Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

101쪽

LIBER PRIMUS. 'Ttis seminariis, eius quae ventura est, aliquantu im esse formae. E V. Nihil ne minimia quidem, Solat o Argu

d habet res tota eo modo, que Simpliciis S ape- mentorum.

iit: In semine (inquit ex quo gignitur vel ania Hial vel planta , insitum principiti quoddam est, , ,

on minus perpetientis quam agentis motionis, ,,rr quod procliuitatem quandam habet, & am- Giore quq rit excipiende formae. Hoc igitur prinpium potentia appellauit,&naturam in semen fusam, quam ab anima longe diuersam facit, di serte semen an inatu essc fateatur. Est autem natura impe sectior multo quam anima, quip: quae sit ad eam accersendam veluti remisia taedam preparatio, vel si mauis habilitas & potitia : neque vero animae quicqua est, neque in in poterit ulla mutatione con tertio neque ani

ae quicqua ante in semine fuit, quam ipsa tota tu coepit existere: quocirca dici non potest shen animatu . Ergo ne tibi imponat ipsa nomia, ratio, quod esse potentia dicimus Id nequa- am est simpliciter: ut neque quod esse potest, iam actu est. Semen aut hoc aut illud potesta- esse statuo, nec ideo tamen id ia actu de re ipsae dico: nec enim est in glande vel quercus velis species, nec avis in ovom ec serm* Cius quicam vel tenuissim tu non enim partiti adiectio paulatim minutatimque consummatur, sed

ita repentinaq; mutatione uno mometo tota

aut in subiectum concedit. P H. A Udio, maxi- . inter se pugnantes vobis esse sententias, quas

102쪽

FS DE ABDIT. RERvM CAvs Issi ex angustis istis verboru septis, in latiores velliti copos deducetis, intelligi tande poterit vitiit firmior & ab utra stet veritas: quq certe Sc v

ca est & simplex,ut alicram s a te, alteram cader Gargv- sit necesse. B R. Meas ipse partes facile tutabos motu, ac si meas rationes & authoritates in mediu proferri patietis . curnq; tuis contendere, intelliget

spero, vel puer, ac tibi etiam forte ipsi persuadebitur, qvidpiam formae ante in subiecto fuisse

quam illa actu inesset tota E V. Magna tibi gratiam habiturus sum si veris rationibus,a mea mopinione, in tuam perduxeris. Sed age iam, aggredere. B p. Qui scientiae habitum habet; hoipso sciens & est dicitur: & quu scientiae & ctempladi actio incesserit, actu & perfecte sciens

Haec dudum concessis as. et v. Neque nunc Palinodiam cano. B R. Sic utique in semine,quar

diu cumque nondum quicquam agere vitale prest, fatendum est anima solum incsse potentia bivero ima se essicientia, suis se prodit operibus, actu tum inesse quas sola actione de effecti actune an potentia duntaxat iniit, discernatui Quod ipsa in Ariistoteles breui sententia sic ex De ge erat. pressit: Animam naturale altrichmque in seminammq -i b, ibus & utero conceptis quae separati possunt .ha Ut beri potcntia statuendu est, non actu, priusquas '' (eo modo. quo coceptus qui iam separantur) ci ' bum trahant & ossicio eius animae fungantul'' Principio enim huius modi omnia stirpis vitas ' vivere videntur. Dc anima quoq; sentienti deincep

103쪽

LIBER PR IMUS. D:ps dicendum est,atque etiam de rationis intel- Π ntiaeque participe omnes enim poteria prius iberi quam actu necessie est. Haec declarant fa- Π: Aristotelem censuisse,in semine subobscuram isse animae pordionem, quae prae imbecillitate indum quicquam moliretur animalis functi

s. E V. In transuersium perperam trahis Aristo Solatio.

sis sententiam. qui ne per somniu quidem hus simile quicqua susipicatus est. Quid absurdiustem in philosophia, aut magis horrendum,

iam naturaliter essicientem causam instituere tae feriata tamen & ociosa nihil prorsus agat usiam enim actione definimus, quae si nulla e ne causa quidem esse poterit. B R. Quid aisZ lassem ne cotimne in trimestri vel quadrimestri foetu , cum tendeti quidassimum is moueri sentitur, anima vel tota inest verati De , - T vi absolutum erit animal, cunctas illi furi qui' iu ones praestabit E V. Inest utique. B R. Et tame,ndu potest illa neque cursum ciere, neque VO-m edere , neque visione quid percipere. Quid do est cauta E v. Quoniam impeditur aliun quasi vincta tenetur, quod organa deside-

mdem rationem si ad semen transieres,intelli 's profecto, & in eo illam ab initio esse, & im- diri tamen instrumentorti vel penuria vel via,quominus quid agat, illamque ablato imp

mento mox in actum erupere. Hanc ne me pi , opinationem confinxisse, authores ancos tibi

olara viros in philosophia adeo magnos,ut eo-

104쪽

roo DE ABDIT. RERvM CAvs Isrum te possit authoritas vel deterrere,vel frageti

In iisq; primum Aristotelem, quem scio te plurimum omniti & merito quide suspicere: is igituanimaliti procreationem ortumq; discutiens lics, rum causam his verbis plene explicauit: Quoro principioru actio est corporea , haec sine corpor , esse non posse certum est, verbi gratia, ambulat sine pedibus Itaque extrinsecus ea ut adueniansieri haudquaqua potest nec enim ipsa per se acta cedere postunt,quu separabilia non sint. Ergo eauthore,nutricandi sentiendique principia seos sum habentur nunquam, sed in corpore sempequare eade statim per initia erant in semine, ne i. de Anima unqua seiuncta, sed cu eo simul nata. Audi veris .i- rursum ut Themistius alter mihi patronus , haista apertius e tenebris in perspicua lucem eruirit Igitur (inquit dc animas in stati aliquod pr(D prium corpus (si suum animae instrumentu colpus est diuertere oportebit, dixi diuertere: im non diuertit sed fabricatur architectaturque sil a de praeparat domicilii non conformatu ante epa praeparatum . Causam deinde subiicit,Non enitquemadmodu cithara dedolatur prius Sc condtur,tum demia adhibetur ad musicam. ita & coa' pus ornatur ante instruiturque, mox animae sit

mendum offertur Quale igitur singulis anima, corpus instrumentiamque conueniret, item quratione anima illud sibi c5fingeret, neglectum Timaeo penitus & retrohabitum est Audis Thim mistio non interpreti modo , sed & paraphrast Aristotel

105쪽

LIBER PRIuvS. IOIIristotelis, videri anima ab initio in corpore fuis , neque dum preparato,neq; obeundis functio-ibus accommodo: semper semini comitem ani-aam fuisse, neque ut recte dicebat Aristoteles, ne corpore eam esse posse. Sed age, eritne ulla pud te Platonis authoritas i Erit opinor. At is idem saepius inculcans,preter illam animq pro eationem qua in Timaeo nobis exposuit lib. de egibus decimo de eadem haec scripsit: Satis siu- Herque monstratu est, animam omnisi antiquis, Gmam esse,cum motus principiti sit Elmox: Re- Π e igitur & proprie, vereq; & absolute diximus tactus corpore animam factam fuisse,COTUS Vero , , sterius atque secudo loco, quod est animae sie- Gindum natura dominanti subiecisi, haec Plato: isam ut i uter legendum oculis faepe percurristi sic Inc vehementer opto, ut in illa paulo acrius imntendas & diligenter circuspiciaS,ac expendasia de causia efficto corpore animam priore esse ituerit. Hqc enim quonia est omnis motus ini-1m motum a mutatione Plato seiungit, quod inc inanimorum,illum viventium esse velit &Ioniam omnia,etiam quae corporis siunt, admistrat & obit, iure optimo sibi ipsse corpus appa-t,instruit,ornat. Quod si est, ut vere esse, prae-arissimi quique philosophi authores fuere,conoit animae es'ntiam in ipso necdum coformatomine coclusiam teneri. quae continenter ipsium inutasimq; & mebratim fingat, ut opere tan-:m absolutossurastiones stirpis aut perfecti ans

106쪽

Ior DE ABDIT. RERUM CAUSIS malis prosita quaeque natura, cunctas obeat. Ac

si nunc daretur de illis unum quemlibet,sed maxime Platonem rediuius nobiscum huc una congredi, preeter illa quae sint ab eo multis in locis accurate coscripta, audires & alia orofecto quam plurima , quae te non probabili modo ratione, sed (qualis mathematicorum esse solet etiam necessaria,huc te vel inuitum agerent. Et quanquavana crit confictio tu tamen patere ut Cum an bmo repraesentemus, hoc pacto te suo more interrogantem : o Eudoxe, quandiu in semine Scorpore in rmi anima continetUr, an non ea cc forma so corpori omne operam impenditi Age responde, mi Eudoxe, haec tanquam percolant

Platoni. Quod si te pudet, nihil verebor illi te

cu ac pro te respodere: nepe tum ab anima apti conserinari corpus monne recte dixeroi certe e

nim ita fatendu e situm vero ille subiiciet Dunsic essingitur corpus, necdum ulla est cxpressa odistincta partium insermatio, tum certe nequi anima eas exercere semctiones, ad quas illae partes comparantur. Quid an non hoc quoque dabimus,cum nec sine pedibus inambulare,nec sine oculis cernere possiti Ac si ita perget: Consermato integre corpore,& singulis partibus instructo cum anima iam illarum ope,cuncta vite sen susque munia exequitur quo tandem pacto tul Icorpori inesst animai Actu dices, opinor,idque oaudacter & vere. Quum igitur sinquiet inforniadhuc corpore illa no valebat animales promes functionei

107쪽

escemusiat id quidem turpe est Quid igitur re pondebimus Sola nimirum potestate hoc enimestat unicum. Quid tu hic illum putas Insi abittique & quod consequens est concludete Ani-aam quae vim & potestatem ingenitam habebat gendi, nondum vero quicquam agebat, Ob m-Tumentoru penuriam, id ipsiim esse, quod nos

olentiam dicimus e actum vero, animam essetuae liberis expeditisque instrumentis opus edit. aque potentiam esse quidem animae ipsius es litiam,sed quae ociosa tamen nondum quicqtia sciat, propterea quod corpus ineptum adhuc: dc inconcinnum. Quis contra haec possit di-:re i E go certe quidem statim assentiar. Tu vel, quidi An non idem quoque facies Video te inuere. Q uid ergo erat OpuS,Vt tu nouum,in plicabiles& incomprehensum potentiae genus Ibis fingeres Iam plane conuictus es , Opinoritatumque abest ut ab instituto meo ipse decide,

,ut arctissimis vinculis te potius obstrictam to- am, adeo ut dimouere te non possis. E v. Press solutio quae

is urgere videris o Brute, nosque infestius ac plane docet ope dixerim furiosius insectari Ae tu tibi qui 'si mirumem in paucis Sc perperam intellectis philosophore I h ah

m sententiis adductus , ante victoriam canis tia formae sumphu: Sed moderare, obsecro, ardentes istos tinem 'ipetus, graue probrii erit si quid recantare coris. B R. Egone E V.Caue exultes,sed animum

hi sedatum patienter adhibe. Qinu tu litigiosa

108쪽

IO A DE AIDIT. RER UM CAUSIS peruersaque diligentia contendis, ex hypothesi defluunt dc ducuntur omnia quae siquidem Vera& fide digna fuit , idonee Sc conuenienter fortasse conclusisti, animam quae nondum sitas furi etiones obiret potestatis appellatione dignanda.Se levana fallax est suppositio , quae semini &nondum efformato corpori,animam inesse assumit B R. Hanc non ego sed inuictissimi testes Plato Aristoteles,Themistius tibi postierui. E V. Tu me statim (opinor vel testium grauitate, vesnumero offunderes, ni sensa illoru melius quam tu concepissem. Primum enim quod ex Platone citas testimonium non de singulari ac de sua cuiusque anima, sed de generali illa mundi quae totius est uniuersitatis, dictu est de qua quid senti, ret,paulo post plenius expressit,his prope verbis:

Animam cuncta gubernante ela in omnibus que mouentur habitante,nonne dc coelum gubernare necessario confitebimur Sc rursum: Vniuersi ergo quae in coelo si int,quae in terra,quae in mari,

suis motibus anima ducit. Hic igitur, ut passim in Timaeo mundi animam Plato statuit a medio per o me usque ad coeli extrema sese porrigere, ei que extrinsecus circunfundi, cunctisque genitis vitam coferre Qua sententia, an tibi videtur, rei unius cui tum animam statuisset antiquiorem prioremq; recens genito corpore Sed de Platonis dogmate, acutius fortas e de distinctius posthac iudicabitur si in eum forte termonem incidemus.Iam vero quod ad Themis tu attinetsisse manifesto

109쪽

manifesto detexit palam professius animam si tim ab initio infusam esse maris semini, tanquam indiuiduam ita dispes ante natura comite. Qua obrem nihil vererur aut reformidat, semen ani Matum facere,cuius anima architectatur Sc ex ruit sibi domicilium ex idonea materie. Atquen his quidem quae ex putri mucosaque materia, nullo semine prodeunt in lucem,animam quaniam abstractam censet procreatis apteque con-brmatis vitam largiri,Timaeum in hoc sequu-us: his vero quae ex semine derivata fluxere,iami Timaeo deficiens, putat uniuersalem animamiihil inspirare, sed stam cuique semini ansitam: sse,quae temporis progressu cuncta conformas, uis tandem se detegat operibus. Hinc tu optine Brute,elicere vis, ut videtur, potentiam esse Phemistio aliquid essentiae animae , cum nullus amen extet locus , unde id haurire aut petere

os i s. Immo vero ille ipse Themistius in libris hysicis de potentia priuatione disserens,lan- uam de accidentibus disputationem instituit Inga satis oratione. Sed neque Themisthim uti delem idoneumque testem velim in hanc no- iram diseeptationem recipi, quod nutabundae inconstantiassensione, quo fluctus impellit, tunc in Platonis,nunc in Aristotelis sententiamnclinare videatur. Proinde ne qua tibi posthac

inc suppetat cavillationum occasio , iam nunc pertissimis ac veri stimis rationibus c5tra Thenistium tibi probabo ne minimum ' quidem es

110쪽

Ioc DE ABDIT. RERUM CAUSIS sentiae animae. semini antequam animal esse coepisset insedisse. Sed Aristotelis tamen ante Vid tur explicanda sententia, quam tu te putas perquam conuenienter ad tuam I hemistitque opinationem confirmandam citasse. Nam si otiis

altius ac diligeutius Aristotelis mentem scrtitabitur, intelliget profecto,neque in iis quae ex putri materia , neque in aliis quae positos ut ille ait semine surgunt,de animas essentia quicquam ab initio fuisse sed totam tum primum illapsiam, cum ad illam excipiendam digne fuit & affabre constructum corpus. Qua in re Platonis ratione authoritatemq; recipit, quanqua de ipsa formae Origine, nec omnia iubare nec sequi voluit. Aristotelis abs te citatus locus, plane quide innuit,

anima tum altricem tum sentiente no posse actu

sine corpore consistere, quoniam ad corpus pertinet utrius 3 actio . Sed ut in corpore esse vir que donemus, neque ab eo separari posse, an tu

hinc directe colliges utraq; iam olim necessatio in semine fuis An n5 aliud illis corp' substerni potesti Potest opinor. Atq; in eum obsecro locumihi fixius oculos in te de, non quido contentionis sed veritatis inuestigadae studio. Quid enim ,, alii Nam neque ipsa( principia scilicet nutriendi de sentiendi, quorum ad corpus refertur actio per se accedere possi in t quum inseparabilia sint:

neque cum corpore(crasso seminis semen enim , eXcrementum alimenti mutati est. Vbi dicti etia, , causam subiecit: Semen excrementum esse vile

ac sordidum,illa autem principia dignitate praestantia.