장음표시 사용
491쪽
qua to extensiu8, vel de adaequato intensiuὸ : si primum 'petitur principium , quia hoc est: idem dicere, quod habeat actum, ultra quem alius haberi non possit, cui hin v ritas, & probatio non patet. Si secundum illud videtur aperte falsum. Nam natura Christi, V. g. habet creatam Verbi visionem sibi adaequatam intensiue, & tamen praeter illas habet alias visiones : Similiter Diuinus intellectus habet visionem Diuinae essentiae sibi intensue ada quatam, & tamen habet etiam visionem aliarum rerum a se : ergo &c. Resp. adaequationem intelligi iam de intensua , quam de extensiva. Nam Verbum Diuinum a Patre productum adaequat omnem perfectionem sui principi j productivi, tam in essendo, quia est Patri consubstantia iis, quam in operando, quia exhaurit omnem faecunditatem Diui ui intellectus, cum sit infinitum ab aeterno productum ab aeterno semper producatur. Caeterum exempla allata non sunt ad propositum, cum Diuinus intellectus habeat unicam visionem adaequatam, videndo omnia in sua infinita essentia, & Anima Christi habeat adaequatas plures visiones, non tamen in ratione suae Decunditatis intelligendi; habet enim visionem in Verbo, quatenus informatur lumine gloriae, habet vero visiones in protrio genere proportionatas , & sorte adae qua taS,quatentis est informatus eius intellectus ali js com-
principijs intelligendi, sed de hoc argumento late agetur' inferius in quaestione de pluralitate Perinarum.
QVAESTIO III. Vtrum Processiones Divingstat vera, ct propria
amones vitales: vel potius emanationes. Not. r. Quod omnes fere Theologi, excepto Durando,& aliquibus ali js, conueniunt in docendo, Diuinas
processiones esse operationes intellectus, & voluntatis, euae autem, & quales sint istae operationes non parum dis. ndent. Nonnulli affirmant, processiones esse resultantias quasdam, seu emanationes intellectus, & voluntatis,ic consequenter, Personas Diuinas productas procedere ab
492쪽
ab aIta eo serὰ modo, quo proprietates ab essentia emanat, ita videtur opinari Suarea lib. I. de Trinitate cap.8.&lib. C. I. tradenS solum relationem Perssinae producentis eia1e totam processionem activam, seu. a tionem producti-uam. Aliqui Thom illae docent,duplicem esse distinguendam intellectionem ; Unam essentialem Communem trihus D. Personis, aliam notionalem Patri propriam, &Verbi productivam. Ali 3 vero hanc distinctionem, ud docti inae Angelici contrariam respuunt, afferendo in Deo unicam intellectionem essentialem, quae est Verbi Diuini productiva, quatenus modificata est: Paternitatis relati ine , & habet rationem dictionis., ac verae actionis produ-
C teri vero cum Scoto in I. d. 24. q. T. & d. 2'. q. un. Scquol. 14. Concedunt, nedum Diuinas processiones esse veras actiones, sed etiam esse tot liter distinctas ab intellectione essentiali, & ab Amore essentiali, ita quod dictio non includat formaliter intellectionem, nec spiratio acti ua volitionem essentialem, ad cuius maiorem claritatem iNot. a. ex Scoto ubi supra , quod duo actus D. intellectus assignantur, scilicet intelligere, & dicere, & totidem Diuinae voluntatis, scilicet amare,& spirare, quorum primus est operativus, & alter productivus, qui quidem duo actus formaliter distinguuntur ab inuicem. Implicat nim unum, & eundem aet uni esse ex sui natura product uum termini realiter distincti a principio productivo, de productivum non esse. Insuper actus productivus neces sario supponit operativum perans namque,& producens pyiaem principium; prius est operans, quam producens, ait Doctor z tum quia operativus actus est essentialis, Mproductivus notionalis. Essentialia autem in sententia omnium Theologorum praecedunt notionalia et hinc fit, quod Pater Diuinus prius concipiatur intelligens, &co gnoscens se ipsum, & suam essentiam, quam producens, dc uicens Verbum
Caeterum actus vitalis est ille, qui producitur a princi plo Intrinseco vitali. Vnde cum Deus sit substantia instanita Vivens vita intellectuali perfectissima, hinc fit ut ha- eat potentias perfectissimas vitales, quales sunt intelle uti A voluntas, a quibus producuntur actus vitales.
493쪽
Cone. Processioneς Diuinae non sunt purae, & limpliceshmanationes, sed sunt ver e, &propriae actiones vitales. Est Scoti, & D.Thomae,qui p. I. q.4. art.2. docet quod Ori-so active significata, significatur ut Persona progrediens a 'ersona subsistente. Vnde praesupponjt eam : origo autem passive significata, ut natiuitas, significatur ut via ad Personam subsistentem, & nondum eam constituens, &quaest.4I. art.2. ad secundam inquit. Remoto motu,actio nihil importat, quam ordo originis, secundum quod a causa aliqua, vel principio procedit in id, quod est a principio: Quibus verbis diserte pronunciat, Originem, sthiprocessionem Diuinae essentire esse modum aliquem, veluti medium inter Personam prod ucentem, & productam , ac proinde non esse simplicem emanationem, seu resultantiam. Et Scot. in I. dist. I 8. q. R. docet, quod origo, ut
rigo non est propria forma, nec Personae, in qua est, nec Personae ad quam est, sed est quasi via; & tunc neque primae Personae est forma, sed quasi praesupponit eam, quae verba sic explicantur a Frassen. Quasi Scotus diceret, originem formaliter consideratam viam esse inter Personam Producentem, &productam adeoque non esse formam propriam constitutivam illius ex ipsis, sed praesupponereersonam producentem sua propria forma iam constitu tam , & esse rationem, qua Persona producta recipit suum esse, sed hoc est habere veram rationem actionis; ergo &c. posset haec consequentia probari etiam SS. Patrum sei tent ijs quibus probatur Verbum D. a Patre procedere per veram, & proprie dictam generationem, sicut, & Spiritus S. per veram activam spirationem. Prob. Conc. ratione theologica. Essentia D. aliter deter minatur ad Filium, & ad Spiritum S. quam ad Patrem,sed ad Patrem terminatur per simplicem resudantiam; ergo ad Filium, & Spiritum b. determinate debet, non persim. Plicem resultantiam, sed per realem , & proprie dictam actionem: maior patet. Etenim essentia D. non determia natur ad Filium, & Spiritum S. nisi quatenus dicuntur produci; Pater autem a nullo producitur: ergo aliter es. lentia D. determinatur ad Patrem, quam ad Filium, &Spiritum S. Personas productas; minor etiam est euidens;
sam ratio copstitutiva primi suppositi non ab alio produ-
494쪽
citur, sed ab ipsomet Pelago D. naturae, & quasi proprieatas emuit; ergo processiones D. sunt propriae actiones viritales, & non emanationes. Arg. contra conc. In rebus creatis relationes non sunt
per veram, oc propriam actionem, sed resultant ex positi ne fundamenti, ideoque Arist. cap. de relatione tradit ad relationem non dari per se motum; ergo relationes pariter personarum di uinarum constitutivae non producuntur per veram actionem, sed per resultantiam: Conseq. paled quia in ratione relationis videtur esse eadem ratio in cre iis, cu in diuinis. Resp.neg. cons. Et paritatem, ratio disparitatis est,quia Cum relationes creatae sint accidentia minimae entitatis, inquit Scotus, non pollant esse terminus verae actioniς productivae, ac proinde non habent este, nisi per resultan.
tiam, at relationes diuinae , cum sint substantiales, & per. sonarum constitutivae habent ede perfectum substantiae, Arei subsi stentis, quae proprie dicuntur sieri, & sunt termi, ni verae actionis producit tuae.
Arg. a. Aetio proprie dicta includit plures impersectiones , nempe quod sit motus, egressio ab agente, & receptio in passo, &quod sit terminus realiter productus,&distinctas az dependens a producente, sed haec omnia dicunt imperfectionem in Deo: ergo &c. Resp. neg. mai. Nam actio secundum conceptum communem actionis solum est ultima actualitas agentis ab eo
egrediens egrestu quidem uniuersali, in quo nulla imper. sectio includitur, nec sequitur, quod terminus productus sit effectus, aut actus, sed tantum, quod sit Vere, de realiter productus; sicut nec sequitur ex eo, quod Pater sit principium Verbi, quod Verbum dicatur principiatum , quia principiatum importat inferioritatem, & quamdam imperfectionem. quae in diuinis repugnatiam dicit. Arg. 3. Arist. 9. meta.cap. I. In hoc δ istinguit operatio nem immanentem transietinte, quod per hanc aliquid producatur, & per illam nihil : ergo ex mente eius intellectus nihil reuera producit, sed personae diuinae proc
dunt per operationes immanentes:ergo processiones no a sunt vere Iroductivae Perinarum.
-' Resp. ex Scot. im. d. q. q. p. circa finem , Arist. esse in.
495쪽
telligendum de actionibus operativis quae scilicet occupantur circa obiectum non quod producant, sed quod percipiant, quales sunt intellectio, & volitio, sensatio, de appetitus, quae idcirco proprius dici debent actus, quam a tiones immanentes; non autem loquitur de adtionibus productivis immanentet, quales sunt dictio, & spiratio activa , quas Aristotiles non agnouit. Vnde si reuera peractiones immanentes absolute nil fieret, s queretur, nec intelletium creatum, nec diu inum esse productivum verbi , quod, & rationi, & fidei repugnat
Vtrum Verbum D. producatur per actum essentiarem intelligendi, o Spiritus S.per actum essentialem Colendi; vel per dictionem, o spirationem. Nor. i. Quod cum haec quaestu, sit perdissicilis,&controuersa a theologis oportet prius distincte scire,quid sit Verbum nostrum mentale, a cuius cognitione surgit D. Lug. ad aliqualem cognitionem Verbi D. Itaque obse uandum, quod in nobis non est idem intelligere, & dic Te, nam dicere formaliter importat actionem verbi produactivam; intelligere autem sormaliter est tendentia vitalis intellectus in obiectum; haec enim omnia in intellectione reperiuntur. I. Intellectus unitur cum obiecto, seu Cum specie obiecit. 2. Intellectus simul cum obiecto, vel eius specie per quamdam actionem de genere actionis producit Verbum de genere qualitatis, &sic completur formaliter ratio dictionis. 3. Verbum productum recipitur in potentia intellectiva . 4. Intellectus informatus verbo tendis vitaliter in obiectum, & illud attingit, & in hoc compi tur ratio intellectionis, ex quo infertur, quod intelligere, & dicere non distinguuntur realiter, quia cum interulactus sit essentialiter potentia intellectiva, omnis eius actio est intellectio; sicut omnis actus potentiae visiuae est visio, vel formaliter, vel causaliter. Nol. 2. Quod intelligere, licet praeseserat actionem,t men formaliter non significat actionem, sed intellecti
item in concieto, nam intelligere R intullectio diuerunt,
496쪽
m emi cretum, di abstractum. Unde cum intellemo non
sit actio transiens, sed tantum immanens, idest qualitas de prima specie, consequenter intelligere est qualitas pariter de prima specie significata in concreto. Vnde Arist. lib. 3. de Anima dicit, quod intelligere est quoddam pati; quod intelli)i debet, nedum quia intes lectus patitur ab
obiecto, sed formaliter , quia intelligere formaliter non est producere intellectionem, sed illam recipere. Itaque ilatelligere, & velle in nobis non sunt actus productivi, sed qualitates, quibus intellestus, & voluntas accidenta. liter perficiuntur. Nol. 3. Quoi Scotus in I. d. 27. q. I. & alibi Verbuir D. declarat per nostru in Verbum creatum iuxta doctrinam D. Aug. Verbum autem creatum sic dissinitur. Est actus impiligent productus a memoria perfecta non habens esse sine intellectione actuali representans D. Verbum. Ex qua distinitione quatuor conditiones, seu proprietates Verbi creati colliguntur. I. Quod Verbum sit actus intelligentiae, idest intellectus intelligentis, ut d cet etiam D. Aug. lib. 9 de Trinitate cap. ultimo. 2.Quod Verbum sit genitum a memoria I hanc conditionem non admittunt Thom istae dicentes, Verbum produci intellectione, seu intelligentia, & citant prose D. Aug. lib. I 8. Trinitatis cap. 26. ubi habet sic. Corbum nosi arum da nostra Duntia est, sed reuera D. Aug. seipsum explicat de quali scientia loquatur, dicit namque de nostra scientia m morabili; ac si diceret de nostra memoria accipitur: ac proinde ibi scientia sumitur pro aetu' primo, idest pro
ipsa memoria, non vero pro actu secundo, ut volunt Tho-m istae. 3. Quod Verbum non sit sine actuali intellectione, ita D. Aug. lib. s. de Trinit. cap. as. quia dum transit actus intellectus, transit & ipsum Verbum. 4. Quod Verbu in est representativum Verbi D. quod patet ex D. Aug. qui lib. 9. de Trinitate ex similitudine Verbi creati inuestigat naturam Verbi D.& originis suae modum, seclutis tamen omnibus imperfectionibus, sicut enim memoria nostra, idest intellectus noster tacundus repraesentat Paternum intellectum tacundum , ita Verbum nostrum repraesentat Verbum D. Addi etiam potest , quod Verbum sit simile ex natura rei, di ex vi suae productionis pro tu
497쪽
centi, quia intellectus specie Impressa informatus, prod cit speciem expressam, quae est Verbum simile speciei in
Nol. 4. Quod maximum discrimen est inter Verbum D. M Verbum creatum. Primb differunt,quia Verbum Creatum producitur ex memoria per adium dicendi ob solam indigentiam actus operandi, idctque per se primo, vel intrinsece ordinatur ad constituendam sormaliter intelligentiam: at Verbum Diuinum producitur quidem ex paterna memoria per consimilem actum dicendi, non tamen ob indigentiam, sed ob suae perfectionis plenitudinem et Unde sicut actus eius dicendi non ordinatur ad constra tuendam intelligentiam, ita Verbum eius adaequatus te minus non est adlus formalis intelligentiar, quae potius o dine naturalis pcie suppositionis reperitur in Patre, sed est aliquid ire se subsistens in eadem natura Cum suo prodi Cente. 2. disserunt, quia Verbum creatum est in se proprie actualis intellectio genita,ordinata ad declarandum obi elum in memoria, quodammodb existens: Verbum autem Diuinum non est actualis intellectio, immo illam tanqua m notitiam essentia lem, & Communem tribus Personis praesupponit; sed est in se proprie,& formaliter sub sistens,cui appropriatὰ competit declarare actualem notiat iam essentialem, quatenus eius processio est per intelle ctum. Differunt, quia si non est de essentia Verbi crea-.ti declarare obiectum la tens in memoria, respectus tamen ille declarantis ad obiectum declaratum saltem est illi co- ueniens in secundo modo dicendi per se, quatenus proprie actualis intellectio est : at Verbum D. sicut non est formaliter actualis intellectio, ita non est sibi proprius respeetiis ille declarantis ad obiecta declarata latentia in memoria Patris, sed appropriatur ipsi Verbo. Nol. 3. Quod circa praesentem quaea.tres opiniones versantur. Prima est Hemici de Gandauo quol. 6. q. I. Opi. nantis, Verbum D. procedere per actum intellectus, &Spiritum S. peractum voluntatis. In intellectu autem
distinguit duplicem actum, quos explicat in intelleetia creato: Alterum per modum simplicis intelligentiae, ait rum per modum discursus, & sic pariter distinguit duos
actus in voluntate, & hoc do vult in Deo secund ua
498쪽
rationem esse duos actus intelligendi; unum essentialem
qui retinet rationem simplicis notitiae intellectus creati, alium notionalem, qui retinet rationem per modum discursus in intellectu creato, & per hunc secundum putat
produci Verbum D. & sic pari ter Spiritum S. &c. Hic tamen modus dicendi rei jcitur communiter a Theologis, quia si sermo sit de intellectione creata, etiam si di tangu tur simplex apprehensio a discursu, tamen omnis intellectio producit Verbum, quod in diuinis non est admit
Confirmatur, quia asserere cognitionem essentialem in Deo esse simplicem quamdam notitiam, quae adiudicium serendum de rebus non perueniat, est penitus contra omnium Theologorum sententiam, qui simplicem rerum apprehensionem in Deo negant, & perfectissimum iudicium concedunt. Secunda opinio est D.Thom p. I. q.NI.art. .
ubi videtur docere, quod processio D. Verbi est per a ctum antelligendi essentialem qui communis est tribus Pers , nis) quatenus est in Patre, seu quatenus connotat relati nem Paternitatis, & pariter processio Spiritus Sancti est peractum volendi essentialem, quatenus est in Patre, ocFilio; quae opinio inferius impugnabitur, & rei jcietur. Tertia opinio est Scoti ubi supra: unde sit Conc. Processiones non habent esse per actus essentiales intelligendi, & volendi, sed Verbum Diuinum producitur per dictionem, & Spiritus Sanctus per spirationem .
Haec videtur esse aperta Sa iactorum Patrum sententia, ut aduertit Frassen Doctor Parisiensis p. I. tract. 3. disp. I. art. a. q. 3. Cone. 3. & 4. Prob. a Scoto sic. Prima intel lectio.& volitio essentialis sunt communes tribus Personis: sed actus notionalis, seu processiones non sunt eis communes:
Prob. 2. Si actus intelligendi,& volendi essent ex se productivi Personarum, sequeretur, quod Diuinae Personae lingulae a singulis procederent, immo etiam a se ipsis r sed hoc est salsum: ergo &c. Nec valet respondere, processiones Diuinas active sumptas esse ipsosmet actus intellige di, non quidem absoluto, sed cum hac modificatione quatenus est in Patre, & sic pariter de Spiritu Sancto. Non αvalet inquam. Etenim, vel illa modificatio addit aliquid F i rea la
499쪽
reale intellectui, di amori e sentiali, Vel nihil. Sinihil erilo non est ratio, cur in una Persona producat terminum, non vero in alia. Idem enim manens omnino Idem sem-
ver natum est facere idem, ut tradunt Phylosophi : Si addit aliquid, vel est aliquid essentiale, vel notionale ; non Primum. quia recurrit eadem difficultas, nam talentialia communia sunt tribus Personis ἱ neque secundum , quia nihil notionale est praeter relationes constitutivas Persi
'Vdde. Si illa modifieatio addit aliquid essentiale iii telis
lectui, quod sit ab ea, vel mo aliter, vel sormali ter alitia et um, ut placet multis Thomist is, teste Macedo in I. sena coli. . diff. I . iam intellectio non erit productiva termDii, ut intellectio essentialis est, sed tantum ut est intellectio
notionalis, at falsum est distii vinus est duas Jntellactiones, quarum una sit essentialis, alia vero notionalis. ergo&c. Resp. ali j. Intel lactionem,&volmonem esse: productiones Personarum, non ut actus, sed ut actiones
Contra. Intellectio est quid formaliter distin xuma diactione, ergo non sunt unum, & idem, ergo confunduntur ab Aduersalijs; Vel saltem per ad uersarios d ist i nguu ntur latione, seli viri liter, & hoc nobis salticit ad conuincendosThomistas, intellectionem essentialem, morem essentialem non esse, nec quidem ut in Patre Filio rationem formalem producendi, sed per aliquid disti iactum ab ipsis. Resp. aliqui. Dictionem non esse formaliter in te lectionem , sed tantum realiter, sed haec respontio transit in sententiam nostram,ergo &c. Resp. alii, quod dicere est quidem aliud ab intelligore tantum, ut ineludem, &inclusum; sicut enim homo est aliud ab animali , quia Includit aliquid aliud, nempe rationale, it pax tionalis praeter ordinem, quem actus essentialis dicit a Iobiectum cognitum, addit ordinem ad terminum productum per ipsum: Intellectus namque Diumus per illos inisaelligit obiectum producendo terminum, & producit te
conceptu sormali non includit intellectionem ellanti
lem, silcut homo in silo conceptu formali includit anxi'a
500쪽
IItatem, Strationasitatem; Immd si se haberet tariquam in-Cludens, &inclusum sequitur, quod aliud sit intellectio, ει aliud dictio,ac proinde etiam ista responsio stat pro nostra sententia . Q Prob. a. nostra cono. Si Verbum esset terminus D. intellectionis, ut intellectio est, sequeretur Patrem esse forma liter intelligenrem Verbo, ac proindὰ formaliter sapien tem sapientia gonita, sed consequens est contra Ss. Patres; ergo &c. Patet aquela mai. Nam Pater est intelligens formaliter, at intelli)ens formaliter, intelligit intrinseco ter. miuomae intellectionis, quia talem terminum sibi vindi-Cat, ut euenit in nobis etiam secundum Thom istas: min. Prob. pro nunc auctoritate D. August. lib. et . de Trinitate . IO illa Trinitate inquit) quis audeat aleo e, Patrem, nae Dinum , nec Filium , nec Spiritum Sanctum inta irara nisi Filium 'Arg. Contra nostram conC. Et primo auctoritate D. August i ni, & Sac. Scrip t. simul, qui lib.et s. de Trinit. cap. IO. docet, cogitare idem esse, ac dicere; Sic enim allato text. Sac. Scrip t. ex illo Sapientiae cap.2. Dιxarunt apud se cogita res, ε Matth. cap. 9. Dixerunt intra fa : me blasphemar: E ' pendens responsionem Christi. Vt quid cogitatis mala in eardiabus v gris ait D. Aug. Quid est dixarunt intra se, nisi cogitaη-
dc rursum . Suadam enim cogitationes . loeutiones sunt eor-
is; de idem August. lib. de cognitione verae Vitq cap. 24. ita tradit. tua dixit. Θ facta sunt . Nihil enim aliud ea Fιlius .meι Verbum Dei, quam euitatio, vel ars, vet sapientia eius nemp/cum nos ram aliquam evitamus ipsius rei imaginem interiitatis nostra formamus . Sie Deus, cum D ipsum cogitauit mis/lem sibι ρεν omnia, imaginεm formauit. Ideb ho: varbum , imago. υει semilii
do Dei dieitur. En, dicunt Thom istae, cogitauit, Qrmauit, lCogitando, non dicendo, intellectione, non dictione, dc . hoc est principale fundamentum eorum sententiae . ii Resp. Cum Ma Cedo in I .collat. s. differ. I. quod liber claCognitione verae vitae non est Aug. Idcirco a Lovaniensibus inter opera reiecta ad finem tom. 22. ponitur; dc qu, dein iure positum fuit; apparet namque manifestὰ, non esse opus D. Aug. Cum contra setitiat aperta I s. de Trini tale cap. τ6. ubi sic docet . Ita dicituν illud morbum ve Dei e ritatio non dicatur: quomodo ergo potest stare alius locus superius productus conr. nostram conc. & postquam re