장음표시 사용
51쪽
logum fuisse, non modo manifeStum est ex iis, quae scripsit in suis Commenlariis in IV. Sentent. dist. l. et 2. ubi cum reliquis scholasticis septem noVae legis sacramenta a Christo instituta fuisse docet, disserentiamque inter Sacramenta Vmteris ac nouao legis in eo constituit, quod illa gratiam promitterent, ista vero contiueant et conferant: sed potissimum ex iis, quae habet in dist. 26. quae est de matrimonio. Siquidem quest. 4. insequentes conclusiones constituit: l. . Douratione Sacramenti non sunt nisi duo, scilicet, quod sit. Signum , et quod sit causa gra lime utrumque autem non η aequiVOee, non metaphorice, sed proprie convenit matrua monio . . . ergo est Vere et proprie Sacramentum, Sicut alia,
. licet non aeque perfectum 9 ). Iuristae autem et qui negant. matrimonium conferre gratiam, non possunt adstruere matrua monium esse sacramentum noVae legis. In conclusione 2.
duabus probat rationibus matrimonium esse Vere et proprio sacramentum nOVae legis; l. sic: . Omne remedium, inquitu praestitutum contra peccatum, est sacramentum: Sed matria monium est in remedium praestitutum contra peccatum, di- . conto Apostolo I. ad Cor. T. Propter fornication unu . quisque suam umorem habeat; ergo est Sacramentum. 2. si ': . Si matrimonium non esset sacramentum, causa matrimonii. esset pure corporalis et pertineret ad iudicem secularem et . non occlesiasticum. Sed illud est contra canones ; ideo etc. Deinde rotistit nonnullorum explanationem semus Vocis remedii, ad quod institutum dicebant matrimonium, Scribens: . Quia illud, quod consuri remedium contra peccatum grauiam
. adiutricem conse rendo em opere operato, est Sacramentum .
. cum haec sit definitio eius: hoc competit matrimonio: quia . non ex natura actus conseri gratiam, licet alias praebeat re- . medium; scilicet ex divina institutione habet conferre gra-
943 Istud non aeque perfectum non resertur ad sacramentum in se. Seo ad dignitatem. comparate ad alia saeramenta, quae finem nohiliorem liaben in gratia , quam producunt.
52쪽
. tiam adiutricem ad hoc, quod sciat unusquisque vas suum. possideme in sanctilicassione et honore. sDemum in concl. 3. confutat contrariae sententiae rationes desumptas ex eo, quod matrimonium aliquid habeat sibi pre-prium non commune caeteris Sacramentis, ostendens quod, Si eiusmodi rationes quidpiam valerent ad evincendum matriamonium non eSse Sacramentum Vere et proprio, neque conferre
gratiam ex Opere operato, posset ipse erincere nullum prorsuseMB Sacramentum, cum nullum sit, quod aliquid sibi proprium non habeat, in quo cum caeteris non comeniat, prout luso evolVit. Ad dissicultatem autem speciatim petitam ex eo, quod interdum coniugium celebretur absque ministro Melesiae, nimirum sine Sacerdote, resp. . Dicendum est quod illud sacramentum, α cuius tota essicacia est ex materia et forma, non autem m. potestate ministri, potest conferri ab alio, quam a mini . tris Ecclesiae et in necessitato et extra necessitatem, licet nou. debeat nisi ex necessitato: sicut est de effectu eucharistiae,. quia tota virtus causandi gratiam est in eo, quod suscipitur .... sibi Veset susceptum a laico, quem credit Suum curatum . . . ita. est de baptismo, cuius tota Virtus est in materia et sorma, a non in ministro: unde etiam extra necessitatem potest, sed . non debet ministrari nisi a presbytero. Matrimonium autem . est huiusmodi, quia eius virtus non est in ministro Ecclesiae: . et ideo non propter hoc , quod nin est necessarimn , cum . sit necessarium communitati, sicut baptismus personao Sin. gulari, sed quia virtus eius non est in ministro riclesiae ,
. potest essentia eius haberi sine ministro: licet foris non debet. nisi in lacte Ecesesiae et per sacerdotem eelebrari, si possit. haberi 9o). . Atque haec attulisse ex Paludano sumiat ad ostendendum quam salsum sit, quod ei assingitur, quasi ipse
perperam senserit sive de veritato huius sacramenti, sive do Vera gratiao collatione por matrimonium.
95 Petra a Palude O. P. stuartus sententiarum liber. Paris. 15M. lol.
53쪽
UB I. S T. I. DE MATRIM. SACRAMENIO.
Ita explevimus, quod nobis proposuimus: Osleudimus nimirum perVulgatam opinionem do scholasticis quod aut in dubium revocaverint sacramenti matrimonii veritatem, aut iusiciali fuerint, vel salium haesserint circa vim ejusdem
in gratia producenda, omni destitui fundamento 96 . Quod
eum fuerimus asseculi, noVum ex scholasticorum consensu
argumentum prodit de continuata a sanctis Ecclesiae Patribus usquo ad eoncilium Florentinum ac Τridentinum iugi in I cclo
sia circa hoc sacramentum trίiditione.
Quod voro allinet ad Durandum et itui stas, quos illo im
dimus cum, quin nobis ossietat seu universali et constanti traditioni, eidem potius satis luculentum suffragium tulissu , tum quod sibi minime cohaerere visus est, tum quod aperto fassus sit a communi seliolae doctrina dicossisse, tum denique quod statim a caeloris omnibus sive coaevis theologis sive
postorioribus fuerit impugnatus. Idem die de antiquis iuristis, quorum etsi minima sit in theologicis rebus auctoritas, atta-
96ὶ Porro ut Melchior Canus suam adstruat sententiam de sacerdote sacramenti matrimonii ministro. quam deinde paulo post expendemus , his caepit verbis viam si hi parare lib. VIII. cap. V. α Ostendam primum, opinionem com-α munem illam esse de matrimonio sacramento sine Ecclesiae ministro), ii Onci scholae dogma fixumqne iudicium. . . . Lege magistrum. div. Thomam, Sco re tum, Bonaventuram, Riccardum, Paludatium. Durandum, caeterοHuct scholaea theologos. et nisi statim eorum pendentes ac vacillantes animos deprehenderis, re tum vero me aut stultum, aut temerarium iudicat O. Nam et cum quaerunt, α an matrimonium com ferat gratia 3n, id quod eo loco maxime finiendum erat. re non definiunt lamen, sed in his reserunt, quae in hominum opinione suntu posita. is Verum pace docti viri tantum abest nos deprehendere insignes illos doctores animo pendentes ac vastillantes hac de re, num scilicet per matrimonium conseratur gratia . ut eos videamus id vere finire, dos ni roque ceu fixum scholae dogma, fixumque iudicium, non solum, sed ut veram Ecclesii aedoctrinam sive ante Sive post Duraudum, adeo ut eum tamquam de haeresi suspectum habuerint, ro ipso quod circa gratiae collationem per sacramentum matrimonii haesitantem viderint contra unanimem scholae sensum. Ecclesiaeque doctrinam. Singillatim illorum testimonia adduximus. sine sine integrae scholae iniuria illis affingi nequit eiusmodi animi suspensio et haesitatio. Num Verodissenserint scholastici inter se circa sacramenti matrimonii ministrum, eat 'insequenti videbimus.
54쪽
1nen vel inviti nobis favent, dum omnes concedunt matrimoisium esse norae legis Sacrameutum, praesertim post Lucii III. summi pontificis, decretalem in cap. Ad abolendam, datum an . 1 8 lieot impingant deindo in scopulum sibi fallitem, quod si concederent per matrimonium gratiam conferri ex opero operato, non posse vitari Simonis labem, dum in sto contrahentes paciscuntur de dolo. Verum in hoc eos sibi turpilor contradixisse merito illis exprobrabant, ut vidimus, scholasti ei, qui ostenduut actum esse de sacramento noVae legis, ubi negetur per ipsum gratiam ex opero operato conferri T). Verumlai non in hunc ipsum scopulum impegit vel ipse Durundus certo non conlonmendus theologus, et si qui alii fuerunt obscuri nominis scholastici, quorum scripta ad nos non perienerunt, quorum Opinionem commemorant perstri imguntque quotquot aetato illa de re theologica bono meriti sunt, et quorum commentaria adhuc possidemus.
Anric us III. - Veritas Sacramenti Matrimonii ostenditur ex Ecclesiastica interpretatione textus Paulini, Ephes. V. 52.
Quemadmodum ex publicis et solumibus Ecclesiae documentis de matrimonii sacramento singularia Patrinii testimonia lucem ac Vim acquirunt, ita ex utroque capite lux assunditur in verba Pauli, Ephes. V. 32. sacramentum hoc magnum rat,
ego autem ineo in Christo et in Ecclesia 98). Num quamvis
haec Verba per se satis non evincant cluistianorum coniugium Vere et proprie esse sacramentum, quum ad primili Viam printoparentum matrimonium atque ad suecessiva elii uti matrimonia ante Christum resorantur, tamen si ecclesiasticae inierpretationis ratio habeatur, inde essici potest huiusmodi verba
9Tὶ ni sunt nihilominus iuristae illi, quos effert Canus hac ipsa de causa
supra Scholasticos, eorumque, ut sibi eos laventes csticiat, sensum intorquel contra aperiam ipsorum mentem. Verum de hoc postea. 98ὶ Quae verba in graeco textu ita esseruntur: To μυσταριον et τοiστω λεγῶ δὲ λέγω Κριστον καὶ eis την seu in christum et in Ee
55쪽
proprio quodam sensu ad sacramentum matrimonii christiani maxime pertinere ; adeoque quod per se satis innuunt ac insinuant, accedente catholica interpretatione etiam certo do- monstrant. Vidimus enim tum in ritualibus tum in euchol giis, tum etiam a Rom. Pontificibus, atque a Patribus in Verba proferri, aut ad ea alludi, ita ut ex sensu totius antiquitalis constet, ea de vero sacramento gratiam conserente in christianorum coniugiis esse intelligenda. Quamobrem non immerito Bellarminus ex Ephes. V. 32. Patrum traditioni innixus, conficit matrimonium christianorum
vere et proprie noVae legis esse sacramentum. Si enim, ut ipso ratiocinatur, ad constituendum sacramentum tria ostendenda sunt, institutio scilicet divina, signum seu symbolum rei sacrae, et gratiae Sanctificantis promissio, cum tria haec concurrant in christianorum coniugium, profecto nihil est quod desiderari possit ad huius sacramenti virtutem. Porro do divina matrimonia institutione nulla est quaestio, cum protostantes id ultro fateantur, imo contendant; et praeterea evidenter constet ex Genes. ΙΙ. 18. Math. XIX. 6. I. Cor. VII. 38. I. Timoth. IV. 3. et V. 4. Hebr. XIII. 4, Iam vero quod christianorum coniugium signum et symbolum sit rei sacrae, evincit ex hoc textu Ephes V. 32. ubi
Apostolus matrimonium non solum Sacramentum expreSSe Vincat, sed addit magnum esse in Christo et in Ecclesia: sacramentum autem hoc loco non coniunctionem Christi cum Ecclesia , prout Lutherus, Calvinus, Dasmus aliique 'contendunt. sed ipsum viri ac mulieris coniugium ab Apostolo appellari ostendit tum ex veterum interpretalione, Ambrosiastro, Hi ronymo, Gregorio Naaianaeno, Chrysostomo, et Augustino; tum ex ipso contextu Paulino, atquo ex Apostoli scopo. Nam eum dicat Apostolus: sacramentum hoc magnum est; prononem hoc, utpote demonstrativum, necessario reserri debet ad id, quod proxime praecessit; proxime vero illud praecessit: Relinquet homo patrem et matrem et adhaerebit uxori suae, et erunt duo in carne una: igitur ex Apostolo sacramentum
56쪽
hoe, nimirum quod relinquat homo patrem et matrem, et adhaereat uxori sum, et sint duo in carne una, magnum ost, quia Clu isti et Ecclesiae coniugium repraesentat. Scopus
insuper Apostoli id exigit, qui is est, ut inducat coniuges
ad mutuam benevolentiam, ad quam eos proVOeat hoe my terio , quod matrimonium in se refert coniunctionis Christi otriclesiae. II eipsum confirmatur ex graeco teXlu, in quo habetur: Εἰς πριστον καὶ Hς τὴν 'Eκκλησίαν, in Christum et in Ecclesiam, seu referri mysterium coniugii, tamquam in terminum, in Clu i tum et Ecclesiam, veluti signum, seu symbolum ad significamdam unionem Christi eum Ecclesia, quam repraesentat: adeinque mysterium seu Sacramentum est in coniugio, non autem
in Christo et Ecclesia, secus ac contenderint illi novalores 99). Quod vero signum hoc sacrum conferat gratiam , quam Significat, ostenditur ex eo quod loquatur Apostolus de dilectione spirituali seu supernaturali , qua christiani coniuges mutuo se prosequi debent, ut referant dilectionem illam, qua ChriAfranriclesiam prosequitur, et sanete gubernat, et ipsa Ecclesia Christo adhaeret per sdem, spem et charitalem, eique per obedientiam subliditur. Dixerat enim v. 2o. . Ecclesia subiecta, est Christo . . . et Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tra- , didit pro ea, ut illam sanctificaret, . prout Ι. Τim. II. II.
scripsit: a Salvabitur Musico per filioriam generationem id est, in filiorum generatione , si permanserit in fide, et dilectione
, et sanctificatione cum sobrietate 100). Eiusmodi autem spi-
99 Hoc demum agnoverunt vel ipsi protestantes; siquidem Koppe in
Nouo Test. graece perpetua annotatione iItust. Gottingae 1825. vol. VI. in hunc M. feribit: α Sed retulerim ad superiora omnia μι ἡριον μεγα εσra, et ver-M terim ratione christi. DNec abnuit Bosenmstiter, qui pariter explanans haec Apostoli verba, seribit: α Mysterium vocat Paulus eam rem, de qua antea Sermo fuerat, nempe mutuum D coniugum amorem et mutuam uenevolentiam; μυστηριοv autem h. l. es rea n sub qua simul aliquid latet, quae connotat aliud aliquid, nempe amoremis christi erga coetum suum. N 100ὶ Hie scite observant interpretes catholici eum Belamino, ah Apostoloquatuor hona enumerari matrimonii christiavi contra quatuor mala , quae sine gratia Dei in matrimonio evitari non possunt. Primum est malum, non servare
57쪽
LIB. I. SECT. I. DE MATRIM. SACRAMENTO.
ritualis seu superuaturalis dilectio et charitas haberi noquit nisi por gratiam. Cum igitur ex Apostolo christianorum coniugium debeat in ratione signi prao so ferro Christi cum Delo si a unionem per gratiam, et hanc gratiam ad hoc munus
explendum conserat neceSse est.
Dixi christianorum coniugium: quia licet Apostolus alludat
etiam ad coniugium protoparentum, et posterorum omnium, quippo et illa coniugia suo modo repraesentabant suturam Christi eum Ecclesia coniunctionem, attamen cum nondum tunc fu rit essecta, ea erant tantum tJPica quaedam repraesentatio: alposteaquam essecta est tum physica Verbi unio cum humima natura, tum moralis per gratiam cum Ecclesia, coniugia christianorum eamdem unionem Signo practico repraesentant. Praesertim cum ea reserat Apostolus, ut inducat fideles ad mutuam charitalem et dilectio m , qua Christi et Ecclesia prototypum signissicent; et hac ratione dixit: sacramentiun hoc magnum rat, non autem fuit. Duo sensu S. Augustinust, assim assimat, in libro de bono coniugali, matrimonium non esse sacramentum nisi in Christo et in Erelesia 0 ).ΕX qua postrema animadVenione eliam intelligimus, S. Augustinum fac 'amenti Vocem, cum agit de coniugio christian
rum, non latiori significatione, ut contendit Vasqueetius l02),
eoniugii fidem. Secundum, odium et rixae, quae subinde inter coniuges oriuntur. Tertium, immunditia quaedam et turpitudo ex rebeIlione membrorum. siuartum, intemperantia. His Paulus opponit fidem, dilectionem. sanctificationem, et sobrietatem, in quibus permanendum esse dieit, tamquam videlicet in ipsa matrimonii celebratione acceptis. 10 ὶ Eius testimonia paulo post referemus. 102ὶ In Trael. De saeram. matrim. disp. 2. cap. 5. 3. 32. Cuius verba haec sunt: re Postquam singula loca Augustini perlegi, et attente consideravi, annon Domini 1588, manifeste deprehendi, ipsum non loqui de Sacramento proprie. . is sed de sacramento latiori significatione, prout est signum unionis Christi eumn Ecclesia .n Ergo iuxta ipsum S. Augustinus numquam locutus esset de matrimonio in sensu Ecclesiae, iuxta analogiam lidei, iuxta praxim et usum quο- tidianum, iuxta mentem caeterorum Patrum. 0uOd quam absonum sit, quisque x se intelligit. Verum neque Secum ipse Vir doctus cohaeret. Νam iuxta ipsum in vet. lege matrimonium latiori significatione. lmo etiam apud insideles fuisset
58쪽
CAP. I. ART. III. DE VERIT. SACR. MATR. EX TEXT. S. PAULI. 39sed pressu usurpasso ad Verum propriumque sacramentum
exprimendum. Εlenim praeter ineluctabilo argumentum doloeutione Patrum iuxta analogiam fidei in Ecclesia vigentis, id palosaciunt verba ipsa S. Doctoris quibus contra distinguit m trimonium christianorum et coniugia ethnicorum dicens: α In . civitatu Dei nostri, in monte sancto eius, hoc est, in Ecclesia,
. ubi nuptiarum non solum Vinculum, Verum etiam SacTamen
, tum ita commendatur 103)., Quod quidem vinculum indi solubilo sibi vocat rem sacramenti 0D, seu effectum sacramenti , uti sumptionem spiritualem corporis et sanguinis Christi,
seu mySti eam unionem cum Christo Vocavit rem sacramenti
baptismi 10o); ut alia plura eiusdem S. Augustini testimonia
praeteream, quae Superius attussimus, quaeque eius mentem aperto declarant.
Sacramentum, attamen S. Augustinus agnoscit apertum discrimen inter coniugium veterum, et coniugium christianorum ratione saeramenti, quam in sola Ecclesia agnovit.
105J Lib. De fide et operibus, cap. VII. D. 10. l0sὶ De uuyt. et concup. lib. II. cap. X. Ut enim animadvertit praeelare Saliaemia u9. qui egregie totum hoe argumentum pertractat et evolvit laDiss. XIII. in hunc Apostoli loe. Ephes. V. α Matrimonium, quatenus est conis tractus humanus, non est sacramentum unum ex septem , nee habet gratiae is promissionem sicut nec alii contractus civiles. Deinde quatenus vinculum adu huc proprie Sacramentum non est; nam eiusmodi vinculum inter infideles is invenitur, ut Paulus docet Cor. VII. de foemina, quae consentit habitare cumis viro infideli. Ad haec, vinculum est esseclus ipsius caeremoniae et contractus. is quia post illa vinculum subSequitur, ideo est essectus sacramenti, seu resis sacramenti, sicut et gratia ; non autem Sacramentum ipsum. Tertio Vero, D quatenus est caeremonia et signum sensibile, sacramentum est novae legis, D et cum aliis sex connumeratur, et gratiam Dei conseri contrahentibus. n Hae tenus ille; tom. XV. ed. Colon. Agrip. 1604, p. 261. Ex his etiam intelligimus. qua ratione interdum S. Augustinus improprie Sacrameriti vocem usurpet agendo de matrimonio, praeSertim in lib. I. De nupt. et eone. c. XXI. scribens: α Quod in Christo et in Ecclesia est magnum Sacramentum, hoe est in Singulis is quibuscumque viris atque uxoribus minimum, sed tamen coniunctionis inse- is parabile sacramentum. n Ubi comparat vinculum, seu rem sacramenti in singulis coniugatis cum inculo, quo arctissime Christus coniunctus est cum humanitate et cum Ecclesia. 105ὶ Lib. III. De peetator merit. et remias. c. IV.
59쪽
Ex liis praeterea disiectae sunt dissicultates, quibus Caietanus, Eslius , aliique post eos , permoti sunt ut negarent ossica iam huius Paulini commatis Ephos. V. 32. ad probandam verilalem sacramenti matrimonii; potissima ratio, quae ab iis affertur, ex eo dosinuitur quod Apostoli sententia : Sacramentum hocmtignum est, Veritalem habuerit ab initio, quum dictum est :Propter hoc relinquet homo etc. Ast Vero ex eo tompore nondum caepit matrimonium esse signum ossicax gratiae , sed talo demum est a Christo novae legis auctore institutum. Altera Vero ratio est, quod Veteres nuptiarum Sacramentum non eX
isto loco probent, sed magis illud statuere soleant ex sueto Christi, qui nuptiis in Cana Galilaeae bonedixit, utiquo bene-dietione spirituali. Quod etsi Seriptura non exprosserit, in comcisio tamen Ephesino, tamquam traditione acceptum, et apud
Verum prima ratio iam ex dictis praeoceupata est, Ostendendo diversa ratione Apostoli Verba ad connubia Veterum, et adeonnubia christianorum referri. Altera vero ratio est falsa; licet enim plures veteres Patres repetant nuptiarum sacramentum Ox benedictione Christi nuptii in Cana Galilaeae celebratis, quod non abnuimus, quin etiam
ultro salemur; tamen non minus certum est atque eXploratum Veleres pariter eamdem Veritatem ex Paulino commale adSlIuere. Nam praeler ritualia et ouchologia utriusque occidentalis et Orientalis ecclesiae, quae, ut vidimus, aut alludunt ad haec Apostoli verba, aut ea expresse referunt, eerium cSl plerosque Veterum hunc ipsum textum urgere. Nam praeter S. Λugu linum, qui aperio ait : sacramentum nuptiarum commendari
fidelibus coniugatis ab apostolo ad Ephesios l07), alii praesto
sunt magno numero. l063 Iia Estius in Comment. in hunc loc. Ad Caietanum quod spectat. D
tum est ipsum Comment. in nou. test. Erasmizare, ut coaevi eius loquebantur. et quemadmodum negat verba Ephes. V. pertinere ad sacramentum matrimonii, ita etiam negat verba laeobi V. 14. pertinere ad sacramentum Extremaa Unctionis.
107ὶ De nup. lib. I. c. X. Prosert enim ibi ex loco , de quo disserimus, ea verba: Viri diligite vaeores uestras stetit et Christus dileaeit Ecclesiam. Duiligeo by
60쪽
Sano Clemens Alox. . 0uod si leae sancta est, inquit, san a tum est matrimonium. Mysterium ergo hoc ad Christum sit
Ambrosianus : α Mysterium hoc magnum eSt, ego autem, dico in Christo sit in Ecclesia. Mysterii sacramentum grande in . unitale viri ac mulieris esse significat. Nec hoc prodit, sed aliam cauSam, quae non discordet a memorato mysterio, flagitat, . quum scit ad profectum humani generis pertinere, hoc est, Delesiae et Salvatoris, ut sicut reliciis parentibus homo uxoris suae adhaeret, ita et, relicto Omni errore, Ecclesia adhaereat, et subiiciatur capiti suo, quod est Claristus 09). . S. Io. Chrysostomus, recitatis Apostoli verbis sacramentum hoc magnum est etc., scribit : . Quid est hoc Magnum sacra- mentum, ipse dicit, quia magmun quid et admirabile signifi- η carit beatus Moses, imo Vero Deus. Interim autom dicit : in . Christo dico, quoniam ct ipse dimisso Patre descendit et venit . ad sponsam, et factes est in spiritum V um . . . et pulchre, dixit : Magnum est mysterium, pei inde ac si diceret : Ast allegoria non evertit dilectionem 110). . S. Hieronymus : . Qui uxorem diligit se ipsum diligit : sie, et nos noSiras amemus UXOres. Id ipsum antea per allegoriam, in Christo interpretatur et in Ecclesia, ut Adam Christum, otn Eva praefiguraret Ecclesiam; s et paulo post S. Gregorium Nagianaenum refert sibi enarrantem Apostoli verba, quasi dixi sot : . Scio quia locus iste inessabilibus plenus sit sacramentis, s et divinum cor quaerat interpretis : ego autem pro pusillitate
. sensus mei, in Christo interim illud et in Erelosia intolligendum . puto lil). Nempe locum Apostoli exponit de coniugio prot
parentum praesiigurante unionem Christi factam cum Ecclesia. Τheodorotus, praemissis Geneseos verbis relatis ab Mostolo propter hoc etc., subdit : . ReVerere primam legem, imae post
108ὶ Lib. III. Strom. ed Oxon. 17lS. opp. tom. I. pag. 549. 1092 Inter opp. S. Ambros. in append. in ep. ad Ephes. ad h. I. 110ὶ Hom. XX. in eap. V. epist. ad Ephes. ex vers. Noni Iaucon. lil in Lib. III. conment. in epist. ad Ephes. e. V. ed. Vallata.