장음표시 사용
251쪽
LIBER SECUNDUS a Tipiscem Ela rectricem nostri causam esse Quod lue Aristoteles, Deum vere genitore esse dc con- eruatorem rerum omnium, quarum ipse prin-upium & finem mediumque tenet Nonne dc
luod ait Theophrastris, d uinum quidem esselmnium principium , cuius beneficio,&iermaneant uniuersa/ Quod etiam, sed planius, Pheodoritus: Deus creator naturae, gubernator st eiusdem, non enim quam ipse fecit nauicuam destituit. Omnium vero apertissime Gale ius, illi interpretationem subiiciens pleniorem, lixit eum qui corpus nostrum finxit, adhuc in conformatis particulis permanere hisque nunc id proprias functiones uti. Itaque si aut Deus ut certe diuina erat vis illa nostri conformatrix, liuina etiam est ea quae nos regit de quae sun tiones moderatur in nobis. B R. Haec de molente vi & facultate quae in mustulis insidet se an asseruntur , quam tu diuinam esse possis con, endere. Caeterum vim naturalem atque vitalemm de constat eundem tenere dignitatis gradum et v. Quid est quod eas, obsecro , de statu illo
teque gradu deiiciate nonne omnes aeque mor ales sunt Sc dissolubiles E nonne & omnes ae-lue corporeae E Neque vero sentientis animae luam istarum functiones vel praestantiores fiunt, rei admirabiliores. Nam cor , ventriculus , ie- ur , lieri , renes, utraque vesica, venae & arteiae non minus , immo etiam amplius prae se fe-Mnt administrationis, quam mustuli, & nerui.
252쪽
2 8 DE ABDIT. R ERVM CAvs Is Quum enim supra Galenus mentem quandandc intelligentiam admirandae virtut1S, In omne terrae partes ex superioribus deduci commemoraret, & eam unamquanque particulam, quem a modum utilitas exigit, construxisse non musculos duntaxat aut neruos quorum vi S motu sensitisque ciet, sed reliquas partes Omnes, nulli discrimine mihi certe quidem complexus videtur. Itaque si vis & natura quae nos efflixit iimusculis atque neruis residet, cur non sit lite in caeteris consediti Et ne forte haec mea, eoquparum firma, videantur, alium tibi locum profero ex libro de semine, ubi de partium instauratione disserit his verbis , Nam carnosa omnie sanguine orta sunt,mebranosa e semine, ideoque si quando corrupta fuerint illa sanguinea,facile denuo generantur , large enim ad id supra petit materia: sed quae constant ex semine, aua' nunquam prorsus, aut raro certe denuo genea' rantur, etiam ii essicientem sui causam habent no secus atque integra M ox vero rationem subiiciens cur effectrix illa fictrixque causa in animantium particulis derelicta permaneat ita ait Neque enim natura animal deseruit, neque insitarum virium ipsa oblita est et quas enim ab aD lio non accepit, sed ab ipso semine habuit, se
D ri non potest ut eas abiecerit. Naturam dicit effectricem illam causam, quam alibi conformantem intelligentiam appellauerat: ab ea minimc diuersam , quae animantia gubernat. Hoc nudc
253쪽
LIBER SECUNDv s. et 'iositum & infirmum, si voles, ratione firm io. Partis compositio, situs & figura, ad agendi ommoditatem & usum comparantur. Quam tbrem natura & facultas quae agit, & partes adctiones ciet,ea de necessario aut illas partes c5mne conformavit: aut si qua alia vis eas condi-lit, illa certe facultati agenti praeparabat, ac Ve- ut inseruiebat. Itaque agens haec facultas (quae anquam finis est optimus) illa formatrice prae-hantior habetur. Haec igitur si inter diuinas iat,neratur, multo certe magis agens illa digniori. I R.Instat sane ac urget haec ratio,& quo me ci lue vertam persequitur. Sed quando aliis atqueliis in animum incurrentibus,nouae exoriuntur lubitationes, haeque rationes controuersias non
lissoluunt tantum , sed & nouas plerunque n lunt, liceat mihi quaeso tecum paulisper verita-is studio contendere rationum tuarum ductu Musipiciis. Si natura vires (vt paulo ante Galenus iebat a semine accepit, ipsa semen non est nonnim a seipsa diceretur vires assumere : sed eritiatura & diuersiam & posterius quidda semine.
ursim si natura a semine vires suas accepit, Vtemen hoc terrenum de parentibus fluxit, ita re suae ab hoc profectae sunt vires: quare neque coe- estes erunt,neque diuinitatis participes. E v. S 'miisfacit hunc in modum Galenus: Videtur siqui ,. fmgntem rursiis quae corpus c5format anima, Vtpote ''n semine contenta, a parentibus in foetum per- Dienire. Cuius quidem substantia quaenam sit, di- ap
254쪽
aso DE ABDIT. RERUM CAUSIss, cere non possum: quum a quibusdam audiu er j. , '' in qilum incorporea sit ut aiunt,simul cum smine ingredi. Animae ac naturae substantia alii Dd stia;h3. rim V istimatione atque iudicio, incorporeat Bh ri iti- eile ait &in semine contineri. Quanquam enit, hL facul. D plerimque solet semen simpliciter natura appeLib. 2. Declare, quandoque alterii ortus nostri principiun c ββ ,, nonnunquam opificem fortissimum: tamen ubH cunque exquisitiore dicendi rationem instituis
non id quidem artificem, sed in se artificem ha
, bere pronunciat. Vt quum ait: Si vero ex fanguine conuerso mutatoque singulas fieri particula dicamus, in semine artifice qui haae facturus ess, , statuere c5uenit. Et alio eiusdem libri loco: Con, , stat similitudinem formae cum utroque parenteca, et racultati quae inest in semine opifici atque fingenti accepta referri. Quu igitur facultas agenapsaque natura,vere sit in semine,quod supra dicebat natura vires a semine accepisse perinde es
ac si cum semine dixisset: Simul enim(ait libro di
, , foetus formatione) ea facultas cum semne ingreditur Aacque illa tanquam conueniente materi:,, ad formand si foetum utitur. Ergo natura incorporea in semine coclusa, ab hoc haud secus viret accipit,quam artifex ab instrumento: nam reue, ra,ear diuinitus accesserunt. B R. Duru est proheto iis assueseere, quae ne per somnium quidem hactenus mihi venerant in mentem. E v. Usu assiduaq; meditatione ea tibi mollienda erut: quibus quum animu imbueris & institueris, mira te cognitionis
255쪽
LIBER SECUNDUS. Est cognitionis suauitate & delectatione perfundebAc ne noua tantopere existimes, vide ut familiaris tuus Auerrhois praeter eas formas quae a tem perameto emerserui alias instituat facultates nobis inesse, easq; animas vocitari. Quod si hae neque elementa sunt, neque elementorum partici pes, restat ut prorsum diuinae sint atque codestes.ue R. Ego hanc Auerrhoidis mente esse perspicio, planeque rei veritatem assequor. Ex quo mirari subit cur quu supra citatos Galeni loco toties versarim, nunqua tamen eos euoluerim nec quid latentis veritatis includerent explacarina. Mens puto aut peruagatorum elementorti obseruatione, aut communi vulgarique hominum iudicio obruebatura quo non promptum est citra nominis& glorita iacturam discedere. E v. Quam sis c5- secutus veritatem teneae promulgariniquum siquidem est in altissimis philosophiae quaestionibus, aliud sentire, aliud dicere.
omnium minentium Piritus esse diuinos Eemtiimsu e illis calorem diuinum ,
I de humanis spiritibus disserendum proponitis, optem mihi implicata huius nominis ratione e pediri. E v. Propria spiritus significatio ventus est omnibus in lim
256쪽
asa DE ABDIT. RERUM CAUSIS guli. Atque quum ventus praepotens sit,mirabibliaque essiciat,& oculorum obtutum effugiat: affinitate quada & similitudine factum est, ut spiritus nomen ad rem omnem quae sub aspectum non cadit trasiret, siue corporea ea sit siue inco
porea. Hinc fit ut quae in nobis inest substantia, aurae tenui persimilis, spiritus appellationem sub. Cat. E s: autem a corpore & humoribus quippiam diuersum, quod Hippocrates impetum faciens nuncupauit non a substantiq tenuitate, sed quod
eius ut venti magna vis lit& incursio. Qua igitur ratione istos ciet impetus, intelligitur assinitatem habere cum corpore: qua aute videri non
potest ad incorpoream substantiam accedere: ex quo fit, ut amborum medius sit de utriusque particeps. Qu*cunque substantia intelligitur corporis expers, nostrosque sensus effugiens, ea suas vires nobis caducisq; corporibus prouehente spiritu impartit. Itaque ut viventis Dei &: uniuerse naturae,sic Bc animq suus est spiritus. Dei spiritus, occultam Dei maiestatem potestatemque praefere as per omnia sparsus permeat, ubique praesens omnia coplectitur: hic animos habet in potest te,dc eos quocuque vult adducere patest. Naturqspiritus, is est que omnes philosophi iuxta ac poetae celebrant quem Plato mundi animuin Galenus
mentem huc ex superioribus deducta appellavit: quem Aristoteles de mundo disserens hac demnitione planius expressit, Spiritus dicitur quae dam tum in plantis atque in animalibus,tum per
257쪽
LIBER SECUNDv s. assomnia c5means, animata foecundaque substan- ,, tia Hic ergo longe lateque diffusus omnia com si tinct,omnia laetificat vitalem mundi animam ip- ,, samque natura secum afferens, quaecuque subie- , ,rit, vitalia facies. Di, quo latin q philosophiq prin- , ,
ceps Tullivis, ordinem constatiamque rerum suspiciens, sapientissime: Haec ita(inquit fieri om- rinibus inter se mundi partibus c5cinentibus pro- Gfecto non possent, nasi ea uno diuino Sc conti nuato spiritu continerentur. Paucis certe spiritus tum pr*stantiam tum diuinitatem Graecorti ph losophorum imitatione coplexus. Iam vero peculiaris rei cuiusque mortalis Sc concretae spiri tus, illius formae lubsternitur,eamque denso c5cretoque corpori nectit, mediam inter utrunque conditionem sortitus,tungitque disparia res utruque astinis ac familiaris atque hic profecto ab altero, qui uniuersitatis atque totius naturae est,regitur atque continetur. Hic est animi omm in
que facultatu vector propriaque sedes, & quem
fortasse illaru corpus recte dixeris. Sic enim olim Platonici corpus quod da excellentis naturae per lucidum dc aethereu, animae facultatibusque substerni prodiderunt, quo illae cum terreno Sc denso corpore consectarentur. Hoc in problematis in pro t. imitatus vere est Alexander Aphrodiseus: quod Aristoteles plane indicauerat, spiritum animq facultatumque corpus , dc illius diuinam ac coelestem esse naturam,quae resipsideat elemento stellarum. Locus est quem libro sis periore produxi:
258쪽
iJA DE ABDIT. RERvM CAusis Lib. 2. De , , Sed enim (inquit omnis animae siue virtus siue D potentia,corpus aliud participare videtur: idque
v. s. a a magii diuinu,quam ea quae elementa appellatur. H Vcrum prout nobilitate obscuritateve animae in- D ter se differtit, ita & natura eius corporis diffcri.,, Inest enim in semine omniuna, quod facit ut Deu, , cunda sint semina, videlicet quod calor vocaci, tur idque non ignis, non talis facultas aliqua est,
,, scd spiritus qui in semine spumosoque corporeb, continetur: dc natura quae in eo spiritu est, proci, portione respondens elemento stellarum. Ergo,, densum hoc corpus ex variis partibuS coagmentatum , spiritus est propria sedes, in qua nullo in-
D termedio incumbit:& spiritus animae eiusque facultatum velut basis. Itaq; in denso corpore, spiritus,in spiritu calor innatus,in his natura & facultas. V trunque & spiritum, Sc calorem qui in eo est, diuinum censet: neque enim ignis est neque ortus ab igni, quoniam ut mox inquit, ignis nullum animal generat. Denique natura quae in eo est spiritu nonne praestantiorem magisque diuinam quam spiritus conditionem obtinuit Natura, inquit, quae in eo spiritu est, proportione respondet elemento stellarum. Potuitne quicquamanifestius proferre 3 Quanto interuallo coel stia corpora ab elementis seiuncta cernimuS, tanto eam naturam a denso & mortali corpore distare putat: spiritum vero medium inter illa collocari. B R. Sed hunc quaeso mihi scrupulum dilue et Calor is quem natiuum appellaS,nonne insitiri
259쪽
t I B E R S ECV ND T S. situs nobis est & interior E V. Maxime. B R. Qui fiet igitur ut sit coelestis Qui enim coelestis nuncupatur , extrarius est ambiensque nos circunsidet. E v. Hoc istud verbum est, quo plurimi ci cumuenti in errorem inducti sinat, qui quoniam coelum ipsiim extra nos est, putant quicquid coeleste est, extraneum esse, neque in nobis insidere, quasi nulla vis coelestis in nos c5migrare poslit. Et clare tamen interim vident, frugum fructuumque procreationem & incrementum . non
nisi coelesti hoc calore perfici. γ R. Est is quidem necessarius, sed iccirco duntinat ut interiorem insitumque temperet ac gubiunet. QAod quomodo nonnulli interpretentur paucis aperiam si permittis. Insitus noster hic calor temperatus est,& cx elementorti permistione natus: ignis quippe is est, sed eatenus contrarij permistione impeditus ut neque feruidus sit neque exurens,n2- que violentiam illam retineat, quae est igneae naturae propria, sed totus moderatus ac bene tem
peratus st: dc ut ait Galenus frigidi sit particeps: Liae De trenuasi ex calido frigidoque temperatus. Nec mora et pia vero hic Aristoteli simpliciter coelestis est appetia P latus, sed proportione quadam respondens ele mento stellarum: quod autem alteri comparaturrique simile est, nemo idem idipsum iure probe-Jue censuerit. Verum eminuero hunc nostrum bene temperatum insitumque calorem, functio num opificem , certa ratione moderatur atquci
gubernat ille coelestis salutatisque calor, sicque
260쪽
DE A B D I T. RERUM CAvs Is continet & ad functiones promouet,ut illius ccplexu fotuq; destitutus, calor noster mox pereo dc extinguatur, aut nihil quicquam essiciat. E IOlfacio cuius authoritate persuasus triplicem colorem statuas, igneum, temperatu qui idem nativus sit, & coelestem. Caeterum non satis acutperspexit vir ille, cuius te patrocinio tutum forconfidis, Aristotelem dixisse insitum hunc nc bis calorem in animalibus stirpibusue contertum, nec ignem esse neque ab igni originem dicere. At quem insitum ille facit, is tametsi noest ignis, ex igne tamen(ut ait temperatus est, si
Coque Ortum habet. Rationem autem cur noste
calor non ab igne trahat, originem, hanc reddi Aristoteles, quod ignis nullum animal generat Quod si nec totus ignis, nec eius portio quicqugenerat, multo certe minus quicquid ab eo ortquodam processit. Couenit enim longe praestantiorem vim effectionemque toti quam parti coacedere. Recte igitur huc insitum nobis Calorenneque ignem esse neque ab igne originem ducere, sed totum plane coelestem esse, literis memoriaeque mandauit. Iam vero donemuS ex elemeliorum permistione quenda ortum in nobis temperatu . Hic sane quisquis erit, similitudine quadam eum duntaxat exprimet, qui lapides & metalla continet, neque aliud in nobis cpiam similarium partiis molem coagmentationemque seruabit , ne dissipetur aut defluat. Age obsecro, is