Epistolae De rebus familiaribus et Variae tum quae adhuc tum quae nondum editae familiarium scilicet libri 24. variarum liber unicus nunc primum integri et ad fidem codicum optimorum vulgati Francisci Petrarcae 3

301쪽

oratione solutu illa latici late ingenii derelictum scribat Annaeus Seneca, quorum alter in mulim interpres, alter in pluribus imitat0r tuus fuit, ambo autem latini duces eloquii sunt, utrumque tamen sic accipio ut quisque secum non cum alio collatus, ipse sibi impar heque inserior habeatur : alioquin et Ciceronis versiculos non ineptos, et Virgilii epistolas 'oratione libera non inam cunas legi. Quod in te quoque nunc e X perior, cuius etsi carmen proprium atque praecipuum opus sit, etsi Hieron Smum quelmiam e X nOStris linguarum peritia insignem Virum secutus aliquando ScripSerim. te non modo ad verbum in nostram linguam Versum Sed in tuam ipsam resolutum, videri de poeta eloquentissimo vix loquentem, nunc tamen, quod mirari compulit, otsolutus places et latinus. Quidquid idcirco praelatus simne quem sorte moveat, quod qui ligatis Virgilium, in

solutis verbis alloquar: illum enim compellabam :- tibi vero respondeo, atque ideo illic communem ipsius , hic non tuum illum veterem, Sed epi Stolae ad. me missae novum quemdam, et mihi quotidianum, tibi, tu reor, ii solitum stilum sequor. . Quamquam quid me utrique

vestrum loqui dixerim' Strepere est quidquid ab ullo

vobis dicitur : nimis excellitis, Supraque hominem estis Οι toto vertico itis in nubila. Sed dulce mihi velut insanti ost cum disertissimis nutritoribus balbutiro. Et dostilo quidem hactenus : ad rem Vento Quereri S de quibusdam, cum de omnibus prope iure optimo queri p0S- sis. Nam quid tu rebus, quaeso, hominum eSt quod que rimoniis iustis vacet, nisi quod querelae, ubi inessicaces

QSSe coeperint, quodam modo i ustae esse desinunt' Carunt Onim non causa quidem iustitiae. Sed essectui qui

302쪽

est ut damnando praelerita Pr,sentibus consulunt; 4uturisque provideant. Quia tamen interdum luctuosam

cuae videri debent. His tu nunc, summo Wr, amuis ex quibus loticam licet epistolam texueris, ut longior ta mota esset optaVi: ita Nihil animo longum sentias nisit dio tuli uncto. Sed ut iam singula qua visum erit ex Pediam; supra modum. Supraque fidem delectavit

animum sciendi discendiquo avidum quod scripsisti do praeceptoribus tuis Olim mihi ignotis sateor, at deinceps lauti inurito discipuli verendisse: de poeticae ortu quam

longissimo repetito, deque vetustiSSimis aerii Sarum cultoribus in quibus, praeter notos Heliconis accolas, Cadmum, Agenoridem iret Herculem quemdam nescio an Alcidem locas: de patria. demum tua . cuius apud nos Opinionum nubes multa erat, nec ut video apud vosmu Ita Serenitas : de peregrinationibus insuper studiosis

in Phoeniciam atque Λeg ptum ubi post ita aliquot Sauculis peregrinati sunt philosophi illustres et Pythagoras Οι Plaeo et Atheniensium , logiser . idemque Pieridun, seriis cultor ille doctissimus Seue, Solon, qui tibi, quem Vivens mirabatur, puto posι obitum familiarissimus factus sit: deniquis do tuorum numero librorum quorum magna pars Italis ipsis, vicinis ac proximis tuis; - inaudita est. Nam hi barbari quibus utrinque contingimur, et a quibust non Alpo tantum aerea, sed toto utinam quoad usquam est pelago disiuncti esSemus, vix, non dicam libros sed nomen audiverunt tuuim: ut intelligas quantula ost haec fama mortalium ad quam tanto anhelitu suspiramus. In iis sane tot dulcibus amorissimum illuditu ipsorum lituorum interitu miscuisti. Heu mihi toro l

303쪽

ampliust 0uam multa pereunt, imo quam nihil manet omnium quae sub sole versabili coeca texit industria. Oh labores curasque hominum i Oh tempus breve sod per- ' ditumi Oh vani a tem superbiamque de nihilo quod su- imus, quod agimus, quod speram mi Quis Vero nunc i

lumini fidat ambiguo' Summus eloquii Sol eclipsim p ltitur: quis quaeri audeat perire sibi aliquid, aut quis

omnino mansurum sibi quidquam spondeat ex omnibus studiis suis' Non parva ex parte Homericae vigiliae perierunt, non tam nobis, nemo enim perdidit quod 'non habuit, quam Graiis, qui ne qua nobis in re ced rent, ignaviam quoque nostram in litteris supergressi uomeri libros multos quasi totidem alterius suorum luminum radios amisere: indigni qui hac tanta coecitato fulgur illud habuisse glorientur. Movit praeterea suspenditque animum legentis quod do tuo fine memorasti. QuamVis enim etiam apud nostros illa moi tissama vulgata sit, atque ipse ego alibi famam sequens iidem scripserim, sed nota ambiguitatis adhibita; iuvabat tamen, ut, si sinis, iuvat de to simul ac Sophoclo melius opinari, quam ut turbulentissimae passiones animi moeror et gaudium tantum in tam coelestibus potuisse videantur ingeniis. Νam de Philemonis exitu si saniae credimus, ridiculo, graviora tandem et Opina- lbiliora didicimus, non risu illum ut dicere solebant, lsed vi quadam eontemplationis altissimae consopitum lexpirasse. Sed ad te unum sortemque tuam redeo, tuam copioso admodum et graviter deplorasti. Solaro 'autem quaeso animum, faciesque, certus sum, si diseus- lsis passionibus ad te redis. Multa de imitatoribus, mulla stlo indoctis insulta foribus questus es a iuste quidem in

304쪽

omnibus, si solus haec patereris, neque humana, qdines trita inter homines essent quae te premunt: unde stut conquiescere debeas, Summus in hoc numero, lateor, sed non unus. Iam vero de imitatione quid dicam' Debuisti praesagire, dum tam alte alis animi te sublatum, cerneres, nunquam tibi delaturos imitatores. Gaudendum vero talem te cui multi similes fieri velint, sia non multi possint. Quid ni autem gaudeas tu primi

Semper certus loci, cum ego estimus hominum gaudeam, nec gaudere sat est, glorier quoque, tanti me

nunc fieri, ut sit aliquis, si tamen est aliquis, qui imitari optet ac fingere, illud magis gavisurus tales imitatores soro qui me superent Τ atque illum non Apollinem tuum, sed meum verum ingenii Deum precor, ut siquis me imitatione dignum duxerit, nisu facili quem

sequitur consequatur ac transeat. Ego mecum bene glorioso kliciterque agi credam, si ex amicis nemo enim nisi amet imitabiturin multos mihi pares, aliquantoque felicius si superiores aspexero, quique ex imitatoribus sint victores. Si enim genitor, carnis filium se maiorem

cupit, quid optare debeat pater ingenii' Tu qui maiorem victoremque non metuis, imitatores aequanimis ser.

Quamquam et de victoria inter in et eum de quo multa quereris Virgilium, in libris Saturnalium magna lis I endeat, et quidam propterea nostrorum inter vos dubiam palmam velint, alii certam illi tribuant victoriam: iluod non tam ut cuiusquam sententiae faveam aut ad- VerSer, quam ut noris quid de te posteritas, et quam Varie sensit, apposui. Ex his autem admoneor ut antequam longius abeam Virgiliu in ipsum, cuius anima, ut Flaccus ait, non candidioi in aliam lori a tulit, lihi,

305쪽

Optime dux DOSter, eXcusem. Proiecto equidem qu Moi litus i mi tatione dixisti, non vera modo sed vulgo etiam nota sunt, eι multa alia quae, Verecundia dicam an .m

destia, Siluisti, quae tamen ex ordine ipsis in Saturnalibus scripta sunt, quamvis hoc loco ille suus iocus innotuerit, cui cum obiiceretur ab seminis quod versus tibi tuos oriperet ... magnarum Virium esse respondituus re elavam Berculi: nec sim dubius quin latentem galei' ioci huius antelligas. No vero, quod multi faciunt, quem. cuSaturum me prosis eor aecusem. lateor plane quas dicis omnia, 'neque ideo querelam tuam totis auribus accipio: quod scilicet nullai usquam tui nominis mentio apud illum sit e&uviis onustuna et ornatum tuis cum Lue usi tu Vere memoras, Smγrnaei vatis hon rim grata narrationo meminerit. Adiuvare querimonium tuam libet: vi Flaccus saepe tui memini ι Sena perque

magnifice; nam . et quodam loco te philosophis ipsis -praeserι. et alio primam tibi inter poetas sedem tribuit. Meminit tui Naso eL Iuvenalis et Statius. Sed quid mo-

mores memorem 2 Nemo sere nostrum - tui immemor

suiι. Quid ergo, inquies; uqum illum tam ingratum patior quem Omnibus gratiorem merui 2 Ante quam ubi

reSP deam. addam etiam nunc quei elae. Nequis enim

ingratum aeque larsitan in omnes putet, et Musaei ει Lini ob Orphei non semel ille quod meminerit,il quod quo lini lius fuit, et Hesiodi Asci dei et Theogi iti Syrac Mi Poet*:, POStremo , quod nunquam si quis in illo

esset livor cineret, nec Varum, Gallumque, neque ullos coaetaneos si s iacet. Quid vero Num satis auxisse iam videor querelam quain . Vel minuere Vel auferre decim-v0ram' Uti luo si nil amplius dixero. Sed altendunda

306쪽

privsertimque Si iudicus . Nempe ille Theocritum in Buciblicis ducem nactus, in Georgicis Hesiodum quemque suis locis inseruit. Et cm , inquies, tertium in heroi . carmine ducem liabens, nulla eius Operi S in parte nu posuit 2 POsuisset, mili, crede, mitiis SimuS verecundis Simusque mortalium, quodque de illo scriptum ficimus omni probatus vita, nisi mors impia vetuisset. Lic M. autem alios, ubi occurrit atque ubi commodum fuit, ad notasset, tibi uni, cui multo amplius debebat, non sortuitum sed certum certoque eonSilio deStinatu In reservabat locum. Et quQm reris, ni Si eminentiorem cunctis atque con Spectiorem. Finem ergo praeclarissimi operis xpectabat, ibi te Suum ducem tuumque nomen altiso

nis versibus laturus ad sidera. Ubi enim, quaeSO, digniusquam in sine viae dux laudandus' AIultum habes igitur quod de morte sustina nimis merito queri possis, habet et Italus orbis tecum : de amico nihil. Quod Sic e SSe,. vicino et simili coniicies ab eXemplo. Nam ut te ille, sic illum imitatus .est Statius . Papinius, . cuius iupra mentia thcidit, vir praeter ingenii. laudem insigni morum urbanitate conspicuus Nec. tantum ingenii ducem sui nisi in fine poetici itineris recognovit. Licet enim alio quodam loco se stilo inferiorem soci et tius deSignasset, illic tamen bona fide totum grau animi debitum bene meritae persolvit aeneidi. Si et hunc mors igitur . praevenisset, ut.te Virgilius, sic isto Virgilium siluisset. ita esse ut dico tibi persuadeas velim. Certe enim, ni fallor augurio. ita est, et si sorte aliter sit, in dubiis tamen opinio est anteponenda be uignior. Ει. haec quidem pro excusatione maioruni Vbgilii operum dicta sint.

307쪽

300Νam si ad eos quos iuveniles ludos Vocant, primos scilicet adolescentiae suae libellos oculum deflectis, scriptum ibi tuum nomen invenies. Reliquum est ut sparsa per ι um epistolae tuae corpus querelarum tuarum Dagmenta perstringam. Discerptum te ab imitatoribus tuis doles. Sic oportuit. Nemo in totum tanti ingenii capax erat. In sidiaris illos tuis indulos spoliis insultare. Sic est usus: non potest valde ingratus esse nisi qui magno'honeficio praeventus est: Luges nomen tuum apud priscos iurisconsultos ac medicos gloriosum, successoribus esse contemptui, nec advertis quantum hi quidem omnes dissimillimi sunt illorum: nam si similes essent, similia colerent atque amarent. Cesset indignatio, cesset dolor, optima spes assurgat. Sunt primitiae virtutis e

ingenii displicuisse malis et Miatis. Tam clara frons ingenii tui est ut eati lippae acies serre non valeant Idemque tibi accidit quod Soli, cuius non infamia sed excellens laus est quod infirmi oculi, et nocturnae illum fugiunt aves. Apud 'antiquos quidem et modernos. si qui sunt in quibus scintilla vel tenuis priscae indolis adhuc Vivat, non modo philosophus sacer ut ipse ais, sed, ut dixi, philosopho maior atque sublimior haberis ut divi pulcherrimam philosophiam ornatissimo ac tenuis imo tegas 'velo. Quisnam apud haec portenta ho- murum habeare tua non interest: imo vero quam plurimum optandum ne placeas, quibus displicere primus

ad gloriam gradus est, proximus non agnosci. Pone, iam precor, solicitudinem ac moerorem, et ad campos

Elysios pristinam illam tuam tibique debitam sedem redi, unde te talibus ineptiis pulsum dicis. Νon docet

animum sapientis stultorum contumel iis frangit alioquin

308쪽

quid fiet aut quis erit huius mali modus, cum verissime dieat hebraeus Sapiens quod stiatorem insinutis est numerus, et nihil verius dici posse, Vici, utria plateaeque

omnes consonent Illud sane iocosum penitusque sestivum in auribus meis suit, quod tamen acerrime querebaris adeo quidem palato, stomacho amaro, dulcia etiam amarescunt , flens unde ridere par fuerat, quod communis amicus quem tu Thessalum facis, ego Byrantinum rebar, te intra storentes patriae meae muros peregrinari, SiVe ita maviS, exulare coegerit, quod illum summa fide, summoque tui amore et secisse et lacere certum habe, unde Omnibus amicis tui nominis, qui perrari licet adhuc aliqui Supersunt, ob hanc praecipue

causam coepit esse carissimuS. Vide ergo iure ne succenseas cui nos omnes tui amantes tuo simul ac nostro

nomine gratias agimus, quod te nobis ac Musis Aus ni is ereptum, si qua sors coepto laverit, restituet. Quod autem Fesulana vallis et Arni ripae non nisi tres tibi amicos tulerint mirari desine: satis est, multum es, Plus est quam Sperabam in patria lucro dedi la tres Pierios spiritus invenisse. Et tamen ne dissidas: magna frequensque est civitas: quartum si quaeris, inVenies. Quintum his adderem et meretur, Peneia seu Alphea redimitus lauro; sed nescio qualiter transalpina Babylon illum nobis eripuit. Parum ne tibi videtur tales

quinque Viros uno tempore atque in una urbe concurrere' Quaere alias. Tua illa Bononia quam Suspiras, Studiorum licet hospes amplissima, landilus ut excutias, unum habet. Verona duos, Sulmo unum, atque unum Mantua, nisi illum coelum terris abduceret: tuis namque dosortis ad Ptolomaei signa transfugit. Ipsa rern n

309쪽

caput Roma, mirum quod pone ad unum talibus inoolis sit exhausta. Perusia unum tuli in suturum aliquid nisim ipse negligeret sed ille non Parnaso tantum, verum Apennino'etiam atque Alpibus reliciis, lucrosamque

calamo Papyrum Sulcans, nunc Senior Hispanias por- vagatur. Τuleruntquo alios urbes aliae, sud omnes quos ego noVeram, in communem illam et aeternam uri mox 'hoc mortali domicilio commigrarunt. Proinde quod velim vides, ne scilicet de amico pergas queri, quod in in terram duxit, etsi paucis, pluribus certe quam ulla hodie amicis ac-miratoribus habilatam tuis. An nescis quanta otiam apud nos huius generis raritas semporsuit' Nostra onim aetate, nisi fallor, amicus hic nostoria in tota in Graecia solus est. Erat, alter modo praece pior meus, qui cum iucundissimam me in spem erexis- sol o in ipso studiorum lacte destituit moriens: quamvis iam ante destituisset ad episcopalem curam, me qui deserebar adiuvante, plusquam illum quam me ipsum cogitante, promotus. Quibus ita se habuntibus raritatem hanc patere tuorum, eι ignosce Saeculo senesconii quod forenti otiam ignovisses. Pauci Olim, nunc Paucissimi mox, ut auguror. nulli/orunt, quibus in pretio sint honosui studia. Cum his ipsis licet avide versari;

neque tibi in mentem veniat nostrum amnem maiore alveo permulare. ΝOn tu nauta, . nec piScalor quidem rquin imo, si quam salsam cupio, vera es L san a non sat

faustum ea tibi cum gente colloquium fuit. Parva tibi Castalia placuit, humilisque Hol icon. Nostor tibi Arnus nostrique colles placeant, ubi ot nobiles ingeniorum

Scaturigines erumpunt, et dulces nidificant philomensa :paucae ille quidem saleor se losi. ut dictum est; vicina

310쪽

paritor ac ii,giliqua circumspicis, milliae Sunt 7 ex tria quas quid te in populo reperturum Speras nisi saliones. tox torosque et fabros, ut Sileam imposior publicanos in lares divel Sorum generum, et mille Daudum species. ut quae fraudibus nunquam carent populatia stu dia, et avaritiae anxium atque inane negotium, totaSque olidas. mechaia ruin sinces artium ubi ic quasi aquilam noctuis aut leonem sim iis irrisum alto animo ferro

debes, et dicere quod tanto inferior Ennius dixit: Nam

lito vivus docta pe ' ora virum. Ora indocta suam igno rantiam insulsosque sermunculos ruminent; quod ad te tu que res, V L nesciant vel illudant, quorum, laus honoratum infamiae .genus eSt. Verum ut ingenio. ei aetate noviSSimus. in extremo sedeam, ad me r deat oratio-Jn hac quidem tua sortuna meum poscis BuXilium. Oh sors dura et immissi et olli utinam opis aliquid

imme esset, quo tanto Succursum. Viro ante Omnes

partos aut Speratos titulos perpetuo gloriarer. Nam Christum tibi incognitum Deum testor praeter piam com miserationcm ac fidele consilium, nihil penitus est quo tibi, subveniam. Quid enim praestare potest . alteri qui sibi nihil potest' An sorto non audisti et sequaces tuos locum sola tui nominis invidia lacerari, haberi lue pro

insanis in consiliis insanorum' 0uod fir tua aetatis Stu V. diosissima Athenarum in urbe tibi accidit, quid voluptuosis in urbibus nunc aliis eventurum arbitraris' ΗΟ-rum ego unu S, miror et nescio quamobrem, vulgo Videor inscio, verae utinam, sed nihil ad rem quam vera Sit, invidiae causa, si invidia Vera est. Relagium meo petis in gremio ' Ohl suli vertigo insolens cui nulla usquam regia satis ampla salisve sit fulgida, si quales fortuna