장음표시 사용
121쪽
substantialis, siue aecidentalis, siue materialis , que spiritualas, qua mediante redditur sormaliter indiuidua natura Communis, Cui talis haecceitas aduenit; & quamuis deformali dicat ne ationem diuisionis, individuum enim est indiuisum a se, & diuisum a quocunque alio, attamen e materiali dicit entitatem, seu realitatem positivam, per quam res dicitur indiuidua. Vnde Deus, seu essentia D. nullo modo concipi potest ut contrahibilis per differet tiam indiuidualem,quia cum maxima imperiectione con- ζ' es tur . 'sic enim essentia Diuina Conciperetur contrariabilis, ut elisentia nominis incommuni per differentias indiuiduales ; quod maximam dicit imperfectionem. I. Conc. Existentia est deessentia Dei. Ita Scotus in r. dist.2. q.2. & alibi, quam Conclusionem tenent Communi . teL bcollibae Contra paucos alios Scotistas, ex istimantes Iuxta mentem Scoti, existentiam distingui altem mod liter a Diama essentia. Prob. Conc. primo ex SaC. Scrip- rura Exod. Cap.3. ubi Moysi quaerenti nomen Dei, respondit Deus. Egosum, bae dices fi js Urael. Oui est miserma ι vos . Vnde D. A thanas Epist. ad Orthodoxos de S
COntra Gentes ait. Cei ratio νηξ ipsum me ; & ita tradunt omnes SS. Patres, quos videre est apud Recentiores. I'rob. rat ione. Prima ratio distinistiua Dei a creatura eli, ut passim docent Theologi,quod sit ens per essentiam, non sol um quatenus est a se, & ex se, sed etiam quatenus ex sui ratione intrinseca est realiter existens: creatura autem non habet este per essentiam, sed per participationem, neque exiliteret, nisi a causa extrinsecaenicienti ponere- eurin esse, ergo diuina existentia est de essentia Dei.
i Existentia competit Deo in primo modo dicet Iim, ergo est de esientia Dei: ant. prob. Si existentiat in prs o modo dicendi per se respectu Dei ; se-i , SV04 D O 'peterer existentia a priori per a- . . usem; vel quod eNistentia emanaret ab ipsa esset i qR Π pSinCipio emanativo; primum dici nequit, quςst prima CRusa , neque secundum, quia, quod
122쪽
stens ante existentiam . quod Ἱmplicat contradictionem;
vel nequit esse principium emanatiuum eXistentiae; ergo essentia Dei ex se est quidditatiue existens. Prob. 3. Illud praedicatum est de essentia alicuius, sine quo non potest Concipi, nec esse in porentia ad illud; sta essentia Dei nequit concipi in potentia ad esse, quia nil Ium est agens actu, a quo reducatur ad esse, ergo non distinguitur existentia a Diuina essentia, sed est de esset
. II.Conc. Deus est essentialiter,& quidditatiue subitantia singularis, nec ullo modo singularitas; seu haecceitas distinguitur ab essentia Diuina. Ita Scot. in I. d. q. q. 2- ubi dicit. Deitas est de se haec; nec sibi Contradicit d.8. q.3. g. sed saltem quaeres, dicendo, quod quasi per prius intelligatur aliquo modo infinitas esse modus entitatis per essentiam, quam ipsa intelligatur esse hoc. Non enitri vult ibi Scot. quod sicut infinitas non est de essentia Dei; sic neque esse hoc, quod indicat intelligi posterius, sed 1blum vult, prius secundum nostrum imperfectum conciapiendi modum concipi Deum sub infinitate, quam sub
Prob. ratione. Etenim, quod res aliqua sit essent1al itet sngularis, nil aliud est, quam essentiam ipsus esse de se licet absque ulla formalitate superaddita, indiuiduam, & n mero non multiplicabilem, sed hoc competit Deitati ; e oo D. essentia ea de se singularis; minor patet ex dictis.' Arg. contra I. conc. Existentia est Communis Deo, recreaturis, ut docet Scot. in I. d. 3. & 8. sed in creatis ex stentia non est idem forinaliter creaturae ζ ergo nec etiam est idem sormaliter D. essentiar: mai. pat. Quia quod est commune pluribus, est eiusdem rationis in illis ; Vnde uia existentia est communis Deo,& Creaturis, per Consequenia eiusdem rationis in illis erit Resp. ex Scot. in I. d. 8. di sting. mai. Est communis Deo, & creaturis secundum
Conceptum Communem inadaequatum, & transcendent lem , conc. mai. Secundum Conceptum adaequarum, se in praedicamentalem, adeout in aliqua Communi rea litate , Conueniant, neg. mai. Contra essentia, & existentia in
suis conceptibus simplicissimis, & abstractissimis non taincludunt i maliter, ergo in nulla re particulari possunt inci
123쪽
- . rlicitidi, ac proinde nec in Deo. Resp. conc. ant.&nen cons ob rationem mox assignatam. Contra. Si existentia est deessentia Deitatis, ergo eriretiam deessentiali conceptu persectionum attributa lium, sed hoc videtur absurdum; esset enim ponere in Deo plures existentias, ergo&C. Resp. conC. sequelam mai. Non enim habemus pro absurdo, quodlibet D. attributum habere suo modo existentiam; immo rationabile censemus de mente Scoti, quodlibet attributum possidere propriam existentiam, cum nil aliud sit, quam ipsa entis, vel formalitatis actualitas.
Arg. 2. Quaestio an sit Deus, distinguitur quaestione quid sit, sed per primam quaestionem quaeritur existentia Dei, & per secundam essentia; erso essentia, & existentia
in Deo distinguuntur. Resp. disting. mai. ex parte obii Eli, neg. mai. ex parte intellectus nostri inadaequale concipientis, Conc. Etenim intellectus noster, cum non posisit peruenire ad conceptum distinctum Deitatis discurrit de Deo, quasi eodem modo, quo discurrit de creaturis, in quibus distinguitur essentia eth existentia ; immo nonnulli volunt, nec etiam in creaturis distingui existentiam abessentia, sed esse solam essentiam actu positam. Arg.3. Scientia abstrahit ab existentia, sed de Deo habetur scientia, ergo habetur scientia de essentia absqu e eXistentia; subsumo min. Sed a praedicatis in primo modo dicendi per se non sit abstractio, ergo existentia non est deessentia Dei. Resp. disting. mai. in creaturis, in quibus existentia est contingens, conc. mai. in Deo, Cuius essentia necessario est ; neg. mai. Arg. 4. Existentia probatur de Deo per infinitatem, ut videtur docere Scot. in I. d.2. q. I. sed infinitas per Scot. non est de essentia Dei, ergo tanto minus existentia, quae sequitur ex infinitate. Resp. neg. assumptum. Nam Scot. ibi non demonstrat existentiam Dei per infinitatem, sedens infinitum esse; unde potius probat ipsam infinitatem, quam per infinitatem probet aliquid aliud. Vel dic. Scol. Probare per infinitatem existentiam a posteriori, non aurrem a priori.
124쪽
Vtrum Deum esse unum,nec plures es e Deos, sit certum non solum ex Ade,sed etiam ex ratione enidenti. Not. Quod de plorabilis fuit antiquorum Paganorum
caecitas; nam teste Cellio lib.22. Ca .r .colebant ri iamillia Deorum, & trecentos Ioues. Radix autem Polytheismi, partim prouenit ex deprauatione natura: humanar insensuum voluptatibus immersa , partim a sallaci js D monum, qui semper conantur homines auertei e a Deo vero, & diuinos honores sibi procurare , partim a Principum impietate, partim ab Avaritia, & ambitione Sace dolum, & partim a superbia hominum diuinos honores affectantium; unde pro Dijs paulatim habere caeperunt. Quibus causis addi potest permiisio Dei relinquetitis eos secundum desideria praui cordis, &deprauatae mentis iniustam eorum pessimae vitae punitionem. Conc. Non posse dari, nec esse, nisi unum Deum,est fide certissimum ; immo est euidens ratione naturali. Prima Pars conC. patet ex pluribus locis Sacrae Scripturar, &sugnanter Deuter. cap. 4. Dominus ipse est Daus, o non e 1 alius prἀter eum, & cap.32. ridate , quod egosm solus, ct no, si alius Deus prater me, & Marci Iet. Vnus es Deus non est alius pratὸν eum. 2. pars est communis Principum Theologiae, nempe
Alensis D. Bonau. D. Thomae, & Scoti in I. d.2. q. I. coni. Gugi. Varronem, Ocham, Maiorem, &quosdam alios existimantes, solum probabili ratione suaderi polle non dari plures Deos. Probat Scot. hanc partem septem rationibus . Prima desumitur ex infinito intelleetu: a. ex insi-nita Voluntate. 3. ex infinita bonitate. 4. ex infinita poetentia . s. ex ipsa ratione infinitatis. 6. ex necesilaria existentia. I. ex omnipotentia; nos autem tribus tant um p
tioribus contenti erimus. Prima igitur sit ex parte V luntatis. Voluntas infinita recta,& ordinata diligit quoscunque diligibile quantum est diligibile , & naturalitErpius diligit esse suum, quam esse alterius, cuius non est pars, nec effectus: sed si essent plures Di j , quilibet Deus esset infinitum diligibile, & voluntaSCuiuscunque no i , aeque a maret omne rate diligibile : plus enim diligeret se,
125쪽
quam allos, ergo Infinite alterum non diligeret; nam inta volitione infinita non habet locum plus , & minus eirca idiligibile infinitum; vel enim utitur altero; & sic volun- illas utentis esset inordinata ; vel fruitur, & sic esset beatus lin duobus obiectis, quorum uno destructo, estet beatus in latio, quod repugnat, ergo unus solus Deus. lII. Ratio sit ex parte omnipotentiae. Si essent duo, Vel plures Dij, forent aeque omnipotentes: tunc si unus illo- Tum Uellet producere aliquam creaturam , vel alter posset limpedire illius creationem, vel productam destruere; si lnon, ergo non est dicendus omnipotens; si posset, sequer
rur alterum non esse Omnipotentem; ergo &C.
III. Ratio sit ex parte necessari j esse. Si possent multiplicari entia necessaria, & a se, ergo possent multiplicari in infinitum: sed posse, &esse in Dium is est idem, ergo de facto essent infiniti Dij, quod est falsissimiam: Prob. si quelamat. Ex nullo capite posset restringi ad numerui , .
determinatum, ergo essent infiniti: ant. prob. non determinaret ur a se, quia natura de se multiplicabilis est indita ferens ad quemlibet numerum indiuiduorum,ut euenit in naturis creatis: non ab alio, quia ens necessarium, & a se nult i subest potentiae productivae, quae ipsum determinet ad certum numerum indiuiduorum : sicut natura multi- plicabilis in creatis determinatur ad certum numerum a ' Potentia, & Voluntate Dei, nolens plura producere ergo si possent esse plures Dij, rent infiniti; hinc Pruderia ltius Poeta attingens hanc rationem deridebat plurita- etem Deorum hoc carmine. Sunt duo 3 sunt . Igitur cur non sunt multa Deorum ' Miltia Z cur numero Deitas contenta gemello est '
Arg. Cont. Conc. CX SaCra Scriptura D. Paul. I. C. 8. ad Corint. sic scribit. Sic quidem sunt DV multi: &a. ad Cor. C. 8. Deus huius saeuii exterauit mentes infidelium , ergo plures
Dij. Resp. disting. ant. Sunt plures Dij secundum Gen-
Tes, conC. ant. secundum Veritatem neg. Itaque Apost. lo
quitur de Idolis, & ideo subdit ibi. Nobis autem unus e ix.ur , quia omnes Dij Gentium D monia, quae dicuntur Dij huius saeculi. Arg. 2. Sicut Deus est, quo maius excogitari non po- si s ita Dij sunt, quibus maiora cogitari non possunt;scd; F a pla,
126쪽
bens esse in inteIlectu cogitante, ergo&C. Resp. disting. mai. Dij sunt, quibus maiora cogitari non possunt sine contradictione, neg. ma. cum contradictione conc. Certe Deus est, quo maius excogitari non potest sine contradi otione , in cuius autem cogitatione includ itur contradiaetio , non est cxcogitabile secundum veritatem esse plures
Deos, sed solum secundum salsam imaginationem, seu rationem errant m.
Arg. 3. Quicquid est ens per essentiam est Deus, sed omne ens per participationem est ens per essentiam, ut homo pictus habens esse per participationem ad hominem per essentiam, sic Leo, sic Planta dic. ergo omnia entia per ecsentiam sunt Dii. Resp. disting. mai. Quicquid est ensper essentiam hoc est,a se independens, est Deus,conc.mai. per essentiam hoc est, habet veram essentiam, & quidditatem,& in genere determinato alijs sub tali genere prς stantiorem, neg. quod sit Deus: & sic patet ad min. responsio. Arg. 4. Plura bona sunt meliora paucioribus bonis, sed quaecunque sunt meliora sunt ponenda in uniuerso , ergo plures Di j. Resp. disting. mai. Si plura bona sint postibilia, conc. mai. si sint simpliciter impossibilia, ut sunt plura bona infinita a se, & indipendentia, neg. mai. Siquidem manifestam contradictionem includit pluralitas Deorum; non sic autem plura bona finita, quia sunt possibilia, ac proinde meliora.
DISPvTATIO II. De Perfectionibus seu attributis Diuinis in communi. AESTIO I. sui P attributum, superfectio Diuina ἰNOl. i. Quod illae persectiones Diuinae, quas Theologi
VOCant attributa, D. Dionys. & veteres Vocarunt
nomina diuina; quo sensu; describitur, attributum diuinam esse nomen essentiale positiuum, absolutum, de Deo
127쪽
propriὸ praedicabile, tanquam proprietas. Verum Pro notitia pleniori D. attributi; obseruandum cum Vori-Iong. in I. d.8. quod attributum secundum eius triplicem derivationem dicitur tripliciter: uno modo attributum
dicitur, quasi alicui tributum,quo pacto dicit Arist. in illa regula poster. Quando aliqua sunt idem, quicquid attribuitur uni, attribuitur & reliquo; & sic omnia, quae sunt idem cum Deo, sunt attributa eius, quia Postunt ei de per se attribui in praedicatione, dicendo. Estentia Diuina est substantia, spiritus,ens, Deus &C. a. modo attributum dicitur, quasi ab alio tributum; & sic illa sola sunt
attributa, quae ex creaturis Deo tribuuntRr secundum
eminentiam; qualia ex D. Dion. sunt capientia, bonitas, intellectus, Voluntas &c. quae quidem sunt in nobis, & semota imperfectione dicimus de Deo; non quod primo sint in nobis, quam in Deo, sed quia a creaturis ascendimus ad Deum agnoscendum, eiusque diuinas persectiones, quae in eo superexcellentiori modo reperiuntur. 3. modo diciatur attributum, quasi ad tria distributum, quo sensu ap-gopriata D. Personis dicuntur attributa, quia tribus d ribuuntur, ut Patri potentia, Filio sapientia, bonitas Spiritui Sancto. Nol. 2. Quod persectio in communi sic describi potest, cst complementum requisitorum ad rei integritatem; Pc sectio autem alia est simpliciter talis, alia secundum quid. Prima est illa, quae ut docet D. Ansel. in Monologio C. I Est melior usa, quam non ipsa, quam definitionem explicat SCOt. quot. s. 1.2. ratio, dicendo, quod haec definitio, est melior ipsa, quam non lysa, non intelligitur,itaquoi perfectio simpliciter sit melior, quam suum oppositum contradictorium , quia sic omne ens positiuum esset persectio simpliciter, cum omne ens positiuum sit absolute melius sua negatione, sed illa particula, non ipsa, intelligitur
pro quocunque sibi incompossibili; idest altera persecti ne sibi oppossa; & insuper illud melius debet intelligi in
ordine ad suppositum absolute,quatenus abstrahit a natura, non autem in ordine ad naturam propriam alicuius
entis, quia sic illud solum esset persectio simpliciter, quod conuenit illi naturae, esto impersectissimae; melius namq; est supposito auri, quatenus aurum est , esse aurum, quRM
128쪽
esse id, quod est incompossibile auro, quia hoc destrueret naturam auri; Itaque illud dicitur perfectio simplicitet
implex , quo melius est ipsum, quam eius oppositum in supposito absolute sumpto, e. g. melius est in ente, esse Videns, quam esse caecum, esse spirituale, quam corporeum, esse immortale, quam mortale. Quare noster Rich. in I. d.2. q. R. ait, quod D. attributa sunt superexcellentiae perfectionum repertarum in generibus entium ; quarumin
quamlibet est melius simpliciter habere per modum rei in. trinsecae, quam non habere, ut patet per Ansel. Perfectio autem secundum quid est, quae in unoquoque non est melior ipsa, quam non ipsa, hoc est, quae mixtam impers et ionem habet, vel oppositionem cum alia perfectione, aequali, vel maiori, idest, quid conueniens naturae rei ; itavi in formali suo conceptu inuoluat imperfectionem, U.g. irrationale inuoluit rationis priuationem, vel repugnantiam cum perfectione aequali, V. g. frigus cum calore, vel cum maiori, ut corporeum cum spirituali. Nol. 3. Quod attributa,alia sunt positiua,ut iustus,sanctus, sapiens &c. quae significant realem perfectionem de Deo affirmabilem: alia ne ratiua, Vt increatus, immensuS,&c. quae nomina , esto de Qrmali significent negationem, Connotant tamen persectionem; quia imperfectionis exclusio est persectio: alia absoluta, qualia fiunt, quae non , dicunt respectum ad aliud: alia relativa, siue intrinsece, Deo competant, Vt relationes D.; siue eXtrinsece, ut relationes Creatoris, Redemptoris &c. siue symbolice, aut metaphorico, ut vitis, agnus; ira, dolor &c. alia modalia, vi modi intrinseci quodammodo afficientes D. essetariam, prout sunt infinitas, immensitas &c. Haec autem Omnia
dici hequeunt proprie, sed potius praedicata diuina. Conc. Attributum diuinum est nomen essentiale, sed persectio simpliciter simplex, positiva, absoluta, de Deo proprie praedicabilis, essentiam D. per modum proprietatisς seu qualitatis afficiens. Explicatur defcciptio. Dic tur perfectio essentialis, & simpliciter simplex,quia competit Deitati, adehque omnibus tribus perssinis. Positiua, significans serinaliter realem persectionem in Deo exissen tem. Absoluta, quia non dicit habitudinem ad aliud suppositum, siue relationem realem ad intra . vel rationiva. ad
129쪽
ad extra. De Deo proprie, hoc est, non metaphoricd, neque figulative dicitur, ut Leo, Agnus&C. tanquam pr prietas, & persectio profluens ab essentia D. Addi etiam potest univoce, vel analogice a creaturis participata;quia huiusmodi attributa reperiuntur in creaturis, sed solii in per participationem, qua semota, Deo tribuimus: & ob id a ratione attributi rigorose sumpti excluduntur modi ii,
Arg. Contra conC. Omnipotentia est attributum: sed omnipotentia non competit creaturis; ergo non recte a ditur in definitione a creaturis participata. Resp. conc. mai. & disting. min. Vt potentia infinita est, conC.min. Vt potentia absolute sumpta sine modo ii, i
Vtrum D. attributa, sis perfectiones contineantur inesentia D formaliter, vel eminenter vel virtualiter. Not. r. Quod aliqua persectio contineri potest in alio
tripliciter. Primo formaliter,&actu, ut rationalitas in homine. 2. eminenter, ἐς sic perfectiones rerum in- seriorum dicuntur Contineri in superiori per excessum e litatiuuna,quo sensu homo eminenter continet persecti nes creaturarum inferioris entitatis. 3. VirtualitEr, quo pacto calor dicitur contineri in Sole, quatenus eum producere potest. Verum loquendo de Continentia eminentiali Dei altius est discurrendum. Siquidem ea est qua Deusmodo eminentiali omnes creaturas continet, adeo- ut possit & eas omnes producere, & earum operationes, ε actiones ellicere: estque nobiliori modo sic contentum i ta continente, nempe in Deo, quam in se ipso, ut infra stendetur. Continentia autem virtualis in creatis est ea qua continens habet virtutem producendi aliquid, seu a- 'liud; non autem eius actiones, ut Sol respectu caloris: vel habet virtutem producendi actiones contenti. sed non ipsum contentum; & sic anima rationalis continet Virtualiter animam sensitivam, & vegetatiuam. Ex quo patet discrimen inter continentiam virtualem Dei, di creaturae.
130쪽
Not.2. Quod inter persectiones Dei, quae sunt extria
conceptum essentiae D. praeter attributa sunt etiam enumerandi modi intrin seci . Modus autem intrinsecus in
nostra Schola sic. describi solet. Eit ille , cui additus rei
non variat rationem formalem eius, cuius e re modus, v. g.
finitus, & infinitus, cum sint modi non Variant essentia- , liter res, quarum sunt modi. Etenim ens finitum, & infi- nitum non differunt forma liter essentialiter; sicut nec linea finita, & infinita, nec albedo ut quatuor,&albedo Ut decem. Quare, licet Deus, qui est infinitus, & homo, qui est finitus, differant essentialiter ; attamen talis differentia non oritur a finitate, & infinitate, sed prouenit ex eo, quod Deus sit talis naturae, nempe diuinae, cui infinitas est propria, & homo sit talis naturae, cui competit finitas: nisi dicere velimus, & forte melius, infinitatem radicalem scsserationem primam constitutivam Deitatis; ac proinde primo distinctivam ab omni eo, quod non est Deus. Ex quo patet discrimen inter modum intrinsecum, & differentiam ; haec enim adueniens rei variat rationem sormalem rei, v.g. rationalitas adueniens animali constituit tertium, quod est homo; irrationalitas Brutum, sumendo irrationalitatem per differentias specificas Brutorum, quas nomine irrationalitatis explicamus: ille autem non constituit rem diuersam ab ea, cui aduenit. Conc. Perfectiones Diuinae, siue sint modi intrinseci,sue sint attributa sunt in Deo non quidem emi uenter, sed formaliter. Est Scoti in I. d.8. q. . Si persectiones diuinς, ut infinitas, bonitas &e. solum virtualiter, & eminentercssent in Deo; sequeretur non aliter Deum esse infinitum, bonum,capientem &c. quam sit albus,calidus &c. sed co sequens est absurdum, ergo, & ant. patet sequela mai. Cum enim Deus sit omne ens; & quodlibet ens creatum Contineat, vel eminenter ob suam infinitam persectionem, Vel virtualiter, quia virtutem habet producendi quodlibet aliud ens a se, sequitur eo modo Deum contianere lapidem, albedinem, ac diuinas persectiones; ac proinde pari ratjone dici polle, bonum, sapientem, ac album, ac calidum, quo nihil absurdius, ergo fatendum Diuinas perfectiones contineri sormaliter in Deo.