장음표시 사용
51쪽
attinentur, ut non modb ex illa, sed neque Esuo loco exire queant. Causa utrius que assixionis est varia. Nam AEgyptios quidem pavor ingcns, quem tenebrae homtibiles E densissimis nebulis, de aere spississimo coortae, omnique lumini, etiam Solis, ignisque, impenetrabiles incutiebant, quasi catena vinctos tenebant. QVppe ex tam dcnsis tenebris suspicabantur mundi ordincm ycrversum, & ubique pericula, praecipitiaque latere, monstris praesertim, ac specuis sese undique ostentantibus. At pios manes aliud catenae genus omni motu prohibcr. Nimirum intelligunt ita 1 ustissimum Iudicem in suarum noxarum poenam statuisse, ut in ergast lo illo , praeci seque in assignata sibi illius Parte immotae maneant. id enim simile vero, ut colligi potest ex eo Christi imperio : Ligatis manibus, ac ped/bus eius m/rtite eum in tenebras exteriores. Haec enim colligatio, denegationem omnis semovendi facultatis fatis indicat. Nec rcfert, quod de improbis manibus potissimum intelligatur; est enim hac in re .pioitum parratio, ut poenas quique suas suo loco, atque adeo magis, minusve molesto, pct- solvant. superiori scilicet, vel inseriori. Et haec voluntas illis cit fatis, citra omne imperium novum, subtractionemque Concutius divini ad motum necessarii: propterea quod piissimae illae mentes, contra voluhtatem Dei tendere nec possunt,propter stataim peccandi nescium, nec volunt, propter voluntatis suae summam cum divuna consensionem.
Caeterum Qusmodi sunt illae angustiae,nt nullis aliis quorumlibet captivomm c de re videantur. Nam quaelibet aliae, quae-hbct, inquam, Custodiae, vinculaque laxari vi quadam, attrit uve possunt: purgat riae non possunt. Deinde aristiores sunt carceribus quibusvis, aut Caucis, aut etiam vinculis. Nam carcerum quidem laxitas aliqua esse solet. Caveae autem illae ccl - bres, sive in quam Valerianus Imperator a Persarum Rege consectus cst, educendus quoties illi Caesaris tergo, velut scabello ad scandendum equum uti lubebat: sive in quam Baraietes detrusius, per totam Syriam a Tambcriane circumduinas est, sive in quam Sedecias Judaeorum Rex oculis orbatus compactius est, rituque serae tractus Babylonem: illae, inquam, & similes se
reae caveae non siccos arctabant, quin compora movere pollent ν &, ut non possent, ramen iis identidciti educebantur. At pii manes loco sic affixi sunt, ut eum nequeant ullo modo mutare, aut se magis, minuis Cextendere. Quare eadem Iudicis volumias cos certo spatio adstringentis quibus libet vinculis arctius continet. Quam vero iis probrosiae sint istae angm 81 stiae, ex eo liquet, quδd, ut diximus, cum probros
movendi facultas vitam naturae sponte con- ita, acper sequatur, motusve vitae sit argumentum, M.tem.
multati impotentia se movendi ob vitae a teactae noxas, est ob easdem haberi motu vitaque indignas. Idque patet in capitalium criminum rcis, qui etsi eo carceris Ioco positi sint, unde nequeunt evadere, tamcn ad infamiam manicis quoque set-rcis. ac compedibus gravantur, quasi mortem commeriti. certe deJosepho sic Ptopheta Regius: Humiliaverunt. ait, να compedibus pedes eius, ferram pertransht, animam eius, id est, animum minore con
fiat. Sed esto nihil inde infamiae animis aspergatur, quam durum illis est sic adstringi 1 Nam si feris intoleranda sunt vincula propicr vagandi Cupiditat Cm innatam, & consuetudinem libertatis: si avisculae ipsae caveis contineri vix queunt, semperque aspirant, iubsiliuntque ad liberum volataim; major certe piis manibus inest proclivitas ad libere exspatiandum rquia, & plus agilitatis inesse oportet, quam avibus, & plus ad libertatem propensionis, quam vel iisdem, vel belluis. Quod si etiam puellari, etiam semimortito corpori , intolerabile est diu eodem situ, etiam mollissimo in lecto jacere , sit facinorosus ille unicam noctem, S. Liduinae consilio,
immotus in strato linere vix potuit, indeque tartari aestimans poenas, ad meliora se convertit: quale & quam asipetum futurum est animis excitatillimis, ac celerrimis. coeloque natis , ac libertati, eodem loco
diutissime detineri, ac motu prohiberi profecto non existimo, quemquam esse, qui gravissimis, acerrimisque morbis conflictari non mallet, quam ia mense mi aut
hebdomadem cogi manus, ac caeteran Em bra omni motu abstinere: di sunt qui mortem eo tormento leviorem putent; quanto
igitur supplicio erit piis manibus uni loco illigari, ut omnino sic movere nequeanζ. Adde singulis animis de complurium luna tentia plus inc o spatii manere, quam totus orbis terrarum occupet. Ex quo efficitur molestissimum iis esse,in exiguum custodiae lustralisorbiculum, anguluinqu compingi. Imo, re gravissimum futurum, etsi tota custodia vagari possient: quoniam ipsa tota praec estis Regni, qubtendunr, immensitate, minor longe , quam pui ctus est. Quamobrem moveat te, o Christiane Lector, ta duri per se carc cris accibitas ad inctas ad piorum manium solatium, ac liberationem. tu ericor- Cum
52쪽
Patrocinium Defunctorum. LVI. as
Cum enim, & illius altitudo,&tenebrae,& arctitudo etiam pectora ad commiserationem eorum flectere possint, ac debeant singula, quanto promptius, se tiusque universa. Certe dum catenae Neapolim adventant sic reos insignes vocurant. qui ex toto Neapolitano Regno
vincti Neapolim mittuntur ὶ id intalicis spectaculi plerosque commovet admisericordiam in nefarios Iicet, & profligatae vitae
h. Et R. P. Vincentius Carata Societatis I E S U , vir sanctimonia pariter , ac g ne re perillustri, cum nobilium Equitum Sodalitio D. Virgini sacro, praelata Cruce,
ευε -- cantandas inter Litanias, dux. & princeps agminis obviam miseris ex affectu misera. tionis ibat, deductisque in grandiorem Vicarii aulam, pedesque lotis opiparae Inenis demum accumbciuibuscum iisdem Equitibus famulabatur , tum apposita ad
poenarum carcerisque patientiam orati
firmabat. Denique aliqua stipe donabat. Quid Iosephum Patriacham e cistema, Ieremiam Vatem e luto, ubi solo capite
extabat; Sedeciam e carcere Babilonio h stium ipsorum commiseratione eductos loquar An par est parentes, fratres, atque amicos in horrido illo Purgatorii carcere non modo deseri, sed& omni ope a nobis destitui An non carceremi ac vincula meretur, qui spretis, naturae, amicitiaeque vinculis. suos e tam infelici
custodia, quod facile potest, non asserit Ergo Christiani preces, stipem ac liacificia
cumulate : vel funes sunt, vel lytrum. queis captivos vestros vindicetis: os tam optatis benevoletiae uinculis cos devinciter vobis aeternum obstricti manebunt: tam pretioso 5: necessario lytro redimite , vestri semper et unt, etiam cum in coelo regnabunt. Denique quo licet pacto illos tam molesto Carcere liberate, caelestia pa- Licia vobis reserabunt.
siluam horridvis D piis manibus carcer laseratis , s orco fit continuus. .
loca orco contigua sertasse, certe quidem non esse continua: res tamen in ancipiti esse non desinit; praesertim cum contraria sententia autnorem Iaiace Divum Diomam, ejusque asseclas permultos numeret. mobrem tamquam probabilis, & forsitan vera, non leve pondus addit animarum aerumnis. Igitur ea posita, tria nobis expendenda, locus, ..cietas, & daemonum hominumque damnatorum in Deum maledicta, quatenus pios manes inligunt.
Locus profectb ejusinodi nimium
quantum eos cruciet , necesse est. Cum
enim coeli sint candidati, & decreti cives, neque eo jur excidere ullo modo possint, fieri nequit, quin acerbissimum illis sit in orci faucibus collocari. Quid enim hoc aliud, quam eodem ergastulo, quo timis duinae Maiestatis extremis suppliciis torquentur, concludi , atque adcb Numinis amicos, sponsas, ac filios in inviso hostium ipsius immortalium carcere attineri Si pater quispiam moratum alioqui, generosumque filium, leves ob culpas extrahi e domoatema, &a lictoribus trahijuberet ad pulicum praedonum carcerem ; quis esset id tormenti genus dedecorosum illi, atque acerbum i Si virgo nobilis ac pudica ob ostensium leviter sponsum juberetur abs eo trudi in sagarum incendio aludicatarum ergastulum : quam hoc illi foret pudendum i Quid haecmemoro nam si amicus ab amico non graviter laesus in judicium eum vocaret, durissimum ac intolerabile esset illud probrum, non modo si compingi vellet in carcerem; quam durum esse oportet piis animis, filiis, inquam, acs, n-ss, di quidem Deo amicissimis in daemo num carcerem ablesari Certe quantum praestat, filii, sponsae, atque amici Numinis dignitas , filiis, sponsis, atque amicis hominum , & quanto acerbior est erebi
carcer carceribus hujus vitae, tantδ gravi
rem esse hoc in genere necesse est, piorum manium dolorem hinc perceptum, dolore filiarum, ac sponsatum mortalium: maxime , cum in unicam animam, triplex ista dignitas cadat, amici, filii, ac sponse Dei. , Itaque nullum in terris dedecus par illi e cogitari potest. At parum hoc. Siqui- idem haud scio an damnatorum hujus generis probrum nonnulla talem ratione non vincat. Nam hi sine coelo indignissimi sunt, mancipia sunt, Orci vissimae sunt,
clim igitur orco mancipantur, cum remo
tissimo a coeli regia loco tenentur, cita in hostium Numinis barathrum detruduntur, parum, aut nihil probri illis accedit. Verum animis coelum commeritis, atque Dei filiis, ac haeredibus eodem deturba, velute coelo, qub caritas, & gratia divina eas vocabat, id vero probrum omnium maximum esse censordum est. Rumobrem cum innumerae, longissimaeque lites, cum etiam plurimaduella, bellaque setapiantur pro tuenda loci dignitate, cumead iisci non paucis morte Qerius sit: cogitateo Christianii quam dolendum sit uinctis
53쪽
manibus ad tam vila pudendumque nebulonum ergastulum amandatos csse. 31. daemonum, ac damnat 'νωβ- rum cum animis societate dicam etsi enim mi . sine imperio divino, cui reluistisi nequeant damnati. nolint pii manes uansmeam, non possint cx orco adorci fiuces, neque contra ex fiucibus ad illius interiora tamen loci continuitas , di unum carcerem, dccommorantiumconsonium, &societatemessicit. Quam autem haec piis manibus inviti, pudendaque esse debeat, manifestum est, parum exjustissimo eorum odio in daemonexuiominesque damnatos quippe Dei, suosque hostes) partim ex horum rabie plusquam caninain pios manes,quippe Numinis, quod execrantur, imagines& amicos. Si enimmortalibus non dum sanctis, Deique amantibus gravisimum inest odium in cacodaemones, ac damnatos, adcb ut vel eorum nomen pucturamove exhorreant, quantum erit pi nam manium in eosdem odium, qui uecognitione multum praestant mortalibus, sic&amore. Rursus si daemonum inmortales rabies omnem intelligentiae nostrae captum superat, quanta erit inpios manes,
eam, Ee de salute sua securi sint, acce tide Numinis in se amicitia, de ejus laudes aeternum celebraturi; denique tantum non beatit Nimirum quemadmodum odium Dei, sens de origo est diabolici in homines odii, itaqubamplius bonorum divinorum illi possidenr, quove certius ea simi pos sessuri tota retro me tate, eo ardentiore invidia diaboli, unaque homines damnati illos insectantur, nam utrorumque eadem hic ratio est. 8s. Atqui satis hic nota est erudelis iiii Erassium doles. Notum est Romulum Urbis p ἀ-- rentem a Senatu , quem ipsemet in am- plissimo pradu collocarat, ditissime lac ratum esse. Pervulgatum est Amanum Amalecitem, MardochatiIudaei odio, edictum Artaxeris, apud quem plurimum p
Ierat, procurasse, quo roraIudaeorum gens intem Ioneexscindijubebatur. Refert quoque Bodinus, quemdam Mediolane V 4 rite cni horribile facinus excogitasse, etenim ino. inimicum premens, pugione tauribus asmoto , eum se iugulaturum minitatus est, ni Deo renunciaret: renuntiavit. tum re
nunciare jussit ex animo i & infelix, is gratiae, paruit, neque id sitis, eandem renunciationem saepius iterare compulit, ac demum eo jugulato, sibi gratulatus esti pius, ac pondus de corpore, anim uemimici se vindictam sumpsisse. Quare
daemones multo graviore odio animas h
beant, quis dubitet quin ditis, &i te-cationibus eas infestent, quin disperire secum pervelim, quin Deum maledictist cellant, quia eas a flaudibus suis, acm chinationibus integras . syncerasoue pra stiterit Has igitur diras, has in Deum illatas contumelias, id atrocillimum damnatorum in 1e odium, cum claris E intueantur animae, quam inunaniter, vel in
de torquenturl 'uam graviter Mere perditos illos Mores sui, ac Numini si quam acerbe ferunt eadem se cum illis custodia constrictos esse. Sed caput est hoc in genere, atrocissi-
msimque piorum manium tormentum, prae quo taetera joci instar dici possunt, in- ώ--. . randam scelerum, qua orcus evomit, col- νum H luviem coram spectare,atqueauribus mentis diras omnes percipere. Constat id pronunciatum ex Sanctorum sensis, ac tisis. Nam divo quidem Ignatio SocietatisJESU Conditori, averni poenas contemplanti nihil in illis intolerabilius visum est, quam damnatorum impia in Deum dosta inauditire. Maria veris de Victoria spectatissimae virtutis stamina, Coelestinarum Institutrix, cum flagitia perditissimi hominis narra tem audiret, rustinuit illa quidem tantisperiat cum de ejusdem in uriis in Sanctissimam Eucharistiam dicere coepisset, vixquatuor, aut quinque verbis aper ea re auditis, tum ipsa suspirare ex alto, tum se huc, de illuc
Vmere, tumnon se comi re, quin foro rem in ea narratione pergere prohiberet. hisee verbis: priamor π adsisse, tum identidem se exclamare medullitus: Demm meum tam
Maumadia n fuisse a Quid sensisset,
dixissetve, si Orci in dedicta in Deum immenso graviora audire illi contigisset Sed mirum minime est hunc Sanct nam hominum fuisse sensium. Christius a in Olivetico nodum ex tristitia ingenti rem Ms uiguinem ubertim ex toto corpore pluit, cMMnon sic ex cruciatuum sibi subeundorum contemplatione afflictus ibit, quamex iis, quae praenover sceleribus improbissimae, ingratissimaeque matagentis, JuScam si erat cruciandus. Ratioest, quia culpa omnis , cum iniuria in Deum sit, comsequenter malum sit ejusillam Dei. Nemo autem ignorat illius quantulumcumque malum, propterea quod Numen infinitae Majestatis , ac bonitatis sit, majus esse quantiscumque rei creatae malo,atque eo quantacumque pinna, de quod ei cons
quens est, minimam noxam, minimamque Numinis injuriam, maximis, vel Orci pinnis pluris aestimandam esse. Christus ergo cum id pemosset, minimumdelictum siti omnibus cruciatibus pluris ficuebat,
54쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. I et 7
& cum tanta crimina ingratissimorum hominum futura praevideret, scilicet longe majorcm cx iis dolorem, tristitiisive concepit , quam ex notitia instantium sibi tor
' Atqui piae mortuorum animae,. &judi- Exponitur cio, & voluntate cum Christo, sponse suo θυηt maxime consentiunt. Maximi itaque du-b- δε-r damnatorum contumelias, dira quo in Deum, ac Superos, easque molestissime, egerrimeque serunt. Et quidem mea sententia, Sanctorum mortalium horror,
dolorque hujus generis, nullus est ad dolorem illarum. Siquidem si doloris mortalium seges, ac materia spectetur, vel haec praesens est, vel absens: At scelera, m ledictaque in Superos, quibus Sancti intem sunt, paucissima sunt; igitur & dolor ex illis rarus, & exiguus sit, necesse est. Sin autem abest ea materia, seloque auditu, aut cogitatione percipitur, compertum est malum absens, etsi gravissimum, parum
ferire mentem, nec magis assicere volun-' talem. Et ita evenit piis hominibus,averni diras, de contumelias in Deum contemplantibus. Prorsus autem alia est ratio animarum lustrali custodia detentarum. Nam eas illic vindex Numinis justitia collocavit, ut aspectu extremae calamitatis dolorem participarent. Intuenturigitvtpcnitus mentes, percipiuntque scnsa
num, hominumque damatorum, videnti acerrimum eorum dolorem, perspectam habent desperationem, execrationemque Numinis, imprecationes infandasaudiunt,
denique haud scio, an quidquam in orco fiat ad vindictam reorum, ac perduellium, quod eas lateat. & quod inde consequitiat. conscias existimo dirarum, hontumeli rumque prope omnium , quas dolor illis
so. -e cum in iis diris stum sit ingens
Graxioir Dei malum utpote, quia ingens ejus in-.η- ραηλ juria) &piissimaeanimae magnitudinem illius, atrocitalcmque perVideant, nullatenus ambigendum superest, quin acerbissimum dolorem inde hauriant. Caeterum vestram hic potissimum opem , imploro, o mortales t non equidcm, ut Diletur Danielem quempiam e Leonum semelico ' η --riim lacu tollatis: quamquam enim id calamitatis genus maximum est, tamen hoc, quod descripsimus liquet esse nullum. m .i. Non ut hominem ad bestias damnatum theatro educatis, licet enim nequissimi hostes infestissimi, aut plerumque homines perniciosi, & immanes, qui ob multiplicia crimina venia indigni erant, cum bestiis depugnare cogebantur: tamen neque id supplicii cum hoc piorum manium con ferri metetur, quemadmodum nec belluae
terrestres cum tartareis .ullo modo sunt Comparandae. Et tamen Rex Darius illacrimatus est, dum carum caput,& sen- stem Danielem Leonibus objectum revisit,& illa ad bestias damnatio mpritis inhumana Christianis visa est, & ab Honorio Imperatore psohibita. At supremus,&aequissimus Judex hanc ipsam ad stygias bestias damnationem, debitam vita functis poenam censitit, verum facili pretio redimendam. Nonne igitur Christiano pectore indignum est illud denegare 3 Est 1 ne, imb etiam inhumanum, ερ belluinum
dici potest. Quasi ergo non satis esset piis manibus ad stygias illas bestias esse
damnatos, nonnulli crudelitate quadam in bestias sese induunt, & ingrati animi ,
velutunguibus miseros parentum,aut Maecenatum manes dilaniant. Parcite ochristianis & potius eorum miseremini. Alioqui enim cavendum ne sicut illi, qui Daniesem in Leonum lacum demittendum curaverant, eo jam libero, ipsimet demis.s, ac statim devorati sunt: itavindex minis justitia in lacum illum Purgatorii alte demittat miserrimὶ torquendos.
55쪽
loco hactenus disputata sunt, vel revocari possint ad poenam dat Mai. vel ad poenam tensus: ut liquidum est consid rami. Caeterum etsi acerbissima, tamen praeludia sint dumtaxat ejus moeroras, qui nunc nobis propositus est: non tam ad dicendum, quam admirandum, dc deflendum. Etenim nisi experim, nemo capere animo potest, nedum exprimere verbis illam doloris immensitatem, quem exilium a beatissimo Numinis conspectu, aliaeque huic consequentes poenae fidelibus urartibus creare nataesent. Quas ut ordiane digeram, primum hoc capite de re
poratia visonis beatificaejactura, tum de amoris, ac gaudii beatifici privatione mde sequenti, de sempiter jactura ingemus gloriae pers ordiam secta, dinue mutitiplicis gratiae repudiatione, denique de piacato, et postremo de satisfictionis hac invitane eri, erit di Orendum. Adeste
igiturgenti, piorum maniumtutelares; ve-sa enitii agitur causa, dum cari morum vobis capitum ingens ex tanta Iactura m
raque dolor proponitur, quippe liberorum
aerumnae, matrum pectora aeque, aut m
ARΤICUL Us I. Animarum ingens tristiua exprimasione intuitus beatifici.
s1. ' RisTITIAE hujus quam expendi--mns x mus, duo sunt fontes praecipui: priotest praestantia rei, cu)usjaetiara fit; post cior. ejusdem desiderium. Ut igitur de priori prius agatur, statuendum principio, tamquam exploratum pios manes Numinis aspectu minime frui. Causa est in promptu. tum quia ideo carcere lustrali detinentur, quod ad intuendum Dommini expediti sint, quippe quod pro
noxis necdum fecerint rutis, atque adeo poenas adhuc dare debeant, quarum ρο-
tissima est divini illius conspectus privatio,
tum quia si Deum contuerentur, tam be ritudine potirentur, ae proinde omnis pc nae dolorisque forent expertes. Et illud est, quod Ioannes indicat Apocal. M. ubi de catisti erusalem agens: Non intrabit, ait, in istam aliquia coinquinatum, sive ut ex Graecis patet, aliquis coinquinatus. Id quod Isaias Vates sic expresserat: Populus
tu- osram iam. c. so. nimirum quod o ligatio adpoenam, etsi non nora, aut ma- , culavera sit, tamen onoxa nascitur, dumque perseverat, necdum censexur noxa
Prorsus abolita, propterea quod in eo sito pari u atque esse , quasi vivere videatur. Porro privatio visionis beatificae, cam rorumque visionem consequentium, cum statum tristitia inde exorta Theologis poena dam- ώ-ώ.ni dicitur, quodde damnum sit, s jaetiara,&in metiam infligatur, utque a poena
sensus, id est ab igne, aliisvejustitiae vis dicis , si qua sint, instrumentis distim
Prior ejus causa, retardatio possessori
. T TI s igitur constitutis , quaerimus, v. L 1 quantast vel adbreve tempus ja - Praestiariata visionis beatificae. Cui quaeuioni respondeo, tantam esse, quantum est bonum ex advelso possidere ipsum Deum. En -z ἄγverbclarus Numini sintuitus, persecta ejus possessio est. Qui sic ais. Nam si Primcipum, Regumque palatia intus, sotisque contempler, non continub ea possideo. Imb vero , si sapientes cousulas, verius, vel sic possidebis, quam Principes, vel ses ipsi quavis corporea ratione apprehemdendo, Disiligoo by
56쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. L 29
dendo, detinendoque. Quippe quod vusas, ac quaelibet cognitio, quaedam rei ob-jeeta spiritualis apprehensio sit, longeque penitius, nobiliusque illam sistat praese
rem, quam manus complexu sisti possit. Sed esto , res corporatae cognitione, praesertim imperfecta, non possideantur: alia est ratio spiritualium, alia Dei, qui cum nranibus apprehendi nequeat, sed sola comtione. & clara quidem cognitio, qualis est beatifica, illum ut in se est, menti exhibeat . atque adeo sistat praesentem ,
quid abesse potest, quin Dei dicatur pos
sinio 3 Accedit qubd rerum corporatarum intuitus, facultatem fruendi rebus visis, aut cognitis minime praebeat, quae tamen ficultas ad veram possessionem requiritur. At visio Dei eam omnino praestat. Nam beatus hoc ipse, quo illum clare intuetur,
eo frui, ac pro arbitrio delectari potest. Est ergo intuitus Dci, perfecta Musdem
adeptio, ae possessio2 ' .ss. Nec refert ad propositum celebris illa
Solane an Theologorum controversia, an in ea sola erim cum beatitudinis essentia sita sit , quod conten--με ηii t Angelicus Doctor cum suis asseclis. Etsi
enim Divo Bonaventurae contra S. Thomam tendenti Conccsserimus , amorem
gaudiumve ad beatitudinis essentiam pertinere . atque ad absolutam omnibus nu-' meris summi boni comprehensionem, ut illud visione apprehcndi, gaudio constringi, utroque iatiari animus possit: tamen visio Dei, amoris, ac gaudii radix, ac parcns cst, atquς adeo vel efficit ipsa pere Etam Dei possessionem, vel invehit, quod nobis impraesentiarum susscit. Ut itaque illam Numinis posses nemmidDem. eXpendamus, videndum porro qua licet, quidnam sit Dcus t Quae quidem perquis ardua quaestio est, solaque ipsi Deo pertractanda, cum se ipse solus omninis compre- hendere possit. Quare Clemens Alexandrinus strom. lib. 2. Deu quadam
es capiu , ac venatu discilis, semper recedens, atque a persequente se reinoven/. Verumtamen quia res exigit, ut de illo ducatur aliquid. & Theologia nonnullam Numinis notitiam praebet, dico Deum sic utcumque definiri posse, ut sit ensitanutum in omni genere entis, stupe stionis. Etenim hac definitione statuinu pri-
perurun mum existentia Dci necessaria. Si enim posset non existere , quae omnium perfe-etionum est fundamentum, existentia. Caduca, fluxaque foret. Quomodo igitur non imperseri r quomodo esset infinita. Deinde eadem definitione memitas divina constituitur. Nam si Deus coepisset
aliquando, etiam aliqumdo non fuisset. Item si finire posset, posset non esse; quae
summa impotentiaest. Cum vero quidquid Dei est, ut mens ejus, ac voluntas, bonitas, faelicitas, miseratio, justitia, denique decrcta omnia, singula, & universa
aliud non sint prout in iplo sunt, quam im se simplissimus Deus, constat ipsa quoque aeterna esse, atque adeo, & fuisse semper
eadem, tr esse, α fore ei ac, quod ei consequens est. vitam, ac voluptatem, faelicitatemque divinam totam simul esse, quaecumque fuit, aut est,aut sutura est. Quamobrem divina cluidem, quae sola vera est aetemitas, recte describitur. Intermina
bilis vitta tota ui,' perfecta posse Πα
Agnoscitur praeterea. sapientia Numinis inmensa, quam si expendere voles, intes-lige ipsum essentiam suam mente comprehendendo, cognoscere clarissime, distimctissimeque res omnes, quae ab ea condi
possint, quasque harum singulae efficere, aut recipere, im. quidquid quavis occasione, conditioneve posita essent effecturae, passuraeve, quidquid item tota retro me nitate, quibusvis momentis, locis adjun-
res revera facturae sint. In quo ipse quam
multiplex sit in mensitas, vide. Namhoc momento ob ci mihi :, admoverique pos sent infinita , quorum singula si admoverentur, novitativina illa mens, quid cogitarem , quid agitarem, quid hinc sequeretur, fieretve usque in immensum. Novit autem aeque distincte, atque si res unica jam nuncheret. Stabilit insuper eadem definitione amor Dei immensus, tum es.sentiae suae, divinarumque perserrarum, tum rerum ab ipsa procreatarum, quippe quae illius quaedam imagines sint, & ruatamenta , scintillaeve divinitatis. Ex quo amore manat misericordia in homines toties immensa, quot homines sunt, quot fuere, dg crunt: quiam um gratia Peus hominem induit. να-nitassivinae M jestatis abjemo est; mortem etiam subiit, quae immensa quoque misericordia est ;imo toties immensa sit necesse est, quot
momentis eorundem causa vitam thean-dticam vixit: quoniam ejus singula m mentaimmensi sunt pretii. Adde esse nunc toties item immensam misericordiam , quot noxis parcit, maxime mortiistis. D nique quoniam in infinitum procederet haec de infinito oratio, indidem conficitur potentiam ejusdem Numinis, Melitatem, veritatem, dominium , justitiam, faeli ratem, omnemdemumpersectionem esse pariter infinitam. Hoc est igitur Deum videre, me tatem, sapientiam, amorem, misericordiam, potentiam, uinctitatem, Veritarem, domi' creat in
57쪽
nium , justitiam, faelicitatem infinitam , omne deniquc persectionum genus revera possidere. Quod si minus mentis oculos feriat, quoniam infiniti ratio, ab ea corpori immersa, & phantasia administra ad
intelligendum utente . omniaque tamquam corpore, loco, magnitudine circumsciipta cognoscente, non satis percipi potest. Componamus, si lubet, Deum cum rcbus conditis, ut illius praestantiam melius aestimemus. Ase sume tibi libram,
ejus altera lance Deum solum,altera Deum: Cum omnibus rebus , quae sunt. qineve eL se possunt, mente colloca , & trutina et
Tum dic qua parte praeponderet. Qua
non solus est, inquis: at perperam. Nam Theologis Dcus cum rebus caeteris ab eo distinctis sumptus, non valet amplius ,
quam solus. id itat quia Deus omnem
perfectionem, atque omne bonum creatum, ac creabile ominenter in se complectitur, sive longe excellentiorimodo con- tinet. Si instes saltem res conditas addere
Deo aliquid ab eo distinctum, illudque per
se permaximum csse. Aio ego illud, quidquid est , ad Dciun non plus, quis pulvisculum esse ad mundi univcrritalcm: dc authorum laudo vatem Is iam Cap. 4 o. ita id pronuntiantem. Ecce genter, quassim
vel ut Haebraei: uasipulvis minutus Ha- . tera, quo scilicet statera minime movetur, Atque uistemus pri ri responsione, statim postea: Omnergenter, ait; quasi non t, Asunι coram eo, quis nihilum, e naaureputat Iunt ei. vel potius, ut rius vertit, plusquam nihilum sive minus nihilo. Causa est,' quod minus distet ens finitum a nihilo, licet distantiam illam infinitam dicas quis a Dco : quandoquidem ab hoc t ties infinito intervallo distat, quot sunt perfectiones divistae, quae numero infinitae lunt, uti & praestantia, de pretio.
roo. Q Ατis intelligis, Christiane, quid st
σηti Deum adipisci ac possidere. antiicitui illud aestimast Suarius disp. dinurg.
3M pus D , certe Theologica lance rem perpen dens tanti facit illam visionem, vel posse Lsonem per diecula spatium, ut omnium hujus vitae bonorum intcgram, diuturnamque possessionem illi posthabeat. Augustinus vero plus elim illi tribuit. Nam, tanta ea, inquit, pulchritudo, e r 1ucunditas lucis aserna , ut etiamsi non liceret amplias in ea manere, quam unius diei m ra , propter hoc solum, innumerabilas huius vita anni, pleni deliciis, circumsuem
ria temporalium bonorum, rem . meritisque contemnerentur: non enim falso , aut pra-οo assctu dictum ι', Melior es dies una iuatriis tuis super mistia. Ita ipse Tom. I. de lib. arb. l. 3. cap. r. s. Audis visionis beatificae usuram per dieculae spatium prinferendam possessioni bonorum hinus vitae 'omnium diuturnae , imo per innumeros dies continuatae Causam profero. Etsi enim visio illa non sit perfectissima NumInis intuitio , posscssove. haec enim cum objectae rei, seu essentiae divinae prorsus ad- aequetur, soli Deo competit, vocaturqu stricto vocabulo , comprehcnsio) tamcn Vera, germanάque Musdem essentiae, divinarumque persectionum , ac personarum intuitio , posscssioque est, nobiliorque, ac verior, quam poti essio opum, ac honorum, quae exterior est, cum haec sit vitalis, & intima. Item nobilior, ac verior, quam posscssio dcliciarum, ac voluptatum: quae quia sensibus maximc percipitur, materialis , atque indigna homine est, animumque afficit quidcm, sed lcviter, ac turpiter. Cum ergo beato Dei contuitu verius, ac nobilius adipiscamur Deum, quam opes, honores, deliciae mundi hujus possint possideri. insuper Deus in L
nitis partibus omnia esusmodi bona, non modo quae possidentur . sed quae condi, ac possideri possunt, exsuperci, consequitur beatam dieculae unius visionem longiLsimae eorum bonorum possessioni anteponendam esse. Quod spatium si a mundo condito extendamus ad illius excidium, sat scio non plus justo visionis beatificae excellentiae tribuendum. Imb opinor posse in dubium vocari, an momentum ejusdem visionis tanto illo spatio possessionis bonorum omnium temporalium non praestet,
quoniam visio multo superioris ordinis est. Et erunt, qui hac ipsa causa, vel aeternam
musmodi bonorum possessionem illi pomponant, quibus non illibcnterasiuntiar. Certe pulvisculi possessione, qualis, qualis est, facile in aeternum quis se abdicet, ut brevissimo temporc regnoaliquo potiatur. Quid tamen Rcgnum ad Deum Porro hinc colligitur visionis beatificae, ror. ves ad brevisiimam moram fiuendae causa, Quid pro ingentia, si opus foret, supplicia perseren- ea ferenda esse. Docci id Suarius de Purg. scct. 3.
hisce verbis: Tale ea istudbonum, scilicet Oisio , ut se opera noHra, vel afflictiones persespectentur, esset superabundans pra-mium istorum, es ad breve solum tempus
conceseretur , ergo ὸ contrario retardatio tanti
58쪽
Patrocinium Defunctorum. Lib. L 31
rantibori, in privatio eius, liuitem ratis maximum malum est . infinitὸ, ut ita
aecam , excedens omnia huius vita coimmenta. Haec ipse. Ex quibus liquidbpatet fruendi illius graua, omnia haec su eunda esset si quidem divina Majestas id
exigeret. venerabilis Beda etiam usque ad tartari cruciatus se porrigit. Si enim, inquit, quotidie o Geret nos tormenta per se re, β ipsamg Mnoam par uo tempore t
urare, ut servum videre digni essemus in
Horia venientem , in Sanctorum eius numero sociari, nonne erat denu in pati omne, quod triste ea, uι tanti boni, lautaque o ria par terpes haberemur δ Serm. 18. deSS. Enimverb li labor, ac conatus praemio assi aequari deberet, praemium hoc, luec pol sessio summi boni, utcumque brevis, ingentia pretii est. Summo igitur, ingentique conatu, summo labore esset adeunda. Et ciam omnia huius vitae bona longissimo intervallo superet, huius vitae laboribus, ac voluntariis pinnis mi non posset. Ru sum cum etiam opera supra naturam sita, ctiam exesiaritate prosecta, nimium quantum dignitate, & excellentia vincat, sive quod omne prorsili exesudit peccatum , uve quod iis nimi boni adoptionem inclindit , estque omnium, quae esse possunt vitalium altionum perfectissima, etsi opera illa immensa cum charitate, immensis cum cruciatu, de dissicultate coniuncta esse ponas, pariterque diutissime, constantissime-quz tolerata, tamen vel temporariam Dei visioncm promereri non poterunt. Quare extende te, ut Itbct, anime, &quam uinlicet humanitus , intelligentiam cxplica cogitandis cruciatibus, fac in unum hominem haec omnia convenire, secari, discerpi, acubus fio, membratim concidi, lento igne torqueti: fac deinde haec surplicia divinitus continuari, adaianos octo, de viginti, ut Sancto Clementi Ancyrano, vel ad decem de octo. ut Sancto Agathangelo. :hAdde his morborum omne genus, lusque spatium triginta dc octo armorum, quamdiu his conflictata fuit Diva Liduma; Pone insuper omnia haec, & alia quaevis supplicia perferri ex amore Dei ardentissimo, si tamen ipsa per se syctentiar, neque ut coniuncta cum meritis Christi infinitis, beatifica visione, licet brevissima, minime erunt condigna. Quin etiam iis adiunge avcmalis inccndii tormenta. S: sic ut voles ardentiore charitatis igne tolerari, nequidem ad eam dignitatem pervenient. Quid si , inquis. faciam etiam aeterna pat neque tum eo perventura sunt, propterea qudd, ut actus Fidei, de Spei, etsi aeternum durare ponantur, nunquam ad dignitatem Charitatis divinae pertingent, utcumque sint intentissimi: ita Cliarita tis actus, quantumvis ardui, ac diutumi, nunquMn ad visionis beatificae excellen. tiam, ac pretium sunt perventuri. Ex his igitur mani testum est brevem tox. beatificae visionis iacturam prorsus in om- strens parabilem esse. utique nihil ad illam fore, cienda bes si tota haec mundi machina aeternum pe 'rilis riret: imo si cum hac ipsa mille, ae mille, DdMy εquas Deus conderet, aliaet nihil etiam ad illam reputandum damnum illud ingens , quod situm esset in omnium Fidei, Charitatis. & cuiuslibet virtutis actionum, quae fuere, sunt, ἐκ erunt, imo & esse possunt prohibitione: Him infimi e Caelitibus beatifica brevis, S ad momentum, Visio, utpote longe superioris ordinis, illas uni veraias dignitate pretiove superet. Nihili de nique ad illam eandem ducendos cruciatus
omnes, etiam tartareos, atque adeo malum in ea iactura posituin, pluris omni malo poenae, ac tormenti iaciendum esse.
QOd si verbratio illa possessionis, Dci ib.
contuitu inclusi, tam praestans, ac preti prolatiissa est , quid de visione tota ccnsendum, tuis mu- quae insuperest formalis, expressissimaque per ' ex
Numinis imago Est enim ratum illud Dei Ioan 3. Similιι ei erimus, quia iii bimus IMeum . sicuti ea. quippe notum in The Inis , ac Philosophis, notitiam omnem esse rei objectae repraesentationem. Cum ergo visio Dei persectissima illius notitia sit, nimirum perfectissina divinae essentiae divinarumque persenarum repraesentatio, di imago est, ac proinde intellectus Beati ea illustratus, & velut indutus, vivam gerit similitudinem divinitatis: animusquesito intellectu instructus divinitatem in se
exhibet, lictamquam Deus, certe Frquam
similis est Deo. In est autem in eo ipso mira excellentia. Res enam quaelibet eo . persectior est, quo propius accedit ad omnis perfectionis sontem, AI idaeam, id est, ad divinam essentiam: Atqui beatifica vi. so divinam essentiam , Triademque per se ac perfecte attingit, estque vitalis omnium divinorum decorum imago. omniumque, quae in Deum tendunt, actionum seprcinarde quod huic consequens est, mens beati, ubi visione illa omatur, ad supremum pe vellitur dignitatis apicem Quare visi nem Des merith recenseas cum Angelico Doctore, interea quae dici queunti nitar meritis caeteras divinitatis imagines infra illam habeas: merito facturam illius, Vel ad breve spatium temporis hoc etiam n
mine, quia imago sit Numinis, immemsam pronunties. Cum
59쪽
to . Cum ergo eam jacturam faciant prima-nniinio nes, εc multb clarius, quam nos cognos. sis cant, exploratum est ab iis maximi aest, primis mari. Et vero qui aliter fieret, cis Nu- men ipsum saltem ad tempus amittant eQuippe ut visio Dei, vera divinitatis pos. oest: sc etiam illius temporalis pruvatio, est etiam ipsius privatio divinitatis. Item quemadmodum Deum intueri, est divinitatem quodammodo induere , &transformari in Deum: ita ab eo intuemdo retardari, est ad tempus spoliari jure ac forma divinitatis. Nec rcfcri quod gratia piis manibus inhaerens , c6squet lanctificans, annexum sibi habeat Spiritum Sanctum, atque adeo divinam essentiam iis praesentem sistat: nec enim illud, quidquid est , rationem habet possessionis vir iis, sed ad summum emustam unionis m talis cum Spiritu Sancto, ac divinitate. Sueut si cui homini aurum alligatum esset, esset ille quidem auro conjunctus, non tamen illud possideret, quippe qubd eo uti
pro arbitato, ac frui nequiret. Quare &Deo privantur pii manes, quia illo uti ac perfrui non polunt, licet illi per gratiam,
Ios. Porro dicam de te. 5 jamita Dei Φ- i quidae re, o spoliatio quaedam formae du acienda. vinitatist Sed quiis vos, o pii manesi de illa dicere potestis Audio , respondent, sentiri potest, explicari non potest. Fac enim Principem e Seraphinis aliquem ab ipso mundi ortu ad illius finem, jamaris rerum conditarum cogitatione multiplicam dis mentem intendere. immensa ita j Eturarum senum ad momentum ejus, qua
de agimus, pulvisculi ja ra erit, adja-αuam Universi: Itaque si Protoplastie n stri per originis innocentiam Jus ad Imperium totius terrarum orbis, ad illius usque exitum duraturum habuissent, illudque per noxam suam perdidissent, jacturailla. nostrae hujus umbra non fuisset. Si Lucufer, quod appetiisse dicitur in homines se
premum dominium, in omnem miro aetem
nitatem prorogare potuisset, illudque per scelus suum amisisset, ad jacturam unius animatilustrandae, nihil ista fuisset. Quid pergimus t congerat Deus ipse jactivas quascumque, etiam aetemas rerum hujuscemodi conditarum, adjacharam divinitatis . qualem hic descripsimus, etsi brevis. simam, nihil aliud erit totus ille jacturarum numerus, quam vel momentum ad
artemitatem, vel punctum ad immensitatem. Est igitur quaevis poena damni, poena maxima, est damnum prorsus incomparabile.
Expenditurposterior ejus tristitia eam se, Me magnitudo defidem
Cur is infunctis ιristitias quatur ex iactura simnis beatifica. ETs i divinae essentiae contuitus, res fit Iog. adeo per sese praestabilis , non conti- Ex pinmnuo sequitur Qus privationem, licet per sese quoque summa jactura sit, parem sibi,
aut etiam ullam omnino parere moestitiam.
Patet id in Patribus olim Limbo detentis, qui αννο quibus dilatio beatitudinis, visionisve bea- issi tristiatificae, vel nihil admodum, quod aliqui ria. censent, vel perparum molesta erat. Patet&in pueris absque baptismo mortuis, quela eadem, etsi aeterna visionis privatio, nihil prorsus tristitiae aspergit, ut sentit Angelicus Doctor non uno loco, & communius sentiunt Theologi, tum quia, ut loquitur
ille: P a qua est ρ r propriam passionem,
restonit culpa admissa per propriam op rationem, quae nulla in illis fust, tum quia licet cognoscant sese ad visionem illam
friendam esse conditos, tamen intelligunt Peraeque non sua culpa nempe assitati,illius Consecutione privatos esse, nec ejus proxime capaces tuisse. Cum ergo iapientis minime sit tristari ex absentia boni, quod nec perierit tua culpa, necumquam in tua
potestate stum fuerit, de ii pueri judicio, sapientiaque praestent, conficitur elestiui illa nihil tristitiae concipere. Iraque ad tristitiam huiusmodi requiritur primum is cultas fruendi bono, cuius absentia mo rorem ingenerare dicatur. Requiritur etiam culpa, quae te eo bono privet, donique requiritur eius boni, quia adimitur, desiderium , quod quis ardentius, eb tristitia ex illius privatione profecta est gravior. Declarantur haecamplius familiarubus exemplis. Quid enim doleam me Hispaniarum regno non potiri, si, ut res est, nullum mimius in illud, nulla umquam potestas potiundi obtigerit At si obtigisset, &si mea culpa periisset, gravissimus ex ea dolor existeret. Praeterea sic, me posse opibus afluere, fac de affuere
iam nunc, si nec eas amem praesentes, nec
absentes desiderem, suae amittere difficile non erit. At si earum cupiditate, aut
amore ardeam, magnus amor, parens erit
magni doloris, quoniam amor doloris mensura est. Porrb
60쪽
Patrocinium Defunctorum. LibI. 33
' Porro aci tristitiam piorum manium ad-Sequitur est facultas Deo fruendi, nisi culpa, seu ramin in culpae dubita poena retardaret, & deinde pia matri- ingens desiderium, quam celerrime id ipsum assequendi. De priori dubitare nes cst, nam & conditi sunt ad fruendum Deo, etiam attigere icrminum viae, & gratia divina, pcr quam in Dei filios adoptati sunt, ornantur. Nihil igitur est praeter culpam,
aut ortam ex ea poenae in Purgatorioquendae obligationem, quod eos na reditate coeli arceat. At enim, inquis,' adhuc retinent habitus pravos, variis actibus, dum viverent , acquisitos. Contra Suarius, ut
in caeteris, docte, solideque occurrit uncin modum: vcl impressi erant illi appetitui sentienti, ut habitus intemperantiae, iracundiae, amorisquc sensibilis, & hi cnim appetitu, qui corpori inhaeret, simul cum vita ponuntur, vcl rcsident in voluntate, ut superbiae, icmeritatis, &huiusmodi,& hi in ipso mortis puncto cxtinguuntur sive pcr actus contrarios divina virtute clicitos,sivcsubtracto illis concursu divino in aut corte, in ipso gloriae ingressu, co statu
sic exigente per virtutes etiam naturatos divinitus infiisas, iisque repugnantes expclluntur , quemadmodum omnis error . &ignorantia per inditam scientiam pariter
io 8. Est itaque metienda iam nobis magni Propter tia ludo dc siderii, quo illi Numinis filii adhae- Iin UD- rcditatem suam, id est, ad ipsius Numinis posEssionem aspirant . . Divus quidem
Thomas in . dist. 2I. quaest. I. atetic. I.
damὸ, ait, aliquid magis desideratur , tanto eius absentia es molemor, ter quia assectus, quo desideratur summum bonum post hane vitam in animabus sanctis est inuolumus, quia non retardatur mole coris
poris , etiam quia tempus fruendi Iummo bouo iam adsenisset, msi ahquid impediret , ἡ ' ideὸ de retardatione maximὸ δε-
ιent. Ita ipse. Nec quisquam cst , qui inficiari possit id quod de summi boni desiderio praecipit, intensissimum, ac Vch mentissimum esse; quamvis dolorem alii aliunde imminui contendunt. Age ergo causam hic primum investigemus tam a dentis desiderii. unam invenio, sed bumembrem, nempe quδd Deum, summum
utique bonum, vehementer ament. Nam
desiderium cst rei, quam ames, absentis,. igitur amori commensum sit, necesse est. Et nos quidem de summo illo bono, deque . ejus possessione, ut licuit, proxime superius egimus. Nunc ergo quantus sit in illud piorum manium amor, videamus.1O9. Erui porro ea mensura potest ex eorum cognitione. Licet enim ea non alia sit, quam fidei, qualem, & quantam nacti erant ex eorum vivi, non cnim accedit cis in Purgatorio Denisi uis ulla virtus supra naturam sita, qua, dum suurmibo-Viverent, carerent) tamen ea fide instruant.
eius animus a corpore divulsus longe ali-rcr Deum cognoscit. Siquidem cum liber sit omnibus, quae ab limaginatrice facultate , pravisque affectibus emergunt, impedimcntis, multo liberius, puriusquercs sibi oricistas, ac proinde Deum ipsum percipit. Cum voto in sint in Dco bonitas, misericordia, sapientia, Vcritas, Justitia ,& caeterae amoris causae , 55 has ipsas liquidissime intelligit, atque adco adamat. Deinde cum animus in co statu sit, ubi nec inertia inveniri queat, nec aliud quidquam excogitari, cur pro viribus non agat quidquid agit ; consequitur illum secundum to tam Iatitudinem, ut aiunt, fidei, caetcra-rsimque virtutum operari, quod nihil aliud est, quam fidem excrcere, quantum potest, dc quod huic consequens cst, non illa velut sopita, aut languida , aut semi- . .
mortua quod mortes cs ibiciat) sed excitata, vividaque in summum bonum ferri,& proinde fidci,ac cognitioni aequare amo-rcm. Accedit isti piorum manium fidei nova, quam in judicio particulari ex ChristoIudice hauriunt, notitia justitiae, fidei-quc divinae. imb,&aliarum Numinis pc fessionum. Constat enim eos ipso mortis momento clare cognoscere, & Christum Iudicem, & ejus justitiam, misericordiamque , ac fidem, quando intelligunt sese ob haec, & ista merita post vitam in gratia divina finitam adjudicatos coelo ad tantam, aut tantam gloriam: at luendas sibi prius
poenas noxis dcbitas, tales, aut tales, tantoque tomporis intervallo. Quid dicam
omnem illam notiti. am constantem esse , ac sompei aeque vcgctam , ncc ullo um- , quam temporu interrumpi Cum enim 'animas corporeis impcdimentis solutas . nihil ab illius cognitionis continuationciprohibere possit, & cx advorse pulcherruma illa rerum omnium, Deus Opt. Max.
iis sempcrobversari queat, neque ipse quisquam praeter decorum agere, aut Omittore et non video cur Vel momento a Numinis contemplatione absistant.
Neque vero creduidum est eas ab ea tio.
averti tormentorum atrocitate. Etsi enim fixa tor-
id accidat mortalibus, ideo accidit, quod
eorum mens pliantasmatis ad cogitandum utaturi haec autem spiritibus animalibus inhaereant, quos dolor acerrimus excutere, ac dissipare natus cst, atque, ut non diss-
paret, phantasiam sibi assigit, atquc adeo& mentem, ut ei non Vacet aliis intendor . Verum mens corpore soluta, ut sine phan