Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

261쪽

LIBEs: SECUNDUS. a piribus emortui animantis , nonne is calor inestuem in lapide fateris B R. Inest sane. E V. Quudhuc in vitiis erat animal, nonne ijsipsis partius aliquid inerat praestantius illo lapidis vel o s demortui calore,quod vitq functiones obiret

n. Nihil fortasse supra temperamentu: Verula. ien id temperamentu in Vivente quonia ineratraestantius,poterat sane eas vitae functiones (qu qerfectiores sunt obire. E V. Id autem viventis maperamentu qua ratione putas quam demorii praestantius hoc enim in disceptationem vo itur. B R. Aliis Vix queamVerbi S eXprimere. E v.

tqui necesse est id apertius clariusq; dici. Quodi essiciam aliud exemplum disputationis huius

ostrae supponam. Vivens piper temperamentonpense calidum alitur,increscit,omni que vitaemnera exequitur. Id ia donemus emori. Quo iam omnes in illo vitae functiones perier inne- sse est opinor una cum functionibus harum e cientem causim periisse: naturalis enim quum t otiosa manere haud potest. Itaque piper int tu cum vitae functionibus nonnihil etiam per dit,quod erat vitae causa. Id vero quid esse dia

itumq; piper no minus immo etia magi S quam uens calidum sit nam id siue seorsum con sydes,siue ad hominem temperatu reseras, Ac siniciter 8c comparate calidum iudices. Perdidit itur interitu quidpiam a temperamento diuer, quod functionum causa fuerat. Id autem

262쪽

DE ABDIT. RERUM CAvSis quid fuerat E Si omnia ratione animoque lustre dc accurate circuspicias, no aliud occurret quarspiritus vitalis, Sc calor in eo spiritu qui morte sis

extinctus. Hunc igituae necesse est a temperameto diuersum, dc supra temperamenti natura cors hi tui, qui unus vitae omniumque functionum sauthor. BR. Eo certe Vel nolen S adducor. E NIs autem si silpra temperamentum est & ab elementi conditione alienus, none optimo iure stet tuetur coelestis ac plane diuinusi Is est quo o nis omnium tum stirpium tum animantium via continetur, Sc cuius unius extinctio mors es

Hunc ab elementari facile discernes ac internesces in stirpibus dc in animantibus frigidis, ut ita inica,in mandragora,in salamandra: quae qutemperamento absolute frigida: snt, non licipso certe, sed solo vitali spiritu & calore vivunu R. Ea tamen Galenus frigida esse pronuncia 1 v. Cati lane an frigida sint, hic non dupuic quanquam dici possimi temperamento frigidat calore vitali(quantuluscunque sit calida: qui admodum S vivens omne quod salutaris huii caloris vim in se continet. Si haec simpliciter figida simi, in eorum temperam to elementulfrigidum vincit atque dominatur, praepolletqt calido. Quocirca temperamenti vi quicquideficiunt, a dominate frigido prodit. A tqui alii Stum trahunt & cocoquimi, inde alutur & incoscunt uisitae similia opera aedunt: h ec vero qui modo possint vel a temperamento frigido, vel diminut

263쪽

LIBER SECvNDus. minuto & victo calore qui in temperamentot proficisti, ut qui praecellentis frigoris praesen a nihil agat SNecesse est igitur haec alterius cacis sint opera, ad quem plane referuntur ac pe nent. Is autem est vitalis ac diuinus, quem nisi alenus ab elementari diuersium statuat, vix ab Lib. Desinis quas proponit philosophorum tricis sese expli- plic. q. ibit. Quod igitur calor hic in viventibus operadit temperamento non conuenientia,& quod torte interdum extinguitur permanente tem eramento ,palam fit illum in viventibus diuinu: ctaestem esse , ab elementarique diuersiam. is rationibus adductus A ristoteles, aperte pro anciauit calorem hunc viventis corporis diuium Sc supra elementi naturam esse. Quin de il-m puto alias tam preclaras rationes in id secumaaesiuisse , totque in animo habuisse quibus id)i persuaserit, ut si nullam adferret, ipsa tamenitis authoritas me frangeret. Plurimi autem ve ri similes contra nituntur, quibus non aliudaicquam est, cur incredibile fit hunc calorem uinum esse, nisi quod nequeunt ipsal, a diuiniaturam intelligere& cogitatione comprehen rie. B R. Id iam conspicuum certumque vidc-fr. Caeterum hoc mihi loco cum multis dubita- dicet,hicne calor in nobis diutinus substatia iit, I accidens. E V. Quod multorum menteS Oc apat, possum hac perbrevi sententia explicare. i materia quae & teperamento & omni instru

ione sit apparata, spiritus inest: plurimum qui

264쪽

rco DE ApDIT. R ERvM C A v SIsdem aethereus, sed tamen ex aliorum elementorum permistione consistens. Calor qui in eo esspiritu, qualitas est, quae nusquam seorsum subsstit: est igitur verum accidens , sed plane duinum ac coeleste, sicuti & lumen calorue soli& una quaelibet vis alia coelitus in corpus iam asparatum demissa. Natura aute ea seu forma, quinteruentu spiritus & caloris in materia coiisti purissima est substantia, eaque tota coelestis :diuina, elementorum haudquaquam particepQuocirca (ut iam ad pensum redeam) praetigneum calorem qui partibus inest similaribunecessum est in nobis in cunctis viventibi praestantiorem quenda insidere, qui salutaris: vere diuinus functionum opifex sit aut adminster Hoc tuus Auerrhois dilucide videtur coprbare,primo collectaneorum statuens,partiummilarium propriam formam esse temperamerrationem, quae ex quatuor elementorum modrata mesura ac permistione procedit. Praeter hi vero in cunctis viventibus calorem innatu quedam inesse,ab eo diuersum quem a temperamet partes adipistuntur Hunc ipsiam calorem patibus dissimilaribus Sc instrumentis pro forndatum, Guanquam non inficiatur facultates animae partes his insuper conferri. B R. Tu coimemorata hominis sententia animum mihi prteritarum deliciam dulcissima recordatione rcreasti: tanta enim dc tam admirabili saauitate

olim sensus mentemque deliniuit,nihil ut exismari

265쪽

MBER SECUNDVS. et cluarim aut siubtilius aut p statius dici posse. Isto-um ego dulci recordatione sentio 'difensionemneam periclitari, meque ad defensiorie segnio-m reddi:ac prorsius in ruam sententiam adduerer, ni me reuocaret neoterici illius ratio, quae Dalorem hunc iccirco diuinum aut coelestem di- Dinon posse contendit, quod in plerisque excre- ''nentis contineatur, sordidis certe quidem il- Ds, & quae iam a naturae bonitate defecerunt. v. Portentos a deliria. Parum qui de is animad-erterat quid de excrementis subiungat Aristo- es: At vero solis calor (inquit & animalium,on modo in semine continetui: verumetiam si uid excrementi siit, quanquam diuersium a n ara , tamen id quoque principium habet vitale.

t quid quaeso hic esse possit, quod ad coelestiaomparatum, sordidum non deprehendatur &,iectum & tamen hic etiam viget & quasi ha-itat coelestis ille calor. Vt in nostrum hoc vile: lutulentum corpus, diuina menS immergitur. c tum in semine tum in animalium excremems, hic insidet calor diuinus & vitale principiti: oc plane indicant qua cunque ex illis gigni ce

imus animantia. P H. At istorum ortus plerun-ue ex his est materiis quae siponte sua putresciit. une etiam in hisce putridis coeleste quippiam

tesse putes E V. Quiecuque putruerunt corpo s nostri superuacanea,quanquam recesserunt aatura eius a quo dimanarunt, adeo ut illi interum sint aduersa & inimicae naturalia,tamen ae

266쪽

a E DE ABDIT. RERUM CAUSI saccommodata sunt aliis, quae inde gigni prodreque solunt. Q uamobrem in illis calorem ines dicimus principium vitale, aptum quibusdat gignendis imperfectis animantibus, inutile aut& incomodum iis de quibus illa pulsa sinat. p i Cori estis ergo caloris coplures fient ordines,nque qui uni est naturalis (quanquam coelestis cvitalis continuo omnibus peraeque naturalis et cla amicus. E V. Necesse id quidem: ut enim fomarum quae Omnes ccelestes sunt ac diuinae alath materiae conuenit aut aduersatur: ita calicoelestis, alius alij animanti proprius est tu famliarissalius alii alienus de incommoduS .B R. SUI haec quidem in primis consentanea, imo malitina disputatione Themistius iis diitaxat quae iputrida eluvie prouenerunt, existimabat cominem illam nitidi animi conferri,iisque solis priscipium vitale accedere ex superioribus: quod rhilominus docuisti quodam discrimine, de parata cuiusque conditione impertiri. E V. Haec Vilim ab oculos proponas & saepius mente collistres, expensisque singulis decernas quantu G lenicu hoc dogma ab Aristolico distet. B R. Gemanum quidem prorsus est, nulla dissimilituddine festinctium. Quandoquidem Galenus in niti scuiusque partis solida substantia, humidui primigenium dc insitum spiritum collocat is hvero calorem ipsamque partis naturam,quoru nihil ex puris elementis originem habet. E V. Alsient nihilominus insuper plurimi acriter obl

267쪽

LIBER SECvND vs. 263stere, qui nec spiritum eum,nec calorem aiunt a Galeno diuinum appellari, Quemadmodum ne que naturam diuinam. Vim eam quae BOS consormauit Galeno diuinam dici fatentur, neque

amen eandem quum nOS regit, ac moderatur, eo

nomine exprimi designarique volui itaque dum Dorum omnis de nomine contentio est,si rei nonen supprimatur continuo putant rem ipsam de medio tolli. At dum res maneant, verba illi fin- ant arbitratu suo. PH. Dic quaeso breuiter quid Diuisu qui itumi appellatione intelligi velis. E v. Quicquid upra dixerat Aristoteles proportione responde e elemento stellarum . PH. Quid hoc sibi vult ementum stellarum p v. Vt quatuor simplices

laturas elementa vocamVS, qUOd in rerum om-aium concretionem cofluunt, illisque cedunt innateriameita coelum ac stellas quod suas etia illis ires adhibeant ac impertiant,elementa iure ap-3ellemus. Si in prima animantis procreationem, tuae ex semine, ex maternoq; fansuine fit, men em cogitationemq; figes, animaduertes sanguilem ex quatuor elementis quae in cibis inerant,:onstitui ex eisque materiam seminis, quam pu-ior utiliorque sanguis contulit. At naturam, spi-itum. & calorem quos semen in se comprehen os continet, quum aliunde prodiisse memineis, intelliges supra elementorum vires So ordilem esse, neque posse 1llorum praestantia vel ad aduca haec Sc sordida clementa, vel ad tempe amenti proprietate pertinerere. Partiti humani

R iiij

268쪽

ac DE ABDIT. RERUM CAUSIS corporis subiectam materiam ab elementis, &temperamentis. at facultates,spiritus,insitum talorem, Sc figuram, ab eo serenis spiritu, in qutum calor, tum natura, visque diuina insideb: proficisci. P u. Corporis nostri gubernatrices fcultates dc vim eam quaeros c5formavit,quetradmodum dc animam non ex elementis,sed duinioris cuius iam esse originis,copiose ac solidvideris explicasse. Operibus vero & functionibi de quibus ne verbum quidem unum fecisti,turci iam latens & secretum aliquid adscribesi

PLURIMAS FUNCTIONES

' Opera in nobis, cultu ex causis esse, C A P. VIII.

v ID me praeterea qua fionibus aligas Philiatre, & ad sententide operibus ferendam hortaris si iam planum feci anima & facultates in nobis inesse diuinas easquc n5 otiari,non cessare, icontinentes actiones ciere, & in opere esse semper: spiritum quoque illarum vectorem,itemqucalorem esse diuinitatis participem, nonne qu illarum sunt opera,iure debent diuina appellari vix tu sane possis numerado percensere semctionum genera quae supra clementorum vires sunt eae quae nequaquam ad illorum temperatura per

tinenti

269쪽

LIBER SECvNDVS. ass inent. P H. Ausimne eas functiones diuinas nuru upare,quae cernuntur & ob oculos mihi obueratiatur Ev. Quidni Nonne admiranda Dei opea in conspectu & in oculis sint omnium' p mduam igitur diuinam functionem censebis p v.

quae trans naturam fimi & sapra captum hu-nanae mentis, quia nos in sui admirationem traiunt,admirabilia solemus appellare:ita functio-ies admirabiles iure diuinas appellem, quarum ausa& ratio abdita,delitestens,& occulta , ne-lue demonstrari, neque cert, explicari potest. Musinodi autem est, quaecunque non a primis implicibusque rerum naturis ortum habuit: sedllaru ordine praetergressa, vix ulla potest mentis

cie c5prehendi. PH.Hanc si diuina esse cogno-Zis,non incerta est & abdita. E v.Certum quidest & comprehensiim hanc causam supra Clemearum ordinem esse, at nihilominus occulta este inexplicabilis illius si1bstantia,quae(ut ait Aleander modum humani ingenii prorsiis exce- Prooemio it, Deo duntaxat cognita immortali,qui rerum pro b cm mnium pares atque author est. Operis quidem ertissimi cuiusdam ratione artifex qui extruit integre tenet: caeteri vero qui artis sint illius nari,rationem nullam reddere queunt, sed ta- immodo rem inspectant & demirantur. Vnde

aulo post inquit apud modicos abditae ille de

testentesque causae earum rerum putatur, qualm nulla ratio reddi poterit. Ea fuit Galeno abitarum rerum definitio, eadem & Aristoteli,

270쪽

acc DE ABDIT. RERvM CAUSIS qui supra captum humanae mentis illas collocauit. P H. Dilucida haec quidem explicatio: quo autem sequitur edissere quae functiones occulti ex causis de quae ex manifestis procedat. E V. Hosane protinus adorior ab iis auspicatus quae ne turales functiones appellantur: earu genera sun. De natu procreatio, nutritio & accretio. Procreationerat facult. supra demonstrauimus occultis ex causis esse,neam qua prima rei substantiae generatur, immutationem primam appellant, primordiorum a& permis hione factam sed eam quae cuiusque rirationem continer,qua iam caro,aut OS,aut nelutis existit, or quae instrumentorum conformotione figuramque perficit PH. De hac nihil prolsum addubitem. E v. Iam vero nutritione dc accretionem ut in telligas eadem ossi: praestatia, a CaS animum mentemque adhibe, quae is arti ac ministrae vocantur , sunt mitem attractio, retertio,concoctio,& depulsio. Alimenti confecti cnem tum eam quae in ventriculo, tum alterarquae in iocinere ac venis,tum tertiam quae in frgulis particulis perficitur ( otiines siquidem via

Cademque ratione consistunt) unde & qua ratione fieri putas' P n. Nonne a mediocri calor qui ex iusta primordiorum cofusione suscitatui Sic enim Auerrhois ex Aristotelis, AlexandrGalemque sententia putat elementa quum pelfecte mista commutataque fuerint, dc quasi coctione purgata purioraque facta,tum nobiliorch altiores cuiusdam ordinis functiones .ederc