장음표시 사용
271쪽
Confirmatur. Etenim maxima ,& maxime satiativa perseemo hominis debet existimari illa, quam homo ipse maxime desiderare debet, & quae Deus ipse ab homine maxime desiderari exigit: sed talis persedi io est amor pers ctissimus Dei in Patria, sicut in via amor est actus perfe
stum: ergo&c. Resp. cum Cyrillo, & alijs Patribus; ibi agide cognitione per fidem, quae est vita aeterna causaliter, dispositive. Adde quod visio Dei est vita aeterna, hoc est , quaedam pars spectans ad persectionem, & integritatem illius; etsi non magis principalis.
Arg. a. ex D. Aug. lib. I. de Trin. Cap. Vlt. aiente. Solavi pa o summum bonum nostrum ; & alibi idem docet ; ergo &c. Resp. D. Aug. tantum Velle excludere visionem humanitatis Christi, ideoque dixit sola visio. Quod si quis contendat D. Aug. expresse loqui de Visione, prout Contradistinguitur a fruitione.Negamus id tantum iritendere;ideo namque solam visionem nominat, quia per ipsam disce nitur viator a Beato, nec excludit fruitionem, ad quam viso ordinatur, ut ipse D. Aug. aperte docet, & signanteclib. 8. de Civit. Dii cap. 9. ait Nemo beatus est, qui eo, quod aramat , nonIruitur Itaque D. Aug. & alij Patres loquantur cum annexis spectantibus ad completam beatitudinem,ut
Optime aduertit D. Bonau. inq. d. 49. art. I. q. s. ad I .di. Cens : In Sanctorum verbis per c nnexionem, quod os omnsum alis
uuu- v M.Simili ratione loquitur Concit.Francfordien. Arg. 3. ratione. Summa in*licitas damnati est poena damni;sed hec poena est carentia visionis Dei; er o ipsa est summa ins licitas; & consequenter visio Dei est summa silicitas, &beatitudo. Resp. disting. min. Poena damni
ad equate,aut principaliter neg. min. inadetquate,& minus Principaliter,conc.licet enim comuniter p-na damni eXPrimatur per carentiam visionis Dei, non tamen recte ii tertur in visione sola reponendam esse beatitudinem ebigiatur exprimitur poena damni pet carentiam visionis, quia
sicur haec est primum donum beatificum; & fundamentum aliorum;sic carentia illius est prima miseria Damnatorumi sub qua caeterae poenae connexae intelliguntur. . a
272쪽
. Arg. 4. F licitas est bonum per se sussiciens ex Arist.
Eth- cap. Io. sed maxima sussicientia est in intellectu;vnde Io: I4. dixit Philippus. Dem ne ostea a uobis Patrem; ct fuse eis nobis . Resp. Scotus Arist. non excludere os rationem voluntatis, sed loqui de actu,& habitu intellectus potius, quam voluntatis,quia est nobis magis manifestus. Ad illud Io: 14. dicit idem Doctor, quod diχipuli viderant Iesum, ut hominem, & non ut Deum, atque ideo sussicit, inquit Apost. nobis, ut ostendas Patrem, quantum ad instructi nem nostram in fide, quam praedicast i nobis .
Arg. Cont. 2. Conc. Beatus est, ait D. Aug. lib. I 3.de Ci- utate Dei, aeui habet, quidquid muli , sed habere quidquid vult, non est per actum voluntatis tantum, sed etiam peractum intellectus, veluti suam perfectionem:erg. &C. min. Prob. nam beatus vult videre, & habere, ergo in utraque
operatione beati &c. Resp. Mot. quod ly quidquid non intelligitur distributive, idest pro singulis volibilibus in se,sed prout sunt in aliquo uno eminenter, & tunc est sei sus. Beatus est, q ui habet quidquid, vel omnia,quae Vult, idest,quidquid est recte volendum eminenter in ipso summo voli bili; & sic est habere obiectum beatificum, & obi ctum nobilissimum. Ad probationem min. dicit idem D cior, quod illud habere est velle, sed non quodcunque velle, sed amare respectu obiecti beatifici praesentis. Et tunc est sensus. Beatus est,qui habet, quidquid vult, idest, qui amat quidquid vult recte volendum, & nihil mali vult; & sic recte Beatus vult videre ἱ ut truatur, & non e
Arg. a. Beatitudo consistit in persecta unione naturae beatificabilis ad obiectum beatificum immediate; sed illa
perfecta Vnio requirit utramque potentiam, nempe in te, laetum, & voluntatem, quarum quaelibet uniri potest i mediate obiecto beatifico, erg. &c. Resp. Scot.conc. mai.& dist. min. requirit utramque adeout, utraque sit aeque summa, & optima, neg. quatenus una unio, Vel immedi tio orditiatur ad aliam, Conc. min, una enim est unio, quq est prior, idest unio naturae. ἱΑrg. 3. Per illud competit alicui quiescere intermino secundum quod competit ei moueri: sed natura beatificabilis mouet Ierutramque potentiam a4 obiectum be
273쪽
tificum ; ergo sce. Resp. Scot. disting. min. Etiam intellectus tendit in obiectum immediate, & vltimate, nego, prout tentio intellemis ordinatur ad unionem simplici- ter,& Vltimatam, Conc. Itaque utraque potentia tendit in obiectum, sed diuerso modo. Arg.COnt. 3. conc. Fruitio non distinguit Beatum a non beato: ergo beatitudo sormaliter non consistit in actu voluntatis, qui dicitur fruitio :ant. prob. Frui est amore inhaerere alicui propter se ; vel est velle alicui bonum pro pter se; vel est velle alicui bonum propter se,sed talis adtus competit tam Beato, quam non Beato: ergo&C. Resp. ex Scoto neg. ant. ad prob. dist. min. Talis actus eiusdem speciei competit tiim Beato, quam non Beato nego min. diuersae speciei, Conc. min. Nam actus fruitionis lia via, & in Patria est alterius speciei; & ideo nullus actus fruitionis est communis beato, & non beato. Arg. Omnia inferiora,quae quietantur, suo modo beatiuscantur, siue secundum quid beatificantur in amore com Cupiscent Le &c. quatenus secundum appetitum quietantur in amando aliquid sibi, & in delectando in bono praesenti: sed fruitio non est actus huiusmodi: ergo &C. Resp. ex Scoto neg. paritatem , & ratio est, quia solus appetitus rationalis est liber, & ideo solus potest velle bonum alteri propter se, & non propter bonum Volentis. Quare Concedimus, quod appetitus liber amando summum bonum amore concupiscentiae est beatus secundum
quid; est tamen beatus simpliciter per amorem amicitiae, qui dicitur proprie fruitio .
QVAESTIO VIII. Duid proprie sit fruitio . oeulus quommodo
inter se ordinentur . Ol. I. Quod frui potest sumi dupliciter: uno modo 1 generaliter pro omni actu delectativo, quo sensu ait
D. Aug. quod Frui-vt cum saudio: alio modo specialiter,
S proprie pro actu delectativo, &quietativo; & in hoc
sensu inquit D. Aug. quod Fruimur eunitas , in quibus ras pro irre δε ιιιectara , hoc autem non potest eua
274쪽
232nis respeetii summi,& infiniti boni, quod est verus,&vltimus linis: quamuis, ut in superioribus quae itionibus t cium fuit, possit quis per rationem erroneam, Vel per malitiam voluntatis quiescere etiam in obiecto creato. Insuper frui , seu fruitio aliquando sumitur abusive tan-rum , pro quietatione appetitus sensitivi iuxta illud D.
obiecto delaetabili, non referendo illud in sinam . Aliquando dicitur fruitio proprie, quatenus est actus voluntatis irrefexibiliter adhaerentis obiecto, & se in eo libere quietantis. Haec autem fruitio est duplex; quaedam est formaliter ii finita, qua nimirum D. voluntas fruitur Essentia Divina; alia est finita formaliter; & haec duplex; alia ordinata,qua voluntas Creata fruitur bono infinito; vel perfecte, vel imperfecte; primo modo competit Beatis, secundo modo Viatoribus. Alia fruitio est inordinata,qua videlicet v Iunias peccatoris se libere quietat in bono creato, & commutabili; non quidem in bono, quod sibi concupiscit,
quia omnis amor concupiscentiae praesupponit amorem amicitiae, sed malis in se ipso, inordinate se amando. Nol. 2. CX D. Bonau. in p. d. I. quod usus potest accipi quinque modis: primo modo communissime pro naturali operatione, ad quam res ordinatur; & sic dicitur Cuius usas est bonus, ipsum quoque bonum est .:2. minuS CO muniter pro operatione frequenti,prout dicit Victorinus, quod usus est actus a potentia frequenter elicitus. 3. sumi tur usus proprie pro operatione potentiae liberae; quo sei
su dicit D. August. Uti s absumera alsqui. in rasultatem vol- - φ . q. modo magis proprie pro actu voluntatis reseret
tis aliquid in finem, & distinguitur contra stultionem . . modo proprijssime prout distinguitur contra abusam ;nempe pro a tu ordinato voluntatis aliquid referentis in sinem quo sensu ait D. Aug. quod Cri ι' ιι - ψ--nerit ad id quo fruendum est νεθννa: Fruitio veris est a Rus Voluntatis, quo diligimus bonum propter se; & quidem. Propter se finaliter , & non formaliter tantum : Unda quamuis virtutes, teste D. Ambrosio sint diligendae Pr pter se formaliter, non tamen final iter; ac proinde noncse
275쪽
Not. r. Quod uti aliqua re prout ad p sens spectat exl Richardo in I. d. I. q. a. art. I. potest accipi quadruplicia ter: primo sicut instrumento, quo operamur; sic Faoer l, gnarius utitur securi; & sic sola voluntate utimur. a. sicut habitu quo regulamur, & sic utimur habita virtutis, non viiij; iuxta illud D. Aug. πιιιus ma)ὸ ψ ur virtute. 3. sicut actu, quo movemur, &sic non omni actu conti n-
git bene uti; ut patet de actibus Vitiosis. 4. denique sicut obiecto,circa quod movemur & sic omni alio a Deo vlei dum est, vel accipiendo, si bonum est, vel detestando si est malum culpae, vel patienter sustinendo si est malum p nq; i Verum quia utile importat aliquid, quod in se habet, ut
ordinetur, cuiusmodi non est malitia: ideo non conceditur, quod utendum sit malitia, quia tota ratio ordinati nis est ex parte ordinantis; qui bene utitur malitia ipsam detestando propter Deum: quare non est admittendum ἀquod quicquid potest assumi in facultatem voluntatis,cadat subum proprie dicto; nisi intelligatur de eo, quod est aliumptibile in facultatem voluntatis, aCceptabile pro . pter aliud. I. Conc. Frui est actus voluntatis,qui dicitur amor ani citiae, quo Beatus inhaeret summo bono propter se, & in is eo ultimate quiescit. Est Scoti ubi supra Richard. & alio- ' rum extra nostram Scholam. Prob. Frui in re fruente estvltimus actus eius, quem delectatio concomitatur imm diate, ut infra dicetur, sed vitimus actus, quo BeatuS in αobiecto beatifico quiescit est amor amicitiae: ergo frui est amor amicitiae, quo Beatus inhaeret summo bono. Vndo frui in re fruente dicitur secundum similitudinem suauis fructus in arbore, ut tradit noster Richard. Suavis autem fructus arboris est ultimum, quod de arbore expectatur,do cum suauitate percipitur. Confirmatur Non potest esse actus cognitiuae potentiaei huiusmodi actus frui;ergo est potentiae appetitiuae, nempta. Voluntatis. Prob. ant. Actus potentiae cognitiuae non esti actus vltimus, quia ad actum appetitiuae ordinatur iuxta illud Arist. 3. de Anima . Appetitus sequitur rationem,ac
proinde in tali actu potius est tendentia; quam quies; norri enim delectamur incognito, nisi quia ipsum diligimus,
nec delectamur in cnuitione , nisi inquantum diligimu*
276쪽
li cohe. vlus est actus Agentis per oluntatem pr*ui
cognitione. Haec videtur communis. Et prob. Vt i re aliqua est ipsam referre in debitum finem; sed omne Agens voluntate praeditus potest aliquam Creaturam referre in debitum finem, siue iit Creator, siue Creatura beata, vel Viatrix; ergo vetus proprie dictus , de quo hic agitur est actus Agentis per voluntatem. Prob. min. Prouerb. I 6.dicitur. Unxueris ρ'opta' se inum o eratus est Dominus; ergo Deus refert omnia creata ad se ipsum, ut ad finem; sed uti re ali qua est referre ipsam in debitum finem, ergo Deus utitur Umnibus crearuris; sed sic est,quod minus videtur uti coim lenire Deo, quam alicui aIij ret habenti voluntatem;ergo quaelibet creatura habens voluntatem, siue beata, siue V Liatrix potest aliquam rem referre in debitum finem; ac pr inde uti tali re. Quod- autem Deus utatur Creatura docet D. Aug. lib. t. de Doet. Christi. Non stultur nubis,D4 utitur,
nam si naque stultur , neque utitur , nen inuento quommodo dii raν , sed neque sic utitur ut nos, nam nos rabus , quibus utimur ad .d raserimur , ut bonitate Dei perstuamur; Deus autem ad suam ι vatilem Gum nostrum rori . Hinc liquido patet, quod re increata non est utendum, Deus enim cum sit iuris vltimus, ει omnium non potest nisi peruerse ordinari ad finem ;quia ut dicit D. Aug. Maxima peruersior est frui utendis, O viri fruendis III. Cono. Vsus, i& fruitio semper formaliter distinguuntur; & aliquando realiter; ita Nicol. de Nyle tract.2. vari. a. q. IO. de voluntate humana. Prob. Vsus se habet ad fruitionem sicut actus imperfectus ad persectum: item Vsus est actus voluntatis, quo diligimus bonum propter aliud; ruitio autem est actus voluntatis , quo diligimus bonum Propter se; ergo saltem formaliter isti actus inter sedi itinguuntur Quint aut aliquis actus truendi realiter distin sua tur ab actu Vtendi, patet, nam possumus Deum concupere nil aliu opitando, ac proinderita sint eo, non uten.
do ali quo alio. Similiter aliquis actu tendi reali ter dirusert ab omni actu fruendi ;tvt cum aliquis diligit aliquod bonum propter finem non vltimum: & denique aliquis inua utendi est id realiter cum aliquo actu iruendi; ut
277쪽
cum quis utitur creatura propter Deum; in quoquidem a actu non apparent , nisi rationes usus, α fruitionis penes. diuersia obiecta ... Arg. Cont. 2. conC. probando, quod usus non sit actu i Voluntatis EX D Aug. lib. 83. q. q. q. IO.. Vbi sic habet zi Omnsa , qua facta Dux εο vium semiu/s facta sunt , quis ommbus utitur ratio tua cando, qua homini cara οβ , ergo. videtur,quodi uti sit rationis, & non voluntatis actus Resp ex Richa . do; quod D. Aug.accipit uti non proprie,sed Pro actu prii mo ad actum utendi proprie, dictum Ordinato Arg a. Eius est referre, cuius est conferre sed rationisi est conferre, ergo ad rationem pertinet referre, ac proinde, usus est actus rationis Resp. quod vera est minor loqueni do de referre per modum dictantis; secus autem de referre: per modum libere inclinantis, seu mouentis. Igitur ratio. refert dictando, voluntas inclinando; &sic usus non est rationis, sed Voluntatis. Arg. 3. quod Deus non utatur re aliqua. Qui utitur alia, qua re indiget ea, sed Deus bonorum nostrorum non eget, i ergo Deus nullo bono Creato Utitur. Resp. neg. assui , ptum in maiori; non enim est vera, quando ille, qui utrai tur, rem qua Utitur, non refert in se ipsum, ut in finem
propto sui ipsius utilitatem,sed bonitatem, qualitor Deus
Arg. q. probando, quod creatura Utatur Deo Lucae I s. dicitur. Quanti mercenari j&c ubi glosa dicit, αγιod liceamoseruos intuitu mercadis; sed maxime seruitur Deo ipsum amando, ergo licitum est Deum amare propter mercedem; hoc autem est uti Deo, quia qui Deum amat propter me j cedem, Deum refert admercedem in intentione : Item D. Aug. lib. Io. de Trin. a. M ait. Omnit, qu3 Imitus vitiuν - . eroo fruendo Deo, Vtimur Deo. Ress. Glos. intelligendam esie de mercede increata,qualis est Deus ipse, qui est summa merces diligentium se. Ad D. Aug. resp. cum loqui de uti nimis improprie, & nimisi large; extendit enim Vti ad omnem actum volendis nam D. Aug. statim subiungit, ut aduertit Rich. Gumit enim aliquid in facultatem voluntatis o. Quaeres . Quibus competat frui.
278쪽
. explicatione utitur analogia valde idonea ex ipsis corpo ribus desumpta, quatenus illa diuersimode quietantur in Centro, tanquam in ultimo termino quietis Corporum grauium. Huic autem Centro veluti Vltimo. termino te xa per se, & proprie adhaeret, idest per suam naturam ,&grauitatem, & immed late. Deinde sunt aliqua corpora, ut lapides, & metalla in visceribus terrae, quae centro ad- hqrent immobiliter quidem, & per se, id est per suam so mam intrinsecam, sed non primo, quia mediante terra Cui sunt unita primo quiescunt, Cuius grauitatem, & adlis lonem participant . sunt aliqua corpora centro adhae- Tentia mediante terra, cui Vniuntur, ut grauia, quae sunt in superficie terrae, quae licet per aliquod tempus qui scant, non tamen perinde ac ea, quae quiescunt secundo modo . 4. Corpus aliquod adli rere potest uniformiter corpori proximo ut homo iacens in Navi) &respectu illius quiescere, non tamen respectu uniuersi eo quod Nauis sit
A simili. Corporis ponderi correspondet in spiritualibus voluntas; nam sicut corpus pondere, sic Animus, &
Voluntas amore fertur, Vt ait D. Aug. Centrum autem ,
quod natura sua est ultimate quietatiuum est sinis vitiamus, Deus ipse; huic centro D. V oluntas primo, & per se mobiliter, & necessar io adhaeret, seu fruitur; ideo Co raratur Terrae in centro existenti; unde Hermes Trim: gistus aiebat, quod Deus est Sphera intellectualis, cuiuς centrum est ubique, & circumterentia nusquam. Deinde Voluntas creata beata adhaeret illi fini, & fruitur eo sim-Pliciter, & perpetuo, ac per se; quia per sormam intrin cam suo actui, idest per charitatem, sed non primo, quia id habet a Deo; ideo comparatur lapidibus, & metallis in terrae visceribus existentibus. 3. Voluntas iusti Viatoris fiuitur quidem simpliciter, & per se ; sed non immobilia ter, quia aliquando auertitur a Deo, & recedit a gratia; neque primo, quia mediante D.Voluntate innititur summo bono, seu adhaeret; ideo similis grauibus in teme superficie existentibus.74. Volumas mortaliter Ieccantis truitur simpliciter aliquo alio a Deo . Nam quantum eae ex parte Voluntatis se ipsam quietat in obiecto quod pr
ater st amu , non tamen simpliciter quietatur quantum
279쪽
est ex parte obiecti, quod non est de se quietatiuurrina Quinimmo, sicut quiescens in Navi, non quiescit simpliociter; eo quod non quiescat respectu centri, quod est viis timum quietans se in uniuerso; ita voluntas quietans se in creatura, non simpliciter quietatur. Huiusmodi autem peccator, Ut in pluribus fruitur se ipso, quia se ino dinate amore amicitiae diligendo , caeteras ereatura' am re concupiscentiae prosequitur iuxta illud D. August. dis
sua ad eo tamρtum tui: ergo peccans stultur se inordinate. De Brutis autem dico, quod non stuuntur; nam stui est alicui rei inhaerere amore propter se : sed Bruta amorem non habent, cum Voluntate careant; nec alicui rei pro .pter se inhaerent, sied propter eorum bonum; ideoquet non fruuntur, nisi accipiatur frui abusive, & improprie pro non referre ad aliud negat i ue tantum. Insuper lao a adhaerent proprie obiecto, quia non ducunt, sed ducuntur a naturali in itinctu. Quare comparari possunt ferro vi adamantis attracto. Quod si habentia i instinctum naturalem , seu appetitum sensitiuum s qui magis competit Voluntati, quam appetitus naturalis) proprie non stuat tur, multo minus dicentur frui, appetitum naturalem solum habentia ; quia frui proprie praesupponit cogniti nem; quam non habent entia insensitiua : Denique frui est actus a potentia dist inctus, sed huiusmodi entia nullum habent actum, sed solam naturalem inclinationem , uae non distinguitur ab eis: ergo frui nequeunt nisi ab ue.
QVAESTIO IX. Hirtim gaudium de obiecto beati Post δε essentia
vel pertineat ad essentiam beatitudinis .
Ol. I. Quod gaudium coincidit cum delectatione, ae videntur solum differre, tanquam magis commune. x minuS commune; nam delectatio conuenit etiam parti sensitivae, quae sic describi solet: Est quies vitalis appetiatus, & complacentia in bono possessio; gaudium autem
competiit proprie soli parti rationali ι α sic descxibi potes
280쪽
. excommuni Doctrina, est vitalis quaedam suauit , quae ex amore ad praesentiam obiecti amati connaturaliter iro anima resultat Ex qua descriptione clare constat, quod non est actus, seu operatio voluntatis, sed quaedam passio, ut contra multos docet Scot. in 3.d. I .q. Via. & alibi,quem sequuntur Scotistae, Nominales, &quamplures Neutra- aes . Similiter patet, quod delectatio, gaudium, & tristi, ita non spectant ad intellectum eX ScotΟinq. d. 49. q. 2.&alibi , eb quia delectatio, & tristitia proueniunt ab obiecto, ut conueniente vel disconueniente, bono, vel malo; haec autem pertinent ad voluntatem, non ad intellectum; inde tristitia definiri solet ex D. August. 14. de Civit. Dei: est de ijs, quae nobis nolentibus accidunt; Itaque non ex cognitione rei conuenientis, Vel disconuenientis oritur,
laetitia, vel tristitia, sed exactu volitionis sequitur gaudium , seu laetitia, & ex actu nolitionis tristitia. Not. a. Quod beati in primis gaudent de bono summo, di infinito in se, & propter se s de quo gaudio intelligitur
illud Apocal. 49. aeu'niam regnabit DomD-s Deus nos eromniis potens , raudeamus exultomus, is demMs gloriam ea. Secundo gaudent de bono proprio, &delasticitate, quam posesident, ela de hoc loquitur Propheta. Psalis I9. cum ait.
Arrim tibis ms iarinaeum vulturAs, aflectationas in dexre a tua
m ua in finem; primum gaudium dicitur amiciti ,& primario vertatur circa ipsum Deum, cum sit a charitate. Securi. dum a quo eliciatur , non satis conueniunt Recentimes:
Suarea, & aii j existimant illud elici ab habitu spei, quem
Hicunt remanere in Pattia, &eo vel maxime,quia esst amor concupiscentiae. Verum Communis sententia tenet, huiusimodi gaudium concupiscentiae, habens Derum non solumrro obiecto mortuo, sed etiam pro terminatiuo immedi
te,&per se elici abhabitu charitatis, &dici potest tentio ei succedens; non estim elici potest ab habitu fidei, neque
spei, quae in nostra sententia non remanenis ergo cons quens est, i eliciatur acharitate- r
Not. . Quod in hac quaest. sunt duae opiniones; prima
centis,delectationei esse deessentia beatitudinis; cui sei tentiae subscribitur,praeter Thomistas etiam Durand. in A. ibidem. 5ecuta est Scotitiam d. 49 q. 6. asserentis, dei