장음표시 사용
141쪽
sta disputatio sit inuetura Quid igitur illa sent, p--
edo , dudum ex Arutotelis tantibus derivatae pretatis Arialamo generat hominem,atque sel: Homo ge- stotelis de r ierat hominem , praeter hoc autem, id quod est mm mnium primum omnia mouens. Iucunda est m- quidem illorum mihi recordatio quae saepe ce 3 me legere memini: sed ut nunc video,Oscitan- ,& non satis intento animo.Tu vero quam ha- es interpretationem E nunquid hominis alia est ficiens causa quam homo i aut equi alia quam quus'E V.Nequaquam omnino. verum ne quis
lassius putaret eum qui vel hominem vel equu genuit,quscunque illius sunt una procreasse, iducae mortalisque naturae limites hic praete tessus Aristoteles, duplicem rerum authorem piscemque c5stituit: alterum compositi totius:u hominis hominem,alterum solius form* c5TOrem, quem sempiternum dc immortale esse ofitetur. Hic rursum se bifariam secat. Vbi rem causas physica ratione scrutatur, species reis immitti putat ab illa quinta natura,qua So-: nomine exprimens,coelestium omnium coratrum conuersiones immutabilesque cursiis c5ehendit: Quum vero quae supra naturam sunt btili contemplatione rimatur rerum omnium iificem deum, solutamque mundi mente Pl nis aemulatione causam esse decernit. BR. Mulsane congeris quae valde exoptem te hic ape
is docere,ac primu ubi & quomodo Aristote. naturalem formarum originem coelestem pu-
142쪽
138 DE ABDIT. RERUM CAUSIS taueritrita repente me veluti quaeda vertigo ccripuit,prae auditioniS nouitare.
prim que Abstantias de caelo duci, ex
Icam paucis,& in Aristotelis seitentia versiabor, si modo facilei mihi praebebis audientiam. Riqua que naturalis ex principi
duobus constituitur: ex materi
& specie: At si illius procreation euhi. v sipi isti itertium his accedet principium, quoe,A. Vssiciens & Oreus causa nominetur, quam naturalem contemplationem instituens coelum est tradidit. Ut enim omnium motuum primus est qui ad locum est: ex quo reliqui omnes ceu posteriores defluut,procreatio, teratio (hoc enita verbum cum necessarium sit S aptum, terendi usitatum facere oportet) accretio, interitus : sillud corpus quo litigi perennique itione, & ir requieto ambitu circumagitur , omnium quagignuntur corporum causam es' conuenit. At probatum est equidem infinitis seculorum aeta tibus, Solem vertigine assidua conficientem vi, cissitudines anniuersiarias,seo ad nos accessit aut recessu & rerum ortus promouere,& occasus Obitusque essicere: quem in modum coelestis illa
143쪽
LIBER PRIMvS. ID in lanaque conuersio, Aristoteli causa statui eorum , quae & gignuntur & intereunt. N Ie est, inquit, totum hunc, qui terram am-I.Meteoro, ,mundum cum superis couersionibus sic c5- tatiatum esse, ut omnis eius virtus inde gube tur: nam unde omnibus est motus principiti, Mina illa debet haberi causa. Praeterea autem, Dc sempiterna est, neque loco definitum habet Hem,sed in fine semper. Mox docens ab eleme- materia,a coelo speciem genito conferri, haec nectit: Itaque rerum qui in ipso eventui cau- a, ,quod quidem 3d materiae genus pertinet,im on & terram & his cognata corpora existima- Π5 uenit:hoc enim modo appellamus id quod ,, licitur , & quod aliquid fert: id autem quod di, causa sit ut motus sit principium, ad eoruma referri debet,quae seoque sententiam cum o de mundo, coelum
ituor illis notis longe diuersum, neque inte. i u obnoxium,sed plane diuinum dc immort Iaeterum duplex cum sit in coelis circvactus conuerso,mundana illa incitatissima,quae viti 'uatuor horarum spacio completur, Sc eat sudiecti septem orbes versantUr retro, con-rio atque summum coelum motu: prior illa os modi semper, constantique & immutabili ine progrediens,ortus interitus (quae conciae res sunt causa esse no possit. Posterior ve per signiferum orbem obliquum,enates steti .
aliis passim in locis, tum Coclum
144쪽
I o DE ABDIT. RERUM CAvs Istas circumagens, dum illas in aquilonem addcit,rerum facit exortus: dum abducit in austrinteritus. Atque ut earum accessiis recessusqucontinuata serie,nec unquam ne ad momentuquidem mutatis vicibus sese excipiunt: sic orti Obitusque rerum semper erunt costantissimi,nque ullo unquam tempore deficient. Itaque a Petete Vere,cum ad nos illorum vis revisit, metaS rerum nouationes animaduertimus,emergre pleraque omnia ac exhilarari. & quia verector redit omnibus, foeta esse ac succi plena onnia:herbas,fruges, arbusta,flores, gemasque tridere, & foliorum uiriditate vestiri : animalia :moris stimulis incitari,ca quidem ratione quai Poeta cecinit: ver adeo frondi nemorum, er utile luis: Vere tument terrae,re genitalia hemina poscunt Tum pater omnipotens 'cundis imbribus aetheConiugis in gremium late demnditim omnes Magnus absimagno commilius corpore 'tus.
Auia tunc resonant auibuae virgulta canoris, Et Venerem certu repetunt armenta diebus. Censetur idcirco,ver omnium temporum essaluberrimum,gignendis augendis, seruadisqt
rebus,unum omnium maxime opportunu. Cctra anno Solis recessii senescente, plurima occdere , omnium certe vires emarcescente calor
frangi. hinc autumnum haberi perniciosum. Aque haec quide sol annua vicis itudine designa Errantes vero stellae per orbem signiferum, costr
145쪽
LIBER PRIMvS. - r tI quam a supremo illo coelo ducuntur in comaerium cursus retorquereS varia radiorum petaixtione,multo maiora.adeo ut praestantissimo-
mphilososthorum monumentis proditum sit,m posse coeli costitutionem incidere (qualem iam quondam fuisse tradunt quae tum homi
:s,tum equOS,tum perfectorum animantiu g is omne,ex ipsis elementiS tanquam ex colunissima aut proxima materia (sic mihi appellare eat quam Graeci reo'nsaerta diceret Seneret,iemadmodum & imperfectiora quaedam , ut ures,ut ranas , ut locustas saepe siua sponte indesci videmus. Negari non potest maxima esse, tae cetilum cum motu tum lumine laquam sitiae ultatis vehiculo in haec inferiora demittit. Et iisquam posthac dicere audebit,elementa uni rsiam substantiam rebus gignendis coferre acilum sine quo ne elemetorum quidem ulla siticientia, ociosum atque iners,& veluti feri m faciet Itane frustra conditum videturi It
nullus usus illustrissimi huius & puri ssimi co rum coelestium splendorisi Inutilis iste unde-aque absolutissimus ornatus ista tam admir is ab omni aeternitate motuum Ordinumquens antia y At longius abest, quam, ur ad nosis vis pertinere possit. Egregiu siane & tali fia-:ntia dignum commentum. Tu si vel pictumilosophum vnqua vidisses, istuc diceres f Qui ignum censeri debet id aetheris Sc aeris inte uum,quod Ptolemaei demonstrationibus co-
146쪽
I E DE A B D IT. R ERUM CAUs Is firmatum est, pa tem no esse totius mundi mlesimam ' Si mundus qui uno omnia complet coercet,ab Ornatu nomen inuenit, & si is unucorpus est in quo videntur omnes aptae colgatae inter se partes, necesse est profecto, una
esse totius naturae cotinuatam vim quae tota mdo confusa,res omnes coplexa teneat,omnia lsic c5neectat,ut in terris coelestia cosistant digrtate coelesti,& vi(quod ait Aristoteles mundhic inferior superis conuersionibus continuat sit vis illa coelestis in totum diffusa mundurin abditissimos usque terrae recessus penetret sistates a coelestium corporum viribus dependre: at ipsas etiam rerum ficis alias atque forma unde Aristotelem coprobasse constat non eniid tu admodum luculenter aut essicaciter constu emnqne Cis. Sed ne lites amare aut fouere videar, equicanimata et talpas, vetines, ranas, & si quae sunt alia huius aiSed quae e semine emergunt, aut quae ex alio sgeneris nasci contuemur, horum vitalem vim coelo usque deducere,perpauci,scio, tibi concidentvdque eo minus quod hominem, equu letnem,quovis tum anni tempore, tum coeli stati oriri animari, atque formari, quotidiana experygon 'Κλεό- , esse Prius iccitatis Vlces, reliquas item aeris tempsbveisissest imperfectioris veneris, nullo semine prognat
mme ps' ' tecum sentio ex elementorum materie coelest
spiritus vi,& invita venisse,& in ea permaner
147쪽
LIBER PRIMvs. I sienta coministrent.E v. Si diligentius expensis bus cuni bona ratione cosilium capies, intelli--s utique in omnibus parem esse argumentorum & necessitatem .Quibus accedit quod in uersum sic conclusit Aristoteles: Omnis eius r S in de gubernatur. Ergo quae ab intimis abitissimisque terrae visceribus profertitur,eruun 'srque,tum metalla, tum lapidum stirpiumque nera conuenienter & appositae praeparato so-i,suae rormae essentiam e ccisso hauriunt. Serpes locustas,vermes,muscas,mures, vespertiliors,talpas,& id genus alia quaecunque fateberis e semine,de putri materia, de coena colluvie exoriri,ortaque spirare,& moueri, ristoteles ad eundem modum author est, vimam animalem ac spirabilem,quq per omne na-tra rufa est, e coelis ducere, quo loco inquit: In urnalibus generantibus calor secernedo ex ci- , ingesto & cocoquendo facit excrementum,aod conceptus sit principiumriteriique in plan-
lo desideratur maris principium,habent enim roddam in se mixtum,in plerisque tamen anibalibus eo opus est. Est autem cibus aliis qui--m terra aqua , aliis ea quae ex his orta sunt. aque quod calor in animalibus e cibo facit,idemporis in ambiente nos aere calor, e terra Mari coquendo concernit dc constituit: eodemioque pertinet quod paulo ante dixerat,
erui animalia & stirpes in terra & aqua, quod
148쪽
i DE ABDIT. RERUM C A vs Isin terra quidem sit humor, in aqua spiritus, it
eo autem toto calor animabilis , ut animae quo
dam modo plena sint omnia. Haec illae. QuocPerfiectiora si e coelesti facultate, exigua is haec & minutuletiam anima' animantia proferunturta cur non itidem in perfe
m, inter diu. qualis illa tandem erit sortitio, quae secretio,qua differentiae An quia videmus hominem,equum leonem,seminis interuetu enasci,iccirco supremae illius & uniuersalis animae mundi vires niexperientur aut sentient f Maiorem haec & operosiorem apparatum requisiverunt,essiciete quidem coelo,praeparate semine. Hoc illud est quoi Aristoteles in problematis attigisse videtur, qui fato pro inquit: Quprum facilis est ortus, & quibus prou c creationis sitae tempus breue costitutum est, haera temporum vicissitudine commutationeque pro ' creantur. Quae autem in ortu suo tempus requi ' tunt longius,vel nullo pacto vel ex coitu procret D entur illa necesse est. Cuius hanc addidit ratio' ' nem: Rei minoris,minus quoq; principium ess ' conuenit. Quamobrem huius etiam seculi mua' tationes,semen minutorum animantium geneta conferre possunt.Ita enim etiamnu accidere vi'' demus ut tum maxime oriantur & existant,cun ' aliqua temporum incidit mutatio maiorum au'' tem genus pro sua megnitudine, mutationen 'a quoque desiderat maiorem. Hanc mutationen tantam interdum fieri Aristoteles comemorat quae solatum homines tum perfectiora quaequi ani
149쪽
LIBER P RIM T S. nimalia nullo semine proferat, re quae una tum Ecietis causae tum praeparatis seminis vim ob-neat. Eiusmodi quadam fuisse rerum initio itaiquit: Qu i de natura disserunt, animantia prin- Pnobhrs. ipio orta esse dicunt ingenti mundi uniuersi- M. O. ue mutatione. Et nunc si rursum eius odi oris futurus sit, eiusdem modi mutationes ali uas antecedere Oportebit. Ingentes has muta- ones essicit insolens quaedam,& admodum ra- Ut concursio permis loque siderum.Quonia at in ea tam rara incidit,ne forte longa temporis itercapedine, iam olim creatum perfectorum rimantium genus deficeret, prouida solersqueatura his quae ex ingenti quondam mutatione eata Herant,simul vitae seminariti coelitus im-iisit,& in tantulo semine vitalem vim inclusit,aae deinceps materiam sic aptarer , praepararet, gnendisque rebus accommodaret,Vt omni te- Ire vim illam animabilem,& spirabile, de coe- excipere posset & illicere, sicque continuata eret rerum caducarum sese excipietium series,mine quidem materiam stuppeditante & prae- Irante,coelo vero inducente forma. Haec si vos ad metam perducere, in id tanquam circulocides quod principio huerat assumptum: Ho-o generat hominem atque sol. Duplicem enim tutam geniti hominis essicientem cum statuat,)mo qui per seminis Vim praeparationem Omem & ornatum conciliar,proxima continens
Ie causia erit. Etenim spiritus & calor qui est in
150쪽
r g DE ABDIT. RERUM CAUSIs semine diuinus,si se ingenti quondam mutatio, ne cosso demissus, si ibiectam seminis materiali sic instruet 8c praeparabit ut consentaneam partibus singulis permistionem temperationemq; deinde vero structuram, conformationem politumque accersat, tum demum in torum sese diffundens,singulis veluti gubernator insideat,neque deserat quas temperauit formauit, composuit. Altera externa praegressaque causa dici solet quum tamen vere prima sit dc princeps , quae is praeparatam materiam simplicem specie demittit inseritque. A d hunc igitur modum,maiorun
perfectiorumque viuetium genus mutationer desiderat ampliorem & a coelo & a semine,cur minutorum genus,excitata vi coeli mutatio sti. superque cons immare possit. BR antelligo planDubitatio, velis,neque aliud restare video, nisi My uno hoc doceas,quemadmodum cum his conuenian Aristotelis illa quae sic dudum efferebas : Quor
principioru actio est corporea , haec sine corporcsseno posse certu est. Itaq; extrinsecus ea veniria non possimi: nec enim ipsa per se accedere possim: quum separabilia non sint. Atqui quusis
Omncs(si unam mentem excipis) rerum fornacorporeae, has qui putabis coelitus sine corpor illapsasi Negat enim fieri posse ut extrinsecus illae veniant. Explicadus hic sane locus aperiedus est, si me voles in tua pedibus ire sententia
E v. Quaeris quod disputationis iure tibi debet se v*- fateor,id vero similitudine dissolua. V t a sole cxlu