Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

41쪽

LIBER PRIMUS.quires,viventium ossicia & actiones Contemplatus, videbis neruos, Ossa, carnem, vires usiusque

tam dissimiles obtinuisse, ut illorum quoque naturas & essentias latissime differre pronuncies. Quinetiam habent similares hae partes vel inter se compositae quaedam propria tempcramenta, quae quum integra seruentur & inuiolata par est& illarum naturas, quae temperamenti sunt comiteS , incorruptas manere. Quid enim eas dis soluere possit, inuiolato temperamento Ita planum fit in animantis compositione. Offa,neruOS, carnem,mebranulas & reliquas partes e mure Rhnon modo colore , crassitudine, alii siue qualitatibus & conformatione, sed di ingenito temperamento , & propria essentia ac specie disside

re. Haec sii quis ad statuendas rerum differentias non satis este existimabit, quanam, obsecro, alia ratione essentias rerum distinguet i aut quaenam

dabit corpora, quorum siti quam illorum disi milior essentiai & has tamen (sii quibus aliis suam esse substantiam negabit nemo, nisi si quis

eo contentionis & amentiae processierit, ut dicere ausit, tam nostri corporis partes quam relira vel maxime dissidentia corpora, solis accia entibus seiungi. Sed enim is vetustissimorum philosophoru iam pridem explosium decretum reponet, qui abdicatis formis, solis accidentibus perfici discerniq; omnia asseu erabant. Quo circa propositae hic a te sententiae accedens profiteor, non animantium stirpiumque modo eo

42쪽

Argumenta quae nituntur

probare dissi

milaris corporis composita

esse formam.

38 DE ABDIT. RE RU M CAvs Ispora , sed lapidum quoque & metallorum quorundam, multiplex haberi subiectum, cuius par ticulae specie dc essentia , non solis accidentibus dissideant. B R. Leuastis me onere non paruo, planius alioqui de fusius illa explicaturum. Iam enim vobis probaturus sum, quatuor primoris diorum naturae, simplicissima esse formani compositorum autem ex iis corporum, perfectio rem Sc ex compluribus coagmentatam. Sic e nim diligentissima rerum pervestigatione videtis, lapidi quam elemento praestabiliorem inesse formam, & stirpi quam lapidi, & animantiquam stirpi: quasi pro dignitate subiccti formam cuique largita lix natura. Nempe igitur tu negabis iis compositam esse formam , quibus est compositum subiectum Aut si id concedes, non etiam illud dabis, genitam esse cuiusque rei se mam , & ex iis prognatam formis quae sunt in sui subiecti concretione e quae si ita esse fateberis, fateare simul necesse est, non esse eam aliunde petendam,neque ei facultates vllas linesse nisi qua simplicium naturae conferunt. naeccine tibi satis firma argumenta esse videntur de quibus quid sentias, de quibui ea rationibus infirmes, audire sane velim. Ev. Haec unde & ex cuius sentibus, & quorsum derivata sint satis perspicio: neque fieri potest ut sine grandi contentione dirimantur : de quibus dicam equidem iam nunc meam ex Aristotelis mente semetiam. Elementi

simplex est forma in subiecto simplici: naturalii

autem

43쪽

LIBER PIO M vs.

autem corporis compositi, quanqua coagmentatum P ex diuersis partibus cohaerens est sibiectum, simplex tamen est totius forma, sed quae multiplici & composito stibiecto utens, multi plices compositasque obit functiones, e quibus perfectio illius intelligitur. 5 R. Dilucidius haec

eloquere,vix enim assequimur. E V. Formarum Formarum

multi fiant ordines,ex ossiciorum generibus di- ordinet, gesti. Nam quum forma natura quaedam sit. D m-primeaque motionis principium, quaecunque viuus

simplicisque motus causa fuerit, simplicissima illa &: imperfectissima , dc infima iure optimo

iudicabitur: quae vero multiplicis variique motus exit opifex , perfectior erit illa certe, & autioris cuiusdam ordinis. Sic elementi forma , quia loci mutatione sursum tantum aut deorsum fertur , omnium censetur imperfectissima dc abiectissima : stirpis, quae nutritionis etiam, incrementi procreationisque motum ciet,nimirum perfectior habetur 3c nobilior. Hac rursum absolutior est animantis forma,quae praeter haec sensum confert, & voluntariam progressionem. Omnium tandem suprema & perfectissima est hominis species, quae supra haec omnia mentem diuinum munus a diis immortalibus est consequuta. Conueniebat autem ut quae forma per fectior esset, ac pluribus praedita facultatibus, ea pleniorem & instructiorem corporis velut os ficinam haberet , ut multiplicem instrumento rum copiam ac varietatem ad alias atque alias

C iiij

44쪽

o DE ABDIT. RE M CAvs Isaccommodaret functiones. Nam neque perfecta, & multas in se essicientias obtinens forma, in materiam commigrabit rudem,simplicem, Scimpolitam: nec si commigrabit , aut in ea incolumis stare poterit, aut omnibus suis muneribus plene defungi. Elementorum omnino rudis Scsimplex est materia: Ari lapidi subiectum ex sola

elementorum temperatione compositum inest. Stirpibus & dissimilare & iam organicum corpus si1bsternitur: in animantibuS vero,cum partium dissimilitudo quam in stirpibus est maior,

tum instrumentoria concinnitas & elegantia decentior. Ipsum denique hominem tam fabre fecit Natura, ut videatur voluisse ex eo tanquam absolutissimi operis exemplari, de se fieri existimationem, adeo multis gradibus eum stupra cae terra Omnes res naturales extulit. Ad hunc igitur modum,simplex quidem est omnium rerum forma,sed quanto sublimiorem in locum euecta est,quantoque plures in se continet ossicientias, tanto si ibiectum absolutius,instructius & ad singula comodius essicienda obtinuit: est enim formae gratia conditu corpus,non item forma comporis. B R. Quid audio nae tu foelix es,quod ab-

Allud argu- sint philosephoria quos ego sector greges: qui simcntum. adessent. uniuers, io,in te impetu facerent,tum

singulae familiae tecum si immo iure agerent: instaret princeps ille noster Alexander, de te a sententia tua deductu,in suam facile perduceret:alij te prope innumerabiles disputationu suarum Sc

45쪽

LIBER PRIMvs. Iinterrogationum laqueis te irretitum tenerent, quibus cum tibi iusto sacrameto contendere noliceret. Etenim si simplicium e quibus res com ponuntur species,integre seruantur in composito,neque perexit vel fateris,par est omnino,haud secus inter se coponi mistetique atque sitias quibus insident materias,& ex eiusmodi permistione formam totius enasci,eamque sicuti & sibiectum,elle compositam veluti cocinentium se marum quandam harmoniam: argumerum dabo,si forte de sideras, certissimum. Stirpis enim dc animantis totius actio, ex conspirantibus in unum partium omnium iunctionibus prouenit, neque totius alia est,quam omnium inter se co- sentientium partium actio: ira etiam tanquam

clara voce proclamante natura,credendum, ni-,il aliud esse totius formam, nisi istum singui

cum formarum consensum & conspirationem,aec ipsam aliude nisi ex iis ortam esse. Quid im- ur Alexander simplicia inquit corpora, quora Lis dere

ubiectum simplex est,simplicem quoque specie m.

natura adepta siunt. In quibus autem n6 sim

ilex subiectum est,sed iam corpus aliquod, siue opositum: in iisdem species, ornatu distinctio- e&compositiore perfectior est Neque imme- vito: species enim illa, quae est in materia & in ibiecto confertaliquid ad eorum speciem, quae

omposita sunt.Paucis vero interiectis haec adit it M ultitudo formarum, earumque diuersia co-

nistio, in si ibiectis corporibus aequabile mut

46쪽

2 DE ABDIT. RERvM CAvs Istionis causam adferre potest. Haec nonne plane loquutur eorum quae miscentur, corporum se

mas etiam ipsas permisceri, & ex illis forma totius exurgere , quae sit ipsa quoque composita P H. Dii boni quantum inter vos dissi dij i estne

quicquam hac ipsa controuersia magis contro uersi Imries eo vestra contentione redacta est,ut quid potissimum sequar ignorem,quae cum Vos praecipites egerit in contraria quasi Ast uisus extrema, neque videam quemadmodum possint vestra sensa,aut commoda interpretatione conseciliari,aut pro veritate recte diiudicari: reliquuest ut aliis arbitri & sequestris honore concesso, disceptationis huius tantum spectator sim. B R. Optime. E v. Iam vero si tibi videtur, argumen- Solutio. tationis tuae rationem ineamus qu*,mihi quide, eo ferri videbatur,ut adhibita demonstratione, conficeret omnino, doceretque compositi corporis formam,ex simplicium formis coalescere. Hic tu nos aduersariorum numero , & magno,

ut putaS,nomine minaciter terrere conatuS ES,

Deque forte satis idoneorum. Quod si ut testibus oppugnamur, itidem implorato testium auxilio

propugnare libeat, pro multis unus nobis erit Aristoteles, cuius authoritas 3c argumentatio possit omnes omnium rationes refellere. Is(m

i de Af/m mores credo scriptorum disputa lo iam olim,

nem simpli. cofecit,neque animam neque rormam clie tia cem,nec com- moniam.Est enim harmonia consentientium ac

possitam esse consonantiu vocum proportio. At haec ista proe

47쪽

LIBER PRIMUS. Asportio substantia non est: anima autem est' sub- ex Suetam stantia. I tem, Anima corpore prior est & praesta partium fortior neoque principatum tenes ac dominatio- m i nem,ipssem moderatur ac mouet. Harmonia autem suo instrumento,ut cithara,posterior est, ne,

que habet ullum in eo imperitimo id mouet, nsi moderatur. Quinetiam quouis modo, dissoluto

consonantium rerum concentia, &: ipsi dissolui tur harmonia, mutatoque intenditur aut remittitur : at in partium mistione Sc temperatura id secus habetmeque enim eius temperaturae mutatione alia statim atque alia apparet aut existit anima. Cumque ad offensionem interdum usq;

mutetur corpus,ipsa nihilominus tamen perm net anima, etiamsi cernimus harmoniam vici aulam : dc suum cuique temperamentum mutaro1berum est, animam nemo nisi cum vita mutat.

Quis igitur formam harmoniam esse dicat nec ero corporis eius quod struuiomin propterea di itur, quod non unius generis & sui per omnia imiles omnes partes habeat forma, compositio luaedam est formarum eiusdem generis,& intere similium,quae sic inter se connexae dc aptae vi-leantur,ut in unu sine ulla discordia cosentiant vique conspirent. Ridicylum enim est,putare a

limam aut formam perinde atque subiectu co ius ex partium differentium nexu compositio-ieque constare. Sed est necesse,totius compositinam esse formam simplicem,quae a simplicium artiumque formis diuersa, illas incorruptas Sc

48쪽

DE ABDIT. RERUM CAVSIs integras in toto coerceat , alioqui perituras. Id probatur Aristotelis locupletissimo testimonio,

e constat, sic est compositum ut uniuersum sit num, non uti cumulus, sed ut syllaba (syllaba autem non est elementa ipsa, neque est idem quod,b a,neque caro est ignis ac terra: disso- lutis elementis haec non fiant , caro inquam ac syllaba : elementa autem fiant & terra & ignis syllaba igitur profecto est non sbium elementa, litera vocalis de muta, sed etiam aliud quiddam. Itidem S caro no solum ignis ac terra , aut calidum frigidumque est,sed etiam aliud. In eandesententiam sunt & illa: Hoc quidem est subst tia unius uiusque re natia ut res sit , haec est prima causa quae non est elementum, sed principiu. Sunt alii loci complures libro secundo de animalium procleatione,in quibus idipsam manufestius explicauit. Sed de his alias seorsum plura. Cur autem oporteat aliud quiddam nouum. ccme'. U. que principium & causam, simplicium formis induci, adfert,cum de Anima contra Empedo- elem disputat,non posse simplicia, maxime autecontraria, in unum coire & contineri, nisi aDcto velut vinculo fortius quid & valentius, ipsa stringat ac coerceat, ne diuulsa dissipataq; mox eo redeantiunde singula profecta sunt. Quinetiam primo de Anima, contra Pl

tonem eadem ratione ostendit,si in unum atque idem coalescent,quae diuersa ac multa Usint, necesse

49쪽

LIBER PRIM s. cesse esse alterius vi ea cogi, copulari, & ne di fluant contineri. E quibus intellisitur plane, ut

corpus quamuis e multis compolitum,Vnum t

men esse dicimus,sic dicendum esse,sormam ipsius unatii & simplicem esse. Quid habes obsecro, quod ad haec respondeas Ttine Aristotelem

superabis vel authoritate .vel argumentorii si h-tilitate ac robore, quibus omni studio totisque viribus esticere conatur, compositorum corponam necessario oportere simplices esse formas.B R . No ego sane cum meam modo sententiam partium na- exponerem,id dicere volebam , compositi coria i m promporis animam vel formam harmoniam esse, Scquandam e multis compositionem. E V. Id se

mo tuus prae se ferebat. Quid igitur sentis 3 dicamabo apertius. B R. Hoc volebam : compositi

formam vim quandam esse sex sibi ectorum sibi

corporum temperamento ac mistione. Subiecti enim ex mistione praeparationem,ipsamque potentiam, cum ad ad tutionem peruenerat, tum .ser A es, dest persectione fieri quae rei sit fora ' - ma. Ita formam de potentia materiae educi senta 'A'xio,quod ipsa potentia continenti progressione, 'M

transeat in formam, actusque fiat. EV. Haec sunt Alexandri illius Aphrodis i. Tune igitur vis il lius partes conserto pede lucri B R . Quid ni ob secro EV. Etiam atque etiam quid respondeas vide,& quae quantaque incommodorum conse- inti, ab Ta ullo te pene obruat. B R. Quorum nam E v. ex sta se Necesse est eo quidem authore, subiecti praepa- nasceretur. e

50쪽

c DE ABDIT. RERvM CAvSIsrationem non accedentem solum adiuuantemque, sed primam & essicientem causam statui: quippe quae de se omnem formae essentiam proferat ac suscitet. Simul vero ex subiecto sibi cor porcanimam omnemque speciem emergere. 3ca corporum differentia formaru varietates proficisci. B R . Haec principia sunt, & veluti fundamenta illius opinionis. E v. Horrenda sanemonsequitur enim formam omnem,uel ipsius hombius priestantissimam mentem, mortalem dc in ternecioni obnoxiam esse, sit quide ex subiecti rum praeparatione 3c interitura harmonia resubtet quo quid esse potest vel absurdius vel magis

impium BR. Bona verba: rem dicis illi viro nec nouam nec inopinatam. EV. Euge virorUm op time, perge ut coepisti: nec te huius pudeat. Ponendum erit subiectu sua specie dignius prq-

stantius: eius esse in composito principatu, moderandisque actionibus ipsissim praeesse,quas omnes per formam ceu per instrumentum exequatur: neque formam habendam esse praecipuam functionis causam,quae corpore pro instrumento VtatUr BR. Haec opinor, tibi non concesserit Alexander. E V. Sunt tame superioribus annexa& c5sequentia, quod ut ille fateretur nec tuum expectauit iudicium, nec te consiliarium adhi- c. buit Quid enim ait Neque grauitas, inquit,ob. . id infra tenditiquod utatur terra cuius est pol

.. stas sed terra ipsa intercedente grauitatesquit & si potestas iv mima & perfectio terrae est ) fertur