장음표시 사용
151쪽
& hanc maxime commendat Christus Matr. ro. Vota prudGntos scut Saventes . est' simplicas. sicut Columba ; tali namque
simplicitate perficitur homo spiritualis,qui debet este smplex in mente, in corde, in ore . & in opere; & de hac hic
non agitur, bene tamen de simplicitate entis: Ens autem
aliud dicitur simpliciter simplex, & est illud, quod in sua
ratione sormali non est resolubilis in plures conceptus; sic vltimae differentiae: aliud dicitur summe simplex, estque id, quod non est componibile ex his, neque cum his; esto in sua adaequata ratione includat plures conceptus; & sic solus Deus dicitur summe simplex. Vndd simplicitas, pr ut est persectio D. sic describitur simplicitas est persectio simpliciter, secundum quam Deus sibi vindicat omnem actualitatem, & perfectionem, sine ulla compositione, vel componi bilitate. Hinc patet discrimen inter simplicitatem, identitatem, & unitatem; nam simplicitas opponitur compositioni , identitas distinctioni ,& unitas multitudini . Simplicitas igitur quasi media videtur inter uniatatem, & identitatem, quia strictior est unitate quae partes componentes admittit, latior autem identitate, quae omnem distinctionem excludit: Nol. 2. Quod praeter duplicem generalem Compolitio nem, nemPe physicam, & metaph. duplex insuper compositionis genus adignatur a Scot. in I. d. 8. q. a. Aliud quidem ex actualitate,& possibilitate,ex quo fit, Vt,cum nulla creatura a se, & ex se existat necessario, Cumque nulla oreatura sit potens existere, quaelibet Creatura componatur ex actualitate, & possibilitate. Aliud genus compositionis est ex entitate positiva, & priuatione alicuius gradus, & persectionis entis. Creatura siquidem, cum non contineat omnes perfectiones ciatis, consequens est, ut Componatur, tum ex persectionibus, quas habet , tum ex negatione persectionum, quas non habet. Itaque quaeliabet creatura componitur ex positivo, & priuatiuo,scu c rentia alicuius persectionis.
COnc. Deus est perfecte, & summe simplex. Est de fide.& habetur in cap. firmiter de sum. Trin. H t er Persona di-
hoc idem unanimi consensu docent SS. Patres. JJrob. Lationi; . Infinitum, neque potest componi
152쪽
III bartibus, neque esse parς, ergo &e. Primum patet, quiata . partes deberent esse infinitae, nam ex finitis , & limitatis non costituitur infinitum: secundum pariter est manis stum. Siquidem infinitum si esset pars, careret perfecti
ne alterius, & totius: implicat autem, infinitum non habere in se totalitatem esse, & persectionis; ergo non potest esse pars, neque materialis, neque formalis,neque integralis, neque compositi accidentalis; cum Deus sit simplicissima substantia, & nullius accidentis subiectum. Prob. 2. Si Deus componeretur ex partibus, Vel partes essent contingentes, Vel necessariae non contiangentes, quia essent ab alio, & possent non esie; non necessiri , quia sic essent plura entia necessaria, ac proinde plures Dij, quod est manifeste salsum; ctgo Deus non componitur, neque componi potest ex parxibus; nec in compositionem aliorum venire potest.
Arg. I. Quod corporaliter alicui inexistit est corpus, sed Deus corporaliter inexistit humanitati Christi , viscribit Apost. ad Colos. I. In Christo babitare omnem ptinituἡμnim Diuinitatis co pM aliter, Ergo Sc. Resp. neg. minorem:
auctoritas autem D. Pauli intelligenda est in hoc sensu; idest habitare corporaliter , quatenus ly corporaliter opponitur figurate , non vero secundum rationem materialem corporis; vel ly corporaliter sumitur pro substantialiter. Arg. a. In eo, in quo est determinans, & determinabile, iret actus, & potentia est compositio, sed natura D. est determinabilis per diuinas personalitates, tanquam per i mas personales,ergo in Deo est compositio,saltem eae actu, & potentia. Confirmatur ex D. Aug. 7. de Trin. ubi sic docet. Non
eo pater, quo Drus 3 Q ut πε eo Verbum quo; apientia, ergo datur
in Deo alia ratio formalis, qua constituitur in esse Dei,distincta ab ea, quae Constituitur in esse Patris, & Verbi, e go datur in Deo compositio. Resp. conc. mai. re neg.mi norem, quia, Ut docerocot. in I. d 8. q. 3. Essentia D. nullo modo est potentialis a i relationes personales; sed est in summa actualitate; ac proinde in Deo non est ratio determinantis, & determinabilis. Ad confirmationem dicendum, D. Aug. tantum velle inter Personas D. & essentiam
153쪽
elle aliquam distinctionem; di honesse formaliter idem
Personalitatem, & Essentiam D. quia sic sequeretur , quod eo Pater. quo Deus; neque tamen ex hoc inferri potest,d ri in Deo compositionem, cum in eo nulla sit potentiali tas ad actum recipiendum. Arg. . Quod uni non est substantia, nulli est substantia ex Arist. I. phys sed sapientia in nobis est accidens , ergo& in Deo ; ergo in Deo datur saltem Compositio ex acci dente, & substantia: est namque in Deo sapientia secus . dum eandem rationem univocam, ac in nobis; sicut est Vniuoca ratio entis, & veri cX 2. metaph. Resp. neg. mai.eX Scot. in I. d. 8. q. I. g. ad a. dico, & ratio est, quia sapientia, scientia, & huiusmodi dicuntur de diuina, & de nostra aequivoce, ac proinde non Oportet, quod sit accidens in ipso, sicut in nobis, quia non est nisi conueniet tia nominis: sicut homo est accidens respectu picti, & hominis veri substantia: igitur de aequi uocis propositio maior non tenet ; sed de viai uocis tantum. Dices Sapientia ut sic praedicatur de creata, & increata
secundum rationem univocam,ergo non dicitur aequiuoce, sed univoce de Creata, & increata, & per consequens renet propositio. Resp. dist. ant. praedicatur &c. secundum conCeptum inadaequatum, & transcendentem Conciant. secundum conceptum adaequatum nego. Vnde sciet
tia, seu sapientia absolute considerata non est substantia, nec accidens, sed transcendens, & ad utrumq; indifferens; sicut animal ex se non est rationale, nec irrationale, sed in homine est rationale, in Brutis irrationale; sic sapientia in Deo est substantia, in nobis accidens. Quare cum sit ii differens ad utrumque nullum ast absurdum, si hoc modo Varietur. Quod autem sit modo praedicto transcendens patet quia dcii non sit unum de transcendentibus Conuertibilibus cum ente, ut unum, bonum Verum, aliquid, res&c. haec enim su it transcendentissima , & omnibus enti 'bus realibus communia; est tamen unum de transcendentibus, quae nimirum in aliquo genere non clauduntur se cundum se, quo pacto omnia, quae Deo, & creaturis con munia sunt, se habent, ut scientia, sapientia, bonitas, Voluntas &C. & quamvis secundum hanc doctrinam, sapientia in Deo, & in nobi non est Qquiu ς dicta, auamon
154쪽
secundum conceptum adaequatum, aequivoce dicItur. Arg. 4. Illud non est summe simplex, in quo est ordo hrioris ad posterius, sed in Deo est huiusmodi ordo: attr
Duta namque sunt immediatiora Essentiae D. quam relationes; intellectus, quam Voluntas, ergo &c. Resp. diasting. mai. Vbi est prioritas durationis, Conc. mai. Vbi,seu in quo est prioritas naturae, Vel Originis, neg. mai. Vnde D. Aug. I. de Trin. ait. α- Ufvientiaopara, ct perentia telis, in ararnitati aternum em, o iussum esse, hoc ut essa
Arg. s. In Deo est multiplicitas realitatum, & relati num, quae ab inentia D. formaliter eX sententia Scotica distinguuntur; sed id, quod est omnino simplex excludit Omnem multiplicitatem, ergo Deus non est omninb simpleX . Resp. Conc. mai. & neg. min. Quia simplicitas non opponitur multitudini, nisi quando multitudo praesesertnecessario compositionem, sed aduersatur compositioni. Quare, licet in Deo ponantur realitates, & relationes,quet necessario ponendae sunt aliquo modo distinctae, vel so maliter, Vel saltem virtualiter, Ut volunt Thomist , nihilominus,quia ratione infiniratis transeunt in persectam identitatem absque ulla potentialitate Unius ad alteram, stat multiplicitas realitatum absque Compositione Quaeres i. An in Deo admitti poisit compositio met Resp. negatiuὰ ex Scoto in I. d.8. q. Ratio est, quiata talis compositio inuoluit impersectionem, seu potenti litatem in partibus componentibus, ac proinde non est in Deo ponenda. Ouod si aliquis contendat, posse poni in Deo huiusmodi compositionem ex genere, & differentia, seclusis omnibus impersectionibus,ut videtiar opinari noster Poncius; dicimus, tunc esse potius quaestionem de nomine, quam de re. Itaque praestat non deviare a terminis scholae, & nostrorum Magistrorum, docentium comp-stionem ex genere, & differentia repugnare simplicitati
Quaeres 2. An simplicitas dicat quid positiuum et quia
Resp. ex Scot. sn I. dist. s. q. . esse quid positiuum ; aa quod positiuum sequitur negatio . Ratio est, quia simpli-
155쪽
cItas est persectio simpliciter simplex : nulla autem nega tio dici potest persectio simpliciter simplex, cum negatio solum excludat imperfectionem, & non ponat persecti
Quaeres 3. An simplicitas soli Deo competat. Resp. anirmative; eo quia omnis creatura, Ut supra 'monstrauimus, vel est composita, vel componi bilis,& hoc ex sui natura ; adeo ut nec per Dei potentiam fieri possit creatura aliqua, quae non sit aliquo modo composita, vel Componibilis.
AESTIO III. Vtrum Deus sit omnino immutabilis
NOt. Quod immutabilitas explicatur per negationem
mutabilitatis : mutabile autem dicitur id , quod est capax mutationis. Unde quot stant species mutabilitatis, tot e contra sunt species immutabilitatis. Et quidem mutatio generatim dicitur transitus de uno ad aliud, qui transitus diuerso modo fit. Primb quando res aliqua tran- ut de non esse simpliciter ad esse, & e contra; quς quidem mutatio est de potentia obiectiva ad actum existentiae. 2. quando subiectum transit a priuatione formae ad formam, vel e contra ; siue ab una forma ad aliam , vel substantialem, Vel aCcidentalem. 3. quando non solum subiectum , sed etiam terminus conuersionis substantialis dicitur mutari, siue Conuerti in alterum; V. g. lignum in ignem, panis in Corpus Christi, quis vocatur mutatio conuersiua . q. agens rationale dicitur mutari quoad intellectum, &Voluntatem; dum incipit, aut desinit aliquid intelligere, velle: quod contingit in creatis per mutationem subiectivam, transeundo de uno actu ad alterum. s. denique datur mutatio de uno loco ad alterum. Ex quo fit, quod tot modis oppositis aliquid immutabile dici potest ;& quia omnes supradicti modi Deo competunt,ut in sequemtibus Conclusionibus ostendetur, excepto ultimo, de quo erit sermo in quaestione de immensitate. I. Conc. Deus est omnino immutabilis quoad esse simpliciter; & etiam subiective. Est de fide, N probatur quo- d primam partem ex cap. firmiter desum. Trin. -
156쪽
ieitur incommutabilis . Item ex Sae. Script. Malach. cap. 3. Ego Dominus, ct nen mutor : & Iacob prima . Apud quem nomest transmutatio, uὸe vicissitudinis obumbratio. Probari etiam
potest rationibus superius adductis ; & massime absoluta necessitate essendi, quae Deo enti a se necessario competit ; tum quia oppositum esset in Deo magna impe Prob. conc. quoad 2. pari. Deus est actus purissimus e eludens omnem potentialitatem ad quamlibet formam , tam substantialem, quam accidentalem; tum quia ratione simplicitatis Deus nullam formam, siue absolutam, siue relativam potest in tempore recipere, ergo subiective
II. Conc. Deus est immutabilis conuersiue, Ideli, non potest esse terminus conuersionis, qua conuertatur in aliud, & aliud in ipsum Deum. Haec conC. pat. ex noti ne entis necessarij , & incaucati; quod sicut non potest Deus per aliquam causam incipere, aut desinere esse simpliciter, sic nec potest incipere, aut desinere cum ord in . ad desitionem, vel incςptionem alterius termini positivi. Pro confirmatione huius conclusionis raciunt etiam pro
III. Conc. Deus est immutabilis terminative quoad intellectam, & Voluntatem, adeout non possit in tempore aliquid intelligere, aut velle. Ita Alens. D. Thom. D. B nau. Scol. & alij communiter; & probatur ex Sac. Script.
in I. lib. Reg. I s. Poraratu.isa usi floctetur, neque enim Oomo est, ut agat paniramiam. Num. 23. Non eli Deus, quasi homo, vementiatur , neque ut A fur hominis , ut mut tur , & iti habetur
in multis ali js locis Sac. Script. ergo&C. Probatur ratione . Substantia Dei est immutabilis ex
dictis; sed intellectio, & volitio sunt de substantia Dei;
et o sunt immutabiles, & necessatiae. Probatur etiam. Intellectus D. necessario semper interulistit omne verum, & intelligibile ob suam infinitatem ;sed in obiecto intellegibili non potest cadere Variatio, quod est euidens, quoad obiectum increatum, & res mere possibiles, quae stmper, & necessario sunt tales: ergo intellectus D. quoad intellectionem est immutabilis: neque Potest ςsse ulla variatio quoad obiecta contingent ia, quia
157쪽
haec deberet prouenire ex instabilitate D. Voluntatis; sed
Voluntas nequit aliter, & aliter se habere circa contingentia; emo neque intellectus. Prob. min. Quia si aliqua in Deo esset variatio volitionis, & intellectionis; esset pariter in eo ignoratio, & incostantia: Ignoratio quidem , nam si Deus aliquid de novo, aut alio modo cognosceret, euidenter sequeretur, quod Deus illud antea Ignorasset, vel non persecte nouisset. Pari ratione si desineret omnino aliquid cognoscere, vel alio modo; iam in eo esset, vel fuisset illius rei ignorantia, aut impersecta eius notitia :esset pariter in Deo leuitas, & in stantia, si aliter se haberet eiuS voluntas, quam anteii circa obiectum ita pers cte ab aeterno cognitum, ut illius maiorem, & persecti rem cognitionem habere non potuerit; nam inconstans in voluntatC censetur ille, qui nulla praesupposita noua ratione cur aliter ita velit, aut nolit, aliter se habet, quam antea in volendo, & nolendo, quod est maxima imperis ctio: ergo Deus est immutabilis quoad intellectiones, Mvolitiones: ac proinde ab eo longe est leuitas, & inconstantia, cum omnia omnibus modis ab aeterno nouerit, &sua infinita sapientia disposuerit, & disponat in tempore. . AN. Cont. I conC. quoad 2.part. & desumitur argumentum ex D. libertate sic. Deus aliqua decreta modo habet, quae potuit saltem ab aeterno non habuisse; ergo Deus non est immutabilis subiective; cons. pat. quia tales voliti nes videntur esse perfectiones contingentes Deo realiter superaddi tae, sine quibus potuit exissere, si ab aeterno p
tio est quia actus liberi nil intrinsecum superaddunt voli. tioni essentiali Dei, quae est et identificata; ac proinde non laedere D. immutabilitatem. Qualiter autem id esse possi i cum eo, quod potuerit abesse a Deo; ingenio humano redditur valde dissicile captu. Nihilominus in dictu- VO la' ni a te Dei ubi agetur de libera volitione Dei, dissuse pertractabitur huiusmodi dissicultas .
Arg.2. Vnio hypostatica naturae humanae cum Verbo, quae eli unio intrinsem, non videtur potuisse fieri sine mutatione intrinseca ipsius Diuini Verbi, ergo &c. Re p. neg. ant. Nam unio hypostatica, quamuis sit in ianIesia, nullam mutationem ponit in Verbo D. Cum in Ida se non
158쪽
se non su sceperit nouam sormam, vel accidens; sed solum terminauit unionem intrinsecam humanitatis, in qua sola tota mutat lo cadit; ut late ostendetur in tract. de Ii
Arg. 3. Multae, & Variae relationes adueniunt Deo In tempore, puta Cleatoris, Conseruatoris, Domini &C. e go cum Deus ab aeterno non habuerit tales relationes est aliquo modo subiective mutatus, ergo &c. Resp. disting. ant. Adveniunt in tempore Deo extrinsece conc. intrii sece neg. ant. tales enim denominationes non competunt Deo ratione alicuius formae; vel relationis, quq in tempore Deo jdueniat; sed ratione termini producti per solam relationem rationis in Deo; esto in creatura sit realis ad Deum creantem, & sanctifica latem. Arg Cont. 2. Conz. Scor. quot. Io. insinuat aliquid inanens in eodem esse prius habito , nulla facta circa ipsum nouitate, probabiliter posse esse terminum nouae conue sonis; ergo Deus est mutabilis conuersiue; loco enim cit. Scol. ponit tres conclusioneS, quarum tertia docet poste fieri absque ulla penitus nouitate, tam intrinseca, quarti sextrinseca in termino ad quem fit conuersio. Resp.Doct. Ioc. cit. loqui non assertiue, sed dubitatiue,& di utatiue, ut bene aduertit HerincX. Vnde in 4. d. o. q. r.e praeste assirmat transubstantiationem necessario aliquid
ei licere nouum in termino,idest in Corpore Christi. Quia omnis actio conuersio est productiva termini ad quem secundum esse simpliciter, vel secundum quid : at cum Deus nullo modo sit producibilis, per consequens non est conuersibilis; & eb vel maxime,quia ibidem Scot. exigit,
ut saltem terminus conuersionis conseruetur dependet ter a desitione alterius, quod Deo manifeste repugnat. Arg. Cont. 3. Conc. auctoritate Sac. Script. & I. Sap . omnibus mobilibus mori ior est sapientia: ergo Deus est mutabilis quoad cognitiones, & volitiones. Resp. Cum Alens.& D. Bonau. intelligi Scripturam allatam causaliter, non formaliter. Quasi dicat, sapientia omnibus mouentibus l
est magis motiva, cum in eius Virtute omnia moueantur.
Dices Scriptura Deo adscribit pqnitentiam facti Gen.6.
Paeviter me fecisse eos. Item Ierem. C. I 8. Si paenitentiam insus
159쪽
IIT sisaut visarerem ei. Ihmper nonnulla praediaeit Deus se facturum, quae postea non secit; v. g. subuersurum se Nini-uen, ut habetur Ionae C. 3. Denique Deus odit peccatores tempore, quo sunt tales; & iterum cos diligit, dum sunt iusti, quae omnia videntur signa mutatae Voluntatis; ergo Deus est mutabilis quoad volitiones. Resp.ad CinnCS auctoritates adductas, & ad consimiles hac doctrina generali . OmnIa Decreta, seu volitiones, quae in Deo sunt,semper eodem modo in ipso manent absque ulla retraetatione, aut oppositione; unde mutatio solum est in effectibus, sue obieetis respicientibus diuersa tempora. Itaque Deus ab aeterno i & in aeternum habet decretum creandi hominem pro tali tempore, & destruendi pro tali tempore: diligit etiam nunc Iudam consideratum pro tempore, quo erat iustus; odit pro tempore, quo est peccator,& damnatus; vult Saul cste Regem pro tali tempore, & pro alio tempore nequaquam; quae quidem simultas decretorum non est opposita; sed tantum simultas obiectorum, Veleia laetuum Pro eodem tempore. Vnde respondetur inso ma, & dicimus Deum p nitere, mutare sententiam, si nouerit peccator mutare vitam; & alia similia quoad effectum, non quoad affectum, & iudicium, seu propositum ipsus D.Voluntatis. Insuper obseruandum, quod in SaC. Scrip. aliet sunt cominationes absolutae,quae infallibiliter exequunt urzaliet sunt conditionatae,quq nimirum dependentes ab hominis emendatione intelliguntur: huiu1m di sunt cominationes Niniv.Ezech.cui dixit: Di pone domuι
tuArima morieris tu non uiuas; & tamen eius vita fuit diuinitus prorogata: Verum ligo potius fuit praedictio,speet
to cursu causarum naturalium. Vnde D. Thom. p. p. art.
g. &quaest. 19. art. 7. ad 2. docet, quod Deus aliquando pronunciat aliquid futurum secundum quod continetur in ordine causarum inferiorum, puta secundum dispositionem naturae, Vel meritorum, quod tamen non sit, quia
aliter est in causa superiori,ut de EZechia &C. Quando vero praedictio sit absoluta, vel Comni natoria, & Conditio nata , ex textu Sacrae Scripturae, eX Ci custantijs, & effectibus, ex sensu Patrum, Vel Ecclesiae traditione est colligendum; ut notauimus in quaest. de
sensibus Sacra Scriptumi artic. . de Regulis i & dicetux
160쪽
in disput. de Scientia conditionata Dei, & praesertim in disput. de Diuina Voluntate quaest. q. QVAESTIO IV. Vtrum Deo proprie competat aternitas. Not. r. inod pro maiori intelligentia huius quaesti in is sunt aliqua reuocanda, de quibus agitur in phy- Iosephia. Vndeiciendum est, quod duratio nil aliud est, quam existentia, seu permanentia rei, si pro materiali sumatur: pro formali autem duratio est negatio destionis rei, Cuius est duratio; quae quidem duratio, ut sic diuititur in increatam, quae soli Deo competit, & dicitur aeternitas; & creatam, quae creaturis est communis. Creata subdiuiditur in permanentem, &successivam : prior est, cuius omnes partes sunt simul: posterior autem, Cuius patages successive acquiruntur. Pehmanens, vel caret fine, &dicitur aeuum, qualis est Angelorum, & hominum post generalem resurrectionem duratio ; vel habet finem, re licitur modus aeuut, qualis es et v. p. duratio Angeli, qui hodie produceretur,& post duas, vel tres horas anillillar tur: successiva est tempus. Ex qua doctrina infertur,quod duratio habet sub se tres species, nempe aeternitatem, ae uiternitatem, & tempus; ac proinde duratio est veluti genus in ordine ad illas. Nol. 2. Quod aeternitas varijs modis in Sacris litteris Vsurpatur. Primo pro saeculo, seu periodo cuiuslibet rei,
quo sensu Exod. c. 3. dicitur Domiuus regnabit in arar num , o
mu A ; ubi alia versio, ut obseruat D. Thom. habet, regna. Hi ius 4culum. a. pro antiquitate, quo sensu in Sac. Scripti dicuntur Montes aterni. 3. pro longa duratione,esto habear
principium, & finem; quo sensu Gen. c. I 7. Deus dixit
Abrahae. Dabo tibi, o femini tuo omnem terram Chanaam in possessionem at aruam. q. pro aeternitate participata; quatenus a Deo obtinent immutabilitatem aliquam, & sic in . Eccl. c. I. dicitur. Terra auiam in aternum si ν; & hoc modo aeternitas coincidit cum eulternitate . aeternitas sumiatur pro duratione, cuius principium, aut finis nec datur, nec dari potest; ac proinde caret etiam principio dependentiae , & haec est propria aeternitatis acceptio, & in hoc Pisu soli Deo competit .. . Vnde