Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

211쪽

clusis ac dilucide explicatis, perspiciam quid

jui haec tua sententia ferat. E v . Altissima qua, te ac dissicillima instituti nostri theoremata a igimus, quae velim Optime Brute, acerrima a atissimaque cogitatione excipias: atque dii a es oro atque obsecro ne quid ulla praeuaric ,ne indulgeas aut condones nobis, quo putest artis praecepta labefactari atque conuelli, autis authorum existimationem minui . sic eniminior erit cognitio veritatis, quum singula dui ado in controuersiam aut disceptationem v -,untur. BR. Eia, tu iam ad hanc disputationem gredere, ut qui hactenus impellente aut po-s vrgente Philiatro, iusto plus visius es philo hali. nunc quae medica sunt non minus db te pertractes.

frofert, ii et ipsimformam .ptine diuinas esse atque dicior quarum nulla sit certa, mam. nifestaque ratio, CAP. II.

Eripateticae philosophiae qua m

turina disputatione sumus coplexi,haec summa erant capita, Priamas quatuor simplices rerum naturas in compositorum materiam cedere, Coelum autem speciem il-itque formam coferre:hoc quintum esse et h

212쪽

EOS DE AB Di T. RERUM CAYs Ismentum,cuiuS conuersio cursiisque per obliquucirculum rebus omnibus causa fit ortus ac inte ritus. Supra autem hoS naturae limites quum se tur Aristoteles miris argumentorum viribus do. cet,Deum maximu substantias simplices,separa--tas& immutabiles tum extra coeloS tum in coelis condidisse,a quarum diuinitate Omnium vista continetur.Istarum viribus coelum admirabi ii celeritate circum axem Versiar hac motuu constanti & ordinata aequabilitate, quaecunque hic caduca cernimus de mortalia, atrernata ortus ac interitus vicissitudine moueri eamque esse istarucotinentem ac proxima causam. Itaque formaruorigo proxime coelo,deinde intelligentiis, atque Deo,qui vitae fons est perennis, fertur accepta, quam Platonici in simplices illas procreatrices

ideas contulertit.Iam vero sit quod antemeridiaena disputatio confecit,ex Deo & per Deum no bis insunt omnia sis rerum omnium conditori omnium principium & finem mediumque idinet: si Deorum plena fiunt omnia,diuinaque visetus atque potestas per Omnia commeat, per qu sunt & permanent omnia: si quum Deus halicvniuersitatem compleret,rerum ortus perpetuor institueris,per omnes naturas propriis seminibulseneratim & per sipecies diutius est, si tum rebus singulis vitae spiraculum indidit: dubitabisne adhuc aliquis illis quippiam inesse quod veri diuinum & sit & appelletur Temeritas profect(sit aut furiosa potius dementia, hanc diuinitati

prae

213쪽

LIBER SECvNDUS,at' estantiam, quam veterum omnium constantiditione, Deorum munere rebus inditam ac-3imus,uelle nulla ratione, non dicam minue-

sed ex toto auferre. Sed 3c plusquam furor sit, eri rebus quibusque diuinitus quippia esse d

D,neque tame ici diuino nomine dignari. BR. o,rebus diuinum quippiam insit, quid tamen qualeque sit non est unde coniicia Ev. Quid-Quum in naturali corpore nihil si simplicima praestantius,nihil prius caetera vero qua materiam pertinent,illi substrata sint ut cadu-3c abiecta, consequens est simplicem rei for-udiuinum id esse quod inuestigatur: & quic- id illius naturam refert ac exprimit, id quo ediuinitatis esse particeps. BR. Sed quas vires)ituram putas simplicem illam rerum specie, as non possim elemetorum mistioni attrubue-Ev. Si propriae quaedam sunt elementorum Scalitatum vires, diuinitatis certe multo maioresint, neque poterit viribus haec destitui, quae inis generis dignitate & perfectione pVestanima est. Atque omnes qui de eius functiones opera sub sensuu cognitionem recidur, neques possunt latere: sed unde de quomodo promt,qualisque sit effectricis illius causee aut se talis fissistantia , aeque occultum de ignotum glerumque est atque ipsa diuinitatis essentia. ignetem ferrum allicere videmus,& Rhaba cum bilem, agaricum pituitam, epithv mmmam bilem : instuper struthiocamelum ferrum

214쪽

aro DE ABDIT. RERvM CAusis Coque do atterere,viperae aut scorph veneno heminem necari: veratrum & cicutam esse homni pestifera, illo tamen coturnices, hac sturne vesci. Horum tamen obseurae sunt causae, de cdeo occultae ut percipi a nemine possint, nullique certa ratione comprehendi. Latent enim olscuritate inuolutae naturae, quae dum neque euProoemio denter percipi neque verbis dici possunt, occuProbum. - tae nobis rerum proprietates appellatur, uti Gracis Is o te et eum. Nec vero inquic Aphro solui D medicae artis authores rerum statuere propriet:

tes coguntur,sed etiam philosophi atque gran

matici eodem persaepe veniunt . Tum enim em venire necesse est, quoties effectae rei cuiuspiat a ratio nequeat vel acutissimi hominis ingenio e M plicati,lucemque recipere, neque quoquomodprimorum elementorum naturis attribui. Haitaque quoniam vires 8c naturas elementorus

cxcellerunt,fiapra naturalem philosophiam qutota in illis versatur constitui nec demonstrati num cancellis coarctari merito iureq; dicemuZi i. M' Praeclare Theophrastus,corum quae sciuntur, itU U quorum naturalis quaedam ratio haberi potes ' certos limites hac oratione praestribitriiquide'' qui de omnibus rationem quatritant,simul curatione scientiam tollunt: inamo verius erit d. '' cere eos rationem petiere eorum quorum ne l' ' est,neque fuit. Qiuamobrem( multis in hanc re' ' propositis exemplis in natura & in uniuersi sus antia, ait terminum quendam constituendu

215쪽

eorum,quae unde dc cuius gratia existuntir

te cognosci potest: in hoc enim dicendo ali uisque progredi possumus, supra naturae li-

es non possumus. Aristoteles naturalem phi-phiam instituens , quae ex primis rerum nas atque ex rebus sensit perceptis demonstrales adfert, dum forte in abstrusas& inexpli-iles huiusnodi quis iones incidit, earum so-one certaque definitione se abstinens, inquit,nes esse supra captum humanae mentis. Hinc

ni est veteres illos philosophiae proceres, ndnium quae sunt, sed quorundam duntaxatones ab elementis petiisse, neque causas eas:isse,quas generali fumqtie nomine occultas ni proprietates appellant. BR. Si inter omnCs ueniret diti itiitatem quandlim rebus inesse,

i equidem reclamarem: caeterum quum ditati obseruatione videam summOS virOS, maeque Galenum illius nusquam,occultae au

proprietatis parce dc timide mentionem fe-:, cui quaese a tanto viro sine magna neces e sponte descisham Ev. Videbam te non sanimo certo S cofirmato posse in iis qtiae nu- concesseras consisteremon equidem te a Ga- dogmate conor diuellere, quin in eo corro ire potius. Quanquam enini diuinitatis no- iis minus aperie celebrauit, rem tamen ip- quae varie ac multifariam dici poterat, frenter attigit. Quod ne posthac dubites, tibi demonstrandum suscipio quantum dignita

216쪽

tta DE ABDIT. RERvM CAvsiβtis ac virium Galenus occultis rerum causis cstinarit. Is enim etsi est in ratione multus,

quaquam rerum omnium causaS Omnes,ne qiybrii omnia ignorare Videatur , in prima elementa refeea sax Gale. vult,idque ex instituto. proponit, persaepe tamnus refert ad vix si iis principiis ac limitibus se continens, i prima clcmc gitur clam & cieasi furtim in occultas rerii p ' prietates illabi idque tam frequeter,ut artis nIa parte id deuitare possit. BR. Mira sane poceris , quae Optarem tam facile ex Galeni vel ostendi, quam breuiter dicuntur. E v. Dicta dem breuiter, sed diffusia tamen res est, a ququis expectadus est fructus, paucis certe illa vbis nec comprehedi neque coerceri potest: stienter de constanter audies, locos eos sigitim patefaciam quibus necessario Galenus ah tarum proprietatum dignitatem celebrauit lisque tum rationes tum medicorii philosoprumque sententias addam, quo stabiliora &miora sint omnia. AR . Si quid est eiusmodi,iximum profecto esse fateor, & sine quo ars idendi manca sit& mutila. At non ego polliationibus sed re ipsa moueor , quam vehemter exopto Hanc aggredere dum voles, ndocilem ac beneuolum praebebo, nisi quam obscuritatem se quasi tenebras ob sensus offundas,

quas illustrari velim.

217쪽

IRPORIS HUMANI ET C

iuscunque animantis diuinam es fabricam,

B hominis natura exordium inducens, primam illius in utero cohormationem qualem S quibus ex causis Galenus instituerit,ex variis locis depromam.Li- , de foetus conformatione, in quaestionem idue dubitationem sic adducit: Sicut iam oste- corporis nostri structuram summam archite- i, sapietiam & potestatem referre ira Velim mi- , ,

,hilosophos istos opificem indicare , desis ne ,, aliquis siapiens simulac potens, qui primum di,

e cogitauerie, quale cuiusque animantis cor H; fingere conueniret. deinde potentiam ipsius Hendere qua quae proposivir,absoluit: an anima ,, edam sit a diuina differens. Mox autem hu- , solutionem scrutatus ast, Atqui necessarium Hvel ex motu quodam sine ratione & arte foe- tm conformationem ad optimum finem peta rici: vel Deos similiter atque eos qui miracula Giliuntur hi quum motus initium dederint dia ,, dunt quidem, machinae vero aliquantum aD raciose mouentur stirpium animaliumque sita rana in quandam motuum cotinuationem ido- ,,

ae praeparasse , postea vero nihil ipsos agere. osiunctae aute de ancipitis huius solutionis utra

218쪽

EIA DE ABDIT. RERvM CAvs Is partem sit sequutus , declarant ea quae mox si ,, ningit, Oratip(inquat de anima ea quae particias conformarit , omnino incerta est , minin, , que demonstrari potest: at certe ea manifeste, , dicare mihi videtur,artificis qui nos condidit, tificium quod nemo qui libero animo rem p, , pendet in temerariam rationisque expertem s,, tunam referre potest. Et concludens, Summ:,, (mox inquiti in foetuum conformatione &,, pientiam Sc potentiam video neque possum e,, strinare eam quae in foetu est animam quide, ,, naturam appellatam,taetum ipsum conformai, Ut quae non modo sapiens non sit ed omni pi,, slis ratione careat His profecto statuit Galen foetum non a semine,non ab ulla rationis exste facultate, sed a sapientissima quadam &rcntissima vi extrinsecus appellente effragi. ESi locis pugnandum est, ego tibi eum oppoc, i.De st- quo inquit: Naturalem porro animam omni 'lisso principem foetus obtinet,quae non ex sangui sed ex ipso semine, arteriam,venam,Deruum, membranam procreat. QUUmque pro cc ac rato positisset, stirpes ab anima naturali lao vi,sic demum concludit: Itaque si non aliis is, DuS natura seminis plantam cssiciat aliis anina, ea quae in stirpibus vides ad animantia tradiaa xo,eandem namque in utrisque rationem reries. Libro autem A phori sinorum primo causCcmen Oh- illam ossici tem fictriccmque asseuerat calor

esse nati laurei Huc quoque animum (inquit)

219쪽

LIBER SECUNDv s. arserte quod aliis quidem omnibus ratio es sinex- ''licabilis,seli autem Hippocrati atque eius secta- Niribus explicari potest. Neque enim aliud quic-

iam animal ab inutio conformauit, neque rur- Uis adauxit,aut Vsilue ad mortem enutriuit,prae-rquam iste calor innatus,de quo nunc habetur ' rmo: hic enim est omnium operu naturalium ' rufa Ergo causam quae fingit, nos alit, nos au- Uet,noS ad extremum usque tuetur ac gubernat, ' ias animam, ias naturam, alias natiuum calo-:m plerumque insitum temperamentum appel- uit,vnam quidem substantiam variis designas ominibus. Quid tu ad haec E Negabis scilicet ea se Galeni, an sententiam aliqua obscuritate te-ham csse dices γ v. Nolim hic ego locorum v

etate pugnare,neque loco omnes inter se con-iliare, neque indicare ubi Galenus secum ipseugnet,& sibi aduersetur: sed quid quum accu- aes & ex professo animae formatricisque facu sitis si ibstantiam inuestigat, de illa statuat. Libris e semine non est exquisita illa & si1btilis de reum veritate quaestio, sed popularis dc crassiori

hilosepho conueniem oratio:ubi autem abstrina illa & recondita scrutatur, & qualia sint non iominum opinione sed re ipsa inquirit,iam non llam naturalem , ut quae bruta sit & insipiens, ed plane diuinam & sapientissimam esse con-h mat et cuius sianc substantiam quum se prorsus

aestire fateatur, nec ulla demonstratione com- rehendere potuerit:multis tamen eam nomini-

220쪽

2Ic DE ABDIT. RERUM CAvs Is L Deforma, bus illustrat. Hippocratem vulgaremque veternosses tui, morem sequutus, naturam appellauit quum irra quit Nemo tam stolidus est , qui non intellig:

'γ quanda generandi foetus causam esse,quam ono nes naturam appellamus, quae eius sit substant sta ignorantes. Quam naturae appellatione designuit, negat tamen ex elementorum concretior nasci BR. Viii Ev. Quo loco maxime solet ebmentorum temperamentorum8ue Vires, tanqr rerum omnium causas fiammis laudibus efferri Eos enim exagitans qui ex una quapiam particiff. De temet la de toto corpore pronunciant, sic ait: Verulpcramentis. ambo a Veritate aberrat, Uno modo eoque conmuni, quod unius particulae occasione, de tot pronunciare sunt ausi. Altero quod formatricin natura virtutis quae artifex facultas est, & pasi liculas secundum animi mores effingit non me minerunt. De hac namque Aristoteles dubitii, uit nunquid diuinioris sit originis: atque a cal ,, do, frigido , humido & sicco res diuersa. Qun mihi minus recte facere videntur,qui tam tem si re de rebus maximis pronunciant, & solis qualiouilliath si talibus formandarum partiu causam assignare in fumen' D Consentaneum enim est,haec(id est has qualita

' tes organa esse: formatorem vero alium. Hi quum elementorum viresielebret, supra hastamen formatorem nostrum collocat. BR. Quibus vero locis putas Aristotelem hanc vim inter diuinas retulisse EEv. Libro Meterol. quarcetao, to , ubi de ea haec plane verba facit: Similaria au