Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

271쪽

LIBER SECUNDv S. ac uales nequeunt pura illa atque sy ncere. Hae sunt uas plerique inter admirabiles collocarunt, Vtieriaces vis Sc effectio ex tam multorum me di imentorum c5positione surgens. E V. Haec quiem similitudo multorum admiratione celebr ir, quae ubi semel in vulgus procuit, omnium ore vinctos tenuit animos, atque eorum imbellitatem occupauit qui omnia elementis attriciunt Sed si quod supra docui ex horum p

iistione vis nulla enasei potest quae non ad unuuodpiam elementorum maxime plartineat ne-,fim est id quod in permistione vicerit , virestas prae caeteris ostetare. Qui fiet igitur ut unius uiuspia animantis calor possit quae duriora sint

terere & comminuerri molliora & tenera non ossit: vi struthionis calor ferrum, columbae Ue-:r lapillos exterat,ieonis vero calor qui tum Ve- ementior tum acrior est, non possit Rei igituraturalis si qua est effectio quae nullius simpliciuaturam & vim redolet, ea iure nequit ad periistionis vim pertinere. Huiusinodi est, tum Ue-iculi tum caeterarum partium concoctior quae On tam elementorum calori, quam essicientis

attentisque familiaritati & similitudini assigna.

a est. P H. Hoc etiam assirmant, quicunque ca- rem hunc ab elementis esse conrendunt. E v.

1m igitur nihil erit quod nostrae sententiae autoclusioni aduersetur. Quandoquidem unicuiue animatium generi si proprium designatur ue est alimentum, quod illi substantiae assinita

272쪽

a DE ABDIT. RERUM CAUSIste familiare sit & iucundum,fiet illius Concoctii non ab elementorum qualitatibus,sed ab ea si stantia cum qua familiaritas est atque similitudo. P H. Hoc ipsum censuerunt tum alis complu preesinu res , tum imprimis Alexander Aphro. & Galis e. nus .E V. Quanquam Omnis concoctio, maximProoemio de fit a coelesti calore,iuuatur tamen bono tempe

simplicibus ramento & mediocri elementorum calore, quoe um*- si non substantia, temperie tamen remediocritate ad coelestem proxime accedg. Si qua integra & laudabilis est in nobis concoctio, ea diuini caloris est effectio: deprauata autem Vitios omnino ab elementis est. Temperies diuini caloris vim & effectionem corroborat, qualitati exuperantia deprauat,atque peruertit. Bilis nos ab illo quantumuis aucto, sed ab elementorursolo calore profertur,quum medioctitatis legervelut per vim oppressit. Ergo id verissimum reputo quod a quibusdam dictum accepi, coelestillum calorem quantuscunque sit talutarem essae vitae conseruatorem: eum vero qui ab elemctorum permistione natus sit, quoties supra modum ncreuerit, pestiferum pernitiosum ess PH. Valde placet haec interpretatio quae meo certe quidem iudicio,dissicilium & obscuratu quastionum claram habet 3c facilem explicationeta Reliquarum effectionum est ne quaeso par raticr v. Est sane.Nulla siquidem elementorum ternperatura causa esse potest cur ventriculus cibunaretissime coprehendat,eumque cotineat , quo

273쪽

d sit plene concoctus,huncque depellat mox ut oncoctus subactusque fuerit. Equidem video eiustissimae opinionis approbatione, omnibusa ore versiari,omniumque opinione tritum, sicitatem retentioni adiumento esse. Sed hac unba caula ventriculum vel aliam quandam paribulam, utile alimentum auidius amplecti & t Iere, noxium & superuacaneum reiicere & apernari,aur uterct nouem integris mensibus seeum suo coplexu tenere,neque hunc sinere prius

labi quam ad absolutionem peruenerit, no nisi utili commetitiaque opinioni dici potest. Nam ias functiones essicit vis quaedam elemetis praetantior atque diuinior, quae partibus singulis a Tima origine est insita.Iam vero quid est quod

ttractionem solius caloris, depulsionem autem rigoris aut humoris vi fieri cominiscuntur C dum omne allicere & ad se quasi rapere, frigi- um contra expellere atque propulsare competaum quidem habemus, sed ramen promiscue Mitra delectum. Caeterum quum quippiam nori uiduis sed familiare solum prolectat, non id so-o calore, sed alia praestantiore facultate essicit. i enim in partibus corporis nulla alia quam C minis illa caloris ratio inest, qui fiat ut unaquae-lue ex confusa & multi rmi massa sanguinea, i soletin quod sibi accommodata est & amicuetoliciat. os crassiorem substantiam, caro tenuio-em sibique finitimam caetera pro suae quaeue naturae modo i unusne elementi calor utile

274쪽

a o 'DE ABDIT. VERUM CAVSIs internoscet,ut id demti attrahat, friguS Vero noxium sentiet depellendum id ipsum si est , ea d. Etiam vires caeteris inanimis insidebunt, ut qua eisdem vigent qualitatibus. Recte Galenus amrmat,non modo nutritionem ela concoctionem sed Sc attractionem fieri ilibstantiae similitudine,& unamquamque particulam eadem vi qulapis Heraclius, ferrum quod sibi familiare es attrahere. PH. Plura non opto, quibus istorum fidem facias. Si enim ab elemetorum qualitatibuattractio depulsoque nascerentur , harum pelquam euidens esset demonstratio neque de illi

veteres inter se lata cotentione decertassent: ne

Lib. De ndi: - que Galeno alia atque Erasistrato vel Asclapiacroliblii foch sententia fuisset, quum easdem omnes statuerirrat 'cli elementorum vires. Perge reliquas functiones smiliter excutere, ad vitales accedens. B R. Galen

f placet praecipuum cordis opus esse, tum ipsiutum arreriarum pultationem, Idque vitale appetat,quoniam refrigeratione innatum calore, 'lVItam tuetur,temperat. Pulsationem a calido fit

Libile causis ri ais Quod frigidi particeps est. Verba eius haprumfluum. sunt: Nam calor insitus ceu semper mobilis, D Que intro,neque extra solerin fertur sed alterus, , ipsius motum alter semper excipit. Verum spatri lo post ad superiora exterioraque motionem i,, quasi explicationem, quod natura calidus sit eo peritu intro autem deorsumque fertur, hoc ci, ad proprium principium viam iniit,quoniam fira gidi aliquatenus particeps est : quippe ex calic

275쪽

LIBER SECvNDv s. aTId stigido temperatus. His aperte omnem ita pyem functionem elementorum qualitatibus assinat. E v. Vt tibi,sic & aliis fortasse multis,ita vietur. Sed id animo tamen penitus intuere, nunIossit sola calidi frigique temperies iugem huncc irrequietum diastoles sis olesque motum effere atque moderari Pulsationem equidem ma na ex parte gratia refrigerationis esse nonduitem. & quoties caloris Intemperies modii exesserit, ex refri erandi necessitate crebriore cet. oremque pulsiationem reddi, contra Vero ra-orem ac tardiorem quum sagus dominabitur. t calorem atque frigus perpetuae motionis eru entem causam ponere, id omni ratione caret, eque dc euentis refellitur. Cur enim no reliquis artibus similiter atque arteriis, haec indita esset uisati', quum sint omnes aeque ex calido frigioque temperataer c uaquam igitur populari ac lassa philosophandi ratione pulsationis causam ic videtur attigisse, aliam tamen pro dignitaterauitateque rei pra antiorem, alio loco acutius idit,ubi eam causam nunc facultate, nunc vim cs I Culsantem appellat.Iu ipso cordis corpore vis il- pulsuum est unde id contrahitur ac dilatatur. quae in Omes arterias per tunicas earum influens sic eas git aperitque queadmodum ipsium cor. Quo- ο iam ergo in si tus & vitalis calor per arteriarum Hrpacitatem una cum spiritu in omne corpus ese ax indituri causa autem quae pulsatione essicit per O teriarum substantiam celerrime defluit.perspi-

276쪽

cuum vel ex Galeni sententia fiet, hanc ab insit calore & a vitali facultate diuersiam haberi. P LCoclusa iam mihi videtur haec omnis oratio: equa etiam probatum video functiones quas dcimus animales,ut quae altioris ordinis plane duinaS esse,ac modo quodam inenodabili perficEv. Cosequens est omnino. animalis quippe furctionis gratia,corporis partes dissimilares es os ganicae concinnam aptamque figuram accepirunt. A tqui figuram ipsamque conformationei non posse elementis acceptam referri, sed plandiuinam haberi,Galeni est sententia. Necessius est igitur animalem omnem functionem no a elementorum temperatuta, sed ab instrumenratione modo quod a inexplicabili maxime prmumque perfici. Haec instrumenti ratio & vis

ipsa est quae illud initio confinxit ita enim Galisi, De' nus prodidit vim illam fingente quae diuina ess*- '' coformatis instrumentis perpetuo assidere,cdueque singulos musculos ut nouit ad Unumquenque motum necessarios impellere,quod instrimentis ea vis sola uti possit quae illa coformaui,. Quin etiam quod vitiata quouis modo figura ut instrumenti proprietate, etiam si vitiata nosit illius temperatura,necesse est instrumeti an

V malem functionem laedi (plerunque enim ui

nus vehementer incalescenS Vel contabesces, lategre mouetur atque apprehendit planum fac, non elementorum temperaturam,sed instrum

ui rationem causiam esse praecipuam quae motu

sensun

277쪽

LIBER SECUNDUS. a 3msumque perficiat. P H. Contradici video a n5 ullis. Nam si quod in striimentum salua figura, aagnitudine,numero,atque situ, ingens ex im 'inperie vitium quale est in paralysi contraxerit, i non solum deterius Ad & nihil penitus a et, iam ii nullus instrumenti , sed solius temper leti morbus inest. Quae ratio viros spectatae pro-ataeque eruditionis eo adduxit,ut commodam ementorum temperaturam statuerent primam

ausiam & praecipuam, e 'ua tanquam e radice asceretur animalis functio : instrumenti vero itionem, causam secundariam & adiuuantem, er quam furtistio melius obiretur.Ipseque adeo itus in hanc sententiam concedo, nisi me forteio retrahis. B v. Hoc si voles paucis perspicue-ue perfici, debes ad singula quae propositurusim, respondere. P H. Fiet pro Virili. E V. Simia res partes quae omnium primae coagmentatur, c elementorum permistione constant,perficiu- rque harum temperamento. Ex similaribus au-m constant organicae: quare necessum est hasiam ex elementis constitui,ipsortimque conue-enti temperamento indigere. P H. Hoc ipsumi quod dicebam. E v. At praeter eam similariumpositionem,instrumento insuper ex coram alione, situ, numero de magnitudine, sua ra-a accessit, longe quidem a temperamento di-:rsa. P H. Est hoc sane manifestum. E V. Tem-:ramentum igitur omnibus est partibus comune,sed similaribus primum re per se,organi-

C dincitator differetia. 6 o

278쪽

t A DE ABDIT. RER vM CAVSiscis vero cum figura. Quocirca tum nutritio turnaturalis quqque functio , omni ex qquo pari organicq atque similari necessaria videtur. An malis autem functio,siue ad motum siue ad sensum comparata,*lius est instrumenti, nulli pasti similari quantumuis perfecta cocessa. Hec igtur a sola instrumenti ratione,non autem a tenperamento profecta est. Quid dici potest obtisius,quid peruersius,quid intolerabilius, quid ii

scitius,quam temperatura, causam motionis ii

heri , que nihil sola , ne eius principium quidciessicere possit E Si pars similaris gratia organiccst, crit illitis temperamentia propter instrumelli rationem. Atqui finis perrectior est iis quq isncm contendunt, quare ipsa instrumenti rati perfectior est temperamento,quaquam hoc mgis videtur ad vitq necessitatem & usum conunire: ipsaque instrumenti ratio imperatoris, tenperamentu vero gregaris & auxiliarij militis pes,mam geret. Si extincto instrumenti natiuo elore, partibilique vehementer refrigeratis in pralysi motus sens istiue perit , id non idcirco squod bona temperies causa motus esset princpalis , sed quod esset praeparatio quaedam adiiuans & facultati mouenti necessaria, qua cersiiblata omnis illius actio intercidit. P H. In pralysi de qua iamdiu dissero, salua est & integinstrumenti ratio, quam actionum causina stiuis cur igitur ea motum non essiciat E v. QVc plerunque functionem praepediri cernamus, nquaqual

279쪽

LIBER SECvNDv s. a s uaquam laesa principali causa, sed duritaxat su itatis laesis vel adminiculis,quibus in agendo niebatur quanquam inparat si vitium quoddamst instrumet obstructus quippe neruus est, quo ni malis spiritus labitur. Sed iam id velim alio bi argumento firmari, animalem, functionem b instrumenti ratione perfici. Animal nonne uauis stirpe nobilius est & praestasatius D H. Est

pinor. E V. Hanc unde coniecturam facis P FI luoniam corpus video de maiori figuraru vaetate,& numeroso magis instrumentorum apoitu Instructum. E v. Quoniam igitur unicuique

orpori indita est anima, quae ad illius functio- es & vsiis accommodatur, si animanti praesta

ilius absolutilisque quam stirpi corpus datum

teris, necessum est tum illius functiones, tu in rimam harum effectriceria, praestantiorem di-nioremq; putes. P FI. Id omnes philosophi pro tetur. Ev. Si primae illae cauta tam loge distant, issidebunt sane de praemunitiones, & instruime- quibus agunt,fientque alia naturalis, alia senentis animae Aaecque illis multo pr(statiora, ne- animalis spiritus Sc instrumenti ratio, non ab emetis sed diuinitus accepta. Iam vero quid de incipibus animae stinctionibus apprehensione, tiocinatione,& memoria dicam E Vt enim eae lage c aeris antecellunt, sic & causas habent ii ulto prqstatiores, quq recte nequeut ad elenae N permistionem referri. PH. Audistin Brute, uic omne de functionibus interpretationei B R.

280쪽

i g DE ABDIT. RERUM CAusisAudiui, planeq; totam memoriter complectos P n. Quid illa veritatis tibi videtur prae se ferre B R. Superiorem sane consequens est, & illis h: turali colligatione conserte contexteque connixa. P H. At ea plurima functionum genera instita ii, quae omnino sint supra vim elementoru idemonstrationis philosophicae. B R. Video , nique id putem alienum a philosophia, ut neqt caetera omnia, quaecunque hactenus in disputtionem adducta sint. Inauditum id partimqiusti tritum,coelestis aut diuini nomen me mulsvehementius quam res ipsa torsit. In medicii

physiologia satis quidem mihi esse duco, si limani corporis compositionem ac structura si gularumque partium functiones 3c usius menconsequata partim curans, siue illarum causastrum primordiis dc temperameto , siue diuini corigini attribuas. Id enim parum cofert ad mdendi rationem plane philosophicum, & sn qi satis fuerit probabili ratione niti. Quocirca sutilius quam satis est illis perquisitis, ad ea que tasis seria sime diuerte. E V. Iandu dii animus et hec tentare ac periclitari , sed obstinata ista sstra pertinacia nobis in mora fuit. BR. Nuncis tur demum si ita videtur , quod totius est disptationis nostrq caput aggredere e morbos dioccultos, quibus diuinum quiddam inesse coi