Liret vero successio eiusmodi hominum nunquam deficiat, in nummtamen Successorum , Si nonnullos peculiares ac eoninales casus excipias , non solet idem nocendi studium durare ac persistere , ut aliquid do pristina intonsitate non remittat. Τunc autem , --riis rerum concurrentibus adiunctis ac vicissitudinibus, lacilius sese accommodant opinioni praevalenti, ac cedunt, legemus demum abrogant. Rursum: violentum, ex veleri adagio , nihil durabile. At
319쪽
300 Lin. I. SECT. ALTERA. DE MATRIM. CIVILI.
vero violentam sub quoVis reSpectu censendam legem eSse,
quam oppugnamus , ecquis inficiari poterit Ipsa, ut vidimus,
vim infert Ecclesiae catholicae doctrinae et praxi, quae comtractum coniugalem mere ciVilem nedum admisit unquam , immo eum irritum habuit, et habet etiam sub ratione contraetus , ex quo Τridentina sanctio constituta est, ct tanquam inhonestum concubinatum reiciit, reprobat , damnat . Vim infert conscientiae publicae , quae generatim nota eam legem inurit telerrima reprobationis , utpote alienam ab antiquis ac severioribus christianorum moribus. Vim infert publicae honestali , quae per illam variis rationibus laeditur ac temeratur.
Vim insert familiarum paci ac unitati , quae propterea qualitur, pessumdatur , destruitur. Vim infert ipsi positi eae societati , quae aegro fert scandala eaque multiplicia ex ipsa lego promanantia , tum ex parte peditorum hominum illorum , qui inverecundo insultant verae religioni, tum ex parte eorum , quiprmo exemplo seducti ex quadam animi infirmitato abripi patiuntur ad imitalionem eorum , qui ita ex destinata malitia
so gerunt. Haec autem omnia confirmantur iugi experientia , quae nos docet tum antiquitus , tum maximo aetate hae nostra omnes
eiusmodi leges , quae vel osseudunt honestatem publicam , vel laedunt iura Ecclesiae, vel quae a publica opinione reprobantur, vel quis indoli populorum ac moribus universim receptis adversantur , nitul obstante quovis legislatoris conatu , alque obsistento politica auctoritate , debuisse aut temperari aut abrogari. Ad tempus quidem perdurarunt etiam diuturnum, eo quod non paucao ex his legibus sussultae essent armorum apparatu , ac minarum poenarumque SeVeritate , attamen cedere tandem debuerunt, atque abrogatae Sunt. Immo non paucae
ex his legibus , quae pro tempore , quo eminarunt, Videbantur inconcussas penitus et aeternae , Simul ac repertum est, ora quibusdam e recensitis Vitus laborare , aut subito , aut podetentim immutatae sunt, aut in desuetudinem et oblivionem abierunt, donec e codicibus suerint erasae. Hura exempla
320쪽
P. III. DE MATRI M. CIVILIS LEM. ART. III. 30l
huius rei in promptu essent , quae asserri possent, nisi agereturdo ro compertissima , cunctiSquo nota. Nulla sermo gens est , cuius codux non debuerit liis de causis reformari , pluresque
Quod si speciatim agatur de legibus , quae eontra immul bilia atque inalienabilia Delesiao catholicao iura identidem latae sunt a principibus Ecclesiae minus faventibus , aut animo advorsus illam prave disposito , aut anticipalis iudieiis abrepto, aut pseudo-politicorum consiliis decepto , ut Saepe contingit ,
res adhuc luculentior evadit. Nam quamvis nequeat Delesia vim vi repellere , proleslatur tamen adVerSUS iniquas Usurpa
tionus potestatis politicae ; deinde pallenter tolerat ad delerius malum vitandum ; coram Deo gemit de illata sibi iniusta vi , ac
l8ὶ Speciminis gratia unum vel alterum ex prope innumeris , quae praesto ossent , asseremus exemplum legum , quaS principes abrogarunt, utpote vel iniustas vel noxias. TheodOSius M. revocavit quasdam leges a se laias religioni aliquatenus noxias. Vid. Cod. Theodos. lib. XII. lot. De episc. et cleric. leg. XXVI l. Item Marcianus leges aliquot. imperator. Valentiniani et Theodosiioadem de causa revocavit K olla de testam . cleric lom. VI. Cod. I heodos . pag. 520. ed. 10.35. Dala haec lVotrita fuit an . L G. Anthemio cons. Hinc idem Marcianus in lege XXIV. inserta cod. luStinian. COd. lib. I. Ut. De sacros. eccles. et . rebus et priuil. eorum leg. Xll. Privit. S. 2. ita generatim statuit: a Omnes, pragmaticas Sanction S , quae contra canones ecclesiasticos interventu gran tiae vel ambitionis elicitae sint, rohore suo et firmitate vacuatas esse praeein pimiis. n Imp. COnStans igni tradidit Rectesim avunculi sui Heraclii : Constantinus P onatus Typum destruxit patris sui Constantis , uti constat ex Hist. haeres. Monthelitarum. Atque ut ad tempora nobis viciniora deveniamus, Ioannes II. Lusit. rex instantibus Sixto IV. et Innoe. VII. in Brevi olim die 5. Feb. 1486. retractavit legem, quam tulerat, de Placito rectio, uti refert Garetia de Resende in chronis. eap. LXVI. Ludovicus XI. abolevit pragmatteam Sanctionem a parente suo consti
Ludoviens XIV. edieto suo die 2. Mart. 1682. annullavit declarationem cleri Gallicani. CL d'Aguesseau lom. XII. Leopoldus dux Lotharingiae , cum legum codex ipsius nomine insignitus a clemento XI. proscriptus esSet . illis legibus abrogatis , alias ex mente summi pontificis suffecit; ex Musantio Tub. Chrones. sep t. aetore lab. I l. ad Sec. XVl I. uui plura cupit. adeat Mamachium in op. Des diritIO della chissa lib. II. lom.