장음표시 사용
291쪽
quidquid vellet. Resp. ex Mol. loci cita disting. sequelam, de possibili, seu in sensu diuiso, conc. de facto, & in
sensu composito; neg. sequelam. Dices. Si beatitudo non esset perpetua, tunc homini displiceret etiam in sensu composito, quod aliquando tanta talicitate careret; & sic beatitudo compateretur at quam molestiam: sed hoc est absurdum; ergo &c. Resp. Quod si beatus sciret, non perpetuo se in tali statu mans xum; ad huc non tristaretur. tum ob summam delectationem; tum ob eonsormitatem omni modam cum D.Volui.
QVAESTIO XII. Vtrum Natura humanast inferior natura , qua es capax beatitudinis.
NOt. quod Arist. cum multis alijs a veritate longS
aberrauit, putans, non posta dari aliam notitiam de substantia prima nisi confusem, & obsturam noncnim possumus habere aliquem conceptum de beatitudine, nisi ex sensibilibus poster. i. & per sensibilia, & hoc per cogniationem abstractivam tantum; Quam opinionem ut falsiana improbat Doetor; licet inserat; quod per rationem naturalem non potest inquiri propria ratio beatitudinis, sed
tantum in uniuersali . . aiἰConc. Natura humana est capax beatitudissecundila suam propriam rationem; & nulla alia natura inferior est capax talis beatitudinis supernaturalis. Est de fide, & ex. presse traditura S. Scrip. vi paulo superius indicauimus. Prob. auctoritate D. Aug. dicentis lib. I4.de Trin. Cap.a est capax b alitudinis , inquantum os ιmaeo , sed natura inhumana, & nulla inferior ipsa, est imago Dei et ergo M. Prob. ratione.Naturae inferiores natura humana non rantur nisi per potentias organicas, quae nequeunt arxi gere obiectum immateriale, ut omnibus est exploratum ἔergo nulla natura inferior humana est capax beatitudinia
Arg. coni. Cone. Deus est primum effetens omnium,sta primo eniciqnti correspondet ultimus finis: ergo Deus est cinis immediatus omnium, di per constquens omnii n-
292쪽
xso .raeritaeqne capax beatitudinis&c. Resp. ex Scot. cori . amni.& disting. min. corrcspondet ultimus linis. Vt attin-gibilis ab omnibus immediate res operationem, neg. V tcausa finalis, conc. In hoc enim sensu Deus est immediata causa finalis omnium, ikelii OCHS.. Quaeres. Quae, & quot lint dotes Animarum Beatarum,. Resp. Dos generaliter accepta est perfectio corporis,aus Animae, naturalis, vel supernaturalis; unde dici solet, quoa aliquis multis dotinus est ornatus. Specialiter autem accepta. Dos est Onum Sponta nubenti datum;hinc dotes Animae dicuntur , sumpta metaphora a matrimonio
carnali ,& sic possunt describi: Suiae dona supernaturalia collata Animae beatae, tanquam Clit illi Sponta Sicut autem Sponia in humanis potest dotari, tum a su is Parentibus, tum ab alijs, iamno & ab ipso Spono, qui si diues,&potens sit, & sibi desponset pauperem, non solet exigere dotem v parentibus sponsae; sed ipsemet eam magnificὰ dotat. Sic equidem dotatur Anima nostra de se egena; de a Patre, & Filio, oc Spiritu Sancto; & ab ipso Sponso
Christo', partim eiscienter, quatentis est Deus, partim meritorie, ut e it Deus homo. Huiusmodi autem Animae beatae dotes mi tres, ut passim traduntDoctores nempe
visio, quae respondet fideti; comprehensio, seu tentio, quaeipei ι&stultio, quae respondet charItati ;& licet in Chriano non reperiantur hae dotes , sub ratione dotis; nam Christu*hotho nolet est Sponsa Patris aeterni; sunt tamen iit Christo serundum substantiam I seu superexcellenter. immo nee in' se bis admittendu sunt dotes hultimodi sub ratione dotis, ut pote, quae respiciunt niatrimonium inter Spotissim, α Sponsam , nam Angeli non sunt on- ει Cht iis, vel Dei. Aliter siqui sem coniungitur Christo Lecleta hominum,&h clesia Angelorum ue haec namque mla participatione Natiae; illa verbetiam participationa naturae , cum ergo sponsaIia, di matrimonium sint interrersonaseiusdem speciei , proprie matrimonium est inter Christum Smilium, vi Ecclesiam hominuan; esto latoni eo admitti possit etiam inter Christum, &Ecelestam Angelorum, ut notat lineralios nostet Nicolaus de Nyse in hac quisnone, ubi alia plura habet, quae videri pollunt
293쪽
Caeteram se Aureolis, Ac corporis gloriosi dotibus age tur Ueo fauente, ii r q. pari. iii disp.. de resurrectione , α
r Ol. r. Quod potentia operativa,& productiva potessa. accipi dupliciter: uno modo pro per se significato. qnode t potentia; potentialitas alitem secundum Mayω- ein booti Discipulum dicitur respectus aptitudinalis; aut fundamentalis alicuius potentis ad aliquod possibile ρaptitudinalis est ad aliqua, quae non sunt in actu: fundamentalis dicitur illa natura, vel perseetio naturalis, in quλtundatur illa potentialitas, sic potentia generandi in P tre. Insuper diuisio respectus in formalem,ot fundamentalem non est eadem cum diuisione in respectum actu 1em , & aptitudinalem I in Deo enim non est respectus aptat udinalis, quia ea, quae sunt in Deo, non sunt apta ad aliqua, quae actu non habent sed bene sunt ibi respectus tundamentales, qui etiam dici possunt actuales, quia sunt actualiter in Deo, sicut potentia generandi, spirandi C. Vnde respectus aptitudinales dicuntur fundamenta 1lla, quibus natum est in est e relatio, & non inest, ut si esset in mundo unicum album in eo effet similitudo aptitudi- IIS. Relpectus autem iundamentales dicuntur illa sumdamenta, quibus inesset relationisi infinitas, aut neces
talandata repuguaret,& in hoc sensu intellactus dicitui
r intellectus Diuinus nec est agens, id est
per phantasmata corporea , sest species materi . 'ς 'ntas ab obiectis Io neque possibilis, quia notitia euenitalis est improducta, di radicatam Diuina essenti
pquo intellectus Diuinus est discutituus , quia in dissiR di
294쪽
su requiruntiu tria, nempe progressus ab uno ad aliud.
idest ab una cognitione ad aliam. Secundo quod poltcrior co nitio oriatur a priori; .cognitio namque conCI u-, sonis oritur a praemissis. Tertio ut prima cognitio hi notior posteriori, est enim discursus progressus a notioribus ad tetnotiora: sed haec omnia cxcludenda sunt a Ue' quia vilico, & simplicissimo actu infinito, omnia disti licte, clare cognoscit, ac proi nde non transit de noto ad igno' tum, sed omnia in sua essentia noscit. Est tamen intellectus Diuinus in Deo subratiQiae potenti , seu principi3 intellectivi distineti tarmaliter ab intellectione essenti Ii Nὶm intellectus potest concipi sine intellectione , an primo enim signo,stu instanti naturae concipitur Deus, ut Deus ;in secundo ut habens intellectum; oc in tertio vi intellistens: ex quo infertur euidenter, non esse ideminformaliter intellectum, & intellectionem diuinam. Conc. Admittenda est in Deo potentia intellectrua ab .ssentia Diuina, & intellectione formaliter dIitincta. Est Scoti in I. d. I 3. 26. q. Vn. d.8. q. . & alibi. Quod intellectu distinquatur ab essentia Diuina probatum eli supra, aWendo de attributis: Prob. igitur,quod distinguatur tor-rnaliter ab intellectione . Potentia intellectiva est per fio simpliciter simplex, nullam in suo conceptu Inuoluens impersectionem, ergo est in Deo admittenda. Prob. Ont MeIius est habere vim intelligendi,quam non habere,' re omnes illas perfectiones, quas praesefert creata Intelle- ctio, praesertim, quod sit actus distinctus ab intellectu.eroo in Deb est admittenda potentia intellectiva, & ii tellectio sormaliter distincta &e. Confirmatur. Omnes Aduersari3 satentur In Deo reperiri intellectum per modum potentiae productivae Verbi Divini; ergo non apparet ratio, quare non sit admittet da in Deo potentia intellectiva; non quidem productiva intellectumis, sed tantum illius operatiua , seu perfectio, ex qua velut a radice alia perfectio metaphysice emanat. i. Prob. 1. Vt vere intel ligatur potentia intellectiva in Deo per modum actus primi sum it,quod concipiatur vis intelligendi, non concepta essentia Diuina, & actuali lim l
lectione: sed potest concipi illa vis , absque eo quod-ebncipiatur essentia, vel actualis intellectis potest na
295쪽
ueconcipi Deus ut substantIa*iritualis, praedita viri
te intelligendi, & volendi; non considerando eius praediaxata essentialia, nec eius actualem intellectionem, erg.&C. Arg. colat. ConC. prob. quod intellectio non distin tu tur forma i iter a potentia intellectiva, & e contra . Potei tia intellectiva, seu actus primus intelligendi repugnae Deo: ergo non est admittenda distincta ab actuali intellectione. Prob. ant. A dtus primus intelligendi prout distinguitur ab ad tu secundo, constituitur formaliter pecVirtutem productivam, &receptiuam intellectionis: stahoc includit distinctionem realem , quia ubi est productio, ibi est distinctio realis: ergo &c.
Resp. neg. ant & min. probationis. Aduersari jen in is non intelligunt nostram sententiam; eo quia non afferbo, mus, intellectuin Diuinum es se productivum, & receptiuum , sed tantum operativum circa diuinam essentiam intellectione essentiali, quae est improducta.
Arg. a. Sola Essentia Diuina est sufficientissima radiis i intellectionis: ergo frustia fingitur, & superadditur et ii , tellectus habens rationem actus primi, seu potentiae. Resp. neg. assumptum in anteo. N m, licet Deus sicut etiam Angelus sit essentialiter intellectivus radicaliter. Vt, & volitiuus,cum sit substantia spiritualis intellectu lis, attamen admittenda est potentia innistincta rea liter. magis determinata, idest intellectus ad intelligendum, re-Voluntas ad Volendum : neque hoc repugnat Diuinae eia sentiae,sicut non repugnat determinari per alias perfecti .
nes,& per personat states cum non determinatur tanquam potentia persectibilis per actum perfectiumn , sed tanquam purus aetus nota ultimus per actum ulteriorem , .
Immb hoc est necessarium ad distinctionem diuinarum, Processionum, quorum utraque est per essentiam , sed Via Per intellectum, altera per voluntatem. Diuina essentia debet constitui per conceptum perfectissimum vitae r sed conceptus perfectissimus Viro Consiliit potius in actu secundo, quam in actu primo si cui intelligere est persectius, quam poste intelligere, pr
Confirmatur. Quia in hoc Gnni a tres dicunt4 sbium Deum per essentiam este intent entiarn, yt loquitur MR
296쪽
Niminus apud Elithyinum, & D. August.r sde Trinitate
. ae de qua hic agitur, aliter non eliet ad proposi tum) i no.astu secundo non esse persectiorem conceptu vitae infin te perfectae in actu primo uni enim aequalis perfectionis, uti sunt aeque infiniti ex parte obiecti; Ad Confirmat i nem resp Soli Deo conuenire essentialiter, sicesse intellectuale , ut sit realiter suum intelligere, &idem realiter in eo sit sapere, & esse; quod non potest competare cinat
sis, & in hoc sensu intelligendi sunt Patres.
Guodnam si obiscium primarium Diuini Intellectus.
I Ot. a. Quod obiectum adaequatum Diuini inteli ctus est omne intelligibile; scut Diuinae Volunt
iis obiectum adaequatum est omne possibile. Istud autem obiectum diuiditur in obiectum primarium mortuum , quod est Diuina essentia praecisa a persectionibusattrib talibus, & in secundarium,de quo agetur in sequenti qu .stione. Verum, etsi nos cum Scotra asseramus, euentiam Diuinam esse obiectum primarium, tamen ali j aliter a n bis sentiunt . Quidam enim affirmant omnia illa,quae so maliter in Deo sunt, siue essentialia, siue attributalia,sive absoluta, siue relativa spectare ad obiectum primarium. Alij volunt relationes Diuinas, non vero attributa esse sub ratione obiecti secundarij- Not. a. Quod hoc est discrimento ex Cognitiones, quibus res aljqua dicitur in selysa, vel in alia, vel ex aliaco gnostic TunCcognoscitur in se ipsa, quando sibi ipsi estvrimaria,&suficiens ratio, tum ad sui, tum ad ea, quae in ipsa cognitione habentur. Dicitur in alio cognosci, quando cognoscitur illud directe, in quo res ipsa wgia scenda continetur, sic, V.g.cognita directe essentia, indiacte cognita causa, Andirecte noscitur effectus, cuius est grauitia in Denique tunc censetur ex Rlia Cognosti, qua u. do nimirum unius cognitio altςrius cognitionςm gigni I ,α sic conci . cognoscitur ex praemissis. . I. Conc.
297쪽
' I. Coneiusso. Estentia Diuina e' oblectum primarium. nedum primitate dignitatis, & ordinis, sed etiam virtutis intellectus Diuini, tam ad sui, quam ad Creaturarum cognitionem. Est Scoti pluribi, dc signanter quaestion. 3 8 rologi , Vbi expresse docet, essentiam diuinam esse primum obiectum totius Theologicae, seu scienti e Dei. Totius, inquit, Theologiae in se, &Dei, & Beatorumis diectum est estentia, ut hare. Eadem repitit in I. dire'. 3. quaest. D ubi sic docet. Sicut autem praedictum est in qu stione de obiecto Theologiae, essentia Diuinara , ideo est primum obiectum ilitellectus Diuini , quia ips sola mouet intellectum Diuinum ad cognoscendum se , dc omnia alia cognoscibilia ab ipso intellectu . Denique in quot. Is . ait in fine art. a. lapidem videri in essentia Diuiana, ut obiectum secundarium in primo obiecto mouento proprium intellectum ad intellectionem socundi . Probatur ratione. Illud est statuendain obiectum priamum moti uuin intelledius Diuini, quod est omne ensiu-telligibile, continens in se, aut formali ter, aut virtuali..ter omnium rerum intelligibilitates; sed sola essentia
. Probatur quoad creaturas. Si in visione essentiae Diuia formaliter non Contineretur notitia creaturarum, esset terminatio ad essentiam ex sua ratione formali limita-POte non extendens se ad omun verum, idest dia telΗ-gibile ; sed hoc est absurdum: ergo &c. Tum quia accipero Cognitionem a creatura dicit imp effectionem in intellectu Di u i no, ideoque Doctores cum Scoto Ps.Prol. & a libi dicunt, quod vilesceret intes lectus Druinos, si acciperet cognitionem a creaturis, tanquam a primo, & imm
II. Cono. Deus cognoscit te in se ipm, non verb in alio neque ex alio. Haec traditur a So. Patribus, & est euidens ratione. Nam Deo tribuendus est modus praestantisiun Cognationis , sed praestantius est cognoscere seipsum 4 ac
aliam se,. quia tic cognitio non est dependens, neque discussum inuoluit: ergo Deo talis modus cognitionis edtribuendus. Arg. contra conGr. Scientia Dei est simpliciter infini-x , ergo Primarium eius obiectum debς; ei e pariter in
298쪽
initum, & omnibus suis persectionibus constans: sed talis
non est essentia Diuina praecia ab attributis, ergo non s . la essentia Diuina ut sic est obiectum primarium Diuini. intellectus. Resp. disting. primum cons. Obiectum prim rium debet esse simpliciter infinitum, vel formaliter vel . radicaliter conc. consi formaliter solum, nego: licet enim essentia Diuina praecla ab attributis non concipiatur in
i primo signo infinita sormaliter, est tamen simpliciter ii .. finita radicaliter, quia ipsa est radix, & pelagus omnium
Arg. 2. Si sola essentia haberet rationem obiecti prim rij s attributa vero, & relationes obiecti secundar ij, m queretur, quod Diuina scientia posset terminari ad esse etiam, & non ad attributa , sed hoc est absurdum: ergo &αmai. patet; quia quando a liqua potentia habet duo obiscta, quorum Vnum est primarium, & alterum secund vium, potest absque repugnantia terminari ad primarium, absque eo, quod terminetur ad secundarium, Ut docet Scoci in I. dist. I . Minor etiam est manifesta, quia tunc cognitio Diuina esset abstractiva; nec esset comprehen ua,&illimitata, & infinita. Resp. disting. mai. Si Diu
uina cognitio non esset necessariis comprehensiva, Conci. secus nego; Accedit etiam, quod Diuina essentia necessis xib mouet ad sui, & omnium aliorum cognitionem, acyroinde non potest terminari ad solam essentiam. Ccet : rum si attributa comparentur ad obiectum creatum p
tius habent rationem obiecti primari j; ac proinde dicet
. -da sunt obiectum secundarium tantum secundum quid . - Arg contra a. Conc. Deus cognoscit creat ura S comprehensive; ac proinde cognoscit ordinem essentialem,quem
dicunt ad Creatorem: sed talis ordo, seu respectus.cognsu. sci nequit, nisi cognostatur Deus, qui est terminus huius ordinis,& cognitionis, erg.Deus cognostit si in creaturis. Resp. disting. mai. cognoscit, ut in obiecto secundario, ει terminatiuo conc. ut in obiecto primario, & mouent*nego mai. & sic pariter responderi potest ad alias obicinsiones.
299쪽
Not. Non leuem apud Veteres fuisse controuersiam;an
Deus cunctas creaturas intueatur, &cognoscat. Et quidem non solum scelerati homines denegarunt talenta cognitionem Deo, ut habetur in Iob cap.22. Ci ea coeti ea οdmes perambulat : π nostra non conseaerata Et in psal. I. Luηm modo seir Deus o se ast frientia in excelso ρ Sed etiam sapienti res Phylosophi asseruerunt cognitionem minutarum Creaturarum Deum dedecere. Id docuit Arist. teste Scoto I a. metaph. & Aueroes&C. ', ' ' i . Ceterum , & si omnes Theologi unanimi consensu fateantur, Deum omnes creaturaS, etiam viliores, Cogia stere perfectissime ; distrepant tamen inter se de modo, quo Deus illas percipit. Quidam enim putant,quod Deus Creaturas postibiles non agnoscat in seipso, sed in illis ip- . sis, quam sententiam nonnulli Thomistae tribuunt Scoto. Aliqui cum Aureolo in I. dist. 3 . art. I- q. a. amrmant, Deum cognostere creaturas in se ipso secundum esse vi tuale, & emi nentia te, non vero secundum esse formale, &entitatiuum. Caeteri denique sentiunt, Creaturas a Deo ἔcognosti non solum in se ipso, sed etiam in illis ipsis: quid
autem tenendum sit secundum nostram Scholam, ostendent conclusiones sequenteS.I. Conc. Deus cognoscit omnes creaturas etiam min
tissimas distincte, & perfectissime. Haec est de fide, & h betur expresse in vari s locis Sac. Scripturae, & praesertim
Psal. I 38. Domine probast me ct cognouινι mo ,ru cognou ι fessi e-nem meam cte. Gen. cap. I. Vidit Deus cmucta , qua fecerat, ct orant valde bona . Ad Hebr.4. Non est ulla creatura inuisibilis inron pectu eius. Omnia autem nuda , ct apora sunt oculis eius .
Hanc eandem Veritatem tradunt omnes Sancti Patres, &Theologi, ideo &c. .' II. Conc. Deus cognostit creaturas in se ipso, tanquam in medio prius cognito. Est Scoti q. I4. quot. art. 2.'Vbi diffusd hanc materiam tractat; &in 3. dist. 14. q.2.&q.3. prol. ubi sic docet. Ideo dico aliter, quod diuina Theol
gia est de omnibus cognosci bilibus, quia obiectum pri
300쪽
dium Theologiae, quod est Deus, iacit omnia alia cognita actu in intellectu Diuino : idem tradit in pluribus alijs Iocis: in quibus aperte o stenditur, falsam esse, quod insemerito nonnulli Thom istae, & signanter Caietanus attribuit Scoto, ut supra notauimus. Prob. I. audi. D.Dionysi
lib. de Divin. Nomiia. mrus enim ea , quasunt, ex his , qua fiunt, disceas noscit Diuina mans, sed ex s. ipsa, is in is ipse fac u dum causam omnium mentiam , ct notionem, is essentiam praha. bat, is est rehendit . Et addit..Sei am igiιur Diuina Sapientia noscens, scit omnra malarialia, sena materia, is indivise diuisibilia, o vnite mutia, ipso υηο omnia , is eorumcens, ct preducens s Cui
Consonat D. Aug. lib. s. Gen. ad lit t. qui proferens illud
Ioann. I. Luoafactum e i in ipso vita erat, ait. In qua vita vidit
omnia , quando fecit, is sicut vidit, ita secis , non prater Dinum vidans Dd in se ipso: ergo &c. Prob. tatione. Nobiliori modo Deus cognoscit Creaturas, quam cognoscant Angeli, & Animae separatae, &beatae: sed Angeli, & Animae beatae creaturas cognoscunt perfectiori modo in essentia Diuina, quam in se ipsis, ut testatur S. August. loquendo de cognitione matutina, &vespertina Angelorum: ergo&C. Prob. 2. Quod est medium sussiciens ad cognitionem Comprehensivam causae,potest etiam esse medium ad Comprehensionem effectuum, sed Deus in se ipso est medium ad comprehensionem omnipotentiae, & essentiae: ergo &Omnium effectuum possibilium. Tum quia cognitio Diauina debet necessario habere obiectum formale motivum, a quo specificetur: sed hoc non potest esse creatura, ergo &C. IlI. Conc. Non est etiam improbabile,Deum cognoscere creaturas in se ipsis, hoe est secundum suum proprium esse; sed tanquam obiectum terminativum. Hanc docent Frassen. intract. a. de intellectu Diuino, & Herinox ibidem qu st. a. nihilominus Prob. intellectus D. Cogia scit res secundum omne earum esse intendibile, sed creaturae non solum habent esse eminentiale, & virtuale in es sentia Diuina, sed etiam esse formale in se ipsis: ergo Deus Videt creaturas etiam secundum esse suum proprium, α formale. Etenim Beati vident illas cognitione matutina
in Verbo, di vespertina in se ipsis: ergo non est impossibile