장음표시 사용
231쪽
LIBER SECUNDUS. - 21Tirum cerebri spiritu, duorum alterum, si quia corpore caret anima, primu esse ipsum eius h=c dicam domiciliti: si vero habet illum ipsum in tum, animam esse. Sed cum ventriculis illis D stactis paulo post rursum sentiat rutiumque=paeatur animal, dici non potest: illam esse spi- m. Satius est igitur arbitrari , in ipso quidem D:bri corpore animam habitare, quali tandem adique sit substantia, non enim id iam quaeritur, num vero ipsius instrumentum, ad omnes
nantis cum sensus tum voluntariOS motus, ran esse spiritu. Proindeque eo dissipato, dum Dus denuo collectus sit, non quidem vita, sed V tantum ac motu priuari animal. Quod si rasuisset ipsa animae substantia, eo profecto disse di,to, animal statim ipsiim simul interiisset Deo a e ait. Itaque arteriarum spiritus vitalis & est ., ppellatur, animalis autem in cerebro consi non tanquam animae substantia, sed quasi or- adium primarium ipsius in cerebro habitantis, aditi sciique ea sit substatiae. Mox rursum: Quod animalis spiritus neque substantia sit antrum ra, neque eius domicilium , sed duntaxat in ramentum primarium , inde didicimus, quodi per vulnera evacuato , statim v eluti motam redditur animal, recollecto autem reuiui . His palam asseuerat animam nostram prae- adiitiorem simplicioremque spiritu esse, eamque uliarem substantiam habere, quae simplex est niusmodi. B R. At ea substantia corporeane
232쪽
218 DE ABDIT. RERVM CAusis est an incorporeat E v. Simplicem hanc & coporis expertem esse cossentaneum & conseque est iis, quae iam assiumpta sunt. Si enim inirpraestantior est spiritu.& spiritus corporum prstantissimus est, necessum est eam corpore cure. B R. Ea fortasse naturalis est calor. Sic eniri ait Galenus libro de tremore & rigore: Ducet ,, autem haec ratio de principiis Hippocratis, ri, que pro corporis nostri elementis ponemus et D puscula quaedam re poros, neque statuemus t D forem,e motu aut attritione quadam & collis,, ne suscitari: sed corpus quidem totum conflux,, & consipirabile, calorem vero non ascitum auG liunde quaesitum, neque genito iam animali is, tum, sed institum& qui ab ipso statim princis, , extiterit.Nec sane aliud est vel natura vel anir H quam is ipse calor, quem si esse si ibstatiam pes,, mobilem semperque mobilem intelligas,nona, rabis. Haec ille. E V D. Verum, sed excutian singula. Quum naturalem calorem illam esse Cis, tune qualitatem duntaxat, an etiam calis cistantiam coprehendi se B R. Substantiam sanon enim animam qualitatem esse duco. E v
caloris ea si Astantia spiritus est,non is quidee principibus partibus emanat, sed qui parti singulis innatus est & insitus. Quocirca eodeuolueris unde iam te subduxeras: ac necess Concedes animam spiritum esse. Ne inuidia ibi labefactetur oratio, una ea sit statia quae nc administrationem gerit, quocuque eam NOT
233쪽
LIBER SECUNDUS. 22'ignes, simplex est, incorporea & immortalis,n Galeno soli, verumetiam Hippocrati, quin de hac,tum de altera quae nos conformauit, hysicis illis elementis ad subtiliorem rationisculum reuocatus, diuinam hanc sententiam tulit: Comunibus equidem sententiis & opinibus tum eorum qui prius fueriit, tum meis ,,' h lenus ustis sium: nam necesse fuit quii de me- Da arte tractaremus,principium commune plu Dioru sententiis & opinionibus proponere. De i testibus autem rebus & sublimibus mihi nihil bendum videtur, nisi quatenus homines ani- taliaque caetera quq in terris degunt & gignun- ο principium inde & originem habent. quod- Π: anima de coelo est. His HippocrateS animae ialestem facit originem:illius vero substantiam, in caloris nomine appellat, immortalem. I t enim, Nunc vero sententiam meam patefia- Πn: Profecto mihi videtur id quod calidii ca- - mue dicimus,quiddam n5 mortale esse. His ora non addam: arctius enim quam istis senuis adstringi ratio non potest. B R. Sto certe
adductus re quasi satiatus: adde si videtur,
ratione silmplex & immortalis, hoc caducopore coercita omnia gerat. E v. Id ex alia Gai oratione coniicio, quam hunc in mundum timus: Nam & animam nostram, alii Corpo- , ,
expertem esse rentur, alij sipiritum esse, alij ne ta: quidem illius propriam ullam substantia,sed ta
prietatem si statiae corporis earumq; rerum H
234쪽
23o DE ABDIT. RERUM CAUSIS , facultatem habere, quas natura facere potest. lhis igitur ego medium quenda ordinem tene B R. Quem hunc quaeso medium appellat orcnemi E V. Quod anima neque sola proprietas substantiae corporis ex elementorum orta quatatibus, neque simpliciter substantia sit incorprea quae per se cosistens nullo corporis egeat fissidio. A tisic ea medio ordine possita est,ut inciporea quae sis , corporis tamen commodis insular,neque possit citra bonam coueniente me Cius temperiem integras functiones obire id tu enim corporis est constricta vinculis nihinim supra haec Galenus inuestigati illius ornbonaque constitutione indiget. Haec mea intpretatio illius sententia corroboratur: illud ceat euidenter apparet, animam Vr in corpora com migrauerit, ipsam eorum naturis inseruire, q), sunt ut dixi ex certa elementorum temperatis
prognatae: neque quod ad artem medicam sa, tinet, quicquam mihi ossicere puto quo digrera quemadmodum immittantur,aut ab aliis in
'' corpora concedant animi, Graece id dicitur. Oportet enim profecto x, neum Id esse corpus, quod animam receptur, , est, & si sui temperamenti magnam ips imidi, xationem subeat, ex eo statim anima ipsam eo: grare . Ex his planum facit animam quam s pli cern dc corporis experrem dixerat, corporigibus & natura teneri. P H. Quid illa qua to: signant, anima in corpora commigrat, aut l
235쪽
LIBER SECvNDVs. 23 inus emigrat Nonne quod animae propria stubstarma , quae per se sine corpore consistat uod si est , illam aperte renunciat immortalemile & indissolubilem. EvD. Recte tu quidemolligis,quanquam vix audet Galenus in id conu quens incidere , quod eodem loco se prorsus gnorare profitetur. De anima porro (inquit anmmortalis ipsa, cum substantiis corporis confva, animalia gubernet, certo equidem me scire ion profiteor, sicuti neque an ipsius nulla sit per, substantia. 3 p. Vndique mihi salebrae sunt. go quippe ex afrumptionibus illis concluden um potius fuisse existimem, animam nostramaortalem esse, neque posse illam per se selit iamque consis ere. Si enim nec CpotUm VCne tum, nec malos corpors s affectus sustinet, sed ablis emigrare cogitur: ab illis sine perpotitur ali-uid: iam si patitur, vinci tandem potest Sc ocumbere quum nempe grauior aliqua causa pre-aet. Item, si quicquam anima a corporeis affe-libus patitur, quiddam illi communionis de so
ietatis cum corpore intercedit: quocirca nec eXers est corporis nec immortalis . E V. Hac male
olligis. Nihil cnim quicquam perpetitur animareruntamen ea quorum quasi vinculorum nexu, cietate quada cum corpore cohae assici possint sunt autem innatum calidum Sc insitus spitus, quae 'Uum extremo corporis vitio dissoluntur , illa libera & expedita necessario de cor
ore decedit. h R. Sed aliud iam urget actius. Si
236쪽
232 DE ABDIT. RERUM C Avs Is enim corpus instrumentum est animae,quo ea ad
obeundas functiones indiget, nihil illa quicquisolitaria dc a corpore seiuncta possit essicere. Atqui ridiculum est & absurdu otiosam & inertem animam esse, ut qua essicientem causam esse de finiuimus: non igitur potest solitaria consistere Quod si a corpore seiungi nequeat, neque ipsper se consistat, plane mortalis erit una cum corpore si mortalis, corporis quoque & elementoriparticeps est, non autem diuina. Haec sane illiu substantiam Sc naturam ratiocinatione inuestiganti, mortalem & corpoream esse demonstrat qualem dc Galenum statuisse credibile est. A voffendis in ipso statim limine Non enim anim:
sic est obligata corpori, ut assidua illius ope indigeat: sed quae Dei ad natura ad ipsimque mundurieadem est Sc humanae mentis ad corpus ratio.N eutrius enim substatia corpori cui regendi praeest obstringitur , aut ullo modo subiecta est sed praeter eas functiones quas Deus per natura mens per corpus exequitur, nullius corporis au naturae adminiculo alias quasda pr*stantiores efficit No enim anima vi ratiocinetur vllius indiget Opera, quo ut instrumento utatur, sed pers laque rationem init ac intelligit. AR. At laestamen cerebro animaduertimus mente omnemque animae vim perturbari, cimnemque actionem impediri: eo autem bene valente, sanas ess& constantes animae vires. Ex quo intelligituhanc quandiu est immersa concreto corpori, ill
237쪽
LIBER S ECUN D v S. 233aodamodo inseruire,eoque apto egere & ido- 'o. EV. Eget sane , non ut instrumento, sed ut oprio domicilio. B R. Quomodo'Ev. v t artifexat integra est valetudine hed domicilio coerceir,si quod opus recte effecturus est, non solum inuenienti aptoque instrumento instructus sit,d etiam domicilium lumine collustretur , nec Iscurum nec tenebricosum sit oportet: ita sandatuo animam dum corporis est irretita compa-ibus, non corporis tanquam instrumenti, sed nquam domicilis bona constitutione ad rationandum 3c ad intelligendum indigere. Hoc si est,uel nihil vel vitiose aget, vel fortasse emi-
are cogetur. Vt autem omnis ambigendi o
isio desit, audi quaeso quid libro de uteri com:ptu diuine pronunciet: Anima est uniuersit s animae defluxus d caelica regione descendens, ientiae capax,quae semper ad sibi similem viam Ignatamque substantiam adspirans , terrestrias relictis omnium si1prema petit, caelicae diui-itatis particeps supercassestem locum saepius cmmplans, una omnium rerum moderatori assi-it. Isthaec dilucide commonstrant, Galeni sen-:ntiam nihilo a Platonisdc Aristotelis dogma: desciuissessed tamma illos consensione anima ostram simplicem, incorpoream dc immortalemxisse. BR. Cave ne Galenum iis concorde refas,1 quibus palam voluit dissidere. Constat e-iin illum, libro de animi moribus, Platonis denimae immortalitate sententiam multifaria exam
238쪽
23 DE ABDIT. RERvM CAvs Is gitare,ac modestius insectari tametsi & hanc . vim quae nOS Consera nauit incorporea,planeqt diuinam & sapientissimam esse alicubi cofirma
Is tamen missis ad animae facult: tes oratione deducta,qu nam eirum substantia sit dilucide con
monstrea. E V. Quoniam omn hae mortales sunt 3c caducae, mitores controuersia, sintne diu nitatis quoq, participes. PH. Priusquam in han. disputationem descendatis, lubens sane audiaruid facultatis nomine veteres coplexi sint:quioquidem admodum dubiam & incertam ess video hac de re sententiam, quod Sc Galenus si1;b. Do existimavit. Qui vero naturalem contemplaciat subp. tionem tractarunt, aliud alij sibi persuaserunt EG nanque incorporeas quasdam facultates corpc ribus inesse confirmant: illi contra, corpora ipsoperari pro sita cuiusque natura quae eX quatuCClementorum temperamento conflata sit. Caeterum quid ea de re iudicio decernat, non exprimi si quid Eudoxe,aliud occurrit quod dubitationem patefaciat &illustret,id nobis ob oculos pone. Ev. Rem inuestigas mi Philiatre, cognitu in primis necessariam, quam in suis monimeti:
239쪽
LIBER SECUNDUS. 23stis Galenus occultam Sc inuolutam reliquit. BR. I sic mihi videmini rem minime dubiam , interrogando dubiam facere. In promptu siquidem est, Galeno nihil aliud facultatem dici, quam e sicientem rei cuiusque causam, quaecunqUe tandem ea sit.Nam libro de Plenitudine, se ultate appellat causam effectricem, nihilque putat referre . pa*ιulis an direturnelio dicas: unde liquet f
cultatem actionis causam fore. Et libro de se cultatum substantia: Verum quoniam quae sit operum horum causa parum constat, facultatem , appellauimus effectricem. En vobis locus extat
libro de causis pulsuu primo, ubi pulsationis quae in arteriis fit causam inuestigans scribit hunc in modum, Quae sit illa causa haud procliue id in-
uentu est: alius enim innatum calorem esse cen- Πset, alius naturae robur, alius temperamenti qua- radam proprietatem, alius totam corporis constrii-ctionem,alius solum spiritum, alius horum quae- sadam, alius omnia simul. Iam vero sunt qui facul- , , talem introduxerint incorpoream , quae accommodatis ad mouendum iis quae diximus instru- omentis utatur, aut omnibus, aut quibus iam, aut certe uno aliquo. Hanc igitur pulsus ciente cau- ,
sam,quaecunque sit, etiam si eius ignoramus substatiam,quia pulsus tamen est cere potest, facul- , , talem ipsam appellauimus, quemadmodum alia opinor omnis facultas ab eo appellari solet, D quod ipsa facere potest. Nam cuius rei sit facul- ,, tas, de ipsius etiam facultatis notionem (vt quae a
240쪽
arc DE ABDIT. RERUM CAUSIs,, sit comparationi relationique subiecta ita demudi, concipimus, quum ad aliud quiddam animum
,, retulimus:ideoque sic eam appellamus,quu eius,, ignoramus substantiam. Hic sane locus facultatis nomine essicientem causam intelligit, non ea
quidem simpliciter, sed qua ratione in hunc iulum ve eisectum se comparat atque refert. Hanc vero comparationem relationem ve alia sentenet tia hunc in modum explicat: Hoc autem multi
statim sapientes perturbantur,quod deprauatam habeant de facultate notione.Nam perinde ac si qua res in lubstatiis habitet,ut nos in aedibus, ita mihi de facultatibus videntur existimare,non in-' telligentes omnium rerum quae fiunt, essiciente' ' quandam esse causam, quae consideretur secun- dum comparationem Sc respectum ad aliquid:
atque eius causae, ut certae cuiusdam rei, ptopria
V est quaedam de per se appellatio, sed pro habitu
' quem cum ea re quae ab ipsa fit habet, eius quaest rei est facultas,ut quot sunt cuiusque rei actioncs,tot & illius esse facultates dicamus. Vt aloen '' purgandi facultatem habere ,& stomachi robo.'' randi,&recentia vulnera glutinandi, &vIcerb' ' bus planis inducendae cicatricis, & palpebraru humores exiccandi,non quod horum quicquam aliud essiciat quam aloe. Haec enim est quae ea facit omnia,quae quoniam facere potest, totidem' ' facultates habere dicitur , quot res facit. Itaque aloen purgare posse dicimus,& stomachum r '' borare,& vulnera glutinare, & ulcera cicatrice