장음표시 사용
361쪽
Hirum in Deo si Holuntas per modum potentiae . Jeu actus primi.
Ol. I. Quod fide supernaturali constat, Deum esse voluntate praeditum, cum ipsa S. Scriptura pluribus encomijs diuinam voluntatem celebret; & ipse adorandus Saluator suos discipulos edoceat, ut inter orandum Patrem Diuinum his verbis invocent. Far voluntas tua picua in Caeso, is in Terra: & Apostolus Romanos hortatur cap.
cta. Ex quo fit, ut nullus absque hqresis errore possit Deo Voluntatem denegare. An Veio naturali ratione hoc notum sit, ac demonstrari possit. Scol. in p. d. a. q. a. amrmat , eo, quia primum, & supremum agens debet este intelligens, & volens, cum necessiario debeat intendere finem , & eligere media, eaque ordinate disponere ad finem assequendum. Not. et . Quod Diuina voluntas distinguitur formaliter abessentia Diuina, nam, sicut de intellectu Diuino in ratione potentia' dictum est, ita pariter discurrendum est de voluntate, & volitione in ordine adessentiam Diui nam. Quamuis multi Recentiores pretcipue SuareZ putet, in Deo, potius esse ponendum actum volendi, quam v luntatem , loquendo de voluntate essentiali; nam ii sermo sit de voluntate notionali; nullus Theologorum denegat, talem voluntatem habere rationem potentiae, sic enim est
producit tua Spiritus Sancti, & est principium quo spirationis , de quo infra. Conc. In Deo reperitur voluntas per modum potenti ,stu actus primi. & distinguitur formaliter ab essentia Diuina, & etiam . Diuina volitione. Est Scoti in p. d. a. q. a. S SCoIistarum: est tamen contra Thom istas, Nominales, & Neutrales. Probari potest haec conclusio ij silem rationibus,quibus probata luit conclusio de intellectu, quia
362쪽
3I 2 ad primam partem, &etiam quo adsecundam, praeter ea, quae tradita fuerunt in quaestione de distinctione formali attributorum ab essentia Diuina, & ab inuicem: ea propter non immoror ad hanc conclusionem probandam, ne dicta repetamus.. Arg. I. Contra conC. Agens, pollens voluntate proprie
dicta potest ad opposita; sed Deus non potest ad opposita
ergo &c. minor est euidens, aliter esset in Diuina voluntate variatio. Resp. Conc. mai.& neg. min. ad rationem dicitur, quod, & si Deus sua voluntate possit ad Opposita, nulla tamen in eo cadere potest variatio, seu mutatio in-erinsece, cum sit unicus actus infinitus indivisibilis, sed tota Variatio esset ex parte effectus, & extrinsece; ut infra explicabitur. Arg. a. In Deo nequit esse appetitus in bonum consentaneum; ergo necue voluntas,quae coincidit cum tali ap- Petitu . Resp. disting. ant. Quatenus appetituS importat desiderium boni absentis, Conc. ant. quatenuS importat Pondus, inclinationem, & complacentiam in obiecto sibi
Quaeres. Quotuplex sit diuina voluntas. Pro resolutione praesentis quaesiti aduertendum, quod licet voluntas D. & volitio sint duae specialissimae realita res, tamen ob quandam aequivalentiam ad plures volit nes nostras, & ob diuersam terminationem ad diuersa obiecta,& effectus sic Scriptura de eis loquitur, ac si essent
Plures, ut in Psalmo IOO. Magna opera Domsui exqusta in stm-nps voluntates eius :&hinc Doctores, ac SS. Patres occasio-
nem sumpserunt varie diuidendi Diuinam voluntatem; S eius volitionem. Itaque primo diuiditur Voluntas ab Alensi, a Diuo Bonaventura , & Scoto in voluntatem Beneplaciti; & in voluntatem signi. Prior est, qua Deus auersatur malum, & prosequitur bonum, de hac procedit illud Psalmi II 3. Omnia, quacunque voliviferat.Posterior quq methaphorice tantum est voluntas) est signum externum,
seu enectus aliquis externus significans, & indicans Dei Voluntatem, & de hac intiligitur illud, quod ad Thessalon. Cap.4. Hae est voluntas Dei sanctificatio vostra , idest Sanctificatio est effectus, & Signum D. Voluntatis; Signa au- in D. voluntatem manifestantia; secundum quae etiam
363쪽
diuidi solet it c voluntas signi, sunt quinque, nempe. Prq-ceptio, prohibitio, consiliu ira, permisso, & impletio, quet
Secundo diuiditur in voluntatem absolutam , & Conditionatam. Prima est, qua Deus vult aliquos effectus fuisturos absque ulla dependentia ad aliquam Conditionem prius ponendam . Conditionata est, qua Deus operatur cum dependentia ad aliquam conditionem nunquam P nendam ; hac voluntate Voluit Deus punitentiam Tiryorum, & Sydoniorum, si Miracula Christi vidissent,ac eius
praedicationem audissent. Tertio diuiditur in voluntatem antecedentem, & consequentem, seu in efficacem, & inessicacem. Antecedens
iuxta Scotum in A. & in I. d. 46.& alios passim dicitur,qua Deus vult aliquid, quantum est de se, seu ex parte sui, &haec, ut notat Herincae dici potest absoluta, & emcax res. peetii mediorum, quae de facto Deus vitalis voluntatis ex parte sua ministranda subministrat ; respectii vero finis est inefficax,& conditionata,& de hac voluntate intelligitur
illud EZech. cap. 24. Munaare te volui, o non os mundata : Sr Mat. cap. 23. Luostes volui congregara filios tuos cte ct noluistri . Voluntas autem consequens sumitur pro Voluntate omnino emcaci, qua Deus vult aliquid esse, aut fieri efficaciter, & absolute, omnibus speetatis: & de hac loqui tui
Scrip. Isai. cap.46. Co ilium meum stabit in omnis voluntas mea far, & in psalm. Omnia quacunque voluiι fecit. C erum assi uertendum; quod voluntas beneplaciti secundum multos Doctores diuiditur in antecedentem, & conseque tem ,
cui diuisioni videtur fauere Scot. dicens, quod voluntas antecedens,est esticax ex parte ipsius Dei, esto sit ineffcax ex parte finis asiequendi. Quaeres. Aia permissio sit actus positiuus D. voluntatis Consequentis, & enicacis non ponendi impedimentum
obiecti permissi. Resp. Frassen: pluribus adductis ad mentem Scoti,quoa Diuina permissio distingui potest, in Physicam, & Mora
tem . Moralis est, qua non ponitur impedimentum mor te actui faciendo, nempe praeceptum, consilium&c. Haec
364쪽
314 D. voluntatis, sed tantum ad illam susticit non positio
Draecepti, consili j&c. Permissio vero Physica est, qua Deus non ponit impedimentum physici actit i faciendo, quae quidem permissio esse potest, vel respectu simplicis Omiuionis actus, &ad hanc permissionem mmcit negatio concursus adactum oppositum illi omissioni; vel respectu actus post tui, &haec necesiario reo uirit voluntatem post tuam Dei, quia nullus actus positivus potest este absque concursu Dei positivo. Hic autem concursus nequit elIeabsque positiva Dei volitione. Itaque permistio respectu actus positi ui importat actum potitiuum D. voluntatis se- Cus autem respectu actus omistionis. Videri possunt Frasisen, Herincx, te Nicol. de N ise pro uberiori Doctrina .
Quodnam it obiectum Diuinae voluntatis. Ol. Quod, in superiori disputatione agendo de obiecto , assignauimus secundum mentem Scoti duo obiecta psi intellectui D. alterum primarium, alterum secundarium , V nde hic pariter eadem obiecta demente Scoti, & aliorum D. voluntati assignantur; certum est enim apud Theologos, D. Esientiam secundiam se conside ratam esse primum 'biectum, nedum intellectus, sed etiam D. Voluntatis, dissicultas tamen est, sub qua ratione ipsa D. Estentia habrat rationem obiecti primo mouentis, α erminantis D. voluntatem. Quidam affirmant obiectum D. Voluntatis motivum esse D. Bonitatem non essentialem, sed attributalem. Caeteri vero cum Scoto ,&cius discipulis asserunt obiectum formale adaequatum motivum D. voluntatis, & ad sui, di ad suorum attributorum amorem , esse ipsaminet bonitatem essentialem, ac proinde Deum se ipsum amare ob suam estentialem bonitatem. Nol. 2. ex SCot. q. I 6. quot. quod triplex est libertas.
Prima dicitur libertas contrarietatis, seu specificationis, qua voluntas potest tendere in aliquod obiectum, vel in aliquod oppontum, & qua potest elicere actum amoris,
vel odi j. Secunda dicitur libertas Contradictionis, seu crciiij, qua voluntas potest actum elicere, vel non et
365쪽
cere, in obiectum tendere, Vel non tendere. Tertiadicia. tur libertas essentialis; qua vol tas Cum CX intrinse ssia ratione fit Domina suorum actuum censetur semper
ex se libere actus suos elicere,& in objectum tendere,esto ab extrinseco moueatur, & Recessitetur. Quare hoc est discrimen inter indisserentiam, necessitatem , & libertatem essentialem, quod indisserentia subsistere nequit cum necessitate, quod entin est indifferens, est contingens; necessarium autem, & contingens inter se opponuntur, ac proinde simul consistere non possunt. Necessitas vero stat cum libertate essentiali, cum talis libertaς nullam impo tet indisserentiam, sed tum propensionem voluntariam
in suum obiectum. Vnde indifferentia, veluti ratio so malis libertatis, spectat tantum ad libertatem specificationis, & exerciti j. I. Conc. Obiectum primarium primitare, nedum dignitatis, & perfectionis, sed etiam primitate virtutis, seu in tiui D. Voluntatis est D. Essentia. Haec est communis.
Prob. primo auctoritare Sac. Scrip t. Prouerb. c. I 6. Universa propiar D ipsum operatur est Dominus, idest voluit propter suam essentiam. Prob.2. ratione. Actus D. Voluntatis,qui est amor,'persectissimus; ergo debet ei correspondere
obiectunt totiuum perfectissimum: sed nullum est persectius obiectam D. Estentia, ergo &C II. Conc. Estentia D. sub ratione bonitatis essentialis est obiectum primarium motivum, & terminatiuum D.Voluntatis . Est Seoti, D. Thomae, & aliorum contra quoiadam. Prob. Essentia Diuina ratione suae bonitatis, & per- .fectionis estentialis virtualiter, & eminenter, & radicaliter contineti perfectionem, siue essentialem, siue attribu- talem: ergo sub hac ratione est obiectum primarium mo-tiuum , α terminatiuum D. Voluntatis, quae Omnia
III. Conc. Deus se ipsum amat necessario, & libere libertate essentiali. Est Scoti quot. I 6.art. I.& Scotistarum. Prob. conC. quoad I. partem a Scoto sic. Deus est nec eslario Beatus, ergo necetiarib videt, & diligit obiectum Be --tificum; sed ipsemet Deus est sibi obiectum beatificum ergo actu necessario se ipsum videt, & amat.
366쪽
somet Deo, cui realiter identificatur, ergo non est contingenter in Deo, ac proinde necessario est in ipso Deo. Prob. a. pars. Libertas essentialis voluntatis est summa perfectio; ergo est Deo attribuenda in suo amore eliciendo, & in diligendo. Prob. 2. D. voluntas libere operatur circa media . & eadem libere ordinat ad suam bonitatem essentialem amandam, tanquam finem; ergo eius amor, &prosecutio finis est actus liber libertate essentiali.
omnes creaturae pollibiles, futurae,& actuales. Est coinmu.nis apud omnes Theologos. Prob. OmneSCreaturae tales sunt obiectum secundarium D. intellectus: ergo eaedem sunt pariter obiectum secundarium D.voluntatis; adeo ut in eas tendat aliqua sua volitione ; consequentia tenet avari; quia non minus Voluntas, quam intellectus D. est potentia infinitae perfectionis in agendo, & creaturae Omnes non minus sunt volibiles, quam intelligibiles;erg.&c. V. Conc. DeuS amat creaturas omnes actuales, & futuras amore beneuolentiae, & quidem libere, possibiles vero amore complacentiae, &necessarib. Prima, & secunda pars est communis. Tertia est Scoti in I. d.8. q. . & in 3. Q. Q. q. Via.& Scotistarum, ac Neutralium C tra Tho-m istas . Prob. I. pars. Amor beneuolentiae CX Otoin 3. d. 32. est efficax Dei Volitio , qua circa creaturas aliquid Operatur, Vel eas deducendo a statu postibilitatis ad st tum futuritionis, vel a futuritione ad existen tiam; vel in eis aliquid operando, siue per conseruationem, siue per prouidentiam, tam generalem, quam particularem: sed Deus circa creaturas actuales, & futuras simi lia operatur, Vnde in Sapient. Cap. D. habetur de creaturis actuali-hus. Diligis omnia, qua sunt, is niώrt ouiar eorum cte. ergo Deus amat Creaturas Omnes actualeS, & futuras amore beneuolentiae.
Prob. 2. pars. Quod Deus libere amat suturas, & actua-Ies creaturas. Est de fide distinitum in Concit.Constant in. contra V viciessum sess.8. art.2. Deum ad extra operari libere, & patet ex Sac. Scrip t. & prTsertim Psal.93. Deus viationum libi τὸ egi et, ergo Deus libere amat creaturas futuras, ει actuales, seu existentes . Tum quia creaturae sunt obie-
libere futura, di voluntarie ε Deo laeta existentiae
367쪽
positae; ergo & l ibere a Deo amantur: Tum quia i ibertas.
vel laecessitas in actu amoris D. desumitur ex libero, vel necessario statu obiectorum, ad quae terminatur. Prob.3. pars. Amor complacentiς ex Scot.est simp ex affectus, seu inestapax Volitio, quam Deus erga creat uraS gerit, nihil tamen circa eas operando, sed solum in ipsis Com. placendo: at Deus huiusmodi affectum,&vol itionem gerit circa Creaturas possibiles , ergo cas amat amore tantum complacentia'. Prob. min. Creaturae possibiles sunt Vere entia possibilia, ergo sicut Deus eas cognoscit scientia simplicis intelligenti ob veritatem, & cognoscibilitatem entitatiuam, in pariter eas amat amore simplicis complacentiar, seu inestacaci ob earum bonitatem entitatiuam iuxta illud Sapientiae cap. II. Diligis omnia quavsunt; ergo re creaturae possibiles quq aliquo modo sunt. Prob. . pars. Creaturae postibiles sunt entia necessaria ἰcito non illa necessitate , qua Deus, ut alibi tactum suit, ergo sicut Deus eas cognoscit scientia tantum necessaria, ita etiam i lias amat amore, non libero, sed necessario Comsequentia pat. quia non apparet maior ratio de intellectu, quam de UOluntate. VI. Conc. Ratio motiva D. Voluntatis ad amorem creaturarum n rn est bonitas Creata earumdem creaturarum, sed bonitas estentialis Dei. Est Scoti in I. d. 32. q. Vn.& D. 4 homae. . Prob. primo auctoritate Sac. Script .& pr sertim Prouerb. 16. Omoia propter Ia ipsum operatus Ui Dous ςcrgo ratio motiua amandi creaturas est: bonitas essentialis ipsius Dei ;J umquia videtur repugnare, quod Deus prinario alliciatur,& moueatur a creaturis ad ipsa sinet ama-dum; unde D. Bernard. cap. q. de diuino amore ait I Nom ceris AE nobιs ad nos, eum nor amas . Tum denique, quimessentialis bonitas Diuina est nobilissima, perlaetissima , ac summe allicitiua ratio, ut pote continens omneS gradus bonitatis creatae , ergo non bonitas creaturarum, sectessentialis Dei bonitas est ratio motiva D. Voluntatis ad
Arg. I. Sac. Scriptura, &S3. Patres quandoque dicunt. Ueum diligere, & facere creaturas aliquas, propter quas dam dispositiones earum bonas, moraliter, vel physiceicr non sola D. bonitas est ratio motiva D. Voluntatis, sc etiam
368쪽
etiam borsitas Creaturarum: n m Creaturae seuera continent in se bonitate mentitatiuam. Resp. Ss. Patre , &S. Scrip t. solum velle, bonitatem creaturarum esse rationem terminatiuam secundario D. Voluntatis, non vero esta motivam, vel terminatiuam primario. Arg.2. Merita mouent Deum ad conferendum prςmium; ergo bonitas Creata creaturarum est quandoque ratio m tiua D. Voluntatis. Resp. dist. ant. Merita Considerata in se ipsis, in entitate physica, vel morali, mouent Deum , ne I. an quatenus Continentur eminenter, & virtualiter
in bonitate ei lentiali Dei, & in D. Essentia repraesentata,
Arg.3. Si Deus diligeret creaturas tantum propter suam bonitatem essentialem, sequeretur illam bonitatem habere rationem finis, & creaturas habere rationem medi jor--dinati ad ipsum finem; sed consequens est falsum quoad ivtramque partem: ergo & ant. min. pat. quia DeuS cum sit omnium finis ultimus non habet finem. Neque creaturae habent rationem medij respectu bonitatis essentialis; non enim conducunt ad finis assecutionem , ergo &c. Resp. neg. sequelam maioris; quoad utramque partem, &quando dicitur, quod Deus non habet finem disting. sui ipsius con C. suorum effectuum, di creaturarum, qua S OG dinat ad se ipsum verum finem creaturarum; nego. Dices. Sac. Script . aperte loquitur, Deum agere pr pter finem; nam in Prouerb. habetur cap. I 8. Omnia propter Ia ipsum operatus e f, ergo Deus habet proprie finem. Resp. Scol. in I. d. I. q. . quod ly propter, in Deo non dicit causam finalem, sed potius rationem Volendi obiectivam; unde idem Doctor in 3. d. a. docet solam essentiam D. esse rationem volendi omnia. Contra .Si Deus amaret Creaturas solum per suam bonitatem , sequeretur ,-ipsum non habere amicitiae amorem erga creaturas rationales; sed consequens est falsum, ergo
etiam ant. sequela maioris patet. Nam si quis diligit aliquod obiectum, non propter bonum ipsius obiecti, sed per bonum diligentis, ille amor non est amicitiae, sed concupiastentiae . t
Resp. neg. sequelam mai. Ad veram namoue amicitiam
sussicit ut amor terminetur a obiectum dilestum, di quod
369쪽
amicus velit bonum amico propter se ipsum eo modo, quo capax illius boni, & secundum regulas honestatis, non aute a oportet , quod obiectum dilectum sit motivum illius amoris, sed susticit ut habeat rationem obiecti te minat tui illius amoris. Itaque esto Deus diligat creaturasi inordine ad ultimum finem, adhuc tamen ille amor est vera amicitia, quia est maximum nostrum honum ordiRari in Deum, ac proinde amat nos eriam propter nostrum bonum: Sicut quando quis diligit alterum ex Charitate. Vtique eum amat aniore amicitiae, licet illum diligat pro.
QVAESTIO III. De libertate D. voltintatis, ct in quo consi at ratis
ad ius liberi eiusdem Ooluntatis.
NOl. i. Quod in praesenti quaestione non agitur de libertate ad intra, quam mostrauimus non esse arbia trij, neque specificationis, neque contradictionis, ac proinde; nec indinerentem ad agendum, & non agendum ,
nec non ad oppotita, Ied quaestio procedit de voluntate seu de libertate D. ad extra, de qua docet SCOt. in P. a. 39. quod non est libera,& indifferens ad diuersos actus,nempovolendi, & nolendi, eo quia impersectionem arguit in
Voluntate creata, quae tendere nequit in obiecta volenda , dc nolea da viai coactu, sed diuersis actibus oblimitationem viri isque actus, sed D. voluntas Cum sit infinita unico,ac simplici actu infinito tendit in obiecta opposita; Ita quod, inquit Scot. sicut voluntas nostra potest diuersis volitioni is tendere in diuersa voli bilia, ita illa D. voluntas potest vatica volitione simplici tendere in quaecunque voli bilia, ita quod si voluntas illa, vel illa volitio esset tantum unius voli bilis, & non posset esse oppositi, quod tamen est de se voli bile, hoc eiset impcrsectionis in
voluntate D. sicut est in voluntate nostra. NOt. a. ex Scot. ibidem, quod voluntas creata consid rari potest tripliciter, primo, quatenus est productiva sui actus, secundo ut receptiua eiusdem, tertio Vt operativa mediante illo actu: Ipsa enim, inqui; Scot.est prodi etia
370쪽
ctiva actuum, & ipsa est, qud habens operatur sormaliter
volendo, & ipsa est receptiua Vol i tionis suae . Infert ta- ι men, illam esse maxime liberam, in quantum est operatiua , quatenus nimirum habens eam formaliter, potest ea tendere in obieet n. Quod intelligendum est de liberta- ite formali, esto enim nolira voluntas quatenus operativa sit tantum formaliter libera, tamen est etiam libera esse dilue , quatenus est productiva suorum actuum, potens vel illum, vel alium actum elicere. At D. Voluntas neque est productiva sui actus, alioquin cflet mutabilis, neque receptiua eiusdem, alias esset in potentia ad ipsum; Itaque solum est D. voluntas primo libera quatenuS Operativa. . I. Conc. Voluntas Dei gaudet libertate tam exercitis, quam specificationis circa obiecta, seti quod idem est, libertate contradictionis, &contrarietatis. Est Scoti in I. d. 8. q. s.& Videtur Communis contra veteres Philosophos:
Prima pars patet ex S. Scrip. & eX SS. PP. Secunda pars probatur. Libertas exerciti j, seu contradictionis consistit in hoc, quod aliquod agens possit agere, & non agere,
sed Deus potest agere, & non agere ; cum possi t CXercere suam volitionem circa Creaturas,Vel eam suspendere,alib-
quin sequeretur in Deo esse imoersecta decreta conditi nata,v. g. Si Plato dormiet Aristotiles morietur: Si Petrus curret, Franciscus Cantabit, quod apparet manifestum ii conueniens, &absurdum. Confirmatur. Sicut se habet D. Concursus in ordine ad existentiam rerum, ita se habet eius decretum liberum circa illarum futuritionem: sed ad negationem existentiae alicuius rei non opus est, ut Deus habeat inquXum positiuum suae omnipotentiae, sed solum sussicit sui instuxus suspensio, & negatio; ergo pariter ad negationem futuritionis susticit libera negatio decreti positivi de rerum fu-
Prob. tertia pars, de libertate specificationis, seu Contrarietatis, talis libertas in hoc consistit, quod agens posilit uno, aut alio modo opposito agere; sed Deus lic potest agere, quia potest Vel amorem, vel odium oppositum Circa aliquod obiectum ponere, puta, Amorem circa Petrum hodie iustum, & odium circa eundem cras peccatorem ς
ergo Deus gaudet libertate tum contradictionis, tum con-MMictatu . . . u. Concἀ