장음표시 사용
241쪽
inducere,& humentes oculos siccare,quasi nihil Dintersit, aloen purgare posse dicamus , an puta 'agandi facultatem habere. Item& humentes o- a'
culos siccare posse, idem significat atque faculta Diem habere desiccandorum oculorum. Ad eun- Ddem modum , quum ratiocinatricem animam, a'
cuius est in cerebro sedes,per sensius sentire posse dicimus,& ex rebus sensu perceptis ipsam per se
meminisse,& tum consequentiam,tum pugnam rerum videre, & tum dissolutionem, tum compositionem, non aliud significamus, quam si coprehensim dixissemus, ratiocinatricem animam multas habere facultates, sensum, memoriam, intelligentiam,& de reliquis unamquamque. Et D quoniam non sentire tantum ipsam posse dici mus,sed& speciatim videre,audire, olfacere,gin 'stare,tan ere ipsam rursum facultates habere di- cimus videndi, olfaciendi, audiendi, gustandi, ' tangendi Istis quidem Galenus perspicue decer nil facultatem non propriam esse rei substantia, sed efficientis cause comparationem,& Vt dicere solent,relationem ad hunc illum ve effectum. Quam hic passim se ignorare fatetur facultatusabstantiam, alio tamen loco affirmat non aliud quam temperamenti proprietatem esse, quo nomine naturam passim appellat, tum in Aphoris , Apho.mis, tum in libro de natura humana. Libro de O
praesagatione ex pulsibus, de illa hunc in moduscribit: Facultatis substantia in singularum partium posita commodo temperamento est. Nam a
242쪽
a38 DE ApDIT. RERUM CAUSIS ,. tum demum sutim quaeque munus obit strenue. ubi sit temperatissima: contra male fungitur , si , , intemperata est. Et libro secundo, Nihil in illis c5mentariis attulimus de facultatis essentia: ne- que enim prius hoc decretum , quam undique reperissem costans, pronunciare fui ausus nunc , , Vero essentiam facultatum adducti sumus , nihil si esse praeter qualitatem temperamenti. Libro auiatem de Plenitudine hanc rem totam lucidius de finiuit. Ego vero aliam esse arteriarum facultate, , a neruorum de Venarum facultate,docui in libris
A de Hippocratis & Platonis decretis, in iisdemq;illud etiam arteriarum facultatcm e corde Velut e fonte quodam manare: neruorum C cerebro, ,, Venarum ex iecore.In libro autem de Elementis, , secundum Hippocratis sententiam,ostendi substantiam quae generari quaeque interire potest, per se totam immutari, dum Quatuor qualitatum vi vel incalescit vel frigescit vel humescit,vel siccescit, esseque suam cuiusque corporis substantiam in istorum quatuor, calidi inquam, frigidi humidi, siccique temperatione sitam , ideoque gubernantium quodque corpus facultatum substantiam,illam esse temperationis proprietatem. Haec fiant quibus de facultatum substantia nihil dicere potuit apertius. E V. Magnum quiddam tibi persuades attulisse, atque his; omnem faculo latum substantiam designasse, parum opinor intelligens quid proprietatis appellatione notet. Ea substantia non est,sed qualitas intima essicienti cauis
243쪽
aula neque igitur ipsa facultatum ossientia, sub antia simpliciter est sed qu alitas. quemadmoduc ea quam coloris essentia veteres usu appellare
sient,no substantia, sed simpliciter qualitas est. ruid autem de facultate vere ac sincere Galenot visium relictis ambagibus, haec uria sententia ommonstrat: Non quidem substantias in sitas 1cultates diuidi existimamus , sed unamquaque inplicem indiuiduamque substantiam, si iis fa- , ultatibus omnia efiicere. Non simpliciter&ab-blute substantiam dicimus facultate habere,sed titerim adiici solet urendi aut refrigerandi, aut iccandi,aut madefaciendi: interim fingendi ra- iocinandi aut mouendi seipsam, aut aliud eius. . nodi quae in participe rationis anima percipi- unus haec anima quum una sit, multas tamen ha-iet facultates quas omnes alio opere enumeraui a viectique igitur causa res eiciet varias, tot ea
imirti facultates obtinebit quot res faciet, non
uod simplex ea in facultates quodammodo di tributa sit, sed quod quibusdam rationibus ad ea
suae facit varie se gerat. BR. Id igitur perinde erit c si quis unus sic & pater, & auticulus & auus,luod ratione respectuque diuerso fit. Ev. Hac si-nilitudine no possis rem perfecte exprimere. na uod facultate praeditu dicimus, id certessprie-ate quada c& qualitate in se obtinet: qui aute vel ater,vel avus est effect',nihil in se magis quamn te habet. Decedete filio, licet tum paterno sit, ut tame is in se mutationis accepit: at rei facultas
244쪽
x o DE ABDIT. RERUM CAYSIs perire nequit re ipsa non mutata PH. Multa quidem hic dicuntur a vobis, quibus obruor potiuiquam docear,ex quibus sane nondum mihi plane constat quid facultas.Id tu verbis & iusta at que explicata oratione quid sit expone, & sit ni quippiam a subiecta re diuersium. Ev.Volo equidem: Aristoteli agendi potestas est nunc ipsa etsi cientis causie substantia nunc aliquid cause penitus insidens , quod illa tanquam principiuir quoddam ad agendum adhibet id siue potesta
tem siue facultatem,sive virtutem atque vim appellare velis, minimum refert. Prior horum nominii significatus rarior est, posteriore crebriu authores usurpat,dum passim aiunt, vim facultarem ac potestate agedi rei cuipia inesse,tanquanca quippiam sit a subiecta re diuersum. Ei igitus insidet,at intime & penitus, vix ut unquam di, iungi separatique possit.Quod autem intima esset & ingenita,idcirco insitam rei proprietaten dixerunt: quam Themistio definire placet quippiam esse,quod rei substantia ex se profert & taquam de sinu suo promit. N 5 id quidem vita es stubstantiae portio, sed intimum quiddam & ingenitum ab illa dimanans. P H. Nondum plani assequor ne cogitatione quidem , quo pacto revis atque substantia inter se distent, sintque diuersie dic si lubet planius. E v. Vis & facultas imminui augerive potest, nonnunquaria vero quas impedita teneri: substantia nulla ratione vel in
tendi vel remitti potest. Hoc declarant inuete
245쪽
LIBER SECvND v s. a Iita medicamenta, quorum vires prorsus in f iae quasi eneruatae iacent,forma vero suaque serum substantia integra etiamnu manet . HOsrium facultatumque ordines Galenus roboris
firmitatisque gradibus definit. Etenim vis
cultas, ad functionem interim melius, interimeterius est comparata: Vnde modo praeclarius, odo deterius functionem administrat. Ea sin- ,, iit praestantior ad functionem constitutio fa- illatis, virtus est & robur: deterior infirmitas , ,
que vitiositas. Lapis Heraclius: allio perunctus
ibecillus adeo redditur, vix ut tenuissimu ferri agmentum alliciat, eius tamen forma tempoemenitimque permanet. Huius vis & facultas i. ras emittitur ac transiit, dum procul remotum .,
fluctumque ferruae trahit: at species atque sub- Duatia immota suis se tota limitibus continet. E xio intelligitur quantum ab essiciente causa visius facultasque distet, utque robures infirmi- , , squidam sint facultatis ordines. PH. Quid igi- aari Tu ne dices omnes qui de re medica vel dic uni vel quotidie disputant vitiose loqui, dum
in t facultatem attrahentem , quicquid in ali-'nto utile est allicere, cxpultriccin aliena de-llere,concoquentem cibum conficere , uti deartam continerei H i profecto unamquamque ultatem quasi e scientem causam proferunt,ditorumque sensibus illas obiectant tanquam retas substantias. QAa in re id etiam sequutiletur quod Auerrhois ait psas facultates ani
246쪽
2 E DE ABDIT. RERUM CAvsssmaS tum esse tum appellari. Ev. Quid Auerrhodi hac de re statutum sit, nec laboro nec mearsert. Sed tam cia ipsa rerum affinitas atque colus ctio essicit,ut plerique vim & facultate esse struant ossiciente causam,qui nihil maius aut ptistantius inuestigantes, effeci uni omnem facultti attribuunt, quod&: Galeno freques esse sole Qu3ndo inquit essicientis causae essentia incgnita nobis sit, eam facultatis nomine appellinus . iaci sic usu quodam dc cosuetudine facutates agere pronunciat, quanquam nec satis apnec proprie dilucide tamen planeque loquutuac magnam certe ambiguitatem dc erroris ocasionem tollunt, luccmque rebus afferunt estinctione. Si Lucas peritus est canendi, pingedi pulsandae citharae unus is multarum functinum efficiens causia censetur, quippe qui Unus inanium vires facultatesque obtineat. Atq; quai
quam facultas ipsa nihil per se potest essicere viamen dicimus citharoedum pulsare , cantore canere,pictorem pingere: quum nec cantor ncitharoedus nec pictor stubstantia sit, neque plinaessici edi causa ,sed Lucas. Sic res habet in riura, quae una principium ela omnium functios causa,Omnia quidem ess cit, at facultatibus Idiuersis. Quod igitur est ars parta artifici, id rturae est vis & facultas: nisi quod haec ingeni
est, illa usu Sc exercitatione conquiritur.I: R. Hquum ita constitueris, quotaaam ex Galeno ptabis facultatum substantias nobis inessela v. nin
247쪽
LIBER SECUNDUS: a 3 virum , quot essicientium causarum propriae mi differentiata Galenus Platonis imitatione lue contemplatione tres anima: partcs , sub-ntia sedibusque disclusit. tres itidem designa latur omnium quae in nobis sunt facultatu sub-ntiae. Vnius ciusdemque si ibi aliae sunt facul es OmneS naturales, alterius Vitales, quemad- , dum de animales sunt sentientis animal tanam proprietates. BR. Equidem fres has partesimae, OmniUm quae in nobis sunt facultatum statias esse perspicio. Has autem partes si mi- emonstraris uti dc anima totam diuinas esse, que ab elementorum natura profectos, grauis, seriisque rebus satisfeceris.
iliumam esseta antiam, ex Galenis erit enita, CAP. vi.
Artiti animae quoi locis sedibunque disclusae sunt, eam duntaxat quae rationis est particeps immortalCm ac sempiterna haberi,
caeteras autem mortales & caducas , Omnes quidem asseuera- pronuntiant quae qua ratione Vnam eadem: simplicem sinimam essiciantiplenius alio ex auimus Opere. BR. His no immoror sed quid . diuinitatis habeant expecto. Ev. Principis
248쪽
a DE ABDIT. RERvM Chusis animae quae ratiocinatur simplicem diuinamqesse substantiam, ne Galenus quidem inficialtur, etsi quandoque id videtur in dubitation
traxisse. BR. Huic iam nec repugno nec obsissed quid aliis mortalibus inesse potest diuinitis Eu . Animal unumquodque diuinitus estiformatum,&quae id vis effinxit, Galeno prorest diuina. BR. Id agnosco. E V. Atqui quaecunc fictum iam & co formatum corpus regit anin
eadem est quae id essnxit, haec igitur non milquam illa diuinitatis est particeps B R. Id uni& ex quo authore tibi assimis p v. Ex Galesti, de Sibi quo loco hunc in modum scribit: Quid aut sq m'rum partium functionibus accidit, perspicuitatis cdem gratia , uno aut altero exemplo conclumus. Deinde propositis exeptis de pueris &fantibus qui digitum unumquemque porrigvel inflectunt, ac linguam varie contorquenconuoluunt in conuenientem figuram cocirvocis exprimen dete neque tamen nouerunt cbus musculis ad singulas motiones sit opus, s, , iungit. Nam animal unumquodque videmuri se parte corporis tueri,qua prae caeteris plurita valet: cornu enim petit vitulus etiam ante ira cornua, & equinus pullus calce, nondum ita firmis ungulis, sic & catellus mordere conari etiam si adhuc infirmos habet detes, Sc auiua, nuS Omne Volatum molitur, etsi per infirminondum potest. Haec enim videntur declaranimam quae partibus utitur psiarum partiu
249쪽
LIBER SECUNDUS. a sisse, perinde ut si eas ipsa fecisset, non ab aliostis uteretur. Mox dein ait: Atque hac quidem ,, ione in animatium corporibus illa anima quae Hrtes conformauit, adhuc Videtur permanere. , eque enim fieri potest, Vt quae nunc praesenS ., sit, ea quaque parte conuenienter Viatiar: quae , ro totum construxerit,ea fugerit Paucis de n- ,, interpositis addit: Nam quum puellos videa- Πus sonantes quicquid iubentur sonare,ut myr- Dam,ut scalpellum,ut smegma,quum nec intel- Π ant a quibus musculis lingua sic moueatur,ut Dm vocem conuenienter sonare possit, multo- Π e minus istorum musculorum motoreS ner' dixis,probabilissimum id videtur ut quisquis lin- Π am formauit, is vel in formatis a se partibus Damnum permaneat vel sic eas partes fecerit,ut Himalia sint gnara voluntatis, eius qui nostrae a- dismae principatu tenet. auum autem huiuS con- Diuens esse videam,aliam esse quq principatum D nobis teneat anima, alias quae in singulis sint rartibuS, aur Certe unam Omnino quae commu-ter omnia disipenset, magna profecto circum- Mnior perplexitate, ut de opifice qui nos sit fa- , icatus nihil quod consistere possit mihi in me-
n veniat, tantum abest ut certam habeam co- Diitionem. Nam & quum audio philosophos , liosdam dicentes,materiam ab aeterno anima- ram,defixis in ideas oculis ipsiam se persecte e ranare, tum vel multo magiS cogito, Vnam esse Diortere animam, quae noS tum formarit olim, re
250쪽
2 DE ABDIT. RERUM CAUSIS , xum singulis nunc utatur partibus. Sic enim l
,, In cuius sententiae confirmatione sis pra dixerc
. oetre rusuremfrem. Eam Vero Opinionem , quae armalia quaeda ponebat particulas nostras primu conformasse , atque deinceps in illis omni vi tempore permanere quae quia voluntatem pricipalis animae cognoscerent, illius imperium i, , quebantur paulo ante his explos erat, Sed ecb, , a diligentioribus medicis quaesitum est, S quu,, quidam diceret, musculum quemque non sec, , atque anima Voluntatem nostram sentireatq,, attrahere dc circumagere linguam , ut figura
,, sortiatur ad illam vocem concinne expriment, , accommodatam : caeteris omnibus id minin, , probabile visum est. Itaque Galenus eam sola Opinionem probat, quae in singulis animaliuparticulis primam vim illam fictricem in sidc& permanere illasque ad silum opus excitare cfirmat. Sed hic te obtestor de obsecro mi Brus id mihi paulo altius cogita quod dixit, eum qcorpus nostrum finxit, quicunque is fuerit chus
aUtem coelestem mentem, nonnunquam Sc Desse profitetur adhuc in conformatis particu permanere his singulis nunc uti, nonne id i