장음표시 사용
511쪽
η62 qua non est essentia principium. Est Scoti ubi supra, Sco
tistarum ,&plurimorum extra nostram scholam. Prob. Esientia D. de se sumpta iliae relatione producentis est indifferens, ut exeat in actum notionalem, i non; nut in hunc, vel in alium actum notionalem; ergo potentia notionalis ex adiuncto dicit relationem tanquam . Conditionem sine qua non ant. patet quia si ex se soret suia ficienter determinata in ratione principii productivi, esisti sic determinata ubicunque, seu in quacunque Persona; eo, quia id, quod conuenit essentiae ex se, conuenithi, ut est in quocunque supposito; ac proinde esset in triubus iuppositis generativa, & spirativa virtus; quod est fallani. Prob. a. Ad priticipiandum , seu producendum requiritur suppositum realiter distinctum a Persona productiva; sed ad rationem suppositi requiritur relatio; e go relatio est necessaria tanquam conditio sine qua non ad hoc, ut essentia possit esse principium quo.
principium quo, seu potentia notionalis, nisi quatenus intelligitur simul cum essentia intellectas ipse, qui est principium proximumgenerationis Fili j,& voluntas proximum principium spirationis Spiritus S. Haec est Scotiubi supra, & est communis. Ratio est clarissima; quia Pater generat per intellectum, Pater, & Filius spirant pecvoluntatem; ergo ipse intellectus, & voluntas sunt principia proxima. Tum quia iuxta PP. & Doctores Filius proced it ex memoria incunda; Spiritus S. ex incunda vo-3untate Patris, & Filii , quod designat intellectum, & V Iuntatem esse principia; erso &c.Tum quia Filius est Uer 'hum mentis paternae, Spiritus S. amor Patris, & Filij: sea
verbum producitur ab intellectu, & amor a voluntate νοῦ ergo intellectus,&Voluntas sunt principia, non quidem ut quoq; hoe enim competit supposito, sed ut quo proxima , & immediata, cum amor, & Verbusnon spectent proxime ad essentiam,sed ad intellectum, & voluntatem.
sentialis non sani actus notio ales, seu ipta origines acti Mae , seu produCtiones Personarum: sed intellectus, & voluntas in a u primo sunt principia quo diuinarum Processionum. Est Scoti d. a.q. r. α d. I a. q. I. & Scotistarum
512쪽
R aliorum contra Suarea, & alios opinantes I am intellectionem, & volitionem essentialem esse principia quod prob. Conc. quoad i. partem. Intellectio nostra, seriactus intellectus nostri non est actio productiva Verbi; sed intellectus cum obiecto producit Verbum alia actione prolativa Verbi ; ergos militer intellectio djuina non est productiva Verbi, sed dictio; patet conseq. quia intellectio , dc volitio essentialis sunt actus absolu ti, & communes tribus Personis ; productio autem personalis, seu ia tionalis est: quid relatiuum , non competens tribus Pers nis. Prob. 2. Ipsa generatio activa, qua coincidit cuminrelatione Paternitatis est productio Filij, similiter spiratio activa , quae Omnino eit eadem cum relatione spirationis, est: productio Spiritus S. ac proinde productiones Perionarum sunt relativae, non communes tribus; ergo intellectio, & volitio essentialis non sunt actus noti On tes, seu productiones ipsae Personarum . Prob. COno. quoad a. partem. Filius est Verbum mentis paternari: at Verbum est actus ipsius mentis, seu intellectus,&non actus alterius actuS; ergo &c. idem cum proportione de Spiritus Sancti productione, qui est amor spiratus dicendum est ἱ ergo&c. Prob. 2. Intellectus Diuinus non est minus potens dic re Verbum suum, quam intellectus creatus se solo cum Obiecto, seu specie producit Verbum: ergo & intellectus Diuinus cum essentia est: ad quatum principium quo Ve bi. Confirmatur. Etenim ex nullo capite ostendi potest essentiam cum intellectu, & voluntate non susticere sine actibus ergo&c. Confirmatur 2. Quia si per impossibile intellectio , seu scientia actualis Diuina distingueretur realiter abessentia , esset verum Uerbum, & tamen prod ceretur a solo intellectu, & obiecto absque concursu alte- .rius intellectionis, seu actus intelligendi. Tum quia iuxta Patres Filius procedit ex memoria incunda Patris; at memoria tacunda non est intellectio, sed ipse intellectus cum obiecto, seu specier ergo Filius procedit non ex intellectione, sed ex ipso intellectu in actu primo, di ex
Argi contra 2. conC. Si relatio non spectat ad ipsam potentiam a Comprincipium , ergo in Filio est potentia ge
513쪽
nerandi, Sc in Spiritu Sancto potentia spirandi, cum inSi js sit, seclusa relatione, quicquid potentia notionalis per
vos adaequale sumpta includit. Resp.raeg. cons. Nam potentia generandi, R idem de potentia spirandi, proprie usurpando verbum generandi in virtute gerim fliui, idem est ac potentia ad generandum, quod designa tactum generandi,ut egredientem ab eodem supposito, cui tribuitur potentia generandi, ac proinde importat potentiam simul cum relatione requisita, nempὰ Paternitate, sine qua potentia generativa non ordinatuTin supposito Diuino ad generandum, si tamen lare, & im-Proprie sumatur, ut potentia *enerandi nihil aliud sit nisi id, quo Pater generat , sic vere est in Filio potentia generandi, quia in Filio est principium quo Pater generat; Ita
Scotus, qui in I. d.7. q. I. docet, quod hic terminus gene-etandi potest sumi tripliciter. I. ut est gerum diuin huius Verbi genero generas; & sic non dicitur de Filio ob rationem assigna tam . a. ut est gerumdiuum verbi passivi,& sic iuxta Magistrum sei t. conceditur, quod Filius habet potentiam generandi. 3. prout est genitivus huius participi j: generandus, da, dum; & sic dicit quasi impersonalem
actum ex potentia tali, aut ad gignitionem activam, aut passiuam.
Vtrum essentia Diuma sit terminus processsonum
Ol. i. Quod quaestio supponit tanquam fidei dogma, Perλnas Diuinas oriri de essentia Diu i na; sic enim . dissinitum habetur in pluribus Concilijs, & praesertim in
Concilio Tolet. Filius non ex nihilo, aut ex alia sabitat tia, sed ex utero Patris, idest ex substantia genitus, Cr dendum est; & in Concilio Florent. sest. 19. ita docente rhanc nobis doctrinam Doctores omnes tradiderant, orationes istas exponentes: Filius ex substantia Patris,&Spi. r itus Sanctus ex Patris, Fili j que substantia, quae quidem - veritas catholica constat etiam ex Symbolis. Not. a. Quod in creatis duplex est terminus productus, nempe a quo, & ad quem, ut traditur in Physica; in Diuinis vero non d tur proprie, neque terminus a qGO,
514쪽
Qui est priuatio illius sormae, vel rei, quae producitur, qui
desinit in eo instanti, quo sorma producitur; neque terminus ad quem proprie, ut in creatis. Nihilominus te minus a quo improprie, idest unde aliquid oritur, & produCitur, nec non terminus ad quem similiter impropriὰ, ut contradistinguitur a termino ad quem in creatis, non
apparet implicantia, quin poni possint in Diuinis. Te minus a utem ad quem diuiditur in formalem, & totalem, primus est ille, qui est forma conferens illud esse quod primo, & per se intenditur in productione, & sic essentia Di uina dicitur terminus formalis; secundus est illud totum productum, & sic Persona Diuina producta, tam secun
dum esse essentiale, quam persoliale dicitur terminus t talis.
Not. Quod etiam si omnes Catholici Doctores consciitiant, Filium oriri de substantia Patris, & Spiritus S.
de substantia Patris, & Filii, non tamen conueniunt in modo, quo Petaona producta est de substantia Personae, aqua procedit Durand. in I. d. s. d. a. & Henricus ibidem existimant, Filium dici etiam de substantia Patris, tanquam de materia, seclusis tamen omnibus imperfectioniabus ; persectiones autem materiae conuenientes D. essentiae sunt tres ex eodem Durando, nempe quod materia
praeexistat producendo, & inexistat producto: quod,cum forma constituat totum: &quod in se recipiat sormam ,&st generationis subiectum, & inde Concludit Durand0ς, essentiam Diuinam habere rationem quasi materiae respectu Fili j,& Spiritus Sancti. Verum contra hanc sententiam omnes serὸ Doctores Catholici reclamant . iI. Cono. Personae Diuinae, quae procedunt ab alio sunt de substantia Personarum producentium,non per modum materiae, sed per modum formae. Prob. I. nostra Conclusio auctoritate SS. PP. qui unanimi consensu docent,Cau 1am materialem esse remouendam a processionibus Diutinis; ita S. Hylarius lib. ij. de Trinit. ubi inquir: IngeniturAEnro omne tempus ex se Filium renuit, non ex aliqua subiacente maἀraria, quia ρνη Filium omnia: non ex nihilo loquitur Contra
Arianos asserentes Filium esse de nihilo quia o D Filium:
dc D. Aug. lib.3. contra Maxim. Cap. Iq. Vos autem nec uviani Filium da substantia Parris , ct rame' cum ηες ex nihilo, νεο νη
515쪽
subfliantia vise nou ρεβῖt unde merito dicit Scotus in I. d. s. q. a. quod omnes Doctores antiqui usque ad istum, nempe Henricum non sunt ausi in Diuinis nominare materiam, nec quasi materiam. AProbat Scotus conclusionem I. quia essentia Diuina est terminus formalis generationis Filij; ergo non est quasi, materia eiusdem: cons. patet, quia quod e it materia, seu quasi materia in generatione, est in potentia, vel quasi inpotentia ad terminum formalem, idem autem non potest esse terminus sormalis generationis, & quasi materia genera tionis. Prob. 2. Terminus formalis eli id, quod e tpersectius in generatione; at essentia est perfectior pr ,- ductis: ergo essentiae est terminus formalis. Prob. 3. ad hominem. Spiritus Sanctus est de essantia aeque ac Filius, di tamen in sententia Henrici non est deessentia,tanquam de materia, alias eius productio esset materialis; ergo neque Filius debet esse ex ea tanquam de materia, vel quali
' IL Cone. Terminus formalis processionum est ipsa na
tura Diuina communicata Personis prod actis , terminus vero totalis ad quem est tota Permna producta. Conci so habet duas partes. Prima pars traditur a Scoto, & prob. in I. dist. s. quaest.2.&d. I s. Illud est terminus sormalis generationis, quod generans dat genito, & in quo idem g nitum assimilatur generanti, sed talis est Diuina nat arae .ereto&o. Hoc sensu Christus Io. cap. Io. dixit, ut notar
y VI'miles Generationes, seu processiones in Diui
nis sunt univocae, sed generatio, & processio Icilrcet uni uoca postulat similitudinem geniti, & generantis, prod u-cti.& producentis secundum terminum formalem, ergo terminus sormalis est essentia: patet min. quia F uius non
est similis Patrii nec Spiritus Sanctus pariter secundum
516쪽
relationes permnales, sed secundum essentiam Diuinam: ergo Diuina essentia est terminus formalis. Confirmatur a. In creatis terminus generationis est natura , non proprietas indiuiduat is, aut hypostatica; ergo similiter natura Diuina est terminus formalis generati nis. Idem dicendum de processione Spiritus S. a. pars pa
Arg. I. colat.2 Conc. quoad I. p. Terminus formalis prouductionis debet esse productus : sed essentia non est pro-dvina; ergo &C. Resp. neg. mai. Nam anima rationalis in generatione hominis est terminus formalis dans esse forma. te homini genito, & tamen non producitur ab homine,sed susticit, quod communicetur ex naturali exigentia Co
poris ab homine geniti: & in hoc stnsu Beata V irgo diciatur Dei genetrix, ut latὰ probat Scotus in 3.sent. Vnde a simili sufficit ad hoc, ut natura Diuina sit terminus se malis , quod ex necessaria exigentia diuinae iscunditatis communicetur Diuina natura Personis productis, & det
Contra . Terminus totalis, qui producitur accipit suam realitatem formaliter ex vi termini formalis:at Filius non accipit formaliter suam realitatem ex vi essent iis, sed ex vi Filiationis, quae est sua personalis proprietas: ergo es sentia non est terminus formalis. Resp. disting. min. Non accipit suam realitatem pers
nalem ex Vi essentiae, concedo: essentialem, re diuinam, nego. Per essentiam namque sibi communicatam accipit
Filius esse Diuinum, in quo imbibitur Diuina Filiatio, di sine quo illa nihil esset. Itaque Filiatio est quasi forma
constituens eum ineste Filij, ac Personae, quae quidem forma pertinet ad terminum totalem, qui producitur ut
quod; & terminus ut quo est essentia ipsa ; & quamuim
etiam essentia D. habeat rationem quasi formae, itamen duuersimode se habet; nam Diuina natura habet rationem formae constitutivae in ratione substantiali, relatio autem in ratione personali.
Contra. Essentia est terminus sormal Is quo, ut dictum est in responsione saltem impropriὰ dictus, ergo non potest esse formaliter terminus ad quam; cons patet, quia xerminus a quo, α terminus ad quem Opponuntur,
517쪽
Resp. neg. Cons. Sicut enim non repugnat eandem et, sentiam, quae est in Patre, communicari Filio per generationem ; ita etiam non repugnat eandem essentiam esse
principium formale quo & terminum ad quem , quat nus consideratur in diuersis suppositis, & Personis Quaeres 1. An eodem modo, & indifferenter uti liceat propositione, ex,& de ad significandam consubstantialita tem Persionse pr edentis Cum principio producente. Resp. affirmative, quia hae duae propositiones, ex , &de, vix apud linguarum primae , & latinae peritos discrimen habent. Vnde indifferenter ijsdem uti possumus ex Doctrina SS. PP. apud Frassen I. p. sum. Theolc T. Qineres 2. An intellectus, vel essentia concurrat principalius ad productionem Verbi, & Spiritus Sancti. Resp., Essentiam D. concurrere principaliter, & ratio est: quia estentia est illimitatior, Cum etiam concurrat ad productionem Spiritus S. non autem intellectus, tarta, quia clientia D. est principalior in essendo; ac proinde etiam in principiando: licet enim essentia, & intellectus sint aequalis persectionis; tamen infinitas tacunditatis Primo conuenit essentis: ergo &ta di
mirum in Diuinis snt relationes reales
NOl. i. Quod pro pleniori intelligentia huius dispu
tationi , opus est reuocare ad mentem ea , quae de reisiationibus in logica dicta sunt. Vnde solum breuiteras uerto,quod nomine relationis intelligimus illam formam, qua una res aliam respicit, & cum ea Comparatur. Ex quont , ut in qualibet relatione duplex distinguatur esse, nimirum , esse in , & esse ad . Cum enim relatio sit habitudo unius ad alterum, necessario est in fundamento, quod refert , & ad terminum, quem respicit. An autem relatio
518쪽
ctores. Quidam enim cum Guillelmo Parisiensi relato 1
Carthusiano in I. d. 26. q. a. amrmant tam in Deo, quanain creaturis omnibus, relationes non esse reales entita tes,
sed tantum entia rationis, vel saltem solum denominatio. nes exir insecas, ut docuit noster Ocham Scoti distipulus in I. l. 3O. q. 4. Non nulli Contendunt, relationes non esse reales, quatenus sunt ad aliquid , sed solum prout sunt in aliquo; ita plerique Thomiliae cum D. Thoma depo alentia q. q. art. 5. & in I. d. 26. arr. 2. Caeteri vero cum Do ctore Subtili conueniunt, relationes Diuinas ad intra esse reales secundum illud duplex esse, nempe in aliquo, Rad aliquid. Not. a. Quod relationes Diuinae in tribus maxime diruserunt a Creatis. Primo relatio creata est fere nullius entitatis, & existentiae, nullius activitatis enicaciae,dum a eodem pene momento, quo nascitur, evanescit: at Diu na relatio tantae est, tamque sublimis entitatis, ut Diuianas Personas in esse Personali constituat. 2. relatio creata est accidentalis,ac proinde indiget subiecto ad hoc ut exi stat, & conseruetur: Diuinae vero relationes sunt substan. tiales, & per se subsistentes; sunt etiam in essentia D. non ut in subiecto, sed ut in fundamento: cui realiter identificantur. 3. Relationes intrinsecus aduenientes in creatu ris supponunt sua extrema realiter existentia, & distincta, quia oriuntur tantum ex positione fundamenti, di termini. Verum Diuinae relationes non supponunt, sed constituunt Diuinas Personas,easque reddunt realiter distinctas. Nol. 3. Quod relationes Diuinae versantur circa certas tantum Personas, vel circa omnes Perλnas: si circa omnes dicuntur relationes communes, ut sunt identitas, smilitudo, & aequalitas, de quibus erit questio particularis: si Versantur circa quasdam Personas dicuntur propriae, siue originis, ut Paternitas, Filiatio, spiratio activa, &paia sua: praesens quaestio mouetur tantum de relationibus proprijs. I. Concl. Relationes propriae in Diuinis sunt reales. Est
Scoti in I. d. a. q. 3. Prob. I. auctoritate Conciliorum,ma. ime Tolet. II. Cap. I. dicentis. In palationis Personarum in noua Patar ad Filium, o Filius ad Patrem O viritus Sanctus
519쪽
ad υιrasqua νεμνιαν. ma eum relativa eras persona diea tuν .uuam tamen natiaram per substantiam credimus . Item patet ex
Concit. Florent. sese I 8. ubi Ioannes Theologus ex communi sententia gr corum PP.& latinorum ait. Sola retario
stiplicat ; ita ut non alia ratione, quam vi relationis una persona ab alia differat. Prob. rat. Relationes Diuinae habent conditiones r ruisitas ad relationes reales; ergo sunt reales. Prima coimitio est, quod iundamentum sit reale: secunda quod sint inter extrema realia : tertia quod insit non per operationem intellectus, sed ex natura rei: at relationes Diuinae ita se habent: habent primam, quia origo activa, & passiua, in quibus fundantur relationes producentis,& producti, est reuera sundamentum reale: habent secundam,quia sunt inter extrema realia, quae sunt Personae; producens enim, &produetum distinguuntur realiter; habent tertiam, quia habitudines unius Personae ad aliam compe- tunt eis ex natura rei: ergo &c. Confirmatur auctoritate. In cap. firmiter de sum. Trinit. Sancitur, quod Sancta Trinitas saeundum propriataras persona-us ea ristincta, sed si in Deo essent tantum relationes rati nis , Personae Diuinae distinguerentur solum ratione, &non realiter, quod est haeresis Sabelij: ergo videtur de fide esse in Diuinis relationes reales. II. Conc. Relationes originis constitutivae Personarum Diuinarum sunt reales secundum esse ad aliquid. Prob. Paternitas secundum formatissimam rationem Paternitatis est relatio ad Filium, ergo relatio secundum rationem formalem relationis, seu secundum esse ad aliud est entitas realis: mai. patet. Quia si Paternitas secundum suam rationem formalem non esset entitas realis, Deus non esset vere,& proprie Pater, sed solum per quamdam comparationem intellcctus humani: min. constat auctoritate SS. Patrum dicentium, rationem propriam Paternitatis i tam esse ad Filium, sicut tota ratio Fili j est esse ad Patrem. Confirmatur auctoritate Concit. Tolet. D. dicentis.
In relativis Paryosarum nominibus Pater ad Filium, Filius ad
Patrem . is Spiritus S ad Cttesqua resertar cte. & subdit, quia Pater ea non aa I., sed ad Filium. quod Filius Ue , nona γε, μή a. Patrem Hii ergo c. Arg.
520쪽
4 IAN. Contra I. cone. Ideb asseritur esse in Deo relati nes, quia Personae Diuinae denominantur nominibus relati uis: sed ex hoc non licet colligere esse in eis aliquas relationes reales, ergo&c. mai.patet, min. prob. Sicut Deus realiter dicitur Creator , Dominus &c. ita prima Persona dicitur Pater, sedix eo quod Deus appelletur nomine relativo Creatoris, non sequitur esse in Deo relationem realem: ergo ex eo quod prima Persona appelletur Pater,non sussicit ad concludendum esse eandem relationem realem, quae est inter Patrem, & Filium in creatis. Resp. neg. mai., & paritatem, quae assumitur in proba tione. Relatio namque Creatoris aduenit Deo ab extrinseco; relatio vero Paternitatis ad Filium est ad intra, ac proinde intrinsece, quae simul cum essentia Diuina coim currit ad Constitutionem Personae Diuinae. Arg. Contra a. conC. Esse ad aliquid formaliter tantum respicit terminum; sed respicere formaliter terminum
non est q uid reale; ergo esse ad aliquid non est reale; mai. patet, min. prob. Illud per se non est reale, quod commune est enti reali, & rationis: sed rest icere terminum est:
quid commune enti reali, & rationis; ergo &c.. Resp. neg. min. & pariter minorem probationis; nam relatio rationis reuera non resp icit terminum, sed concipitur ad modum illius relationis, quae terminum respicit, quia, sicut ens rationis habet esse ; ita habet consequenter
relationem rationis. 'Contra. Tota realitas cuiuslibet entis in se ipso est, e go relatio tantum potest esse rea lis secundum esse Iia, non Vero secundum esse ad aliud. Resp.dis .ant. Tota entitas, seu realitas entis absoluti est ad se,concedo: entis relativi, nego: distiniuntur enim relativa peresse ad aliud, ut tradit Arist. dicens sic. Sunt ad aliquid, quibus hoc ipsumo esse est ad aliquid se habere. Alia argumenta videri posiiunt in logica .