Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

301쪽

LIBER SECUNDUS. 2' 1in ahatia. Duplicem audis commutationcm sic enim staeouooιν verto,quam alterationem iuniores dixere unam primarum qualitatum , altera sub tantiae. nos si naturae modum excessit,hanc si lantiae corruptelam appellamus. E sh & alter eo-Jem libro locus,quo in eandem sententiam scribit,duplicem esse alexiteriorum naturam: aut e- Daim commutare, aut ex affecto corpore pellere , )estiarum virus corrumpendi natura praeditum, dix et mortiferum medicamentum: & commutare luidereti aut una tantum qualitate,aut duabus in ta num coniugatis,aut totis si1bstatiis, inanire ve- Go totius Libstantiae similitudine, & calore cum Diartium tenuitate coniuncto. Quid istuc est, odi mi OAcet aec dici Si medicamenta nos assicitit aut

iis qualitatibus aut tota substantia, necesse estorporum nostrorum,alias qualitates, alias tota abstantiam mutari.Haec autem mutatio si mul um de optimo statu decedat, dc naturae limites caetergressa sit,totius sitbstatiae morbus erit. Neutem unius loci authoritate parum firma videa-ur testimoni j fides,alium proferam ex eomme-1rio secuta libri de natura humana. Quu Hip ocrates morboS alios a victus genere, alios a spi-

tu quem trahimus fieri proponit, hunc idcircoi omnes publice grassari putat, quod inspiratus

er omnes attingat,qui morbidam in se quandaxcretionem habet. Ad cuius praecautionem at-ue curationem, iubet loca in quibus morbus

rassatur mutare , di quam paucissimum spiritu

302쪽

a38 DE ABDIT. RERTIE CAvs Isducere: quam rodit m araris imp dixit , Galenus expratione interpretatur proprietate totius si1bstars, tiae infensam. In expirationibus,inquit, quae prcprietate totius substantiae magis, quam qualitata a corpora offendunt,recte curatione tradidit Hispocrates in duplicem redigens scopum loci miratione,& exiguae inspirationis usum. Hanc in salubrem proprietate ut medicamentis & aeriita& alimens quibusdam velut semiputrido tritico,& aq uae, interdum inesse confirmat. Iam haec tota substantia nos offendunt, cosequens ei Profecto,totius corporis nostri s abstatia interdmutari, fierique in nobis urn Hippocratis tun Galeni sententia,quosdam totius substatiae morbos. Nam dum vel aer , vel medicamenta totiusubstantiae proprietate nos assicitit,corporis quidem nostri, neque qdalitates,neque temperametum,sed totam sqbstati m primum ac per se immutant. Cum enim omnis actio sit ex contrarii

quae sub uno eodemque genere comprehendutianillorum qualitates,corporis etiam nostri qualitates,tota v ro illorum substatia totam corporis substantiam afficiet,neque fieri potest ut qualitas in substantiam,aut substantia in qualitatens rimum ac per se agat. Esto igitur, quispiam de

eterium medicamentum hauserit , quo e vita sexcessurus. Id quidem sensim partium omniunmaximeque pri*cipia spiritus, humores, totamque substantiam labefactabit atque corrumpet dum tandem mors sequatur & interitus. Partit

auten

303쪽

LIBER SECUN Dus. 2yyutem corruptio & affectio tanta,quae actionemrimu ac per se l(dit,morbus est,isque vere simi- iris, quod tum omnis instrumeti ratio integraersistat. Atqui intemperies no est.Id ipsum igiisur sit oportet similaris morbi genus , quod nos ibstantiae corruptelam appellauimus. P H. Quida, Brute,iam velut erubescens tecum ipse menteontrectas,tu ne meditaris quid possis contradiere t E R. Nihil sane. Iampridem eminus olfa-iebam quo spectaret tantus rationum progressas. P H. Miror equidem neminem tot seculis in , am apertas perspicuasque demonstrationes antianum mentemque erexisse. B R. Id putos agnahseruantia factum, qua posteritas Galenti tano cultu & honore dignaretur, ut nefas duce et quicquam illi vel addere vel demere. PH. Ve-itatis potius, quam honoris& amicitiae vincio obstringamur , a vero nunquam abducamur iec prece, nec precio,nec vi, nec sorte suprema. v. Quem hic totius substantiae morbum con

lituores interdum simplex solitariusque c5sistit,

flerunque vero permiste aliis implicatur affecti ius,inter quos Vix elucere potest. Hoc genus v liuersum Hippocrates diuinum appellauit, iu- Tl ector. ens unumquemque agnostere & obseruare si uid in morbis diuinu inest,ut & bontim & ad atrabilem medicum se praestet. Hoc loco Galeius diuinum interpretatur ambientis nos aerisonditionem. Sed quam i non eam sane quae initimis est qualitatibus, sed multo praestantiorem

304쪽

3oo DE ABDIT. RERUM CAUSI soccultioremque quam morbidam excretionen

Hippocrates appellavit. Nam quum ille praedictionum libro tertio praecipit accurate obseruare superuenientium morborum impetum, nec non tenere temporis conditionem: ea orationidistincte & explicate duo designat. Nam tem storis conditio est tempestatu primatumq; quaitatum constitutio: superuenientium autem , icest vulgarium morborum impetus, causa alia esstditior, arn licet ut obscuram hic verbo nos cxpressit,libro tamen de natura humana appellauit morbidam excretionem,qua totus aer conspersus est. Haec autem est vis quaedam deleteri: toti nostrae substantiae prorsus infensa. Qia 'nian

vero ea nec calore, nec frigore, nec odore, net

colore dignosci deprehendique potest, recte nostris caeca est appellata, de qui inde gignit iuxcaeci morbi recte dicti sunt. Eade ratione ea ipscausa admirabilis, obscura nec ullo sensu comprehensa, Hippocrati diuina nuncupatur. B RVeterii more quicquid admirabile videretur diuinum appellavit: quemadmodum homines eo quorum vel robur,vel animi gestorumque praestantiam admirarentur, in Deos illi retulerunt Etiam daemonum vi impulsos . Nondum siquidem,quo daemones a Deo, quo boni a malis seiungerentur innotuerat: quod ita quidem apiac Theodori tum monebat Porphyrius, aute quDei nominantur, re ipsa mali sunt Daemones Quinde Tullius, cui iure eloquetiae primas Ro

305쪽

LIBER SECvNDus, 3 orna tribuit,pro daemonio diuinum reddit. Hoc, Hnquit,de Socrate accepimus,esse diuinii quota Hlam quod daemoniurn appellat, cui semper ipse i,

aruerit,nunquam impellenti, siepe reuocanti. α'

'H. Quonam quaeso prorepis, instituti parum nemori B R. Non alienum instituto putaui, hec id diuini nominis interpretationem proferre. Siruid tamen est quod praeterea huc pertinere vialeatur, id iam quaeso producite. Ev. No hic quilem media via stubsistendunt,sed ad metam pe 'endum.Non pauci ex his qui in nobis fiunt di-nni occultique morbi , essicientem causam ha-3ent toto confviam aere, quasi sparsum quod laenalorum semen,cuius vis est ad morbos gigne-los maxima. Eam Hippocrates morbidam ex retionem, & quasi morborum seminarium ap- ellavit: am neque ex primis qualitatibus co-tare, neque ex illis proficisci, sed siublimiorem celestemque originem habere profitetur. BR.Idie certo possis doceretEv. Possim fortasse. Nam i dierum decretoriorum atque crisium, ita & , iturimorum euentorum causas iS pariter atque rasalenus coelo sideribusque tribuit. Libro de aere k aquis maximas anni mutationes obsiemare &ilurimum cauere iubet,nullam in iis lubens me- Πlicam potionem offerens priusquam decem aut Hilures dies transierint.Vtraeque enim Solis mu- bationes, solstitiaque priuertim aestiua, ac aequi-ioctium utrunque, sed autumnale potissimum, lecem dies periculosissimae putantur. Praererea

306쪽

3Θ2 DE ABDIT. RER v v cflvs Is Ortus astrorum , praesertim caniculae cauere Mobseruare , deinde arcturi, Vergiliarumque occasiis, mala siquidem potissimum decernunt. Haec sidera si obseruauit Hippocrates mala decernere,nec esse ad medicationem tuta,qua nam

obsecro id ratione fieri dicas E Astu ne immo deratoi At brumale solstitium frigidissimum est Frigoris ne inclementia i At aestiuum solstitiunatque canicula , magnam vim habent caloris. Alia nc vlla qualitatum exuperantia Vel intem perie ' Atqui vernum aequinoctium temperatissimum est, a quo non longe abest Vergiliaruncxortus. Haec igitur sidera si non caloris, frigoris, humoris aut siccitatis exuperantia, alia certui quadam abditiore , mala quae dixit Hippocrates decernunt, possuntque morbidam illan CXcretionem occidiorum morboru causam disseminare , dc quasi semina quaedam in aera spasgere. Quas autem Hippocrates obseruauit siderum vires,eas posteritas confirmauit, addens ealia praestantiora,ad quae aetas illa vetustior nordum penCrrauerat. B R. Iana satis videris os et disse quosdam haberi totius substantiae morbe qui corporis speciem corrumpant , proximul est audiamus num & illis suae sint differentia quod si a te impetrauerimus,non modo summnos obscuritate confusioneque liberabis,sed et incoeptis magnum addes incrementum.

307쪽

disserentiae, C A P. XI.

Issicile quidem lioc in loco bene

versari, neque promptum unde possint eae disterentiae deduci. Non enim facile perspici potest quis optimus formae sit status, nec quibus illa modis de stata timo decedat. At quoniam huius rei cogno-endae vos in primis studiosos video, non com-iittam sime vr mea opera vobis usquam defui videatur. Morborum totius stubstariae,al quiarm manifesti sint,alij occulti. Manifesti ut sca- es,phthisis hortimque similes. Totius stubstanae occulti morbi,corruptelam & perniciem h rnt ab occultioribus iisq; maxime externis cau-;. Horum multae differeriae,quas omnes squo. iam aliud nobis assequi non licet) ex efiicienum causarum differentiis , Hippocratis imita-one constituam, qui morbos ali os a victus ge-ere,alios a spiritu quem trahimus prouenire di-inxit. Occultorum porro morborum essicietestus e fiunt,que tota specie & vi deleteria nos vel sendunt vel enecant. Eae toto genere & pro

s venenatae habentur: quarum vis est clam ac rtim corporis nostri substantiam,non tempe inentum immutare. Sic enim rota essentia c51riae sunt & infensiae nobis, ut si quicquam e

308쪽

3o DE ABDIT. RERUM CAUSIsrum nos ut decet attingat, omnino laedat,& assiduum incremetum sumat,nec in noS agere desinat, dum quicquid nostrae substantiae attigeri in suam naturam trahat atque mutet dumquisensim serpat in omne corpus . Nunquam enin potest a corpore nostro vinci aut mitescere, ut ii

illius substantiam muteturipotest tamen (exigui si uerit vi nostri caloris extenuari, dissolui tandemque foras propelli : potest & antidotis propriis extingui. Iam vero eius odi causarum qu tota specie nobis contrariae sunt, aliae cum aer spirando trahuntur ,ut pestilentiae semina: ali Extrinsecus nos attingunt ut rabidi canis, & vinenatarium bestiarum virus: aliae intro sumulus1dque vel cibi vel potus, vel medicameli specii

Venenum quod halitu nos ferit, omnium pro sentissimum & esticacissimum est, nec humori nec crassiore materia tanqua vehiculo indigenvi in nos agat atque commigret. Sed tenuissim quum sit,spuitu haustum celerrime per pulmcnes in cor viscus vitae nobilissimum, dc in artirias,in omne denique corpus obrepit, primm

que spiritus, deinde humores , postremo ipsas partium substantiam labefactat. Morbi sinqui, ne ' Hippocrates quia corporis membroru validiss3 'μ' simo proficiscuntur grauissimi si1nt, atque si rumcoeperunt permanserint, necesse est validissili membrorum laborante totum corpus laborar Quodcunque aute venenti cotactu ferit , mini' essicax est,neque in solo ritu vel in aeresed

309쪽

itimore quodam prouehente vires habet. Hic ero in partem cute detectam quum insederit,otactu eam quidem primum, deinde vero pro-imas,reliquumque corpus omne consequutio te quadam inquinabit. Non enim rabidi canis)lus halitus contagione quenquam polluit: sed a partem demorsu apertam vel saliuam vel huctorem eructat, cum quo virus illinc sensim inmne corpus euadit,in integram vero cutem sincidat nihil ossicit. Sic omnium bestiarum qua trus eiaculantur, venenum prouehente deduci-ur humore. Sic elephantiasis, aut si sis venereaeirus non inspiratu, sed humore inquamuis par--m cute nudam defixo, sensim prorepit in om e corpus: Venenum quod non nisi intro sitim- tum vires habet, omnium infirmissimum exiit, non in spiritu, non in tenui humore, sed inrasIiore quadam substantia inhaerescens. Hoc enere sint fungi, arrhenicum, attripigmentUmc alia prope innumera quae non odore non ad Hii, sed haustu solo enecant. Haec chirurgi ple-unque in malignorum Ulcertam Curatione, ci a vllam partium corporis iacturam magnoquesu extrinsecus adhibere solent: ex quo intelligi ar non esse illa cotactu deleteria. A t vero si quid

orum sumatur, e crassiore materia venenum viostri caloris su scitatum, in principes dein pares sese inserit, profertque sui furoris incommo- a. E R. Is hec sane dilucida Sc in primis expedi a deleteriarum causarum distinctio. E V. Iam Ve-

310쪽

3 os DE ABDIT. RERUM CAVs Isro cum tres occultae sint & venenatae causae, totidem occultorum morborum qui ex illis ortuntilibuerint differentiae ponentur, ut alij maximquidem ab aere,alij cotactu, alij a venenata qu: intus sit materia procedant cotrahanturque. Equidem omnes venenati si1nt, at no similiter neque iisdem ex causis. Nam qui ex intus conclusmateria processerunt, quia non foras emigrata nec in vicinos contagione prorepunt simplicter venenati nuncupentur,reliqui omnes contigiosi, quod vel externae eiusque venenatae causoccursu geniti sint, vel contagione mutuaqt societate vicinos colaminent. Summa igitur hasit diuisio: Occultorum morborum alij simplicter venenati sunt, alii venenati contagiosi. Hirum alij simpliciter contagiosi , ut hydrophob& qui virulentarum bestiarum ictu fiunt: alii citagiosi pestilentes. Si quis forte hanc venenati rpetitionem fastidiat, breuius dici permittemuoccultorum morborum tres esse differentias, vnenatos, contagiosos & pestilentes. Ex aere pimum maximeque fiunt pestilentes, qui quaquam etiam contactu mutuaque hominum cmunitate & vitae societate contaminent, printamen illorum origo visque maxima dc validisma in aere quem spiritu ducimus inest , illirQue processit Quic5tagiosi dicuntur emisso hlita nihil aut minimum offendunt, at maXir plurimumque contactu. PH. Possunt sic haec gnera rursum minutius concidi, E v. Possunt v