장음표시 사용
181쪽
asticorum nihil jam dicam, quis lustrales minust poenas capiti suo imminere non credit Quis non gemit f epe. Δ certo se peccasse,' & tard siud uise Jultitiae divinar pro tot suis
culpis satis iaccre a numquam, dum vivet, cogniturum, an revera vel unam culpam
legitimo dolore diluerit laeuum abest, ut noverit te illius unius poenam selvisse. Quid de universis centcndum Etenim singulis diebus, imb horis. imo vitae momentis cumulantur noxae; adeo ut Isi quia snt capuι meum,
in scut onus grave gravata sint super
rrices mea a facie in pientia mea, & praeterea infrinata sit tu paupertate , sive ut
alii lcgunt, inmatitia virtus mea I adco ut pro noxarum multitudine, ac gravitaic ἔinopia gratiarum actia alium , quae pectus corroborare natae sunt, magis ac magis
premar. inare felicem se terme quisque
credat, si temporariis dumtaxat poenis Caastigetur, ac propterea aliorum qui jam nunc casti*amur, malis . ad milcrationcm subsidiumque piorum manium Commoveatur, oportet. Illud cnim est quod Ap stolus monet Heb. 13. dum sic hortatur: ementote vinctorum tamquam simul vincti, laborantium iamquam ipsi in torpore moranter. Et si enim captivos fidei causa Christianos hisce verbis commendet , vel iique alios ad ciendam in se misericordiam reputare seipsbs iisdem cum iis miseriis ac vinculis premi r tamen ad nos, & ad captivos nostros. eadem Ora tio spectat: de ita quidem, ut Apostolus
velit, cum eadem captivitas nos maneat, idemque Purgatoriae flammae ardor, haec velut Iam pateremur, nobis ob oculos mentis ponenda esle : de perinde, atque si defunctonim in animis commoraremur, corumque cruciatus semiremus, ita ad levamen eorum, & flammarum extincti nem ferri nos oportere. Ita Iobum imitabimur, qui C. O. Flebam, in .quit, quou-dam super eum, qui assiam erat, , compatiebatur anιma mea pauperi. Quem locum nonnulli siC legunt, ut dicat idem vir sanctus. dilacerabar, urebar , ut videatur Spiritus Sanctus, ad commiserationcm, de qua agimus, aspexisse, Ninnuere, ut sicca exaestucinus. quasi idem ignis tormcntum porsentiremus. Quo etiam spectat illud Augustini ac Cassi odori apud Commlium, Sudet Eleemori ua iae manu tua, quo que invenias itisum, cui eam tradas . Ut intelligamus , dum de Justis ac piis manibus Juvandis agitur , totum hominem cura de sollicitudine velut ardere deberc. sicut elecmosyna ipsi calorem concipiat. Quamobrem agnoscis, mi Christiane Lector, primam conditionem ad misericordiam ab Aristotele requis tam hic adesse:&te quoque,& omnes Christianos propter hane ipsam ad miserandum urgeri, cum peccatis obnoxios pioru manium mi seriis ac suppliciis obnoxios esse iacccsse iit. Nunc ergo videnda nobis est altera con- sditio ab eodem Plillosopho expetita, di- autem spiciendumque, an de ipsa piis manibus conveniat. Haec igitur cst, ut calamitas ob quam miserendum sit, praeter pati n-tium voluntatem contigerit, adeo ut illa se expedire nequeant. Siquidem , qui sponte miser est, miseratione indignus censetur, ut patet in avaro, qui cum pecuniae cupiditate sese curis ac laboribus enecet;& in libidinoso, qui cum multas noctes insomnes de anxias ducat; lc in cupido vindictae, qui cum tabescat, nulla tamen misericordia, sed execratione potius atque imprecatione digni judicantur: quippe qudd, de possint, & debeam musmodi miserias a se depellete. At piis manibus plane contrarium accidit. Quamquam enim prOP- ter maximam voluntatis suae cum divina Conisentionem, Iustitiae divinae se pleistentis
manum velut exosculentur de amciar, tamen quia poena illorum. caritatis properisioni, de beatitudinis desiderio adversatur, de insuper sensibilem dolorem inurit, uti inque illam vehςmenter abhorrenti coquo miseriores se reputant, quo minus valent illa se expedire. Gemunt itaque cum Psalmista, sicut pustus hirundinis, sue ut Symmacus vertit, ut hirunis inclusa; quae nimirum frustra chamat, neque clamore caveam reserare ullatenus potest. Item cum Iudaeis apud Isaiam c. 16. hunc in modiungemunt: Sicus qua istuc iι cum appropinquaverit ad partum t Concepimi , E Qquasi parturivimus, in pserimus spiritum salutes non fecimus in terra. asi
dicam: puerpera quidem post partus doIO- res edit itatum ι at nos miseri post dolores longi puerperii, quod Deum in nobis parere ZI possidere per visionem beatificam desideravimus, peperimus vcntum, id est rem evanidam, seu nihil votis profecimus. Curnam 3 o miserabilest Quia, inquiunt, salutes non fecimus in terra , id est, dum cssemus in vivis, rem salutis de satisfaciendi studi lim negleximus, qui sensus ad vata-bli interpretationem prope accedit. Inde vero misericordiae necessitas de ετ s. obligatio major emergit, quam Dcus ore Igiture
Ecclesiastici non semel proclamat; nam ms
C. A. Ab Inope Ariopest, ne avertas ocular, de
p. r. neque inopem derelinquas. Quid enim inops t cecie qui sne ope est miser, de Isaias,
182쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. II. Iss
&1suas deremias, aliique prophetae inter praecipua Principum Judeorum crimina
hoc ponunt ; Pupisto non iudicant,-causa ut a non ingreditur ad istos. Is Io.
propter hoc, esit Pominin Dein exercituum, fortis Israel: heu l consolabor super hostibus meis υindicabor de inimicis meis. QV-bus verbis ostendit Deus primum , vclut Compellendum se ad vindictam de hoe scelere sumendam: quippe cui miscreri sit
proprium. Dcinde eam fore accrbam i perinde ac gemit medicus malum adeo grave esse ac periculosum, ut membrum eo affectum, vel uri, vel secari oporieat. Et
Paulo post pergens idcm Vates; Eι erit,inqvit,fortitudo vectra, ut favista suppar opus instrum auasi scintista, eo succendetur utrumque smul, se non erit qui emtinguat. - sic accipere possumus, ut his significetur poena immitium in miseros, pupillos, & viduas , atque adeo in pios manes, qui propter impotentiam & dere- Ictionem verε pupilli & viduae vocari possunt; poena, inquam. incendii purgantis; quo eorumdem immitium fortitudo, seu potentia juvandi nimium iners de otiosa, & opus pravum ita succendetur, ut non sit qui precibus suis, aut alia ope,illud cx-ringuat, nempe in poenam talionis. Quamobrem quod monet Ecclesiasticus cap. 2o. tibi notiunatim scriptum existimat mi Lcetor, propter mandatum Numinis tam gravibus suppliciis sancirum , assume pauperem, Purgatorii pupillum, in
piam, atque impotentiam, ne dimittas eum
Praesertim cum tertia conditio ad misericordiam a Philoispho requisita, hic quoque, & maxime adsit, ut poena sit praeter dignitatem patientis : Quo enim celsior est gradus mus, qui assiigitur, eo magis miserationem illius crescere experimur: quoniam etsi eam mereatur, tamen celsitudo, ut supra vulgus eum effert, ita poenae reis communi eximere debcre videtur. Et ve-
haec est consuetudo mortalium Judicum ; ut nobiles ac primatios mitiore poena pie stant, quam plebeios ejusdem crimunis consortes , maximὴ cum infamia ac poena minor viri illustris aequare cens iatur graviorem hominis vulgaris. Porro de dignitate piorum manium nihil jam attinee dicere. Nota est cx dictis, & tamen nulla illius habita ratione plectgitur, ut praedOnes, ut parricidae, ut malefici, ac sagae. Otormcnti atrocitatem l neque dicas non
posse a austissimo Judice puniri, nisi justissi
mis poenis, imo citra justitiae rigorem, ac summum jus re ipsa puniri. Nec enim id nesare possumus, aut volumus; sed tamen utcumque justo PIe stantur, multorum lapsus non tam culpae quam erroris fuit: θ quantae quantae illorum culpae fuerint; ta men omnes filii, amici, ac Sponiae Numinis. sunt, quando, & quamdiu plectuntur,& Regum instat coelo dominabuntur. Igi itur tantis in tormentis miscricordiu dignissimae sunt. Quid enim Z perimitur Rex Israelita- 478. rum Saul malevolus in paucis & lacrilegus,& David ei magnifice parentat, laudesque accinit. & mortui Corpus a Philisthcis raptum Galaaditae honotifice contumulant. Dciicitur e fenestra sanguinaria Jesabel, equorumque ungulis conteritur, & mittit
Iehu, qui sepeliant; nia, ut ait, filia Re- gis est. Capitur foedifragus Scdecias, S
lugens Jeremias, Cecidit, ait; corona capitis seto Iri: nobis , quia peccavimω rpropterea morsum factum eu in dolore eormeum: ideo contenebrata sunt oculi nostri.
Tlircia. s. & ccesi illae Reginae Regibus
univcrsis excelsiores, piissimae ac religio- 'siliniae Christi Sponsae, tantis calamitati- .
IT A Us ut synopsim quamdam hujus
articuli proponamus , cum certum sit Culpa ηοηmisericordiae praeceptum non corporalis miserentantum, sed & spiritualis, vero mile i- riam cordia inpios manes cum utraque habeat aliquid commune . cum inseper exploratum sit omnes misericordiae conditiones ab Aristotele requisitas abunde hic invenari; ita ut piorum maluum miseriam arbitrari nostram possimus, &haec ipsa praeter illorum voluntatem accidat, nec possit ab iis vitari, &praeterea eorum dignitati ropugnet eam pcrpeti; nihil est cur misericordiae lege , iisdem succurrere non tencamur. Itaque alienum cst a pietate ac miserico
dia, opinari negligentiam in hoc genere
obnoxiam culpae non esse, adeoque frustra in confessione Sacramentali aperiendam,& futile est rursum dicere misericordiam in vivos praecipi, non invita functos. Constat enim omnium Catholicorum consensu, praecepto misericordiae mortales obligari ad sepe vendos motivos: Cujus ratio redditur, quod animis defunctorum , ad quas scilicet corpora pertinent,ignomini
simi sit ea insepulta iacere. Et sane defun- torum animae, adhuc in se, & in homi-V a nunt
183쪽
num memoria vivunt,& propterea in justitiam peccat qui eorum famae detrahit.
Oi igitur teccabit in misericordiam, qui miseras, cum facilὶ possit, non adsu- vati Tu itaque Christiane Lector, si imtelligentiam propositis rationibus urgeri sentis, voluntatem misericordiae permitte. Dum enim loquimur, dum scribimus, dum placide haec consideramus, animae Cremantur, lamentantur, auxilium nostrum implorant. Saltem vota illis mittamus, quodque agimus, aut cogitamus, hoc ill rum bono agamus ,& haec enim af emunguis
5 4. Singula misericor opera negligit, qui iis pios manes immitu es.
Io. HELLE huc aptem illa Isaiae cap. i8. omn-mia D Iu Angeli veIaces adgentem eouυuia stria in I.m, Merarum, ad populum terribi--μφη -- Η quem non est a-: adgentem ex θιctantem, in concutiaIam, eurux diripuerunt Iumiua terram eius. Qui enim illi Ahgetit illi nimirum, qui vel votis, ac stipe egenis data, piis manibus annunciant
captivitatem eorum brevi terminandam,
vel Tutelares ipsorum defunctorum, qui obtentum opera sua ejusmodi subsidium iisdem renunciant. Quae verb gens illa convivisea, HIMerata ne ut alii legunt, per omnes tribulationes tractis nisi ipsi-met pii manes vere a Deo avulsi, & vesut Iaceti ac suppliciis omne genus cruci tuum superantibus conflictati. Qui quidem etiam popuI- terribilia recte dicuntur, post quιm noo ea alius, quia flammis
inhorrescunt, terrentque vel cogitantes, suntque centro terrae vicini, & a nobis remotissimi, & probabiliter orco continui. Et adverte aptissime nuncupari, gentem moectantem , vel ut alii e stemulem, em mctantem, phrasi hebraica . qua summa eorum exspectatio denotatur. Adde,&de Purgatorio bellὸ intelligi ista: eu diripuerunt flumina terram ei. . flumina , inquam, ignea totam intercapedinem temtae centro vicinae inundantia, adeo ut ipsa non appareat. Belle, inquam, haec omnia Purgatorio accommodem, cum in illud
unum calamitares omnes confluxerunt,
atque ideo omne genus misericordiae iis exsiberi par sit. Quamobresti visum est sigillatim ostendere opera illa, quae vulgarto hoc versiculo indicantur, Visio, to,eiboire o,tego.codeo,condo, MIege misericordiae esse praestanda.
V iem convulsam, in dilac ratam do- loribus : nec te pigeat, mi visitare agrotos. Sic enim praecipitSiracides c. I.&Christus satis innuit praeceptum, cum Matth. 26. in formula supremi Judicii, hanc inter caeteras damnationis rationem adfert, Infirmus eram, in in cartere, γ' non vistastis me. Atqui pii manes infimmi sunt, aegrotant, ardent febribus continuis, aliisque pestibus pleni sunt: imbnocis ribus, non pestibus, sed vero ac sulph reo igni conflagrant i cum quo colla febres ac pestes deliciae dici queunt. In- seper teterrimo atque horribili carcere attinentur, de quo prius diximus. Invisendi ergo sunt, si qui alii, & omni ope sol tioque levandi, des eius est ad eos deflen-Iών, nec dissicile revocare; adum insperasque evadaere ad auras. Primum enim in promptu sunt , idque ossicii expetunt
eorum TuteIares, ut nomine nostro eos adeant , significentque paratum a nobis subsdium. Certe viam ipsi norunt, quippe qui solatii, honorisque causa eos illuc duxerint, ut plerique tenent Theo logi. Deinde dc nostri Custodes gratiam fieri sibi credent , si ad pios manes a nobis eadem causa legenrur, cdm snt Angelitam ac misericordiae. Sed &votis nostiis. ac precibus eo penetrare licet. Nec enim fundentur eorum gratia, nisi in illos earum fluctus estust, certiores iaciant de beneficio mortalium . & credibile est divino quodam lumine eos ab ipsis dignoscendos, ut grates, ac beneficia, quae iam tum possunt reponere, reponant. Certὶ tunc r
tum est illud proverb. 2 1. Aqua fragi ararima sitienti, in nuntiin bonis de terra
Duinaua. Quin etiam dum iuvantur, dum liberantur,Patronos suos Angelorum loco habent, dicuntque cum Petro ΑαIL. Nunc scio v ia, quia misi DominuI AUerum suum in liberasit me de manu Herodis, ignis, inquam qui praeterquam quod
urat, eos detinet, E catenis quidem duabus , quarum una authore Suario ab igne is iniicitur , estque vis supematuralis ac velut magnetica deiunctos igni alligam restera a Deo Droxime , estque Numinis imperium, eosdem certo ignis loco haerere volentis . quod animis divinae voluntati coniunctissimis sufficere, & fortius omni vinculo constringere docuimus. Ergo ite ad aegros, ac vinctos illos, Au- 482. geli veloces r omnis enim mora Iongissima ri ηιι
tuis est , quippe quod doloris tanti m
184쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. II 11
mentum, annus illis sit. Ite: quia solamiseratione aegritudinem eorum levare pote stis. Et hic maxime verum est illud Phil sophi, animo motanti ,medicin ea oratio. Addo eamdem esse medicinam,&quidem refrigeratriccm , & simul purgatricem ιQuis non aegros inviseret si solo sensu d Ioris illorum, εc pio in eos affectu morbos minuere, de lape extinguere febres posscit
Quod si S. Ignatius Conditor Soc. I E s v, Parisiis ab infido socio, Ze pecuniolae suae
fure, Rliothomuum accersitus ad aegritudinis ejus de egeitatis levamen, ita Cucurrit, ut lices aegrotarct ille, tamen cervi instar prae ardore caritatis ferretur: Si S. Franciscus Xaverius cum Goam ex IapOnia , aut aliunde in aliam urbem, in qua aegris commune domicilium erat, adveniret, primo quoque tempore ad nosoco mium contenderet: Si Vincentius Graia adolescem adhuc, thetam vixalia de causa conscenderet, nisi ut ad nosodochium veheretur, ibique nobilissimas manus Q tidis aegris curandis admoveret: si haec, &ejusmodi consueta fuere SS. Gallicani, de Elisabethae, tum Reginae Lusitaniae, tum Ducissae Thuringiae , item Radegundis, Placillae, Mariae Oegniacensis pietatis officia; nos Purgatorii nosocomium, aegrosque longe deterius habentes, faciliusque I vandos, an negligere poterimus Praescrtim clim de captivitate miserrima, eadem via ac ratione solvere licear, dc in optatic simam libertatem asserere. Certe si non visitasse hujusvitae captivos,&aegros, eOLque neglexisse , aeterno infelicique exilio dignum a Christo censetur: non adiisse carceres, ac nosocomium Purgatorii, qua
precibus, qua stipe facit E pet Angelos ac pauperes deportandas plus dicere metuo gravi Purgatorii poenae subjacebit. Potandi. 83. TTε igitur Angeli veloces ad gentem emsitis an re Istinant m, sive utatu ex Hebraeo dupli--HA mi, exspectantem, exstectantem, nempe propter ingentem, qua conficiuntur, sitim. Nam eodem decretorio Christi judicio condemnantur, qui sitientes potare detrectant. Et vero in lummis malis numeranata est stis. Etenim experientia constat,&exautito oculatoque teste accepi, cum Atrebati quibusdam latronibus crura framgerentur , nihil illis gravius visum esse, quam sitim: quippe qua propter sanguinis effluxum mirifice cruciabantur. Qui etiam filii sensus S. Emmerami Martyris, di Episcopi Ratisponensis, qui plagis comfectus,& lingua mutilatus, cum Ilitatem Presbyterum suum vidisset, collectis ad se explicandum viribus, potum petiit : quasi nihil praeter stim persentisceret. id
autem de piorum manium siti dicemus t Sitis quidem mortalium est sensio vellicationis , potissimum in ventriculo, Cesophago,& faucibus, ptopter defectimi humidi, ac frigidi, quod natura animalis appetit. At sitis piorum manium est animi sensib.
ac moeror ex privatione nectaris Beato- rum. Ergo quantum nectari cedit humi dum illud, ac trigidum, tanto sitis piorum manium acerbior est siti mortalium. Cui igitur comparabo te, o sacra desun- Situ pio-ctorum sitis 3 An siti parvi Ismaelis ob rum mani eam tantum non mortuit An siti Israelita. - -- rum in deserto commorantium. de quibus
Propheta Regius Ps ios. ErraveriWnι Asolitudine, is inaquoso: viam rivitatu ba-bstaculi non invenerunt, Marientes , Alientes, amora eorum in ipsit deserit. An siti Sampsonis caedibus mille Philistinorum exliausti: quibus patratis , Sitiens valde Hamaνit ad Dominum, Mail. Tu dedi- si tu manu sersi tui sautem hane mari. mam . atque victoriam I En siti morior; incidamque in maσιμ incircumcisorum Iud. is. At Ismaelis matri statim fons ab Angelo ostensus ejus sitim explevit: Moseses Israelitis aquam e rupe extuditi Sam
psoni e mandibula asini sons prosiliit.
Heui sitis piorum manium nullo fonte mitigatur. Itaque merito cum Psalmista lamentem tur hisce vcrsibus, Ps. M. Aruit tamquam testa virlin mea .-lingua mea adbam
faucibis meis. Quid diem & illud ejusdem vatis eis conveniret Sustinui, qui imia contri retur . e non fuit, qui e ψο-
Iaretur, in non inseni. Et dederum is
ne aceto. Ps. 68. Quid λ Idem Rex, ac Propheta stit, nominatimque optat bibere de cisternae Bethlemiticae aqua e & ecce per medios hostium cuneos, per certita' ina frequentissimaque vitae pericula, quaeritur illi ,& asserint illa dulcis ae limpida Bethlemi aqua; & animis perustis, atque
ultra modum sitientibus vel negabitur , quo leventur; vel amara potio, siti quem testior praebebituri Cum, inquam a filiis, ac nepotibus, aut amicis seperstitibus, pr ces ei vitabunt, non modb oblivione. sed & inclementi repulsa Miligentur. C ve, mi Lector, ab erusmodi crudelitate: de cum etiam inimicum sitientem a Sapiente potare jubearis, amicorum manium ne si . tim negliae. Maxime cum Deus ipse re focillationem istam, ita acceptam habeat, ut Isaiae ore cap. 28. dicat, Hac est requier V s mea.
185쪽
frigerium; reficite, inquam , tanta in siti, tantaque in mora miseros manes, in hac enim misericordia, est mihi requies mi
SI τ I s tormento non impar est cruciatus famis, fames enim ex attractione, seu vellicatione ventriculi ob inopiam alia menti nascitur , estque Mus attractionissensio. Et quia hominem in gravem , aut extremam necessitatem redigere potest,& es depulso graviterpraecipitur, ii quoque qui gravem egentium tamem, dum facile licet, non levant, decretorio rudicio ad orcum damnantur. Atqui & lament pii manes. Cibum enim summopere apis petunt, & Ecclesiaste teste c. i . Non es apud inferos invenire cibum. Vis nosse
quem cibum Non cibum qui perit . sed qui
permaneι an vitam aternam . quem Pa
ire viser dabit vobis Dan. 6. Cibum, inis quam , animat, cibum, qui eam satiet in aeternum. O cibum l o panem multo verius, quam illum Danielis cap. ro. d. Orabilem l At quo optatius cst illo pasci, eo ejus funes atrocior. Quata enim duarum omnibus illis accidere necesse est, cum universorum Conditor det escam Omsi carni, in impleat omne animal benedi-μοηι. & propria illis beatitudine cumulet, usque adeo ut sis illo provideatur de pabulo etiam pullis corvorum invocantibus eum, idem ipse, qui sanctarum animarum cibus est,pariterque satietas, ac beatitudo, piis manibus se subtrahat, neque audiat augiter in fame tanta eum invocantes. Quam aut m acerbius est Sanctioribus,
hac Ambrosia privari i quippe quae prorter amoris vim majorem, ardentius eam appetant : quemadmodum abundantior calor nativus, famem naturalem exacuit.
Nonne cum prodigo filio conqueri meiarito queunt. & in hunc eumdem cum ipso modum ingemistere t quami mercenarii in domo Patris mei abundant panibus, in εν hic fame pereo i Quid enim vetat domum illam coelum interpretarit quid , V care multos coeli tum inseriorum merce narios, cum mercedis causa Deo funulati,
coelo jam potiantur t Hi ergo cinctiores, e piis manibus sc ingemiscant, non quod invidcant illi eorum sortem mentie divinae assidentium, cujus minister,&cibus, Deus est , sed quod suam plangant famem eorum intima depascentem. O quid utrique non darent, pro ea sedanda ρ Iudaei
quidem obsidionis suae sub Nabuchod
nosor tempore dederunt pretiosa quaeque pro eiso Thren. c. t. sed illi mille hujusinodi famis aerumnas simul cum mille mundorum jactura libentissime ferrent, ut cae testi illo cibo donarentur. 2Ergoo Lector. 5Ierusalem, o anima Christiana, quod monet Ieremias Thren. L. Consurge, Lauda in nocte, in principio vigiliarum , funde scut aquam cor tuum ante consseium vomani: leva ad eum maianis tuas pro anima parviviorum isorum , qui infecerunt in fame in capite omnium compitorum. Nam ejusmodi famelicis animis omnes Purgatorii anguli referti sunt i ros misericordia Christiana, ut parvulos filios habere ac pascere debet, ac proUterea nocte dieque pro iis fiune qua deficiunt , nec deficiunt, liberandis Deum precari. Et sane sibi quisque dictum putare debet, quod idem Vates Ierosolimis misera illa tempestate ab inrantibus dictum enarrat mice verbis, Mauibus suis dixerunt , ubi ea ιriticum , in vinum, eum docerent quase vulnerati in plateis civitatis. Imo quisque Ieremiae sensum imbibere deberet, dum sic plangit, desec eunt pra Iacrimis oculi mei, conturbata sunt viscera mea, susum es in terra iecur meum super contritione sua populi mei: Ecclesiae , inquam , patientis, quae militantis filia est, cum desceret pamuis lactens in plateis oppidi. Haec enim rumes, hac mors sine morte, omni miseratione dignissima est: Sed tam veheme tes animi miserantis assemis frustra exposcerem : neque his opus. Potius, o anima Christiana, maternum in pios manes sensum exprome cum Jobo sic de se testante cap. 3I. Si comedi bucceilam meam solus . in non comedit pupiω ex ea. Id enim simis ut cum pupillis egenisque escam communices in gratiam piorum manium, suum illis quoque cibum porriges. consilio Tobias senior auniori, Pa- 489. nem , ait, vinum tuam super δε- Ex Nispuituram Iusti construe, Er noli ιx eo mania Io. . ct ducare, bibere cum peccatoribuν cap. 4. Ubi alludit ad Hebraeorum morem, quiti Graecorum & Rom norum fuit, qui in suorum funeribus parentale convivium struebant: non quia animae cibo corporeo vesci de restaurari opus haberent, quod stulta antiquitas opinabatur : sed Vt amicorum , & pauperum, qui invitabantur. precibus aeque atque ista stipe, suorum animas poenis Purgatorii eximerent. Quare ab eo epulo funebri abesse vult peccatores , quippe quorum oratio apud Ucum parum, aut nihil esset valitura. Qiod pi
tatis genus hodieque Hispania laa: cte
186쪽
observat. Et refert in illud Tobiae Galpar num3uam ad redemptionem obligarer.
Sanctius vir vero sanctus, pii minam matrem suam illud usurpare solitam, idque de more gentis, ipso dic commemorationis defunctorum, ut & alia officia misericordiae in pios manes, quae cum in gratiam Hieronvmi fratris mariti obiisset, ipse illi
Cum ergo comperta sit lytri captiu rum obligatio, pariter comPertum est de- Restitit functos ab iis, qui facile postunt, rcdimen- defunctos. dos esse. Quis autem id non possi Ei ' vero & is qui eos attinet, illud exposcit. 5 quod mirum est, lytrum a se collcctum non dormienti, sed vigili, claraque in diei ac de suis promptum thcsauris, id est, cuia luce, post octo circiter ab obitu dies, laetus& alacer visendum se praebens, tam cclerem suam e lustralibus flammis liberationem acceptam ejus precibus retulit. Ergo&tu, o anima Christiana, escam paupcribus largire in gratiam defunctorum. Haec est enim sacra, & maxime probabilis magia, pauperes praesentes pascere, ut pii manes absentes nutriantur, multo efficacior,&certior illa profana, ac vere diabolica, quam spurii quidam medici tradunt, jacti tantes ungvcntum sympathicum vel armamun sanguini aut thoraci hominis laesi admotum, polle hominem absentcna sanare : aut scalpellum alterius imagini infixum possc ipsummet homincm laedere. Haec enim, S Qusmodi, si quando accidant , daemonis Ope accidunt, quam Deus infinitis modis potest infirmare. At cibus aliaue et cerno syna rite cgcntibus Collata procul dubio defunctos alit, vel spe Numillum satisfactionum suarum cuique mortalium expositum esse voluit, idque a
nobis tantummodo exigit, ut accipiamus,
.ac defunctis assignemus. inod ii illum, qui pecuniam sibi ad quaestum ficiendum
traditam desidem atque otiosim rcliqucrat, in carcerem detrusit, atque in tenebras exteriores, ubi est seius , in stridor
dentium , quid eo faciendum arbitr. imur,
qui lytrum Purgatorii sibi concreditum per desidiam captivis redimendis non im
penderit φ Nam prior ille quidem sibi
dumtaxat, ac domino nocuerat: hic vero ctiam miserrimis manibus, quos cum posset ac deberet liberarce flammeo carcere, cunctatur. Quam satius piorum hominum misericordiam imitarctur in rcdimendis hu)us vitae captivis, quorum calamitas ad purgandarum aerumnas animarum nullacst, ficquentcr exhibitam lc crte R. P. Vinccntius Carata , Soe. 49α minis celerius intuendi, vel ipso Numinis JEsu luptimus G cneralis, ac sui feculi tu Exempimuintuitu, in quo corum esca, seu beatitudo, incn, praeclarum hujus gencris exemplum, qua laticntur , consistit, juxta illud Prophetae Regii Ps. I 6. SaIlabor cum apparuerit gloria tua.
QUARTu M misericoidiae 'corporalis
opus est redemptio captivorum, judicatum a Christo Matth. 11. Clim Iustis
in supremo judicio ait, in carcere eram, συemfus ad me. Quibus verbis non sola captivorum aditio significatur nam detortor cos adit) sed misericordiae conjun- cta : neque lola visitatio verbis benevolis contenta ; sed efficax, & sinccra Juvandi, atque adeo redimendi captivos voluntas pariterque abdicationis commodorum suorum rarum facinus edidit. Quondam enim aede nostra Neapolitana flammis cum ingenti jactura deformata, cum sibi a Prorege copia certi alicujus rci c carcere eximendi facta ellet, unde non minus quater mille aureis colligi ad Gus rcparatio nem posset', grates quidem egit pro tam munifica liumanitate ; sed de exemptione nihil ultra non modo locutus, sed nec sibi in mentcm ventro passus est; donec Proo rcge Circumcisionis Dominicae festa luceae dum illam ingrcsso , ultroque menti iacm condonationis illius ingerente , Vincentius , Ibndo, ait, Excessentia tua. aliquem reum mihi donare dignatur , hune innuitur; cmus cum neglectus supplicio, pauperrimum nominabat, cujus cap-
aeterno damnetur, constat redemptionem
non consilii esse, sed praecepti: An vero juste,& cx culpi sua; an veris injuste, &citra culpam quis carcere claudatur,parum laborat, aut caritas, aut misericordia; alioqui enim numquam vel haec, vel illa ad redemptionem obligaret, quia ut plurimum constat captivos ob aliquam suam in Rempublicam noxam attineri , nec umquam nobis certum csse potest , non ob aliquam livitas familiae suae non maius incommodum , quam periculum creabat attoniti Lquc Ptorex tam heroica caritato, miserum codcm ipso die, aere alieno ac carcore iberum ei misit , laetissimum profecto, sed an
Vincentio redimente heliorem, incertum.
Haec igitur imitanda misericordia est, ita quidem ut commodi nostri ac satisfactionis respectu minus, quam studio lytri animarum porsolvendi dicamur. Alias in Deum culpam ita plecti, in dubio au- enim nobis,aliterque prospicere in promintem an obliger non obligor: ac Proindo tu erit, ut postmodum exponemus. Id. . saltem
187쪽
saltem studendum sedulo, ne Contra inus cordiae ac Christi legem, Christisattia sectiones, quas in manu habemus, piis manibus parum utiles esse patiamur : Vae enim nobis, si eius sanguis, vel sic male effulus, ac .neglectus ad Deum de terra
A Cctnir enim ad horum miserias, a L non minima ex iis nuditas. quampis in gloriae caelestis privationem intclligo. Et enim gloria illa non uno in loco sacrorum Codicum vestis nominatur. Huic illa Apoc. 3. vicerit, sc vestieturos mentis albia , delibo eum de libro a. Et de viginti quatuor senioribus
C. q. refertur, supra ibronos, viginii qum tuον Iemores sedemes, circumamam vectimentis albis, O in tapitibus eorum corona
aurea. Eius igitur vestis privatio nuditas est, cuius duplex est malum. Nam ut vestis duplex est usus , nempe tegere quae natura occulit, & frigus arcere , ita gloria caelestis horrenda per se crimina quodammodo lcgit quatenus eorum plenistimam veniam demonstrat, & pudor cm omnino tolliti εἴ arcet insuper omne animae frigus: atque adeo ejus privatio. nuditasquc , &pudorem piorum manium, & frigus amoris designat. 4' Atqui pudor ille acerbissimus est, ut
vidimus , maxime cum non impio babile videatur cujusque noxas . sal cm praecipuas, universis , aut certu compluribus manibus csse per cistas. Cum enim consimilis cognitio non levis sit damnatorum poena toties a Varibus iactata, piis quoque manibus Cam tribucre , rarioni consentaneum est. Quomadmodum enim inter homines fieri assolet ut nemo publica poena plectatur,prilis quam Caus crimina praeconis voce divulgentur ad Iustitiae aut horamentum : ita docere videtur , ur tormentorum purgantium causae palam innotescant. Cum igitur pudor piorum manium ex privata noxarum notitia semper oculos mentis vulnerante , inter gravissimas poenas recciascatur, cx publica omnium cognitione qtiam erit intolerabilist Baias quidem c. 2O. gravissimam a Sthiopum ac u gyptiorum calamitatem vaticinari atque exprimete volcns, ambulavit nudus & dascalceatus in signum pudoris eorum: Sic enim, inquit , Misa-ὶii Rex Asbriorum captavιtatem in ira nigrationem AEthiopia , Iuvenum, O senum nudam, in discalceatam
manium squos AEgyptios propter mundi famotem, & AEthiopes propter noxarum atrorem dicere licet) in sua illa Purgatorii captivitate nudos apparere omnes omni, lbus , suorumque criminum turpitudinem ldiscoopertam esse. Quam durum illisa cidit, quod olim praedixit vates Ezechiel lc. 6. Judcis Dei nomine. Ecce go congre- l
mista es, in omnes , quas dilexisti , cum
universu, quos oderaF, e congregabo eorisper te uuinque, in nudabo ignominiam
tuam coram eis, vivibunt omnem tu
pitudinem tuam. Illi enim quos dilexerci& quibus olim dilecti fuere miseri manes. vel parentes ac cognati sunt eodem carcere detenti, quorum gratia peccaVerunt. vel etiam alii mundo olim dediti, & similium sui amatores; quos autem odero, d mones esse videntur. Qum igitur vellene Christi gratia . piisque operibus texisse illam nuditatem suam i quam vellent la- lbores suos, quos mundo demerendo multos gravesque insumpserunr, vestimento lgloriae comparando toros impendisse 1 Sed sera vota sunt. Dia eorum Isaia teste
cap. 19. nou erunt in minimentum , πeque operientur operibus suis: opera eorum, ρομνa inutilia. Ut enim paulo ante dixerat, telaae aranearum texuerunt amobrem neque illae valent frigus eorum ata re , inon, inquam, amorom beatificum eis in is dure , crius tamen inopia vehementer etiam premuntur: maxime cum stigus illud, ignem Purgatorii accendat, quemadmodum aqua modice in ecta ignem lithan- thracis vehementius accendit.
Ergo 5 anima Christiana, quod monet lIsaias c. 18. cum videris nudum, operι eum, in carnem tuam ne destexeris. Cum, inquam, animae tibi coluimiles tam infeliciter nudae sint, eas vestire ne cuncteris, ne pariter teipsum, quem non melior sors m net, desipicere videare. Vide ne sis ex emrum numcro, quos Dbus cap. 24. dix initus castigandos praenuntiat, qui nudos dimittunt homines, indumenta tostentes, sive ut vertunt Septuaginta, nudos mutios dormare
fecerunt He me ento: qui somnus st tum purgantium animarum, quas Ecclesia dormire dicit in somno pacis, designat ; homines, inquam, quib- non es operamentum infrigore; sive, ut fidem Septuaginta inte pretantur indumentum anima eorum a sui erunt. Qui enim non vestit nudum cum debet, vestem e visustulisse dicendus est. Vide iterum, ut te eorum misereat qui non hab/nter velamen , amplexamuri piari, id est ,-consauiguineos cons gientes,
188쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. LI 161
gientes, cos ad misericordiam ut moneant, pcr I utelarcs stos amplexari videntur, sed lapides csse, & cautium instis duros Expcriuntur; Vcstis porro tibi in ptomptu cit. Audi enim prophetam D
niclcna .. 4. Peccata tua, inquit, etiὸmo Inis redime, vel uti A rabicus vertit, inυolve, seu veri. Adeo ut syndoncm ea vox Arabica sonet: ut elecmosynam S vestem esse, & ad tegendum conferre intelligamus. Et vero authore etiam Chrysest mo eleemosyna vestis cst, quae non solum
nudos pauperes operit, scd cos ipsos qui' eam conferunt. Audi illum Hom. 8 . in Joan. Eleemona, inquit, ea vessis, quacum moriuo resurget. His vestib- fulgebunt , qui tune audient: Esurientem me vi distis, in dedissitis mihi manducare. Hainsignes facient, ha conspicuos, ba securos. Ita ipse: ex quo discere est, eadem ope &opera nudos Purgatorii inquilinos vestiri gloria posse,&ipsos, qui vestium,&opitulantur. Ergo iterum hortor, ac moneo,
ut quod Tobiae erat familiare . quod ipsi quoque impii Samaritae Judaeis captis ac nudis praestitorunt quod hodieque a plurimis in longe leviori faciliorique nuditato propense praestatur, nudis manibus ve-stcm praebe. Alioqui extat Regis Pro-plictae vcl imprecatio, vel ccria potius d nuntiatio poemae in hujusmodi avaros, &immisericordes , ut induant malediitionem scut vestimentum, & quod inde sequitur, flammco amictu,s tem in Purgatorio,
96. x T E NI O nunc ad penultimum opus Pii manes V misericordiae corporalis, vcibo, Col-pς et vcrsus praecedontis intellcctum, Miamino pio m-neb peregrinos adhuc esse,& hospitio a nobis excipi posse, & debere.
Licci cnim non nesciam illos teriminum viae meritoriae, & quaestuosae attigisse : tamen exploratum est nondum Patriam tenere, nondum obtinere ac possidere Doum ; atque adeo adhuc peregrinos esse. Sic cnim argumcntatur Paulus 2. Corinth.
s. Teregrinamur a Domino. Per fiam enim ambulamus non per speciem si dicat per fidem ambulamus, & non per speciem, seu per spcciei ac faciei diν inaevisionem ; igitur pcregrinamur , & Muidem a Domino. Itaquc Apostolo autho- Te, Patria nostra, Dominus; & patri e imtroitus, Visio beatifica. Cur ita Z si quidem adagium illud attendamus: patria ubi est bcire t satis liquet optime Coelitibus cum Deo, &in Deo esse. Verum p
rria proprie est ager aut oppidum', unde orti sumus. Deusnc oppicium 8 An ex Dco orti sumus mirmo Dcus oppidum , & frequciatissimum. 24am in eo Divi omnes, Δ Sancti mortalcs degunt, tit
ari rm sumn ex Ercent , artem , inquam,
. Cognoscendi illum, mandique. oppidum est clausum improbis, patens insontibus,divcs de opulcntum mercibus omnis g ncris , nec quidquam ad vitam pertinens, aut ad vitae commoda potest in eo desiderari. Et nos,& pii manes cx co oppido orti sumus, juxta illud Joannis c. I. de Justis: ex 'Deo nati sunt. Nam ex eo, & in eo Vitam, non naturalem modo, sed & supernaturalem sortiti sumus t quod enim
jactum est in ipse vita erat, quatenus in idaeis divinis incrat. Igitur clim ad Deum
per visionem beatificam nondum rudi rint pii manes, peregrinantur,& ctim primum redierint, per eamdem in ipseminet intimo intrabunt, ibique degent, adeo non tantum patria illorum, sed & domus paterna , Iacus est.
Cum igitur pcrcgrini hospitIo cxcipiendi tint, & illi aliquo sunt excipiendi. Nec enim objicias miscros Purgatorio claudi, ncc alio divertere posse. Limum enim deduci inde in patriam, atque in paternam domum induci a nobis postulat. atque adeo debent. Dcinde si quod a Mhuc impedimcntum viae caelestis illis sit- pcrcst, interea dum tollitur, cxcipi in domum nostram, ac rclevari possunt. nequci
opus est ut migrent Purgatorio, quodquC, non paucis obtigit, apud nos purgentur, ut idem criminis locus sit Si poenae. Aliud illis hospitium , & alia ratione illis paratum volo. Age visceribus illos nostris,&cordis medio excipiamus. Illa misericor diar scdes, hoc amoris palatium est; proin-dcque miseri in illis, amici in hoc sunt collocandi; utrum qu C enim nomen piis manibus convenit. Ita misericordia lavabit hospitibus illis pedes afici tuum,& vulnera curabit sauciis., infundens illis otium vinum, exemplo pii illius Samaritani. Amor autem quo ferventior , co magis aestum illorum temperabit. Ignis enim ille Purgatoriae flammae ac calori natura ad-vcrsatur. Neque desuot utrique vituli, quos Abrahami imitatione, dum Angelos, aliosque de more in tabernaculum suum cxcipiebat, in geniales epulas advenis mactent, Nam vituli labiorum confitentium
nomini vomini, semper illis in promptu sunt. Et illos vitulos appetunt hospitcsisti, illis lubenter vescuntur, neque lectus ad quietem dc erit. Spes nempe aderit accelerandae liberationis, in qua spe Da-
189쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. II 36
manium sepulchrum, & magnificum , &locuples inveniendum est. Neque verbest, cur diu quaeratur. En ccce cor suum exponit Christus, animarum Redemptor, idemque Custos. Huic ergo alte infodiendae illae, huic inhumandae, huic , inquam, Commendandae. Est enim cor illud, illud sepulchrum magnificentissimum juxta &α opulentissimum ; quippe in eo latent omnes thesauri sapientia Est etiam myrrha prima, & aliis refertum aromatis. Est & pyramidale, versus cc
Iam tendens, ut animas coelo inserat. Si manum moves ad sepeliendum, suam ad
hibebit Deus, qui carissimas sibi & ipse illic locare gaudebit, ubi & olim Moysen sepelivit. Tu quoque sepeliendo naeniam
canta, & funebri laudatione, seu orationecam prosequere; ego tumulo titulum hunc inscribo.
Hic iacent In corde dimini Donsi, S OU:Vbi melim Pnuntur tamen Mul 's antibuι flammis a vita sordes Salva-
ιoris aquis cum gaudio eluere neglexerunt.
issi etiam coelo exulant Regina
coeli: Moritura se mori posent,
Qua tamen sola vivunt. Vuid miserabilius P
Tu ergo, o Viator, bene illis pro
Sponso solatium paries re quie
sol. Interea humationi tam finctae, tam ex- Πω inbua petitae totus insiste: Sic tu in corde. I E s u t,ni a P vives, & vives ipsius spiritu ac vita. Et Tobias etiam proposita morte ab ossicio sepeliendi mortuos non desistebat: s relicto prandio, missisque caeteris, eos quaeritabat: Si Romae celebris est Sodestitas Pietatis ; quae quos per urbem defianctos, aut Tiberi mersios comperit , iacto loco condi curat , non sine honestis exeaquiis: adeo ut nec imbres hyberiit, nec aestivi calores, pium institutum fimus prosequendi, vel in minimo remorentur: Si Bethliniae in Arthesa, itemque Benuriaci, pago juxta Bethuniam, Sodales charitatis sic enim vocanturi etiam peste Confectos ex instituto sepulturae mandam: temetipsiam testor, quisquis haec legis, an fas est nostros hosce mortuos tam facili, tamq; amabili sepultura privaret non est profecth. Ergo huic sancto pietatis ossicio Vacemus, Christo , inquam , commendemus pios mari S ex animo, nec semel, nec bis, sed quotidie . sed saepius per diem, perque n ctem , dum expergiscimur, memores utique quietis nostrae, ac illorum,& discriminis iccti utrorumque, cos in Christi visce-ceribus voto ac prece collocare stude mus , Et erit siepulchrum eorum non gloriosum modo, sed&illis aucundissimum.
PosτREMo quemadmodum pararanesis ad caritatem in pios manes, sic Misae,mὸ etiam haec ad miserationem illorum non quod Chia patum confirmatur ex eo, quod Christus sis iam ea ubi facta iaciendaque asserat, quae pau- V MN Aperum gratia facta fuerint. Extat enim illius hoc effatum maximi ponderis tkMduni ex bis minimis meM fecistis, mihi scistu . Adco ut si quod ex univcissmisericordiae operibus, miseris ac pauperibus reddatur, aut non reddatur, Christo reddatur, aut non reddatur. Quam rem sortiter, ut solet, Salvimus urget l. . ad Eccl. Cath : Omnis enim, inquit, egemo-
ita sint, quid ais, d homo, qui Christianum
D 6s dicis, cὰm Christum egere videas, facultates tuas m quibuscumque non india gentibus derelinquas λ Christus pauper est. tu opes divitum cumulas t, ctristi ν esurit. tu delicias a uentibus paras; Christus
etiam aquam sibi deess queritur, se aieapotheca ebriosorum vino replantur a serio Rus rerum omnium egestate conficitur, in is te luxuriosis copiae congregamur; ctristia tibi, e ' pro muneribur a te datis, praemiis sempiterna promittit, in tu nihil praestrituris euncta largiris , Chri s tibi pro bonis bona immortalia , E ' pro malis malaaterna proponit, e tu nee bonis caIstoria f/cteris, nec malis per/nnib- commo X ab veris.
190쪽
mem . Et credere te Domino tuo dicis , euIuν nec remunerationem desider- . nec iracundiam conIrentiscis Non credis igitur , sicut, iam dixim- libro superiore , non credis. Haec Salvianus, quae illustrare licet, tum ex S. Martyrii egregio facto, ut cum leprosum offendisset in via, eumque in liuoieros sustulisset, postmodum Christum esse comperit 3 tum ex S. Greg tii Pontificis Maximi pietate , quae Christum hospitio pauperis habitu excepit ;'m ex aliis plurimis ejusinodi. in quibus idem Redemptor persenam egentium induit in stipe corroganda accipiendaque, ut sibi praestari ostenderet, quod iis ex misericordia praestatur & quod iis non praestatur, sibi non praestari. Atque ex his, aliisque iactenus dictis tandem concludo, cum nemo sit ex Christianis hominibus, qui si eumdem Redemptorem in flammis
purigantibus lacentem, atque adebeo. quo diximus, modo, captivum, stientem, fa- mentem, nudum , peregrinum , insepultum videret , non sibi omnino necessa rium ducerer, illum omni, qua posset opo. Iiberare , neminem quoque esto debere,
qui sbi non censeat necessum esse pios manes iisdem malis Conflictatos cosolari,& primo quoque tempore flammis exi.
ARTICULUS IV .Piis mansim ex pietate
CUM Oficia caritatis ac miserico diae in pios manes thactenus descripserimus , consequitur, ut ea , quae pietas exigit, pariter exponamus. Interest enim inter hanc,& misericordiam, quod misericordia sit virtus annexa caritati ; pictas autem Iustitiae. Est enim pietas ea virtus, per quam parentibus debitum ex beneficiis ad esse, ut aiunt, nostrum pertinentibus, reddimus. Ex qua definitione, patet primum, eam quoque a Justitia distingui, quae non debitum ex beneficio, sed ex contractu . & aliis ejusinodi nominibus spectat. Patet deinde, cur religionis actus etiam pietati assignentur a quippe quod ipse Deus, quem religio spectat, primum sit & excellentissimum nostri esse principium, variisque beneficiis illud conservet. Patet praeterea, cum ii, qui nobis praesunt . iidem prosnt, ut bene nobis si, atque
ut boni simus, parentum nomine hic accis piendos esse. Et vero Naamanum famuli tui, & Eliam , ac Eliisum Prophetae iis subjem. patres nuncupabant. Denique patet eodem parentum nomine intelligi posse ac debere patriam , quae utique s vit parentes, item sanguine junctos, ac cives , quoniam hi quoque vel spectant, vel nonnihil conferunt ad nostrum esse,qus que conservationem , sive quia consui-guinei ex iisdem parentibus orti sunt, sive quia civibus communis quaedam sollicitudo inest se mutuo tuendi.. Et quoniam liberis quoque incumbit similis cura conservationis parentum, itemque conjugi
bus mutuae tuitionis, cum una cam
snt, ad eos quoque pietas pertinet, Mus que vinculum. Quamobrem de filiorum primum obligatione , tum de parentum, ac postremo de conjugum consimili pi tate crit dicendum.
Liberos piis parentum manibuι 'auxaltari oportet.
.d is in re Theotis SI Theologos consulam super obliga- so .
uons ietatis erga parentes vita fun- Defunctiscios, rarissimus est, qui de hac, utcumque necessaria sesutarique quaestione, vel ver-- unico agat, quantum attinet ad eorum
subsidium. De funere, de sepultura, de Inominibus parentum expungendis, delegatis testamento relictis, diserte plerique omnes, de juvandis eorum animis altum ubique silentium. Unus mihi occurrit AZor , egregius ille quidem author . qui binas super ea re quaeuiunculas proponit: quas ego hic attexo. Quan it igitur ille
Tom. 2. lib. 2. C. q. 8. hunc in modum:
Miudnam is at fuluparentibuν praesenti vita functu praHare , in restondet quadruplex pietatis ossicium a filιο eis esse impertiendum . Primum Ais ν deber parem tum funus cohonestare , eorum corporaiosa ac debita sepuItura mandare. DeIm
de pro more Gisiano debet preces sincrificia pro illo osserenda curare. Praterea as ahenum, quod conιraxerunt, solvere. Postremὸ legata parentum testamento relicta implere. Tum citat Antoninum,
Navareum suis locis in quibur nihilrepori de precibuν ae sacrificiis. Exinde quarii, an Aius iure pietatis cogatur bonorum suorum