장음표시 사용
171쪽
posse Templo Hierosolymitano. Immo quod peius est
quidam h retici afferentes, Deum esse Corporeum, in loco determinato concludebant, & inter Recentiores hqreti cos non erubescit Vostrius, statuere Deum diu hibilem ;ac proinde non totum in toto mundo, & in qualibet eius minima parte existere. Quae omnia sunt manifeste falsa,&haeretica, ut supra monstrauimus ex Sac. Scrip t. & SS. P tribus, docentibus, Deum esse ubique per suam immens talem, idque esse ita proprium Dei, ut nulli creaturae coiia municari possit immensitas ab intrinseco,sed solum ab extrin se , & passiue , si possibile foret, esse creat uram in i cis infinitis per replicationem praesentiarum eiusdem.
NOl. r. Quod non agitur hic de ineffabilitate mentali. quae Coincidit cum incognoscibilitate, de quaerit proxima disputatio, sed agitur de inqffabilitate vocali, quo sensu illud dicitur inqffabile, quod verbis eXprimere,
vel nominare non possumus. Hinc obsexuandum secula' dum Guill . in I. d. 22. quod nomen dicitur a notamine , quasi notamen; & secundum quod habetur lib. Catholicon hoc ideo q uia per ipsum substantiam, & qualitatem propriam, Vel communem alicuius, notamus. Vnde s Cundum Grammaticos nomen signat substantiam cum qualitate propria, Vel communi. Hinc Arist. primo Pe
hier. dicit. Nomen est vox significativa ad placitum, sed ad proposi tum de Deo. Not. a. ex Guill. Varrilong. Quod Deus cognosti tura nobis tripliciter, & sic triplici genere nominari potest.
Primo, Cognoscitur per modum causalitatis. 2. pcrm dum eminentiae . 3. per modum remotionis. Primo modo , scilicet per viam causalitatis, accipiuntur in diuinis nomina physica, ut innuit Dionys in Epist. ad Titum, si cui sunt ista nomina physica, stilicet causa, mouens, vel Primus motor, immobile, primum cias, & huiusmQdi. Sscundo , per viam eminentiae, accipiuntur nomina analo:
D, secundum eundem Dionys de mystica 1 liuolatia; u-
172쪽
xut dicimus Deum non solum capientem, & bonum, sed
super sapientem,si per bonum, superessentialem,& huiuia modi. Et talia possunt dici nomina mystica a mysterio abscondito. Et nota, quod nomina mystica tripliciter c piuntur secundum eumdem Guill. Primo, pro nomine reperto in Deo, non in creaturis, & sic Creator , vel diuinitas est nomen mysticum. M pro nomine sci licet translato. creaturis spiritualibus, cuius tamen res est primarie in Deo, ut sapientia, intellectus, & sic Dionysi ibidem dicit,
Deus est intellectus animae. r. pro nomine translato a spiritualibus,cuius primo res est in Creatura,& QCundo,quladam similitudo in Deo reperitur, sicut est ratio; Nam ratio, primo in anima reperta est, ut pote discursiua; Deli de propter quandam similitudinem transfertur ad Deum, qui sine discursu intelligit. Tertio, per viam remotionis accipiuntur aliqua nomina, sicut dicimus, Deum infiniatum , incorporeum &C. inquantum negamus ab eo finitatem, & corporeitatem ; & ista dicuntur symbolica . Vnde
dicitur nomen symbolicum in diuinis, quando nomen creaturae sensibilis, Deo attribuitur. Ita tamen quod pro prie conuenit creaturis, sed Deo improprie, sicut dum dicimus de Deo, leo, petra, lux, speculum,&huiusmodi. Verum istorum nominum symbolicorum tres sunt di ferentiae . Aliqua enim sunt, quorum sola negatio ponitur in Deo, & nunquam amrmatio,sicut est infinitum, incorporeum, incomptaehensibile, nunquam enim est finitus &c. sed semper infinitus Deus. 2. aliqua sunt, quorum nomen repertum est primo in creaturis corporalibus, tamen res nominis prius est inDeo, ut paternitas nam Ephesi
ris, licet nomen paternitatis prius reperiatur in creaturis secundum nostrum usum loquentat, vel cognoscendi, tamen res eius prius in Deo est. 3. aliqua sunt, quorum pr
prietas prius est in creatura corpor it l, & secundo in Deo: di talia nomina sunt proprie symbolica,ut dum dico, Deus est leo, vel petra; Leo enim prius est in creatura, &per quandam proprietatem sortitudinis ad diuina transfertur&c. Vnde talia nomina symbolica per viam remotionis, dicuntur de Deo, quia verius negatur de Deo, quod sit leo, ec petra, & huiusmodi, quam ista praedicentur: cam
173쪽
proprid sint in creaturis, sed quaedam similitudo in Deo
reperitur, unde proprie haec est vera, Deus non est leo, sed improprie haec est vera, Deus est leo ; hinc Dionys de Divin. nomin. dicit, quod negationes de Deo sunt verς, seda mi mariones incompactae, idest non habentes concordantiam, ab in , quod est non, & pactum idest concordantia; haec ex Guillelmo Vorrilong. Not.3. Quod apud Hebrieos Varia suerunt nomina,quibus Deum nominare solebant, sed praesertim decem, quae refert, & explicat S. Hieronym. Epist. I 36. Primum est El, quod Deum fortem significat. a. est Elohi, quod Deum prouidentem, gubernantem, & videntem denotat. 3. est Elohim, quod est pluraleptaecedentis. q. Sabaoth, quod semper cum alio Dei nomine coniunctum est, ut Adonat, Sabaoth, idest Dominus virtutum, vel eXercituum. s. Elion, idest excelsus. 6. Elie, ester, eie, idest sum, qui sum, vel qui est. I. Adonat, quod Dominus Dominantium interpretatur . 8. Ia, quod sonat in fine Alleluia; Alleluia enim componitur ex Allelu, idest laudate, &Ia, idest Deum. 9. Sadat, quod munificum, liberalem, & omnipotentem isignificat. Io. est nomen Tetragrammaton, quod componitur ex tetra, idest quatuor, di ex gramma , id est littera, & idem sonat ac nomen quatuor litteris; hebraice Semhammiphoras, idest nomen expositum, quod videlicet, ut notat noster doctissimus Galatinus lib. a. de Ar-Can. Sac. Relig. cap. m. nunquam, sicut scribebatur, legi poterat nisi a Sacerdote, dum populo in Sanctuario benedicebat, & quoties extra Sanctuarium pronuntiandum occurrebat, eius loco proferebant. Adonat, di nomen Tetragrammaton, vulgo dictum Iehoua. Nol. 4. Quod in hac quaest. sunt duae opiniones. Prima
est Henrici de Gandauo in sum. art. 22. q. l. qui, Vr refert SCOt. in I. d. 22. q. a. & in Report. q. via. tenet, rem in in
debere intelligi ab eo, qui nomen illi imponit, ex quo infert primo, Deum solum posse se nominare, qua immensus est, quia Deus a se solo cognoscitur sub ratione immensitatis. 2. quia a Beatis videtur in se, ab eis etiam est nominabilis. 3. quia aliquo modo cognoscitur a Viatore,et iam aliquo modo ab eodem nominari potest, sed nomine ipsi Deo imposito, nona creaturis ad Deum tr*nslato. 4. hOPI α DQmcn
174쪽
Τ32 nomen Deus ex impost ione sua significat, quod est perse- Aionis simplicitur, quasi in summa, & in generali respectu aliorum nominum, quae quasi particulariter exprimunt aliquid, quod rationem dignitatis habet in Deo, ut sapiens, bonus &C. Ratio fundamentalis ipsius Doct. est, quia nomen, sive verbum vocis debet esse symbolum inter loquentem, & illum, cui loquitur sic quod res significatast nota utrique in se, & notum etiam sit utrique, quod nomen ad significandant ipsam rem sit institutuin sed viaitas D. essentire nota est ipsi Deo soli, quoad rationem immensitatis suae, ergo solus Deus nomen sibi proprium v cale posset appropriari: huic opinioni videntur consentire Caiet. & SuareZ. Alia plura habet, quae videri possunt apud Scotum loc. cit. qui etiam huiusmodi opinionem , quoad alia improba r. a. est Scoti asterent is, quod possit quis nomen imponere ad aliquam rem significandam diastinctius, quam ipse Cognoscat, unde pro maiori claritate aduertit Doet. Nomen proprium illud dici, quod signi cat hoc sub propria eius ratione, quia solum tale est proprium signum vocale . a. notat persecte uti nomine, quando quis utitur eo Vt signo propri j conceptus, nec requiritur quod eo utatur ut signo Conceptus ab alio haben di ; hoc tamen requiritur ad perfectum signum inter duos ex August. 3. ait uti nomine contingere quadrupliciter. Primo , Ut re tali. 2. Vt signo ad placitum, de quo tantum scit uteias, quod est significativum. 3. Vt signo alicuius,
cuius utens habet tantum Conceptum Vniuersalem, Vt Cn-tis, intendit tamen significare speciale. 4 ut signo ex prius- suo protri j conceptus . Quare resoluit Deum esse nonainabilem a Viatore tribus primis modis, non quarto modo, quia non requiritur quod aeque distincte concipiat im-Ponens, vel utens nomine, ac nomen significat; ut ostendent sequentes conclusioneS. - : o
Conc. I. Certum est Deum esse naturaliter, & quiddit liue in stabilem respectu Viatorum, non habentium aliquem distinctum conceptum Dei .HHoc sensu docent Patres. Dei neque nomen, neque sermonem esse, Deo la men imponi non posse, Deum nullis verbis explicari posse&c. &prob. Conc. ex Cap. firmiter de sum. Trin. Vbi CX-yraesse definitur , Rrum esse , asproin e conci ς' ἔν
175쪽
sensu evhueato inrallecta σφε δε fida. Prob. ratione desumpta ex naturali inuisibilate, & incognoscibilitate quidditati-ua. Viatores distinctE, vel quidditatiue nequeunt intui ri ue Deum cognoscere: ergo Viatores non possunt Deum quidditatiue verbis explicare , Vt inde quis assurgat in conceptum intuitiuum, vel quidditatiuum Dei. Praete-xea etiamsi loquens clare Deum videret non posiot tamen loquendo, Claram, aut distinctam notitiam ingerere audienti, qui non sit instructus sussicientibus principijs, nempe lumine gloriar, vel specie Deum distincte repraesentante: ergo &c. Quare non solum Viatores, sed nec ipsi Beati, imand nec ipse Deus potest loqui Deum Viatoribus quidditatiue; posito, quod sussicientibus principijs non instruantur Viatores audientes: eo quia qui loquitur,non tribuit audienti principia sciendi, sessi occasionem, ut audita voce intelligatur significatum eo modo, quo est instructus: ergo, si audiens non sit tantae virtutis, Ut possit percipere quid litatiue nomen auditum, ne qui fgnificatiun eius intelligere a quouis proferatur. - Coi c. a. Potest Viator Deo nomen imponere, ipsun Lis uiddirative significans, aliquibus nempe Angelis, veleatis. Est Scot. in I. d.22. q. I. quem praeter Scotistas sequuntur Nominales, Molina, VasqueZ, Arriaga, & multi
, Prob. SCot loc it. sic. Si ii Viatoribus non posset fieri talis nomi nis impositio, &shnificatio ; hoc maxime proueniret, quia ad linpositionem nominis requiritur, Vt nomen non significet rem perfectius, quam concipiatur ab eo, qui nomen imponit: sed hoc est falsum; ergo &c. Prob. min. Si non postemus designare nomina ad significandas res perlaetiori modo , quam a nobis concipiantur, sequeretur quod nullum nomen a nobi& eXCogitatum ad
signiscandam substantiam, ipsius substantiae quidditatem Vere significaret; sed solum proprietates, & enectus sensiabiles illius notificaret: sed consequens est falsum, ergo Mant. pat. min. quia pro hoc statu non possumus habere Conceptum substantiae quidditatiuum in particulari, p
ta de homine, de aequo diri . . .
Prob. 2. Mensura significationis nominis non est sumenda CX eo, qui nomen imponit, neque praecise CX CO,
176쪽
qui nomine utitur, sed ex audiente, & intelligente conceptum loquentis: at quando Viatores proserunt no
men Deus ) Beati intelligunt quidditatiue id, quod hoc
nomine Viatores significant,ergo illud nomen prolatum a
Viatoribus distincte significare potest quidditatem nat
rae Diuinae. Arg. I. Contra Conc. Deum non posse a nobis nominari. Oportet esse proportionem nominis ad rem nominatam:
sed omne nomen est finitum,& Deus est infinitus,& finiti ad finitum nulla est proportio Iergo&C. Resp. disting. mai. Oportet esse proportionem entitatium, neg. i. signi adsignatum, conc. Non enim est necesse, quod nomen habeat aliam proportionem praeter assignatam ; alioquin nulla res posset ab ullo perfecte iam minari , cum nomen valde semper deficiat a rei perfecti
Ars. 2. Omne nomen significat cum qualitate, & verbum , & participium cum tempore; at in Deo nec qualitas, nec tempus est: ergo nec per nomen, nec per verbum, nec per participium Deus est nominabilis, ergo nec per Iias partes orationis , cum istae sint principaliores. Resp. cum nostro Richard. in I. d. 22. q. ri quod nomensgnificare eum qualitate est significare per modum habitus , & quietis sub intentione proprij, si est nomen pro' Prium, Vel communis, si est nomen commune; quamuis autem in Deo nulla sit qualitas, tamen Deus significari potest per modum habitus, & quietis, & ideo per nomen , nominari potest: Et ut melius dicam, inquit Richard.-gis Deus debet dici significari per modum per se stantis, quam per modum quietis, & habitus . Arg. Caietanus,qui nititur probare, neminem posse rem distinctius exprimere, quam cognoscat. Voces significant res medijs conceptibus formalibus , quos habet vocis impositor,& vleias ea ad rem exprimendam; er o distincta vocis significatio, & nominis oritur ex distiircta cognitione imponentis, & Vtentis. Rem. neg. assumptum; nam voces principaliter, & d recte significant ipsam rem; idque iuxta dispositionen audientis, indirecte autem, & quas arguitiue indicatar, loquentem habere de eadem re aliquem conceptum. Vn-
177쪽
locutio est creata, ut excitentur species rei significata'.
seu conceptus audientis, cuius quidem Conceptus causa
physica etiam propria est ipse audiens. Ex quo inscrtur, quod locutio ex se est indisserens ad significandum pers cie, vel imperfecte,quidditatiue,vel distincte, & confuse. Contra. Nomen non potest habere vllam significati nem disti ictam nisi ab imponente, sed imponens nequit dare, quod non habet, idest distinctam cognitionem ἱ e
go &c. Resp. neg. assumptum: quia etsi imponens non habeat distinctam cosnitionem; attamen habet vox instituta vim excitandi species ad distinctam cognitionem. Vnde quatuor eXiguntur, ut quis persectam, & distinctam v cis, & nominis significationem possit habere: primo, ut audiens sciat vocem est e impositam ad hanc rem determinate significandam : a. Vt habeat conceptum, & cognitionem rei significandς priusquam eam per tale nomen percipiat : 3. agnoscere debet loquentem uti vocibus ad rem ita significandam, ad quam sanificationem ordinatae sunt: 4. denique tam loquens, quam audiens debent in promptu habere, tum verba, tum meminisse significationis verborum, quibus utuntur ad rem significandam, & exprimet dam ; ex qua doctrina constat, quid ad alias obiectiones si respondendum. Quaeres I. Quodnam est nomen magis principale Dei,d magis exprimens essentiam Diuinam. Resp. ex Scoto, D. Thom. Richard. &alijs; quod hoc nomen, qui est, est principalius, & magis exprimens D.es.sentiam . Vnde Exod. cap. q. Moysi , cum interrogasset nomen Domini, quod esset, Angelus in Persona Dei res. pondit. HoIum quisumis dura μνι II M. Qui-masimo, re hoc idem nomen ex Scoto in Repori. & Vorrilong.in hebrgo videtur dici nomen Dei Tetragrammaton. Vnde notat Pelbartus, non bene loqui Burgensem, qui in additionibus Postillae Lyrani ait quod nomen Tetragrammaton est principalius, quam qui est. Quaeres a. An prosositiones astirmativae possint formari de Deo.
Rest. Aliquibus videtur, non posse sormari huiusmodi propositiones, fundamento desumpto ex D. Dionysi de
178쪽
mystica thool. cad. . ubi docet, Quod naus, nequo anima est,
neque intellectus, sequitur neque rux, quo vita, nequesapie na, nequo Deitar, aut bonitas, nequospiritus, nequeAliatio, neque
Paternitas, ct idem dec testi Hierarch. cap. I. Urmatiouas, inquit, dicta de Deo sunt iecompacta, negatio 3 vera smplieiter acui cotisonat D. Damasc. cap. I 2. de fide orthodoXa Cap.4. In Deo autem , quid est dieιre ι o bile ea, o familiarius est exmnium ablatisne de eo facere fermonem is
Vertim dicendum cum Scoto quol. I. g. de primo, pr Iostio vis affirmativas vere formari de Deo : Est enim ensse, & unus, & trinus, & substantia spiritualis iuxta illud Ioan. 4. Spiritus es Deus; Summe viuens, &cunctati telligens iuxta D. Aug. cap. I de Trin. cap.4. Quare d Cet Scot. in I. d. 3. q.2. g. in prima qu st.. quod nullas negationes Cognoscimus de Deo, nisi per affirmationes, per quas removemus incompossibilia aliqua ; sicut remouetur Compositio per simplicitatem, vel aliquid aliud. Negatio autem praecise sumpta , ut non lapis, aeque conuenit nihilo, sicut Deo; & sic per puram negationem non m sis Deus inteli igitur, quam nihil: Oportet ergo, Vt negatio dicta de Deo sit vera, praesupponi conceptum amrmativum, & sic affirmantur aliqua de Deo symbolice, ut cum dicitur lapis, leo, aura &c. quorum negationes de Deo proprie dicuntur. Alia affirmantur mystice per supere cellentiam; ut vita, bonitas, & huiusmodi, quorum negationes de eo etiam dicutitur secundum nostram Co praehensionem; nec tales negationes opponuntur amrmationibus . Quare Scot. in I. d.8. q.3. g. haec est via Diony. ait,quod quando remouentur aDeo omnia,quq sunt communia creaturis, cognitionem nostram non sistere, aut terminari praecise ad negationem, quia tunc non magis Cognosceret ur Deus, quam clitinera,quia negatio est communis enti, & non enti; ac proinde illud positiuum, cui attribuitur negatio, vere de Deo assirmantur ; quo sensu locutus est etiam D. Damat, quia, cum non compraehei dantur a nobis, nisi secundum conceptum inadaequatum, hinc est, quod familiarius de Deo sermonem facimus , ex omnium ablatione, sicut a nobis concipitur. Quod idem Damasic. ex praesse docet, dum subdit. Si eorum, quasvnt,c gnitiones nostra sunt , quod Inpar eu uisnam est omnino , ct superfusam
179쪽
log. cap. q. sic habet. In ipsa oportet, omnes ex siextrum po re, o Urmare postianos, velut omnium eausa, is maeas ipsas propria negare, sicut 'par omπia exigento ; & cap. 3. apertiti S loquitur,
dicens. Ditis autem, quare totaliter apramo ponentes siluinas oiastionat, ab ultimis iochoamus diuinam ab arionem. Quem textum sic pendit noster sapientissimus Antonius Ligureta. de Monelia in commentari js mysticae Theologiae. Dicis autem , supple b Thimothse, ad quem scribebat. Quare nos ponentes diuinas positiones, idest, ab ipsa omnium Causa, quia primo composuit librum de diuinis ypotipo-sibus, idest de Diuinis Personis. VideliCet, quommodo natura D. & bona dicetur singularis, quom modo trina in Personis. Sed nos ponentes diuinam ablationem, idest negationem, inchoamus ab ultimis, nempe a seiasibilibus, negando primo ea, & postmodum intelligibilia; & ostendit, quommoto, sicut Deum amrmative laudando, quanto magis descenditur , tanto sermo dilatatur, ita Deum negativo laudando quanto magis alendi titur, tanto se mo coarctatur. Hinc manifeste patet intentio D. Dion disj circa assirmationes, & negationes, quae de Deo formari possunt. Quod si quis ulterius quaerat; quare D. Dionys cap. myst. Theologiae utatur his verbis, dicendo. Trinitas, fu-
persub tantialis super ea is super bona, snspectrix D. Sapientia Christianortim dirrue nos ad m tticorum eloquiorum Oe.
Resp. cum eodem Antonio de Monelia loc. cit. Plat nici omnia composita, & materialia reducebant in principia simplicia, & abstracta; & ideo ponebant species abstra.
ctas, videlicet, hominem extra materiam, & vocabant ipsum per se homo, & superhomo. Idem faciebant circa Communia, qualia sunt ens, bonum, unum. Vnde ponebant unum primum, quod est ipsa essentia bonitatis, & nitatis,& esse, quod dicimus Deum,& vocabant ipsum per se bonum, principale bonum, & superbonum. Et quidem primum de speciebus maiorialibus repugnat fidei: secui dum autem de Deo, consenat fidei, sicut dicit S.Thom. in prol. de D. Nominibus. Dionys. ergo, qui erat Platonicus utitur talibus terminis, videlicet, supersubstantialis, in perbona &c,
180쪽
ra DISPUTATIO IV. De inui bilitate Dei, visibilitate ,seis
QN AESTIO LVtrum Deus sit naturalitis Uisibilis a Cre tura .
Ol. i. Quhd inuisibilitas, quamuis importet Carentiam visonis de formali; de materiali tamen non est sola negatio, sed quid positiuum,& intrinsecum, quod estillimitatio , & infinita persectio entis, ratione cuius cia dit ens inuisibile, & improportionatum potentiae creatae virtus pariter terminandi visionem maxime intellecti uam est quid intrinsecum in obiecto intelligibili,ut patet in metaphysica , in qua probatur emis cognoscibilitatem, stii veritatem esse specialem ipsius perfectionem, cum sit eius passio, sicut unitas, & bonitas. ynde solent Theologi praemittere huic tractatui de inuisibilitate quaestiones
de unitate, Veritate, ac bonitate, quatenus sunt diui iv - 'attributa, de quibus aliqua superius attisimus,& inferius tangemus, ideonue de ijs agere ex professo ommittimus. Nol. 2. Quha de Deo triplicem cognitionem, seu conceptum distinguere possumus. Alius enim est conceptus
ijs boni, veri &c. Alius est conceptus proprius desumptus ex proprijs, ut conceptus entis infiniti, sapientiet infinitet, bonitatis &c. Alius est conceptus proprius desumptus ex propri js: etenim ex quo Deus est ens infinitum, arguimus in eo infinitam bonitatem, Omnipotentiam, & C teras persectiones necessarib consequentes ratis nem entis in Gniti. Vnde docet Scot. in I. d. 3. q.2. quod nos de Deo h here possumus naturalem Conceptum proprium, non s Ium attributalem, sed etiam quidditatiuum, &essentia- Iem; ac proinde nedum negatiqe,sed etiam positive agia scere possumus Deum. Itaque per infinitatem demonstramus alia Dei attributa , & persectiones, non quidem a priori, quia inscient ijs, quae habent subiectum simplici