Io. Fernelii Ambiani de abditis rerum causis libri duo

51쪽

LIBER PRIMUS. AT inferius. Idem in anima modus habetur, quum ceipsa quoque potestas & actus & forma sit eius ..corporis a quo posisidetur. Eius enim procreatio .cquodamodo ex mistione & temperamento pri- cernorum corporum est,sicut ostendimus: Atque ceger animam operatur id corpus, in quo princi- gatum animae esse consipicimus. Agnoscisne hec cc

msurda, sed opinabilia problemata esse iudico. I. Siccine nihil te pudet tam detestabilis odi-uomsi qua nihil nec dici nec cogitari potest in initosophia vel distortius vel monstruosius eruiescunt opinor qui nobiscum hic sunt boni do-tique viri,audita ista tam peruersia philosophia. ed nullus te tamen aut metus deiiciatiaut putor luti undat, quo minus fortiter tuis insistas radibus,& istos absurdisisimarum rerum quod poteris perferas insultus: ex hac enim tolerata ClariuS, Opinor veritas elucebit. BR Quid hienihi tua opus est cohortatione 'obsistant intre-idus,nec dubitabo animi confidentia, quantanaxima esse potest asseuerare, quaecunque huc

x Alexandro protulisti ea omnia longe omniuste verissima, sibique aptissima cosequentia permnia consentire: videri autem pleraque falsationia abstrusia sunt & a vulgi intelligentia re-aota : sed in his sicuti in omnibus quae posita inr in rationis probabilitate, fatis esse duco sit

cum uniuersia cohaereant, nulla usquam inte

irrente pugnantiainouaque probabiliter indu-

52쪽

8 DE ABDIT. RERUM CAUSIS cere cuique liberum esse,id unum modo caueat,

ne quid dicat quod videri possit non satis com

sentaneum. E V. Quid iuuat Opinionu varietas,

si quam teneas, quae caeteris praestare & prob bilioribus rationidus niti videatur Sed ad rem, singula diiudicemus accurate. Corpus, inquit Alexader,operatur per animam,sicuti terra per grauitatem deorsium fertur: ac vero sit anima

corporis agentis instrumentum. Aristoteles co-tra Censet, Omnia omnium, cum animalia tum

stirpium corpora,animae este instrumenta, eius que gratia facta esse. Alexander , animam, Omnemque adeo rei formam corpori subiicit inferioremque facit. Aristoteles & omnes omnium recte philosophantium famili ,excelletiorem dcciperiorem esse volunt. Ille omnis actionis omnisque motus principium di causam corpus esse docet. Hic contra Empedoclem rationes coli git,cur forma,quam & naturam simpliciter appellat, omniti causiam & initium motus esse et ueniat. Nunc age viri potius accede lum putas, Alexandrone an Aristoteli t Vtrius est apud te maior authoritas: Quod si apud te leuis dc infir ma est nominis existimatio,rationes vide, quas si Alexandro firmiores & euideliores esse comperies, tum demum A ristotelem contemnito.BR. Suar non desunt Alexandro rationeS,neque tam praeceps ac deuius is fuit.ut iam statis cognita Aristotelis mente,temere voluerit nouam in troducere doctrinam. E V .Plerique gloriae,ut ipsi

53쪽

LIBER PRIM es. 'appellant,immorialis adeo magna tenetur ambitione, ut celebritatem nominis, & suam illam immortalitatem vel falsis inuentis, vel etiam flagitio quaerere non dubitent,sed tu quod verum est fatere: An non tibi videtur Aristoteles (puto enim te eius omnia euoluisse) firmissimas atque adeo necessarias omnino rationes ad hanc rem attulisse Annonanimaduertis Alexandrum in exemplis & inductionibus iisque no magna probabilitate septis plurimum versarii Sed oculos, obsecro,in te ipsum conuerte,& in omneS penitus partes introspice: An nihil te mouet dichoruimprobitastAudebis ne tuam anima temeraria confessione mortalem facere, & coelestem illam diuinitatem foedo lutulentoque corpori subiicere Haeccine tam impia,& tam nefanda recipies Quid sentias,responde quaeso simpliciter & ingenue,neque tua libertatem, ullius quantumuis magni hominis prasiudicio tibi adempta esse velis. B R. Sit gli vis,rei cuiusq; forma,simplex qu*da substantiassit Sc illa pr*cipua essiciensq; causa functionu,praestantior corpore,quo in obeundis functionibus tanqua instrumeto utatur. Sed tame illa ex corporis teperameto prodire videtur, ceu vis quaeda simplex ex subiectorii corporum teperie dc concordi harmonia profecta.No hoc, puto negabis, si diligentissimo examine omnia libraveris. Sic enim compositae theriaces aut medicatae potionis vim, ex simplicium comithis teperatisque viribus extitisse intelligimus,quod cu

mentum quo contedit formam ex Ab

ieela nascu

54쪽

so DE ABDIT. R ERUM CAVsis Galeni etiam mente consentaneum est. E v. Ocallidu versi itumq; homine. Quod ipse satis tueri non potes .id videri vis mihi codonare,ut silmmo totius disputationis capite vicissim accepto, reliqua vel ab inuito extorqueas. Nam si forma ex fiseiectorum corporum temperie ortam esse concedam, facile deinde qtLectique cotrouersa

sunt tibi assiumes, euersis omnibus philosophiae praeceptis. BR. Putabam litem hanc inter nos ista moderatione dirimi posse: At cum de suscepta semel opinione nihil velis remittere, sed omnia summo iuris rigore persequaris, tuebor de ipse

iraefracte meam opinione, de qua nulla vis,nulbum periculis me possit depellere: mordicus tenebo,cum animam,tum omnem specie, ex subiecti corporis costitutione Sc innata potetia nasci,neque aliunde prodire, nihil curans, sue tu hanc mortalem esse,& materia posteriore atque abiectiorem.& illius instrumentum,siue his co-traria statuas. Haec munitissima est arx in quam me recipio,vallo,sessa,multarumq; rationu telis ac iaculis instructis ima: hanc si oppugnare proponis,senties quanto tuis inde veniant machinae potetiores & rapidiores. E V. Ego vero machinis fortasse nullis, sed latetibus latum subterraneisq; cuniculis te petam. Iam igitur age dulcissi Brute: hqc ista vis,quam rei naturalis serinam appellas, nonne substantia est Hanc ne Alexander quide ipse si ibstantiam esse negabit: tu vero quid i B R. Esto substatia. Ev. Mistorti elemetorUm tempe

raturam,

55쪽

LIBER PRIMus. Siraturam, Omnemque si ibiecti hinc exorta habi tudinem & potentiam, statuis, scio, in qualitatum genere. B R. Sic necesse est. E v. Atqui ex

una vel ex multis qualitatibus, substantia emanare nequit. B R. Nequit prorsus. E V. Qui igitur fieri poterit, ut ipsa rei forma, ex qualitatum permistione dc temperamento prodeat, set equequalitates nullius substantita cocursu dc ope substantiam ingenerenti B R. Non e sola (ne quid ignores)fit qualitatum mistura & temperie, sed

ex ipsa quoque earum,quae in Clemetis sunt formarum,confusione de permistione. E V. At elementorum formas Alexander in qualitatum ge. nus retulit, ut hac etiam ratione, necesse sit, eo certe authore, compositi formam, ex qualitatibus enasci. B R. Ego vero nequaquam illi in praesens assentior,sed Auerrhoidi potiuS, qui eleme- Merrhoiae. torti formas,ambigui, ancipitis Ne generis esse posuit huius opem si hic imploro, id iam oberit quo minus compositi totius forma e simplicium subiectorum formis emergat' E V. Quod ne sic quidem simplex erit forma,sed Vt corpus,

ita & ipsa quoque composita. B R. Mentem Inda . nondum ,ut Video, consequeri S .EV. Qui sic BR. Quia ex subiectarum formarum temperatura, ston posse ex

ego simplicem nasci posse existimo, qtide licet sit subsectiv fora ipsa simplex,omnium tamen formas, filo veluti mis merge- sinu coplectatur. Ev. Id ne fieri posse an. Quid re ni E v. Ausculta paulisper,ut quid ego velim, &ta quod quaeris scias. BR. Austulto,ioquere quid

56쪽

32 DE ABDIT. RERUM CAUSIs velis. E v. Quaecunque ad rei naturalis procre tionem confluxere, seu simplicia seu composita Demon' ' corpora , ea priusquam mutua inter se actione componerentur & coirent, singula cum materias & formas suas habuere, tum qualitates perpetuo ipsis insidentes: I ta ne B R .Quorsum haec E v. Nihil nunc quidem id refert, responde tantum , neque ad finem praepropere contendas.B R. Fateor elementa tribus illis instructa, in rerum procreationem conuenire: Quid tum postea si v. Dum vera & exquisita fit illorum coin- mistio, qualitates illae diffunduntur totae in totas. Siccine tibi videtur ER. Id iam saepius ante

concessi. E v. At nequeunt illorum materiae OAMAZie permisceri, sed longa partitione partinari bus eo reductis, ut iam ad extremum exiguae illae, coniunctione quadam inter se vinctae C haereant. B R. Sic quidem necessarium esse duco : nam si materiarum perfecta fieret confv sio, corpora in sese penitus ipsa stabirent: quod mihi quidem videtur absurdius quam ut recipi debeat. E v. Nec vero formae materias quibus semel infusae sunt, desertit unquam, neque possisnt aliae in alias transitione facta commigrare id scis optimis quibus o philosophis ita visum esse. B R. Et mihi quoque. E v. Formarum igitur non alia uam materiarum mistio erit, neque relictis staibus exilient formae,quo seorsum ipsae & a materia solutae inter se commisceantur : sed subiectis immer ,quemadmodum illa sic & har assicientur.

57쪽

LIBER PRIMus. Dcientur. Quocirca Vr materiae totae in totas penetrare nequeunt, sic neque formae. B R. Quid tandem inferese E v. Non posse simplicem esse speciem , quae a tali temperatione prosiliat. BR. vide quo rem deducere velis non enim peripisci' , unde aut quo modo is haec confeceris. E T. Dicam, si voles,planius. BR. Tua Commenta nia hil moror,neque mea interesse puto ut captiosis istis & argutis cauillationibus respondeam: hoc satis habeo perspectum, rei naturalis formam, substantiam esse simplicem. B v. Fortasse tecum mihi coueniet,si sine ulla omnino lite, rem omnem paulo altius una contemplemur. BR. Ea v

ro mihi plus fiatis est perspecta. E V. Fac igitur, Exemplo do per te erudiar, fac id plenius concipiam , quod monstratur. animum mihi iam dudum solicitat & angit B R. Quid istuce E v. Huius mei muli corpus uniue

sum, nonne ex ossium, neruorum, membrana

rum,carnis , cutis, aliarumque similarium partium copulatione constructum est BR . Perge quo coepisti. Quid enim hic respodeam, ad hoc quod est vel carnifici copertum. E v. Quid potaro A n non illud etiam compertum, consimiles has & unius odi partes, integras &, inoffensias in corporis compositione seruari, & suam esse cuiusque earum propriam & essentiam re se mamiB R. Compertum & illud etiam laniis.E v. Perge,obsecro,tua ista in respondendo liberalitate uri, neque committas ut cordidus aut malignus videare in iis rebus,quarum pleniss.est etia

58쪽

S D E ABDIT. RERUM CAUSIs plebeiorum hominum sensus: Partes ill e muli, consimiles Sc unius inter se modi nequaquam miscetur siue illarum materias,sive formas spectes. B R. Neque id sane opus fuit , satis erat illas apta concinnaque inter se harmonia coniungi, qualem hisce in aedibus lapides,cementum , trabes, lateres, ab arte accepisse vides. E v. Sic

mihi quoque videtur. Quo igitur pacto fieri potest,ut noua totius forma, ex his tam multis simplex tamen ipsa prodeat ER. Tu videris ipse,ita Lamen certe res est. E v. Si permanent integrae reinuiolatae partium fornaae , quo modo aliam de se simplicem, multae ipsae integrae & incorruptae producenti si qua ex iis prodire statuatur , hanc Oportet esse compositam, ut istarum aedium compositam ab arte speciem esse dicimus, non autem simplicem: erit ergo totius muli forma, ex substratis formis quaedam veluti compositio, Utque totum corpus , sic & ipsa totius formae multis diuersisque partibus cons reget . Viden haec esse necessaria: BR. Nescio,quibus aut unde conquisitis tricis nos inuoluas in re satis plana &CXpedita proinde commenticias istas similitudines quam apte ad rem excogitaueris,iudicabunt alij: me certe non admodum mouent. EV. Satis fecisti caeteris hoc vero postremum recte ne in tui an non AR.Nescio quid dicas. Ev. Scis, vir optime,sed fateri pudet. B R. Quid sentiam taceo & contineo optime, neque volo continuo

palam esse: proinde tu aliti si videtur interroga.

59쪽

LIBER PRIMUS.

rii. Quid te res minima tam cito,iam Vehementer confundit,optime Brutos Collige teipsum dc vel nostra gratia responde, ut haec disputatio mature tandem & conuenienter concludatur. B R. At enim sui similis semper est hic Eudoxus: minutula quaedam & acuta interrogat, quibus co cessis aut negatis, statim nobis aliorum consequentium longam contexit seriem , confictoruad os elationem exemplorum mirifica Copia refertam , ut captiosis istis laqueis irretitos cogat vel quod ante negatu sit etiam inuitos dare, vel quod stulte cocessum cum rubore repetere. P H. Quid tua refert permitte ut arbitratu sito omnia cxcutiat. Agedum responde. BR. Si iubet hic do ctorum virorum cosessus,dicam compositi corporis, compositam quoque esse illam substantiae participem formam , sed quae ex simplicium tamen formis constet atque cohaereat. E V. Hei, arcis tuae pars summa iam corruit, caue ne te tota

mox obruat B R. Satis in tuto est quicquid superes Neque et Ames . E v. Quam durum & quam arduu est, opi- si totius for-nionem semel ac penitus animis imbibita euel ma compositalere. Hic nullum non mouet lapidem , nihil ne mirum rum , mabsurdissimum quide detrectat,id unu sibi mo

do retineat,hormam rei ex subiecti copositione prouenire. suscitari,nulla neque cura neq; aestimatione perpendens,quidnam ponat,3c fieri ne id possit an non. Proposui tibi no Aristotelem solum, sed &Alexandri tui patroni rationes, quibus conficit, simplicem esse cuiusque rei formam quod ec tu

D iiij

60쪽

DE ABDIT. RERUM CAvs Is

palam atque insenue dedisti. B R.Dedi equide. sed ante hanc altercatione,belle & sine ullo dis

sidio procedentibus adhuc rebus: nunc postea quam obortum & indictum video tam atrox

bellum , nihil quod huic praeceptioni aduersum siet fatebor, ne verissimis quidem & clarissimis

rationibus conuictus. E v. Nempe hoc illud est, quod recte in comoedia scriptum memini, Dum in dubio est animus,paulo momento, huc, illuc impellitur. γ R Ne tu mihi istuc obtundas nondum enim de mea opinione decessi. E v. Qinenata est,obsecro p R. Sive simplex siue composita, compositi species esse statuatur( nihil enim moror eam tamen esse ceu quandam ex imperfectioribus partium formis absolutam persectio nem: nunquam ab hac opinione digrediar. Exe-plum modo protuli ex Alexandro, de Theriace,& medicamelis compositis,quorum vis ex iis .plicium facultatibus dimanauit, ut inde colligeretur compositorum corporum formas ac vires

c substratis naturis proficisci iv originem duc re. E V. Aptavero similitudo,quam si vicissim in L mentu te retorqueam,omnia subvertam huius opinio- ' - nis fundame a. 5 R. Quid ita Ev. Theriace quae '' iam temporis progressu,mutua simplicium effectione in unum quiddam redacta est, tota quide simpliciu vires & essentias retinet incorruptas, sed quibus noua totius forma, eaque simplex accessit, propriis & nouis ornata viribus. Vnde effectus edit, qui licet obseurius omnes tamen