장음표시 사용
51쪽
maximum Laelii nomen fuit, surdas delatoribus aures habent, atque omnia respuunt quae Verde amicitiae sunt adversa. Νequo enim Satis est salsa respuere. Hac una in re veri salsique discretio inhonesta est. Quidquid adversus amici sidem dicitur, fide careat nece Sse est. Νunquam ex quo Semel de amico decreveris, de amicilia dubitandum erit: alioquin perpetuo nutabit amicitiae standamentum, fides. Itaque consilium Biantis uValerio laudatum, quo monemur Sic amaro ut aliquando osuri, in meretricio forsan amore locum habeat, ab amicitia relegetur; quam cum nisi inter bonos esse non
posse omnium nobili qm iudicum sententiis dissinit uni sit, o innis inde malarum fraus artium, Omnis degeneret indecora vafricies excludenda est. Nulla iam dissi dentia, nullus metus. Cum enim amicitiae glutino iungantur animi, et e duobus, ut dicitur, unum sat, par est ut quam quisque de se ipso, eamdem de amico Spem concipiat. Multo ergo molius multoque iustius apud Tullium Laelius consilium illud ut rationis ope et Scipionis auctori late redargui . cuius ut nominis Sic te morum et amicitiae successorem, eadem qua ille fuit, decet esse Sententia: nec amando odium cogitare, sed sic amare ut odisse nequeas Si Veli S. Magna quaedam et divina res est amicitia, Sed Simple X; magnae consultationis egens, sed unius. Antequam diligas uligendum est: cum elegeris, diligendum : post dilectionem electio sera est. Actum ηgere Veteri proverbio prohilae murΝullus exinde SuSpicionibus, nullus odio locus, nihil denique reliqui est nisi amare. Quomodo Vero illum ames hodie, quem cogites cras odisse' Iure igitur et responsum illud Platonicum laudatur, cuius Supra
52쪽
mentio est, et factum illud, quod quoniam valde probo saepe commemoro, Alexandri Macedonis, qui licet in reliquis temeritate praecipiti, in hoc uno constantia tantasuit, quod cum aeger ab amico medico temperatum p culum accepturus, interim non cuiuscumque hominis sed magni alterius amici litteras accepi Sset, quibus medici illius in necem suam multo auro ab hoste corrupti cavere veneni insidias monebatur, litteras quidem legit at rem pressit donec qui accusabatur pro ministerio exequendo in cubiculum regis ingresso, illico rex assurgens et laeva litteras tenens, dextra poculum incunctanter arripuit, atque hausit intrepide, legendasque mox litteras innocenti stupentiquo medico dedit: digmis ob hoc ipsum qui ut tunc, sic semper suorum ab insidiis
tutus esset. Huc itaque rem deduco, ut amici crimen audire velle turpe, credere Vero pOSSe, turpi SSimum ostendam. Et quisquis in amici vita fidem dolatoris oxaminat, ipse iam laesae amicitiae reus est. Sed heu line miserum quam dissicile quaeritur omnis vitae delectatio, quam facile perditur. sola quidem amicitia parum faustitis Socrates, in qua ut maxime felix esset, et amicitiae studium et vitiae integritas merebantur. Viginti octo annis amplius amavit te, quod praetor te unum nemo me melius novit, ut unus nebulo, una hora paucis te sibi salsis verbis eriperet, nec eriperet modo, Sed de amico et si atro dulcissimo durum hostem inceret ' Daveniam, frater, non debuit hoc accidere posse me Vi VO ut non modo sine causa, Sed quantalibet quoque cum causa, tanta distractio fieret animorum, quoS et proprio amore coniunctos et Visco meae recordationis in se parabiles arbitra laar. Νunc quid agam, frater, nescio.
53쪽
ot Deum te Stor, ad suspirandum ne dicam lacrimandum Pronior sum, quam ad loquendum ; ita me perturbatio vestra perturbat ou concutit. Loquar tamen utcunque quod in animo est. POSsem saeramentis paginam implere: sed quia saepe minus creditur multa iurantibus, simplici verbo meo, si moreor et si tibi placuerit. si dum dabis. Nunquam Socratos de te mali aliquid locutus est: mihi bona autem Sic multa saepissime. Mullas adhuc littoras digitis suis scriptas, si diligentereXcuterem, inveni ro possem, in quibus apertissime pro fitetur me alium amicum in curia non habere, nisi te unum: reliquos qui laurint vel vita vel patria vel om-cio decessisse: te promotorem, te perpetuum adiutorem V Bt mearum rerum te solum osse, cuius fides illa communia temporis et absentiae damna non sentiat. De
his et horum similibus et antiquas ot novas illius litteras halico. Huius ego sibi sum testis. Si furcisor illo his contrarias litteras vidit, nescio: sed hoc scio quod ad
me litterae non venorunt. Tu quidem cui potius fidem habe3S an accusatori salso ot nequam, an fideli et vero excusatori, imo ' ideris. Spero tamen apud te non ulti naum sidui locum habiturum esse Suspirium meum, o amantissimo Laeli, quod tibi per tot terras et per media Alpium iuga pios dilectus meOS et has anxias ac so licitas voces persert. Λudies me, mi Laeli, ot nisi in tofallor, exaudieS. Rogo igitur, ObSUero, Obtestor, adiuro por amicitiae iidem, per mutuam caritatem, qua nulliusquam cedere Videbamur, per fluidquid inter nos pium, sanctum, fidum, iucundum, amabilo fuit unquam, aut OSSO poteSt, Vel si hoc parum est, per memoriam illius modo gloriosissimi ducis nostri, si ui licol Ob oximiam Voroclii Q
54쪽
LIII KR VICESIMUS. -- EPISTOLA XIII. 17
. caesaream animi magnitudinem Iulius Caesar dici moruisset a nobis, Vora lamen patriae pietate Camillus nostrorum temporum fuit, aut Scipio; perque illustris sodheul nimium caducae familiae, natorum eius nostri dum Deo placuit amantissimorum, nobisque praedulcium et carorum pignorum, et Super Omnia per Semper mihinendi, sem si 'r memorabilis Ascanii nostri prorsus heroicam Voreque nobilem animam, quae sustino abitu non nostram modo, sed Romae sed Italiae spem sesellit. et florem priscae militiae renascentis acerba morte praesecuit: per hoS, inquam, per me, Per temetipsum Oroto ut hunc Scrupulum qui me prsimit, urit, torquet et cruciat mihi iluam primum eximas, et si me diligis aut unquam diluxisti, illico antequam hae litterae o manibus tuis abscesserint, Socratem ipsum miraculo tantae huiustum mutationis attonitum, sortunae nunc iratum suae. Vel adeas Vel accersus. Hoc precor, hoc facile est. Convenite modo distractosque animos Vultusque contrahite, neve alterutrum . quod Valde amastis horroscite, et nisi me vultis in lacrimis ac dolore Senescere, redite in
idipsum, neu viscera mea canibus lanianda discorpite.
Nunc videbo si mo diligis, ut fama' est. Si quidquid aliud scribus, nisi factum esse quod postulo, carus tibi
diu salso sum creditus. Sin convcnisse Vos Budiam, Voti certus evasero, ut quem tibi amicum abstulit aliena perfidia, restituat fides mon. Nullas SuSurronum VOCES, nullas irarum reliquias timebo. Multa inter absentes audet invidita murmur. Magna autem intermissi congressus esticacia est. Hanc Solam precor, hoc uoum 3go:
id si mihi praestiteris, de reliquis non laboro. Quid te agere oporteat, et quid loqui piolas ipsa ol tam
55쪽
longi amoris recordatio, simul amici frons conspecta monstrabit. In illius oculis leges quod nec ego possim die lare, nec Cicero. Vale.
Mediolani, III. Kalendas Augusti, prima face.
FRAΝCISCUS PETRΛRCA L ELIO SUO S. P. D. Graiulatur eius cum Socrate redintegratam familiaritalem, asperitatem hiemis conqueritur: denique se ab omni munere in curia obeundo quam maximo abhorrere.
Crescens Occupatio, de rescente vita, facit ut solito tardior ad scribendum sim, ac ne sorte aliam Suspiceris occupatio illa vetus sed assidue repullulans studiorum meorum, in qua non seniliter tepesco, sed iuveniliter inardesco. Mirum : cum mihi omnia fastidio sint, illa una sino laedii sensu nova mihi in dies oblectamenta congeminat. Hodie primum mihi Videor coepisso. Impletur ad litteram in me quod ait ille vir Sapiens: cum consummaverit homo tunc incipiet, et cum quieverat tunc operabitur. Accessit absentia longior . . Magna siquidem parte brumar huius et Patavii et in angulo Venetorum ut Livii verbo utar, moram traxi. Hoc ipso die et hac hora Mediolanum redii, sessus et Ventis ac frigoribus adustus. Νon Sunt ad scribendum instrumenta nec animus : hebes calamus, atramentum glaciale, popyrus squallida, manus rigens, tempus intractabile sine exemplo, quod usque ad religionem, ut dicitur, set horroronivorsum annum fecit insignem. Ν unquam Onim in mo
56쪽
LIBER VICESIMUS. - ΕPISTOLA XIV.
49 moria hominum inter Alpes et Apeninnum tanta vis nivium incubuit. Magna nostris in urbibus domorum,
magna in agris arborum Strages, magnae utrobique mortalium querelae, quas nunquam tamen aut ver floreum aut frugifera aestas aut vini ser autumnus omnibus naturae deliciis atque ubertate sedaverit. Cceterum annus hic annum retro quartum, hoc est seXtae aetatis
millesimi trecentesimi quinquagesimi quarti finem et sequentis initium, quibus nihil algentius fieri posse, et ut sic dicam nihil hiemalius videbatur, quando hic
in Ambrosii basilica Caesar noster adeptus ferream coronam ad Romae percipiendum aureum diadema prosectus est, cuius ad urbem iter an cursum dicam tu qui in Galliis quoque tunc eras mira celeritate prosecutus, familiaritatem Eius arctissimam moribus et ingenio meruisti; annum inquam illum hic praesens gelu aequavit, nivibus vicit. Sed quid ago' Num supervacuas horas aucupari videor qui necessariae scriptioni modo imparem me dicebam ' Has delectatio vires habet, ut frigus aestumque non sentiat, et laborem amet, et lassitudinem aspernetur, denique nil recuset quod diu illam exoptata in operatione detineat. Ecce dum te alloquor et satigationis et brumae et coepti immemor lactus eram. Sed ut domum reversus ad rem redeam, fideli nuntio Praeter Spem reperto, etsi Valde properet, nullo modo pati potui eum sine meis ad te litteris abire. Et festinationem eius et occupationem meam et hiemis asperitatem vicit amor tui. Iam in primis totam frater eX Ordine tuae suspicionis historiam intellexi, neque miratus
sum, ut putas, potuisse tibi tam multis ingeniis persuaderi. Nil detrahentium dolis impervium, nil quo non
57쪽
palpitans et blanda vox penetret. Illud potius et miror et laudo quod tam cito iram tuam longo decoctam spatio ac digestam evomuisti: pro salute animi rem optimam. Quid enim, Laeli, ais an, te saVente, ausim contra Aristotelem mutire' Sacrilegio proximum multis sorte videbitur, cum sorte potius illum pertinaciter in Omnibus sequi Velle sacrilegum sit. Certe Cicero ipse vir tantus, elegantissima urbanitate illa sua, interdum culpam sibi tribuere maluit, quam viri huius errorem manifeste refellere: qualeost illud quod cum Aristoteles Omnes ingeniosos melancholicos esse dixisset, Cicero cui dictum non placebat, iocans ait: gratum sibi q od tardi esset ingenii, clare satis his verbis quid sentiret intimans. Sequamur et nos Ciceronis exemplum. Aristoteles quidem ait in Rhetoricis bene dixisse nescio quos, quod ira multo dulcior est
melle. Quid hic dicam nisi pergratum esse quod mihi
gustus hebetior sit, qui hanc dulcedinem non sentio,' mirarique me gustum hunc Aristotelicum vel illorum, quicunque prius id dixerint' Etsi enim apes, ut aiunt, mel dulcissimum ex amariusculis quibusdam herbis eliciant, ego tamen, ut dixi, hanc irae dulcedinem non guStavi. Apud quemcunque Vero sit melle dulcior, apud me solle tristior est ira. Ita dico si de sensu proprio loqui volim. Quod si Aristotelis in verba iurare oportet si quidquid ille dixit quasi coele Ste oraculum amplecti, ut non solum dulcis Sed multo etiam melle dulcior ira sit, χcisti tamen Optime qui seram illam immanemque dulcedinem ac Stomacho nocituram reiecisti, et segni situr contractam animi rubiginem detorsisti. Pro quo quantam tibi gratiam habeam quantumque mihi vel ad pristinum tui amorem vel ad iudicium tuae virtutis ac-
58쪽
LIRER VICESIMUS. - EPISTOLA XIV. Al
cosserit, multo tibi facilius fuerit cogitando, quam mihi
loquendo assequi. Ad Summum Scito, cum multa per Omnem vitam mihi gratissima securis ac dixeris, nihil ex omnibus unquam gratius suisse, quam quod domitis assectibus tuis radicitusque convulsis, consilio meo, fido licet, opinioni tamen et sensibus tuis adverso, tanta animi facilitate ac pietate tam subito paruisti, ut qu niam te amor urgebat, nullasque moras caritas d3bat . litteris meis Vix perlectis, easque ipsas manu proferens nostri Socratis in amplexum atque oscula, in illo me etiam complexurus ac deosculaturus irrueres, multisque tam Vestris quam adstantium lacrimis, quae ubertim per Vestros Oculos de meis praecordiis erumpebant, fraternam in gratiam rediretis. Nunc quid in te possim scio, quod nec prius ignorabam; sed novis experimentis vetus notitia solidata ost. Agnosco Laelium meum. Is est quem sperabam: semper detractores Oderit, et saepe hoc perditum tempus nebit. Nam Socratem multo ante noVeram lamentis ac gemitibus tabescentem, tuumque dissidium illud inter gravia vitae damna atque Reerrimas fortunae iniurias numerantem. Totum qui sequitur epistolae tuae textum sciens transeo. Credo Omnia, imo vero scio. Novi fidem tuam, et curiae mores noVi. Sed
unum viceversa mihi credi stagito, quod ne mihi neges caritas iubet: siquidem non modo laborem illum magnum, perpetuum, inglorium, taediosum, et servitutem illam hominum multorum nulla mihi ex parte placentium, pOStremo Successionem Calvi illius Parthenopeii, boni hominis licet et soliciti, et, ut dicere solebat, amici mei, nec litterati tamen nec famosi: sed rubicundum quoque pileum non dico ambiendum precibus,
59쪽
sed ultro otiam oblatum si reciperem, ut modo res Sunt, et mores Ordinis illius, abscissum gladio et rubenti sanguine madidum caput perdam. Crede mihi, si quod in terris est Veri, hoc Verum, Sive, ut einphatice dixerim, veritas ipsa est. Quod ideo sic ardenter dig- Serui, ut nunquam posthac vel pro tali vel pro simili causa laborem inutilem vel tu vel alii capiant amici: neque vero se repulsis obiiciant pro eo quod si ingereretur abiicerem, quodque, Si memini Sti, ante annos duodecim, quando et iunior, et laboris pallentior, et dierum largior sui, et curiae status, et pontificum nobis favor alius, oblatum, amicis licet indignantibus, non recepi. Quo ergo nunc animo, qua mei oblivione, iam sonior successor alienae solicitudinis fieri velim, eoque aspirem quo cum honestius tum promptius pervenire tanto ante potuerim, quo Vel alter nunquam, nisi ego illi cedebam, pervenisset' Sunt quidem, lateor, otiosi ac tranquilli iu-Venes, Occupati Senes: Sicut multos quoque vidimus, quorum castissima suit adolescentia, libidinosa et lasciviens senectus. De aVaritia notum est communi senum sere omnium morbo; iuVenum Vero non ita, qui non sunt, ut ait Aristoteles, pecuniarum amatores: cuius
apud eundem ratio illa est quia nondum indigentiam experti sunt. An me sorte igitur his exemplis de quietissimo iuvene laboriosisSimun senem fieri vultis' aut unum ex his qui Sani iacent, aegri ambulant: aut ex his qui totis diebus stertunt, totis noctibus sabulantur' Non sum ex hoc grege, Laeli; cum in omnibus requiem
quaesiverim, Sicut Scriptum est, et eam ab annis teneris usque ad desidiae Suspicionem Semper amaverim , nunc
penitus nihil quaero, nihil amo aliud, sine qua nulla
60쪽
mihi vitae conditio non molesta sit. Hanc cum prope iam manibus apprehendisse videar, lectisque rudentibus Vela deposuisse, rursus in fretum Vocor. Non VOS audiam, amici: sed orabo potius ut dextras adhibeatis naVim subducere molienti. Notum omnibus desiderium meum, ante alios tibi. Honestae paupertatis appetens semper sui: nempe nullus melior, nullus tranquillior, nullus denique tutior vitae modus. Haec mihi hactenus conscriptorum patrum sancto iudicio negata est, cum saepe divitias non negarint. Causam scio, ideoque non miror. Non me divitem Volunt, sed voti compotem nolunt. Pare , sortemque meam laetus Sequar: nam quis
hominum novit quid expediat' eoque me solabor quod quidquid sum per eos utique non sum I Deoque gratias agam, qui absque eis vivendi votum mihi potentiamque largitur. Cessent deinceps, Oro te, laborum, ceSSentrepulsarum causae. Scis ubi, scis qualiter mori optabam.
Quid vis' Si pauper esse nequivero, di Ves ero: quamvis in mediis opibus pauperem spiritu nil aut vivere prohibeat aut mori, quae una paupertas et habenti sa-cilis et amabilis Deo est. Et de nobis hactenus. Zenobii adscensum laetus audivi. Αmo hominem amarique nos ab illo certus sum. Gratulor quidem sibi, imo non sibi
Sed sortunae suae, seu Verius nostrae, qui inter tot non Dei non hominum amicos, unum saltem habebimus amicum : sibi Vero compatior et Musis, quae tale ingenium non dicam perdunt, sed cum indignis consortibus partiuntur. Plane lateor, crumenae ille consuluit, sed neclamae, nec Vitae, ut auguror, nec quieti. Et oti qualitereunt rest Non multum tempus est quod ipse mihi Daterne condolebat, meque praedulcibus aculeis urgebat,