Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

161쪽

LIBER PRIMUS. I Tortus & interitus perpetui manerent. Sed quo- ,, modo hanc indiditZ Sparsis nimirum diuinitatis ,, suae seminibus: haec enim generandi semina,ge- , neralia quidem in coelos & stellas, peculiaria in ures quasque sitia inseruit. Primum igitur coelis sit- Πderibtisque singulis proprias substatias motrices praefecic,qua quod optima mente praeditae sint, idcirco intelligentias appellat. Quum videamus u Me lib. inquit,pr terumplicem uniuersitatis conuersio- cv Tmnem, quam a prima & immobili substantia cieri a dicimus , alias insuper errantium stellarum con- a' uersiones, easque sempiternas (est enim seimplia a/ternum corpus quod in Orbem Couertitur, neque 'usquam consistere potest,id quod est in phusicis

ostensium) necesse est utique illarum etiam con- a' uersionem unamquaque ab eo cieri quod per se rasit immobile, &sempiterna substantia. Et mox: a Esse igitur substantias, & in iis primam ac secun- 'dam pro eo, qui est in stellarum conuersionibus, raordine, persipicuu. itaque ex Astrologia Eudoxi ra& Calippi superos motus scrutatuS,iis parem numerum distribuit intelligentiarum quae no mOdo coelos mouendi verti etiam inferiora quaeque generandi conseruandique vires obtinerent, urborum virtus omnis inde gubernetur. Haec aurem paucis admodum complexus est, quod pluribus a Platone explicata iam essent. B R. Equi

Jem de his quid Plato sentiat dicere fortasse posClim. Nam de Deo, de mudi procreatione, deque celorti virtutibus,plurima demonstrat istis con

162쪽

rs S DE ABDIT. RERUM CAUSIS In Timo, sentanea. Coelum igitur (inquit aut mmdus,aut ,3 si quod est aliud nomen , quo maxime appellari

gaudet, considerandum cst in primis (1d quod

ab initio de uniuersitate quaeri oportere poneba-a, mus virum semper fuerit, nullo unquam ortus , initio, an genitus esse coeperit. Coepit: etenim D aspectabilis est, dc tractabilis de corpus habet. a, Sunt aute talia omnia sensu percepta. Q UT a a, tem sensus apprehendit , de quae opinione cuma sensu coprehenduntur, ea omnia pIacuit aut g

adi nita esse aut gigni. Et quod genitum sit, id Acbaa mus necesse esse ab aliqua causa genitu esse V M rum enim uero patrem, S authorem huius unia, i uersitatis & inuenire operosum est,& ut inuene- aa riS, in vulgus tamen dicere non possis. An non

hic videtur Plato rem penitus abstrusam demostratione consequutus Est ne quicquam hoc argumento vel breuius vel clarius Quicquid ce nitur,tangitur 3c corpus habet id aliquando genitum est meque Hernu esse potest. Atqui mundus hic aspectabilis tangitur, cernitur & corpus habet: quare necesse est, de huius aliquem iam olim fuisse ortum, & futurum aliquando interitum. Et cuius ortus initiumque fuit, id ab aliqua causa genitum est: neque enim sine causa quic- qua oriri potest. Ergo mundi causam statui oportet: eam quide quae nec cernatur ipsa,nec tangatur . nec sit corpore prq dita,& aeterna per se sit, i, neque ab alio quoqua genita. Et rursum: Volensaa itaque Deus omnium quae intelligi possimi pulcherrimo

163쪽

LIBER PRIMvL terrimo Sc undiq; absolutissimo mundu hunc ,,

imillimum reddere, animal unum ipsuin effecit rajectui lubiectum animalia cuncta naturae suae a onuenientia intra suos limites cotinens. Quum diagitur Deus ille qui semper est, uniuersi iocirimum condidisset, mundi aeterna animam illi xtrinsecus circundedit , & a medio per omne or rexit: deinde absoluta pulcherrima mund i f itica, rationum quaedam semina illi indidit, restae exordium diuinitus induxit,ut cum mundo im quoque procreatricem gigneret. Duo enima Deum ita condidisse Plato comemorat: Di- sun a. amus quam ob causam hanc uniuersitatem dcrocreationem rerum constituerit is qui consti-ur. Nempe bonus erat, & bonum nulla unqua ' da de re tangit inuidentia . Itaque constituto Vitando Deus procreatricem vim instituit, sipa

enS in mundi corpus maximeque in Coelum,s

una quaedam rationum & vim gignendam ream perquam se mundus impleret animalibus,upibus alusque rebus caducis, pro multitudinelearum quaesiunt in mente diuina fieretque hiciundus exemplaris illius quamsimillimus. Hoc arsus Plato confirmat, referens aeternum illum eum alloquutu filisse mundum,stellas. daemo-as,quos Deorum deos, quasi deorum fatu pr natos appellat, quum illis generandi vim cor .ceret: Dis deorum quorurn ego opifex & pater D Timest. haec attendite Quae 1 me facta fiunt, me ita rariente soluentur nunquam. Quanquam Omne

164쪽

,, colligatum solui potest,est tamen certe mali,veb,, te disi luere quod conuenienti & bona cohaereti, harmonia. Quare quit orti siris,immorraleS cer- D te quide ex toto non estis,nec indissolubiles,neca, ramen unquam dissolvemini, nec mortis fatum D subibitis Nam mea voluntas maius potentiusquc H vobis est vinculum ad perpetuitatem vestram

, quam illa quibus estis tum , cum gignebamini,, colligati. Nunc quid sentiam cognoscite. Tri: D adhuc genera mortalia nobis generanda restant G quibus praetermissis coeli absolutio perfecta nor, , erit. Omnia enim animantiu genera ambitu suc,, non continebit,contineat autem oportet, si qui,, dein futurus est mundus omnino perfectus. AH si hec a me uno fiant,vitaq; donentur,pari erun cum diis conditione. Erga ut mortalia sint,acce,, dite & suscipite vos secudum naturam animano tium procreationem, meam vim imitati, qua iiD vestro ortu sitim usus. A tque in iis quidem quices, quid eiusmodi est, ut & eodem cum immortali H bus appelletur nomine, & diuinum vocetur, d,, principatum in ipsiis teneat, & ex eorum gener D sit quae perpetuo iustitiam ac vos consectari ve,, linti eius ego vobis semen ac initium tradam,vo,, quod reliquum est mortale cum immortali con,, rexenteS,facite ac generate animantia, eadem ci

, bum suppeditantes augete, & intereuntia rursu,, excipite. Quam vim esse putatiS eorum verborum,quae pater ille sator & rerum conditor,tunc lis, tum uniuersae mundi naturae indixiti Egi Voui

165쪽

obis semen Se initium tradam.None procreati i vim illis indidit verbo spargens rerum gignenarum semina E Haec diuinae voluntatis organauit, quibus illi conditorem suum innulat umor- ilium corpora effingant,demtimq; accepto im-iortali principio gubernent. Neque solum ginendi conseruandique vires, sed dc omnem fa- D Timaeo. Irum necessitatem illis contribuit. Nam cum ,, inuersum opifex Deus costituisset, astris parem Humerum distribuit animarum, singulis singu- , , is, iisque tanquam vehiculo impositis monstra- Hit uniuersi naturam, & leges fatales edixit Haec Dir eximius de Deo, de archetypo mundo & deiundi procreatione si1btiliter & accurate disse- ait. p n. Nisi haec Platonis esse audirem,omnia uasi interpretatione eius prophetici elogrum puta- m, Verbo domini coeli firmati sunt, & spirituris eius omnis virtus eorum. In quo tria illa c5rehenduntur , dominus, verbum & spiritus , auibus conditi sunt coeli, omnis' eorum virtus cepta. Quaenam aute haec coelorum virtus E aimirum qua Dionysus Areopagita interpreta Lib. de diuia ir,nunc rationum, nuc exemplarium nomine. ηρ ηἐmini

Teplaria (inquit esse dicimus rationes in Deo, V si

uae rerum substantias in generent has bonas di inasque voluntates Theologia Vocat,eoru quae mi effectrices & ex quibus , supra naturae conitionem, ipse Deus quae sunt Omnia produxit. t rursum: Deus quoque ratio dicitur in sacris, Don modo quia & rationis & sensus & sapientiae si

166쪽

icE DE ABDIT. RERUM CAvs Ig, , indultor est, sed quia & omnium causas in se unccia eodemque modo ante complexus est. Eadem &dc elia '' Eusebius Palaestinus vir pra antissima doctrinas ms manifes ius aperuit. Primum Omnium, inquit , a Deus coelum genuit per ipsum Sc in ipso,rerunx, futurarum omnium opifices rationes inchoansa, & semina gignendarum rerum subiiciens. Coelporro conseruationem potuitne quisquam lucui, lentius quam Theodoritus ad Platonis menteno interptatari Sed enim quum coelum corrupti

bilem mutabilenaque substantiam sit sortituma, semper esse perseuerauit quale fuit a principio, , sustinente ipsum opificis sui verbo, a quo velut

35 a creatore regitur & continetur,qui ei stabilitacia tem atque immutabilitatem dat quoad voluerit

Ex his intelligi potest, Platonicos finitimam hi theologis doctrinam habuisse. Hinc olim dici solitum. Platonicos paucis mutatis Christianos fieri. Consentiunt omnes omnium sapientum velut ex uno ore sententiae, Graecos quamuis multarum artium disciplina tu ingenij acumine pracellentes, nunqua tamen ad sublimia illa rerundiuinarum fastigia euasuros fuisse, nisi ab Agyptiis de Hebraeis, quos iam olim diuina bonitaeo subvexerat, velut porrecta manu tracti fuissent. In his primi feruntur Solon & Pythagoras qui quae ab illis acceperant, aliis deinde velut

per manus tradiderunt, scd haec tamen certh pei pauca, donec sensim re latius serpente, ad Socratem & Platonem ventum est, a quibus in vugli

167쪽

LIBER PRIMUS. rcius promulgata sunt ea quae ante velut mysteriai religiose silentio habita fuerant. Quaecunque atem Platonici ad principis sui interpretatione ostea inuexerunt, ea omnia e mysticis Christia- Theologiae libris, ad suorum splendorem actiorem transtulercit. V t enim Iamblichus mul- , sic& Porphyrius Origenis auditor: dc Ani us qui Porphyrii scholis praefuit , quemque leo loannis euangelistie prooemio, vehementeri miratum,in haec verba prorupissic legimus: Ita r Iouem barbarus homo censet in principis lo- & dignitate verbum, apud Deum constitu im deumqtie esse per quem absolute omnia se a sunt. Mitto alia quae ad hanc rem adferre Issem, sit temporis occasio sinerre.

ES OMNES CADUCAS ET

mortales diuinitus olim conditas fuisse: eas nunc coelesti virtute Cr igni re gubernari, quae eadem plane e si diuina, C A P. X.

I s ergo mississe coelestibus in liqc inferiora dc caduca delapsi, quod

alterii erat consideremus, Ut mundi conditor Deus diuinitatis suae de met semina in stirpes dc animalia quq 'que inspersit, quibus continua maeret procreatio. Deus, inquit Aristoteles, per ra. Istaph mnes naturas suis seminibus in plantas, in ani

168쪽

rc. DE ABDIT. RERUM CAVSIS malia siue species, siue genera spectes, est diuisus. Itaque in omniti semine Aristotelis sententia,dis

uina virtus inest,cuius vi emergunt uniuersa. Deum nanque ire per omnes Georgic, - Terrasique traclusique maris, coelumque profundum. Hinc pecudes,armenta, viros:genus omne ferarum, Quenque sibi tenueis nascentem arces re vitag. Vt autem Deus unicuiq; ortus & vitae, ita etiam ah conseruationis est author. Rebus,inquit,Omni-

dii bus ex Deo sua vita &itatus ipse dependet, aliisa: clarius aliis obscurius. Conuenit enim Optima ra-aa tione ut qui vita est sempiterna, caeteris caducisa sit vitae statusque causa. Si plura voletis de ape litis , dicam quae scripta sunt in libro de mundo: o, Vetus sermo est, a maioribusque proditus interat Omnes homines , uniuersa tum ex Deo tum pera, Deum constituta fuisse atque coagmentata, nul-

a tamque naturam satis instructam ad salutem esse ai posse, quae citra Dei praesidium suae ipsa demumpi tutelae permis a sit. Quocirca veterum nonnullia: eous e prouecti sunt, ut haec omnia dictitarenta, Deorum esse plena:etenim cunctoria, quae reruma: natura compi ectitur, conseruator est Deus. Haec

in siimmam sic comprehendit Aristoteles: Deus rerum omnium principiu & finem & medium tenet. Et Theophrastus: Diuinu est rerum primcipium per quod & fiant Sc permanent uniuersa. B R. Plato etiam quamuis minus expresse, Vires tamen diuinas rebus quibusq; caducis datas in ortu , commemorat in Timaeo, quibus genu suum

169쪽

LIBER PRIMUS.uum propagarent. Easdem vero in uniuersam erpetuitatem praesenti Dei numine conseruariitque gubernari , nec minus caducarum rerum tuam coelestium curam illum habere. Deus qui ,, apientissimus est, quique res & curare potest & , , tuli, magna scilicet curabit solum: parua autem tuorum est cura facilior , per ignauiam alli ineta Hiam negliget i Frustra profecto quicqUam con- a teret, quod non posset idem conseruare. P H. In iis quidem, maxime vero in Aristotelicis, audire nihi videor Mosem, qui innumeris ante seQulis Geme. cap.:onditi mundi historiam persecutus, Eternumbeum codito coelo Omnique OrnatuS genere in fructo, ait vim illi naturalem impartitue,quq notis in signa esset & tempora. Deinde animanium omni genere mundu iam genitu implesse, tuorum quidem mortaliti ne continuatio ac ge

ius aliquando intercideret ili rei pro sua sapienia prospicientem , seminibus eorum vim diui iam indidisse, qua se in omne aeuum gignendo

ropagarent. Quomodo Herbam virentem aut

)omiferum lignum e terra proferens Deus , si- nul & fructum & semen pro suo quodq; genere erre iussit, ad tuendam suam cuiusque speciem. Iarinis cetis atque uniuerso piscium generi, aut iis, quadrupedibus, homini denique ipsi imperauit ut sui quodq; generis multiplicatione mun-Jum implerent. Ita silmmus ille reru opifex dum Singula conderet, verbo & spiritu oris sui, simul illis vires inspirauit procreatrices , quibus fieret

170쪽

DE ABDIT. RERVM CAVSIs admirabilis rerum series & continuatio. Deum porro quaecunque genita sunt omnia conserua resacrae testantur litetae, in quibus sparsim Deus rerum omnisi lex & vita nominatur, quale quod Acto.cap. I . a Paulo dictum est : Deum qui vitam de omnia der omnibus . non longe abesse ab unoquoq; nostrum, in ipso nos vitiere, nos molleri, nOS esse. Lib. de di- ,, Nihil enim est, inquit Dionysius, in substantiis, rummii ''m quod ipsius omnipotentis diuina virtus non tu- tetur atque contineat. Stabilem hanc rerum co-,, seruatione sic plenius expressit: Quiamique sunt, D Omnia eadem ratione,& vi cssent,&vt bene esssent acceperunt Suntqued bene sunt, ab eo qui ante est,ut sint & ut bene sint consequuta. Nam

,, in ipse sunt eu bene sunt, dc quum ex ipso initium acceperint, in ipso seruatur atque in ipsum ,, finiuntur. Hoc & Theodoritus pulchro dixit: Gu,, bernator quidem est naturae, creator eiUS , nec quam ipse fecit nauiculam destituit. E V. Hactrinus ergo Cosentium omnes,& coelum Sc omnia quaecunque mundus hic inferior caduca fragiliaque continet,olim proxime a Deo fuisse procreata: a DCO vires ortu accepisse retinereque diuinas, quibus tum se conseruent , tum sit gen ris propagationi incumbant.Hac ratione vetereS dixerui, Deum per omnos naturas esse diuisum,

Deorum plena esse omnia, quod vis illa diubnitus accepta in omnibus permaneat , sed alitet in coelo, alitor in caducis rebus: in his siquidem v ut in stirpibus & animantibus obscurior, ad