Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

221쪽

LI 3 E R S E C v N D v s. at m alia ratione 3c via, ab aliaque causa quam acidissimilium sunt partium constitui solent. Dam(quod deinde ait ex elementis similaria co ,h1nt,ex similaribus autem tanquam ex materia, aditegra naturae opera cofici solent. Rursium Pa

s si dares calore & frigore & mistis motibus , ant: at dissimilares, quale est caput, aut manus it pes,ex illis costitutae nemini videbuntur. Sed b, aemadmodii caloris & fiigoris motio causa est D aes argentumue fiat , ut vero serra aut phiala , it arca fiat, non item, sed ars causa est: sic sane di dissimilares partes fiant, in causia esse putabi- asrnatura,aut alia quaedam causa. Itaqueinstru- adientorum coformationem non primiS elemen; horumue temperameto, sed vel naturae quam, iis diuersiam facit, vel praestatiori digniorique

addicit destinatque. Imo vero nec simitham partium propria essentiam atq; formam ab

ementorum temperamento ducendam putat. .

R. Noua pene dc incredibilia narras, & quae si citato atque indicato loco, nunqua credam. v. Libro de ortu animaliu secundo: Dura (im ait) mollia, viscosia,tenera & quicunque ath aD sivem.ctus partibus insunt animatis, a calore frigore ressici possunt. At ratio qua iam hoc caro, il- Πd est os, non potest: sed a motu essicitur pro lscente ab eo,quod genuit quodque actu dc resa id iam est. quod esse potest id ex quo res gi-Mtur. P H. Isthaec quide recte: sed ad Galenum uersiis, tu extrema persequere qui inchoasti, ut

222쪽

ret 8 DE ABDIT. RERUM CAvs Isomnia perfecta videamus. E v. Qilum sepra Gaelenus assirmauerit vim foetus conformatricem non eam esse anima Vel naturam, quae in eo ipsi foetu continetur, quaenam ea sit vis conformans

libro de usu partium decimo septimo, altioren speculationem instituens,planius & apertius dixit, eamque non dissimulanter mentis verbo notauit: Quis ita demens vel hostis & oppugnator Operum naturae esse possit, qui non statim e cute ipsa, omnium primu conspiciat artem creatoris: Quis mox non cogitabit mentem quandam aut intelligentiam admirabili vi praeclitarper terras vehi, dc in omnes extendi partes Nuiquam enim non gigni videntur animantia, qu: omnia admirabilem quandam structatram acceperunt. Omnium mundi partium ea certe est vlissima atque sordidissima,quae circum terra ess& eo tamen pertinere videtur mens a superis illis deducta corporibus. H qc mi Brute, quid aliuquaesi, quam Platonis sententiam cofirmant,qt mundi animu cunctis in rebus vigere traditi Au

quid magis quam Aristotelicum dogma, quo

forma rei coelitus demitti proditi P H. Quaenarobsecro, ea sunt superiora corpora,a quibus deductam mentem huc usque pertinere ait' E v. Ic5tinuata patefacit oratione.Haec superiora coipora clui viderit, confestim dignitatem pulchritudinemque fit bstantiae eorum admirabitur ma

xime quidem Solis, postea vero Lunae, deindastrorum. In quibus quanto corporis siubstanti purio

223쪽

LIBER SECvNDv s. sti' vitior est, tanto decet mentem inhabitare me- Diorem & praestantiore ea quae in terreniS est codi a

3oribus. Si enim in luto,in sorde,in limo,in starnis,in plantis & fructibus ,quum putrescut,ani- ranalia quaeda gignuntur ,eaque mirabilem osten-Junt generantis splendorem , quid oportet eXi- ' inaue in superioribus corporibus E Si eximia est mens & intelligentia quae in tantam sordem ata Dcedit, quantam existimare oportet esse eius ex

cellentiam in Sole,in Luna de in plerisque astro

rumE Mihi certe haec cogitanti, per ambientem ranos aerem mens quaedam non parua porrigi de extendi videtur. Haec si quis libera solutaq; men- rate circunspiciet & cotemplabitur, videns in tan- asta carnium humorumquo colluvie inhabitatem

tamen mentem, videns praeterea animalis cuius,

que compositionem & structuram(omnia enim o specimen & dignitate prae se ferunt sapientis conditoris illius quae in coelis est mentis magnitudi- ranem & excellentiam admirabitur. His plane G lenus uniuersi naturam ipsumque mundi animudesignauit, cuius sapientiam iustitiam & prouidentiam passim admiratur Zc suspicit.Nunc vero ut is silpra naturam, Deum statuerit primum rerum omnium coditorem, hinc deprehenditur quod ait, Deos olim stirpium animaliumque semina in perpetuam motuum continuatione idonea praeparasse, ut nihil postea ipsi agerent. Hoc

enim quid aliud est qu1m, Deu propriis semini bus generatim & per species esse diuisum, cuius

224쪽

Virtus per omnia comeeti Quod si est quicquid

matutina disputatio confecit, id omne etia G lenus asseuerat: neque aliud Plato,aliud Aristoteles, aliud Galenus principium causamque si tuit procreationis formarum. Placet huc locum plenius tractare, & sententias proferre, quibus Galenus conditore hunc genitoremque serum, non modo natura aut mentem , sed si1mma animi agitatione de contemplatione Deum appel-mia usu lavit. Nos (inquit ortus principium a creatore partium, acceptum seruamus.& mox,Non enim satis erat M velle tales fieri: neque si creator lapidem repente voluerit hominem ossicere, id in illius est potestate situm. Hoc autem est in quo a Mosis opinione tum nostra tum Platonis de aliorum qui apud Graecos naturae rationes recte pertractau ,, runt, dissidet. Nam illi satis est Deum ornare vel le materiam, eam enim statim ubi ille voluit,o 5, natam esse: omnia siquidem in eo posita illiques, parere existimat, etiam si cinerem voluerit equu,, vel bouem essicere.Nos autem non ita sentimus,,, sed esse quaedam dicimus quae natura fieri non D possint: de haec omnino a Deo non attentari,sed

,, ex iis quae fieri possimi id duntaxat eligi quod esto: optimum. Haec Galenus, qui etsi non ut Mosei Deum solo arbitrio, solo verbo, solo nutu quaecunque vult ilico perficere censet,eum tame prifitetur rerum omnium conditorem, pro naturaesegibus de institutis omnia essicientem: de qua cunque vi naturae orta dicimus, a Deo illa prib

225쪽

mum, Utus mi principium duxisse. Quod ipsumibro de Hippocratis Platonicisq; placitis nono, uculentius his explicat: Quemadmodum de hii onanis affectibus facimus iudicium, ita etiam de ,, liuinis facere conuenit, ac corporis nostri opifi- rarem admirari,quictaque tandem lit Deorum. Si ,,uitem quod illum non videmus, idcirco neque ,,:sse dicimus, iam non eodem modo iudicamus bitque de artibus iudicari solet. deinde Ridiculu Genim quamoptime costructa naui aut domo aut ,, cto,ignoto autem opifice,putare illa nulla arte, ,γed temere & sertuito facta esse. Et mox. Hip- , )ocrates quae si ibstatia fit naturae nos comman- Π is ac regentis, non est ausius pronunciare, opifi- ,,e' rem nostri causiam,vt omnibus mos est hominia H lsus naturam appellans. Verum essicientem no- ,

iri causam Plato definiuit: fabricatorem enim nundi Deum. suis filiis praecepisse: Vt ratione genis humanu fingerent, accepta quidem ab ipsommortalis animae stubstantia, addito alite quoaaasci quodque interire potest. Hanc Platonis de

roditore rectoreque Deo sententiam minimumi Mosis arcanis diuersam locis compluribus ut uam Galenus tutatur. Diuinam is quu sibi per uasisset esse formaru originem, conatus instuperillius inuestigare diuini conditoris substantiam, nila rei obscuritate quasi tenebris ost istas, dit 'na ancipiuque indagatione defessias ita de- Dum in medio cursia resistens quaeritur: Quama ,, ''bbrem maximo dolore affectus mecu ipse coepi

226쪽

222 DE ABDIT. RERvM C A vsis D inuestigare, an aliquam de structura animalium si validam ratione possem inuenire, ac nullam de-,i inde inueniens(id quod in hoc libro fateor inge D nue philosophos quibus ad hac rem plus es vel ingenii vel facultatis, hortor ut in hanc quaestio D nem sedulo incumbentes, si quid pro sua sapiena, tia inuenerint, nobiscum id velint sine inuidia D communicare. dc paulo post: Caeterum quum D nullam inueniam opinionem cum scientiae certi. O tudine demonstrata, fateor me de Libstantia ani

di, i ae dubitare, nec probabile quicqua de ea quod D asseram habere: quin & de foetuum fictrice causa D nihilo plus cere; me habere fateor. Paulo post:

a, Tantum igitur hoc de causa animalium se D'a trice pronunciare me posse confido, quod & ars Libo , , det sapientia in ea sit maxima. Quamobrem fa- ' tam periculoseteros admonet ne in eandem inquisitionem penitus incumbant. Haec(inquit)ra creator noster talia seri voluit. Quae autem facta at iam sunt, neque tentes, neque audeas qUaererex, quemadmodum facta sunt. Q e enim facta ossea, ignorabas,nisi ab an atome edoctus fuisses qualia a ter merito audes quaerere qua ratione facta sinit., Satis ergo tibi sit nouisse unamquamque particum iam pro rerum commoditate de usu constructama, fuisse. Si vero praeterea conaberis quo pacto ita D facta sit inquirere . palam fiet,nec tuam imbecil- , , litatem , nec opificis illius sentire potentiam. Z ' i' Quanquam ivitur certa demonstratione constat ... cum qui nos procreauit opificem diuinum elle, qua

227쪽

LIBER sECUNDUS.223ae tamen illius sit substatia, aut quomodo nos ecerit, nulla possumus intelligentia Se ratione inprehendere. Illud (inquit nos scire covenit ii esse similem speciem demonstrationis, qua iis iuxta prouidentiam cuiusdam Dei aut Deo ni copositos esse,& qua opificis nostri aut anii substantiam cognoscamus. B R. Multa mihi indum animaduersa. ex variis abditioribusque eis eruis,quibus possis ruinosiam philosophiam

gere ac instaurare. E V. His locis non prox am cuiusque animantis procreatricem causami primam illam & praestantissimam quae vereiciens dc conformatrix est,Galenus inuestigat. oxima quae dicitur, neque simpliciter mate-im, neque sermam confert, sed duntaxat prae ratione quadam & commodarum rerum protratione materia instruit, cuius beneficio ido-:a fit 3c conueniens excipiendae tarmae. Hacia habilitate animal unuquodque aliud sit ge-:ris procreare perhibemus: materiam vero quo cto simpliciter efficiat,quq neque ortuS, neque teritus mutationi stibiicituri A R. At salte spe-em summamq; perfectionem addet. E v. Massi iam semen in foeminae uterum emissierit, quuliquo gestationis tempore longius abscesserit, tercluso uteri ore, quid quaeso possit ad foetus

informationem formaeque immissionem comrre E A R. Si nihil mas, at certe foemina dum ero gerit, foetus lineamenta ducit formamque

agit, quod (ut ait Plinius, & tu quoque ab illo

228쪽

iampridem recepisti imago sub ipse conceptus tempore hausta, in ipso foetu elucescat: Si quid

foemina inter concipiendii vehementius & auia dius animo coprehenderit, huius notam foetum referre,doctum expetatimque muliercularum genus testatur.Tanta vi in plerisque pollet ea facul tas animi quae cogitatione fingit,ut una possit tu sta videri coformationis causa. E v. Ea certe po

test tenello fortui colorem vel figuram partis immutare,& signa quaedam & quasi in usta imprimere. Caeterum totius formae substantiam, ausuniuersiim corporis conformationem, nulla po test animi quantumuis fixa atque intenta in albqua rem cogitatio praestare. Quae enim tam acri& tam vehemens est rerum cogitatio, quae vis tam alte inserulpta sint in animo atque impressa

ut possint sextis sipeciem mutare i Optarent quidem mulieres id sibi priuilegium ferri,esseque ii

sita potestate situm, ut quoties marem comprehenderent, eundem etiam gignerent. Sed quo

concoeperit, si forte procerum quempiam & liberali specie virum, si mancum, si claudum, si canino capite, si caudatum, si execto naso, aut sinintestinis, acri intentoque animo inruebitur, talem ne obsecro oportet illius fortia euadereZDunporro foetus partes singulae finguntur eashe mulier sigillatim animo & cogitatione lustrat, ac velut pertractat i Aut quum in ovo sensim pullucoagmentatur,gallinane incubans .in partes singulas eo quo finguntur ordine cogitationem de fgg

229쪽

LIBER SECUN D v s. et ast Itane necessarium fuerit non modo muli , sed & omnes tum auium tum reliquorum mantium foeminas, gnaras esse dc peritas ana-

aes,& nouisse quo quaeque pars ordine finga- Nulla anus tam delira est ut hoc existimet. o tametsi ea vis animi quae fingit, notis qui dam variare ac velut distinguere foetus colo-i aut formam potest nequaqua tamen potest conformare. neque id in parentibus est pona, Vt qualem volent foetum aedant sed id di

itus accipi consentaneum est. B R. Quod ho- hominem, Sc equus equum, & caeterorum

quodque sivi generis quiddam perpetuo ge-

et, neque unqua in diuersam speciem transi-sit: id sane conficere videtur genitori vim in conformatricem. Si enim nulla in eo vis fo- cur homo hominem potius quam equu autum procrearet E V. Eo arbitror quod ab ho- te data materia,non equo sed homini forma- conueniens sit Sc apparata: ad Quam quum iens causa extrinsecus appulit , sese ad illius

aram accommodat, OmnemqUe eius praepa-Inem imitatur ac perficit. Matutina autem

altatio confecit, animal quod semen ad pro- ndu iecit,omnem illius praeparationem,norima formam aut vim huius effectricem adhi- e. Si aliis rationibus voles contra haec agereugnare, philosophicam eam disputationem e , cum qua vires tuas si voles periclitaberis.

dicam nuc suscepi,in qua satis videbor pres b

230쪽

ah; DE ABDIT. RERUM CAVSIstisse,si planum fecero Galenum diuinas illas coelestesque caustis in omne artis partem quodammodo admisisse, quod est huius loci ac temporis institutum. B R Perge igitur viam tenere quingressus es, & ordine quamoptimo singula persequere

ANIMAM NOSTRAM NON

ab elementets ortam , Galeni decreto, CAP. II I s. E V D O X V S.

Ronimu his videtur ut quid plastantie tum anima tum eiuS facurateS acceperint, edisseramus. Aprimum quidem aestimatione dgnum est quid de animae essent Galenus statuerit. Libro de plactis Hippocratis & Platonis septimo, eam ipsa ita inuestigat: At si de animae essentiae definitura quid dici oportet, de duobus alterum fateri na' cesse est, aut velut splendidum quod da & aethai reum corpus ipsam esse, quo vel inviti cum Sic, , citum Aristoteles quada consequentia duciat a' aut esse ipsam quidem corporis expertem subs' tiam, primum tamen ipsius vehiculum esse hi x ipsium corpus,cuius interiectu cum caeteris coIai mercium habeat corporibus Haec ille , qui R - multo ante rem totam certius expresserat. Ex l' igitur quae apparene, cogitauerit aliquis ventcutori