장음표시 사용
301쪽
asa τι praeognoscendis temporum mutationibtu.
π isI Differunt secundo colore,non enim color eius est puniceus,viridis,vel caeruleus, c. i. s. di cur. aut flavus, Ut color Solis: sed est albicans. Lumen etenim in nocte album videtur . Ratio est, quia noctis frigus nubem condensans non sinit Lunae radium ob tenuitatem in iridis profundum penetrare: ac propterea nubes in superficie ili stratur. Vnde albedo cernitur,quae in sola nubis superficie gigni,par est. Porro rubedo ex lucis immutatione in profundum humidi sumosi retultat: viriditas ex lumine penetrante in humidum aqueum consurgit. Idcirco color iridis Lunae aubicans erit. Discriminantur tertio significatione, quia iris Solis otii in serenit i se ἡ-ὸ. re apparens, pluuias significet: Nam ideo Graecis dicitur ab .quia praedicit, ζ' ἡπ ... & significat pluviam, si post pluuias , serenitatem: nihilosecius apparet quoque, tae. & praecipue in signum diuinae clementiae, ut iam ex Genesis cap. 9.elicitur. Hasn , tabes, ' ob res Graeci Solis iridem arcum D monis, hoc est lapientiae vocabant Testatur i, canis a Ioannes a sancto Geminiano vir doctissimus ordinis Predicatorum in suade αε-i: To ,, pii. , rerumque similitudinibus summa,de coelo, & esementis capite M .ieu Hebsitho. uiccus Theutonicus etiam ordinis Praedicatorum: Isiodistas, qui omnia natur γλiuluiscin. lia Dijs attribuebant; dicere; Solis iridem signum esse clementiae r quia calor ex aqua. ' igne mixtus signum est, quod neq; per aquam . neq; per i Si em mumdus lit petituitis: Deymone, id est sapientia prouidente. Ideo Catholici Doct res pia terti in V cnerabilis Beda ut superiori capite citauimus arbitrantur,quod
ante iudicium per ouadraginta annos iris non apparebit: ut ostendat diuinam clementiam a muncio tunc amouendam; ac propterea mundum finiendum .Quod: TZ sane constat Sanctorum Doctorum testimonio, praecipue scholasticorum, assere lium ex scripturis: mundum igne, quem conflagrationis vocant,destruendum
D. Thomas. At Diuus Thomas Doctor Angelicus, Diuinael volutatis interpres illustrius praecaeteris id docet pluribus in loci 1 suae doctrinae 1 sed praesertim q. sent. dist. 6s. α 7.&c. ubi habet purgationem elementorum in fine mundi Are per ignem: quia ignis similior est glotiae, & activior, minusq; inficitur; eundemq; ignem purgaturum non solum mundum, sed Uec:os. Qui ignis mundum conflagrans,quo ad purgationem praecedet iudicium: quo autem ad impiorum inuolutionem, sequei iis ἰὴ ἡ ' tui iudicium.Qui ignis ex supernaturali congregatione omnium causarum ignis, itiundi. causabitur: Alcendetq; tantum,quantum aquae diluuii ascenderunt.scilicet usq; ad medium aeris interstitium: nam aget ut instrumentum diuinae prouidentiae, &,..ό a, Virtutia Dei. His de causis non apparebit amplius iris,euius apparitio signum estirebit amὰ Diuinae clementiae: non apparebit quidem inquit Bedc per quadraginta annos λ .., et ante iudicium, dicamus de arcu coelesti Lunae, quid portendit dum apparet. σοῦ Enta tris Lunae dum apparet,sapientes dixerunt,quod auram instabilem, instabileiq; ventos portendit,ac longam,& saeuam tempestatem:quia rara & in selita.
De igne pracedent ι,2 subsequentι,γ' is significationibus eiuLC A P. XXV.
IXIM V S de Meteoris quae in media aeris regione aecidunt, quae alias sertuitae tempestates nnncupantur et reliquum est d, cere de his,quae in infima generantur. Et quemadmodum illa in triplici seiungi ordine ostendimus , na quaedam naturae sunt
igneae, quaedam aereae, alia vero aqueae : ita&haec quae in i ma generantur; quaedam ignea sunt,aliqua aerea, nonnulla
vero aquea. ignea sunt faces,& ignis pricedens,& subsequens,qui alias appella
i l. 1lima ae ii, regione generantur.
302쪽
tur ignis fatuus, aerea sunt terremotus: Aquea autem ros,& pruina. Nos igitur primo de igne praecedente,&subsequente seu fatuo dicemus: deinde de rore, &ac eorundem ligni fi attonibus,nam de terremotu in sequeti libro dicemus. Ignis irri , sinu, itaq; praecedens,& subsequens,seu saluus est meteoron ex fumo pingui,vnctuoso, quid siti & inflammabili proueniens: qui aeris nocturni frigiditate coadunatur, & conden . satur usq; ad incensionem stellarum vi praecipue ignearum. Ex quibus habetur ealta' spei
primo causa eius efficiens, nempe stellarum influxus: solis praecipue. Materialis eas,materra
secundo quae est fumus ille pinguis, mauosus, & inflammabilis. Formalis tertio ' μ
quae est duarum oppositarum qualitatem inter se pugnantium concursus. Quandoquidem concurrit vapor qui est calidus,& aer noctis qui est stigidus: & in tantum agit ditur,donee vapor incenditur. Vocatur ignis praecedens,vel subseques, quia nauigantibus, & iter facientibus saepe apparet: vel prakedendo, vel sequen- e, mr placedo: vocatur fatuus quia praeter motus iam dictos, quandoq; non fertur, sed sede- Te conspicitur: atq; ob hanc anomaliam fatuus appellatur. Quid vero significet, 'quod est eius finalis causa Seneca scribit, quod significat tempestatem frangi,& Ignis Divi desinere ventos. Sed est annotandum tres eius esse species,duas proprias: unam ς, vero additam. De addita Virgilius AEneidorum libro secundo sic cecinit; dum 'eries. Ascanis caput lambere visus est. Uirgilius. Lece leuis sum mo de vertice ostia Iuli Fundere ιumen apex, factus; innoxia morer
Huius quoq; meminit Liuius libro primo, de Servio Tullo: & Macrobius libro
tertio Saturnalium cap. 3. Propriarum vero prima est simplex, & solitaria: & di--j citur Helena ; altera autem est Gemina, quam Castorem& Pollucem appellant. yriae,
Addita dicitur ignis capita Lambens. Horum ignium unusq aisti; aliquid porten- TQ ''
dit. Primus qui dicitur Helena perniciosus est: nam significat tempestates futu- lemum por-ras. Indicium certe est, regionem illam abundare materia ex qua tempestates ς' gignuntur. Secundus qui Castor,& Pollux dicitur, saIuber est. Nam face illa omnium tempestatum materiam absumi, indicium est. Porro tertius qui est ad- itrii, id si iditus, qui Lambentis capita nomen sortitus est riuxta aliquorum placitum pro- P digiti ivxdigium est; cum non habeat suscientes causas physicas, nec effectus certos, & nrdinatos: ac propterea vel mali geni praestigiae sunt, vel diuinitus proponitur. At hi viri hallucinantur facile. opinio haec a Virgilio ad alios derivata est: ac opinio reij proι terea Poetica. Fingit namq; Poeta,& multa suo adinvenit ingenio: pleraq; 'adumbrat ut pictor, destriditq; sua carmina veste. Nec omnia quae congerit,ue 'ritatem habere cernuntur. Igitur hic ignis aut est fictus,aut est meteoron. Simeteoron,causam naturalem habet: ergo& essectum. Si est fictus,nec diuinitus proponitur : nec mali genij praestigiae sunt. Tametsi non negamus posse hunc, vel f milem a Deo oriri. Quemadmodum de lumine nauigantibus apparente in subli- R mi nauis,qui fluctibus hinc, inde iactati,mortem metuetes dum sanctum Telmum ρ, i, i ordinis Praedicatorum instignem nauigantium patronum, humiliter praecibus vo- vidi . tibusq; pulsant: subito fax luminosa conspicitur, sanctum adesse indicans, ac propterea liberos a periculo se certe sciunt: ut in eius mirabili vita legitur. Quandoq; qui autem a Diabolo oriri potest,ut sit ipsemet: vel ut fallat, vel ut liberet, lic Deo b 4 da permittente: quo in posterum fide ei adhibita aliquid denuntiet: ac tandem de- test,ut Lutatiripiat. Hic certe est finis eius. At vero nos credimus meteoron esse modo ex se l. . appareat ac ideo significare temporis mutationem ex tonitruis,quae ex calido S i quζ' εsicco fiunt. Idq; ex eiusdem Virgilii carminibus paulo inferius positis, loco iam. p xi
praecitato,elicitur.Vbi post Anchisis oratione ad suum Iouem ita Poeta cecinit. I ' ' ς'
303쪽
Tonitrua igitur cum consequentibus significare possunt hae saces: Ioquendo de ignibus, seu flammis comas lambentibus; vel caloris suffocationem, vel ventos, ut plu δε Hxxa φemporum qualiIate ,
O C V S hie postulare videbatur, ut de terraemotu primo sermo fieret; eum dixerimus esse de numero imperfectorum corporum , quae in infima aeris regione gignuntur, & naturae aerear. Verum enimuero cum non in sublimi fiant,sed infra terram, quamuis a ventis is ea inclusis:ad eam tamen tractationem illos retulimus, quae temporis mutationem iuxta terrestrem theoriam respicit et quia reuera res terrestres sunt. Dicemus itaq; de reliquis, quae in eadem infima aeris parte genera puris gener tur,& sunt materiae aqueae: ut Ros,Pruina, Grando, &c. Gignitur iral; ros flan- Aristo Eseis. re Austro, non Aquilone,praeterquam in Pontor Author est Aristoteles in cal-
Rosiluid sit. ce Decimi capitis libri primi suη Meteorologiae. Quia Aquilo sua frigiduat . . . , Ci. rorem dispergit, Auster vero gignit i nam hic caloris temperiem infidit, ille exum, halationis extin guit caliditatem. Est etenim ros, ut dicemus, pIuuia pauca iuxta Aristotelem. At cur Aristoteles id scripseriti nescimus . Cum in Italia oppositum cernatu nempe rorem gigni flante Aquilone a Nam Austro spirante, obnubila tur aer; ac propterea impeditur roris generatio ob nubes, Cum igitur tempore existente sereno gignatur etiam iuxta ipsum : par est gigni flante Aqui one ca . sa serenitat is, non Austro causa inuolutionis nubium. Quod si in Aristotelis resione Auster causa serenitat is est, verum dicit Aristoteles i sed non erit viuuer-1γη ν Π saliter. Dicamus igitur,quod ubi fuerit 1 erenitas siue Austro itante,sive Aquilo. . Ohihine' ne non sortiter,posse gigni rorem et sed cenaus,meliusq; dum spirat Aquilo: a quo A tax M. rorem constringi necestario sequitur, & dum stat Auster illum solui ob calorem ri omnibus manifestum est; sed iuxta regionum qualitates. Cur autem in Ponto ratio' in pon non flante Austro , sed borea ros gignatur causam assignat Aristoteles locis iam praerecitatis,quia quod nobis Auster: illis Aquilo facit. Auster in Ponto nis
sic isset temperiem, ut fiat vapor: boreas vero ob frigiditatem antiperistasin faciens con egat, vitatq; calidum: unde plus vaporat. Ostendit id Aristoteles eκ puteorum vaporationibus borealibus magis, quam Australibus. Haec ratio conis Ad roris rese firmat certe nostram iam paulo ante allatam contra Aristotelem. bene inmer his eis. ut verum est,dari Austros strenos, & in illis posse fieri rorem,non est dubitandu. Fiet ii itaq; ros ex vapore humido, non congelato, sed still nte i rem rato,& sereno existente tempore . Nam si serenum absuerit, Solis vicinatio impeditur: ac pampterea non eleuabit vaporem,qui est roris materia. Quod si fuerit aestus,vapor ipse consumetur ob lubtilitate in . Nam inter humidos vapores subtilior est roridus : idcirco ad supremuin aeris intersticium exclusue attollitur. locus quippetis ille cum iit luter c a liuissmum,& frigidissimum medius,temperatus est: ac propte , --ὰ , Ieδ ς I Qi qqv litvi δgit,conSelationem impediens,& frigus comprimens. Locum
AT illum Aristotclii strictuin vocatiquia inter duo extrema iacetidi clausus est. CG sormia
304쪽
sermia sunt haec doctrinae Aristotelicae locis iam paulo superius citatis. Inquit
enim,rorem fieri ex vapore in aquam concreto. Et neq; sic fuerit aestus , ut cxsiccetur sursum ductum,neq; sic frigus,ut congeletur vapor ipse: propterca,quod aut locus calidior,aut tempus sit. Fit enim magis ros in temperie , & in tempera tis locis. Ros itaq; neq; gelu,neq; ardoribus fit, neq; interdiu, sed serena nocte,& in aurora, neq; ventis spirantibos, sed silentibus. Nam nihil attolli certum est, nisi coelo sereno, nihilq; fiantibus ventus consistere potest. Rerum coelestium periti inquiunt, rorem a Ioue,& Venere essici. Verum causa cius es sciens propria Rrisii causaeit Luna: vinde dicitur roris mater. Nam suae humiditatis vim aeri imprimit, ip- cssiciςη H sumq; iubtiliter immutans: in eius superficie rorem gignit. Id manifestum est, P quia aestiuo tempore quo Luna est serenior , & pleniore lumine gaudet, eo abundantior ros super gramina,& res humentes cadit, atque visitur: e quibus guttatim colligitur. Materialis autem est vapor ille humidus: sormalis vero est illa vaporis concretio. Quid autem portendar, & significet: dicamus. 1 i mane ros & sol malis. non apparuerit coelo existente sereno, dum tamen a vento non impediatur: plu- ROO, py si' uiam vel gelu significabit iuxta anni qualitatem . Semper etenim roris desectus '' Η' . tempore debito pluviam significat. Roris casus temporis serenitatem indicat: &quo abundantior cadit, eo certioris serenitatis est argumentum. Insuper caloris temperiem , & rcfrigeria praestat: multarum quoq: rerum copiam innuit. Quan- doquidem terram foecundat, in seminibus mcdullam ampliat: ubi enim ros non cadit, locus sterilis existit. Favet huic scripturae authoritas secundi Regum capite primo de David montes Gelboe increpante: ne caderet super illos amplius pluuia, neq; ros,quia ibi ceciderant fortes Israe I. Sane sic dixit. Montes Gelboeia nec ros, nec pluuia veniant super vos , neq; sint agri primitiarum: quia ibi abiectus est clypeus fortium clypeus Saul, quasi non esset unctus oleo, dic. Ros itaq; rerum copiam promittit. Sed&Ostreas quoq;. dc maris pisces impinguat,in co- ostris, F chilibus margaritas generat: in aliquibus regionibus oves rore pascuntur. Pullos ices, Mui 3 corvinos antequam nigrescant,cibat,sustentatque . Manna roris species est,sicuti νάοῦ mel species mannae, & roris.Cicadas quoque pascit,atque nutrit, ac demum no- ni. cturno tempore cadens venenosa animalia arcet. Multa similia in viris illustribus de rore inuenies: lege illos. - nulla.
F quid Agnificet. CAP. XXVII. i
VEMADMODUM ros e vapore humido gignitur in
medio aeris interstitio, sereno tempore: ita & pruinam
fieri, par est. Eorum generationem Aristoteles in suo li- ί, ' ' ;
bro Meteorologiae primo,capite decimo, explicat sic fieri. rato ex Ari-Quandoquidem ex eo quod de die evaporat, quantum, ii π:ὶς. non suspensum fuerit propter paucitalcm sursum ducentis ipsum ignis ad eam, quae eleuatur aquam : iterum deor sum latum, cum in frigidatum fuerit nocte, vocatur rOS ,& Druidae, &pruina. Conueniunt itaq; ambo, quia inserenitate,& tranquillitate fiunt. Non Roris conueenim elevaretur non existente serenitate; neque consistere possent spirantibus ' se
ventis. Quare Pruina in montibus altioribus minime gignitus: quia vapor non Ion ge suspendinir. Aristoteles duplicem causam affert, una quidem est,.sursum ducitur ex summissis, & humectis locis. Vnde erit veluti portans onus maius sursum ducens caliditas, quam secundum seipsam non potest eleuare ipsum ad muI
305쪽
us τι praecognoscendis temporum mutationibus.
tum altitudinis locum: sed prope dimittit iterum. Altera vero est, quia dissulti. Ἀμω.s h. λζr e istens in altis , qui talem c ut diximus dissoluit consistentiam. VNHi-rum disserunt ad inuicem, quia roris vapor in aethera tenui systasi defertur: & fit η - ros, atqi stillat . Prima vero est sere glaciata: quam Graeci vocant. Haec rursus hyeme fit,& in hyemalibus locis: ille temperatis temporibus, & --tior . Fit igitur Pruina quando vapor congelatur prius, quam in aquam concre ius fuerit iterum: ros vero cum vapor concretus fuerit in aquam in temperie, &locis temperatis. Hinc fit, ut Pruina radi js Solis tacta, subito evanescat: & in , rorem redat. Est namq; Pruina ros congelatus: quoniam pruina est ex vapore p., .hoia r rido qui coΠSelatur, antequam ex ipso resoluatur aqua. Est igitur pruina v eas. por con Selatus in medio aeris interstitio, prx loci frigiditate,& temporis: in quibus non est aliqua pars caloris. Est dura: α ob magnam frigiditatem, etiam rigiditatem inducit. Nam frigus vaporis partes aggregat ,& contrahit :& pruinae substantiam duram reddit. At ex nimia frigiditate canescit', vel albescit: & rigiditatem in ea re,quae ab ea tangitur: inducit. Sed notandum valde est , Pruia Pruinae. R - nam, rorem. pluviam,& niuem idem esse,nec differre nisi secundum magis, & mih Ii, ohu nu multi rudine, & paucitate. Pluuia etenim fit ex multo vapore frigefacto, hientiae de di & in loco distantς a terra: Ros vero in pimo, & in loco proximo. Nix procul 1st imi R terra ex nubium congelatione excutitur: pruina prope terram paruo vapore ex . his .iti e em se nubibus. Causa eius esciens proxima est sei gus: remota coelum. Ma-ι, effetens, terialis vapor ille qui attollitur , & congelatur: formalis congelatio ipsa quae, tauta'. rurin/m dat vapori. Sed quid portendit dicamus. Pruina cadens in vere & Autumno : temporis caliditatem denuntiat. Ratio certe est, quia cum fiat tempore Pruinae prae- sereno,nubibus minime Sol obuoluitur: ac propterea caliditatem temporis po tendit; unde calorem inquet. Amplius pruina si in multa quantitate ceciderit, pluviam significat: herbasq; & flores super quos ceciderit, marcidos reddit,atqι adurit. Ratio est primo, quia aer maxime humectat,humiditateq; plenus est unde in pluviam resolui , maxime est contentaneum. Secundo ob nimiam rigiditatem escit,ut tactu suo flores flaccescant,unde & marcidos illos ieddit,& herbas.
Theophrasto etjam placet, quod post pruinam Aquilo spirare consueuit: sicuti
O S T pruinam de grandine agendum est. Quae prosecto nil aliud esse videtur, nisi stilla pluuiar, frigoris, & venti
rigore in aere concreta iuxta Aristotelem in sua Meteorologia libro primo, cap. i a. fit namq; ex stigido vapore,& humido ad nubis interiora per caloris circumstantis dominium fugato. Quandoquidem vapor in nube recipitur: & a fiigiditate condensatur . Cum enim eleuatur vapor ita in summo caloris virtute, quod non consumitur,fit nubes calidissimat eo quod multum de calore romanet in vapore. Quapropter ex vapore in aere circumsisse consortatur frigus, atq; in unum coatillatur locum: & ex calore ipsius nubis aperiente, frigus rem dis His re te intrat, congelat ,& fit graudo. Ex quo habemus grandinis generationem abner. - . aliorum disserre. Quandoquidem non ex nube statim fit grando,sed prius imben I, ἰφ' 'deinde ob antiparistasim in frandinem conuertitur. Nam e nubis humore aqua expressa,
306쪽
expressa,in ipso eursu velociter in grandinem concrescit durissimam. Ipsius durivia prouenit ex eos stigus, ut dictum est, sugiens calorem aeris, ad interiora nu- ο 'di'i βη
bis se recipit:& ex tua aggregatione eius virtus inualescit .Quare vaporem.quem in nube inuenit,sua virtute constringit:& in dura conuertit substantiam; ac prop- Gradinescurterea magis in aestate,quam in hyeme fiunt gradines: quia virtus stigoris,quae est an aestate, unitur,& in una aeris parte adunatur. In bruma vero per totum aerem Gemesan dispergitur,ideo redditur debiliormec ad vaporem congelandum suffciens inuenitur. Magis quoq, in vere,& autumno fiunt,& in calidioribus locis: ob praedicta eausam scilicet an riparistasim. Cur autem non est rotunda totaliter rationc non ofando euenulli asserunt ex vapore. Qui cum unde generatur,esset expantus in latusfigus non rotunda contrahens magis traxit de materia a lateribus: quam a superiori parte. Cumi; φ M 'latus esset magnum congelauit partem,priusquam alia ad eam flueret: ipsiq; a haesit ut gutta congelata. Quandoq; tamen rotunda perspicitur, quia per inseriorem aeris partem descendeos, quae ob radiorum reflexum temperate est caliada : liquesci r, minuitur,& rotundatur; id autem fit per accidens. Causa agens sti- gus est iuxta Aristotelem: l ed re vera non est absin astrorum motu.Materialis est mi . iiii . 'vapor, i malis concretio, seu gelatio: finalis autem est impetus. Noxia quidem Brmalis, Mest grando quo ad effectum. Nam cum impetu descendens,stuctus Mores,& sege- GIridinum res plurimum laedit: quin imo quandoq; animalia; praesertim cum magnitudine . damo antecellat. Tunc etenim existit grauior,& cum impetu ruit. Maior tamen,vel minor descendit secundum quod altiori loco,vel terrae viciniori cadit. Porro a pro ximiori maior cadit, a remotiori minor: quoniam ex maiori motu in aere calido minoratur, & retardatur. Quid autem grando portendat: dicendum superest. Grandinum Grandines magnae, & latae si in principio gelu ceciderint: gelu dissolutionem si- P ςςRN gnificant. Si in medio,isigoris augmentum: si in fine gelu longitudinem, diuturnitatemq;.In uniuersum vero cu grandines extra earum tempus fiunt,& fiequentes: ventos boreales ut plurimum,& tempora inconstantia denotant. At vero suis temporibus plures solito,puta in aestate, noxiae sunt: & si aestum temperatio rer . promittant. Verum enimuero de granβinum nocumento, & magnitudine lege ehistorias: videbis quippe mirabit . Sed Aueris Ciuitati a Neapolitana distan- est yyy ' ti octo milliaribus fere, memoria proditum est , non multis ab hinc annis, in die S. Ludovici Regis Franciae ui teplum insigne pietate Caroli Secundi constructu atque dicatum conspicitur cum Monasterio Fratrum ordinis,qui tali die sollem nijs intererant ad vesperas: cecidissigrandines in multitudine magna, sed maxime magnitudinis: Nempe unaquaeque grando oui speciem referebatuta ut te a domorum,&ecclesiarum quamplurim, stacta, & laesa conspecta fuerint; praesertim ipsius monasterii. Similia quoq; aIibi contingisse, alij reserunt. Plinius suturam grandinem ex nube grauida cadicante, quod vocant albam tempestatem, praesagiebat: nam tunc grando imminebit. Contra grandines multa remedia ab antiquis afferuntur
vana quidem & ridicula: sed naturalibus uti possumus. Porro si pelles Aeae, vel cocodrilli, vel Hyene loco ubi grandines non vult quis,
ut cadant:illas circumducat,atq;
praesoribus suspendat;pr hibebunt inquiunt
grandines. νGrando sis. tura ex Plinio. Contra gra-dines rem diti
307쪽
asy De pracognoscendu temporum mutationibust. Vectus mutationis temporum in die vie sima quinta Ianuarij.
ER IUCUNDA quid c mest qualitatum aeris praecognitio: sed non negabitur, esse etiam utile effectus earum praescire. Porro inter quascumq; ae iis mutationes,qua litatesque, quae die vicesima quinta Ianuarii occurrunζzsemper fuerunt consideratione dignae semper namqu: obseruauit antiquitas, &vsque in hodiernum perieuerat d em, illius diei qualitatem: Num mitis, vel a ter, aut ventosus: num nimbifer, aut pluuiosus,nebulosusve, nuarii uispo Vel similis, vel mixtus foret : ac iuxta illius qualitatem fidione. diei, effectus quoque naturam indicauit. Quandoquidem sit dies tunc clarus erit rerum abundantiam denotabit. Si ventosus, belli portendet: si pluuiolus , aut nimbiser, rerum penuriam: si nebulosus , animantium mortalitatem: si ex his mixtus: omnia supradicta illum significare docuit. Quare ad haec exprimenda, intelligendaque, unicuique temporis statui carmina accomodarunt pulcherrima : quae illius effectus indicant. Quae eum sint periucunda, hic inserere decre-utinus: ut memoriae mandari possint, facile etenim apprehenduntur. Clara dies Pauli largas fruges indicat ann , Si fuerinx venti, designant praelia gemi. Si pisis, aut ningit: designat tempora cava. Si fuerint nebulae, ρeribunt ammatio quaq;.
Si fuerint mixta , designant omnia sua'.
Vnde autem id proueniat causa certe nobis Meulta est. Nam in Ptolomaei ἡ-2 . TI seruationibus ex inerrantium siderum ortu & Oceatu eorumque significationibus tempore suo, die vigesima quinta Ianuarii nil aliud habemus , nisi quod taliae ex fidiculae occasu cum Cancro facta die vicesima secunda eiusdem mensis et
tempestas turbidior est ,&ijdem flant venti: scilicet Aquilo,& Vulturnus. In 'eiusdem quoque Ptolomaei obseruationibus a suo tempore usque ad Gregori nain correctionem exclusiue, ob deeem dierum anticipationem in eadem med
die vigesima quinta Ianuarij nil aliud habetur,nisi quod illa die Delphinus occidit : qui Ptolemaei tempore quarta die Februaris occidebat cum his significationibus. Auster vesperi violentior fit, & pluit. At post annum recognitum, ob decem dierum sublationem quibus aequinqctia anticipauerant, idem Delphini Occasus cum suis significationibus in quarta Februarii, sicut suerat Ptolemaei tem - , ,'hu pore in spessitus cst. Veliam & his duo aduersantur. Primum est Polus Alexandri noritata. . nus sub cuius altitudine suam Ptolemaeus tabulam Ortuum, di occasuum ine rantium consecit: Quo fit, ut ad alium minime deseruire possit Polum,nisi redu-pies. Ei iE ctione . Secundum quod aduersatur, est pannulti redactum filisse, non ut erat νu,. Ptolemaei tempore,sed Concilii Niceni. Constat autem Ptolemaeum floruisse annis post Christum 1 o. Concilium vero celebratu anno post Chialium 323.Quod K ἡh. ἡ ' scripsimus nostro libro secundo Neomeniarum Salomonis. Vnde discrimen inuannis est ι8 3. ut patet ex calculo. Venim quia nonnulli rentur aequinoctiu vernu
AEquinocti si Ptolemaei tempore euenisse die vigesima rima Mariij, quod & nos quoq; alibi uisisse, ' stripsimus iuxta alioru opinione & si Ptolemaeus anno illo quo scripsit inerrantiusidetu significationes aequinoctium posuerit die a 3. Mariij, deinde aequinoctium
308쪽
vernum die vigesima sexta missam faciamus v Itimam rationem. Sed prima conuincit. Accedit etiam, quod carmina non sunt hominis ethnici, sed Chri e, - ἡ,stiani, 'luia nominat Diuum Paulum: cuius dies nempe conuersionis sacer est : h. i, ac propterea obseruationes sunt Christianorum- hominum, in huiusmodi facul- stiani. tale illustrium: nisi a vetustis scriptoribus excerpsissent, qui talem Ianuarij diem
obseruarunt: in quo cum Diui Pauli conuersio occurrat, illum sic nominarunt. Verum enimuero id pronuntiatum remur antiqua rusticorum obseruatione. H bent namq; iustici generalia quaedam circa temporum status , ut melius ipsi iu- Rustieorsis dicent, atque pronos licentur remporum mutationes absque Astrologia: quam F2'. 'plerique rerum coelestium doctissimi cum ipse. Idque non nisi assidua tempo- ζ6hibu, pi
rum obseruatione, atque longa experientia. Cum enim ad agrorum cultum s giendi continuo immorentur: fit, ut saepe saepius aliquo obseruato, & experto, ita accidit : ut pronuntiant. Quo fit ut annonae copiam, caritatem, aequalitatemque ex ipsis tempotum mutationibus cum veritate praedicant: quin imo ipsarum causas .
insuper temporum qualitates, status, mutationes, dispositiones , & similia i numer 1 r ut mirum sit in hoc imperito hominum genere, & quidem absque literarum cognitione, talem tantamque inueniri sapientiam. Porro hoc quoque in Nautis inspicitur, ut absque controuersia aliqua, ne dum qui venti spirent, Niuta, 1ν dicanti sed qui flare debent, pronuntiant: & quae dies pluuiola,serena, vento- gnostieatiosa tempestuosa foret, & illius duratio, & quae nauigationi apta, & quae aduersa νς 'x usque ad minimum praedicunt absque libris , supputationibusque: sed praxi assidua, longaquc ut diximus obseruatione; quamuis Nauta Astrologus melius illustriusque caeteris, qui non laut: pronuntiabit. Nos igitur ex probatissimis authoribus aliquos temporum status iuxta rusticorum regulas deprompsimus: atque illorum per aliquot menses effectus collegimus . nihil praetermittentes quatum in nobis est quod ad huiusimodi praecognitionem pertinere videbatur: ut cunctis a nobis fieret satis, & temporum mutationes ex omni parte haberentui Et quamuis non exacte, nihilominus tamen, tantum, quantum humani ingenij
imbecillitas potest,&patitur. Est etenim scientia haec de dissicillimorum nu- P giorum ero , difficillior quidem cunctis naturalibus scientijs, praesertim scientia d i hum. odi Anima, quam quidem Aristoteles peripateticorum princeps in dissicillimorum cillimorum. numero reposuit. Quandoquidem unusquisque melius seipsum intelligere potest, quam quae non sunt ipse. Et plus ea quae intra sunt, quam ea, quae extra se,&supra posita sunt. Coeli autem supra & ex- , tra nos sunt, & nemo ex nobis illos adluit, & quid essent, indicauit, disseruit, atque determinauit. Sed ex illorum obseruatione omnia habemus. Non est ετ .eforum
igitur mirum, si ex his quae a Doctissimis ne νfornosti
vitis praedicenda sunt, non exacti is eatur. omnia elicimus. Futura namque non in seipsis a nobis
cognoscuntur sed in suis ca sis a Diuiligod by GO le
309쪽
De pracognoscendis temporum mutationibuae a
Gmporum status, atq; Ufectus ex Rusticorum Regulis. Cis P. XXX.
ON omnium mensium sicuti neq; dierum omnium sunt temporum qualitates, atq; effectus iuxta Rusticorum regulas , sed aliquorum. At illi reliquorum istatus etiam aperiunt: ut dicemus. Nos itaq; a Ianuarii mense ut par est cum sit caeterorum caput,incipiemus: ac ex ipsis statibus,effectibusq; aliqua, prout occasio se offeret: explicabimus. Prima itaq; Ianuarii dies,mensis Augusti tem. pestates denotat. Aurora matutina bellum portendit,&piscium copiam; sic quoq; ventus nocturnus inter homi-piam a tui nes pestem. Hoc est,qualis erit prima Ianuarii dies: talis erit mensis Augusti starii dies m ii- tus; si ferena, serenus; si turbida,turbidus; si tempestuosa, tempesta osus; si pluat uti ibi; uiosa, pluvidus. Deinde quod dicunt rustici Auroram matutinam bellum portene 'dere, atq; plicium copiam: dicunt ex hoc, quoniam aurora principium diei,mensis est, ct anni: ac propterea quemadmodum aurora matutina erit, sic sequetur cffectus quo ad utrumque. Ita quoq; si nocturni flauerint venti, pestem inter homines fore praedixerunt: nonnisi quia bellum quoddam corporum est pestis a vetis nocturnis significata. Nam diurni bellum potius animorum si g tificant ex hoc Meum a dies quia excitant sensius, qui ad iram, ex qua postremo bellum oritur. Secunda dies
T, mensis Septembris statum praefigurat. Quae si serena fuerit, ovium multitudinem
h. v Phuai significat: si ventosa, pestem humanam; ventorum nainq, flatus illorum certe bellum est. Tertia dies magnas tempestates portendit, ventusq; nocturnus pecu-IE, Octobri dum mortem: QPae dies etiam Octobris statum, & naturam praenuntiat. Quartae qualitates s diei Ianua ij praesagium Rusticorum hoc est: nimirum Solis splendor, & ventus , iis abi nocturnus ystem , & morbos praesagiunt; Quae dies mensis quoq; Nouembrispi agi d in conditionem explicat. Quintae diei tempestas mensis Decembris naturam por-DἡEM', tendit . serenita S vero, & nocturnus ventus bella. In sexta die ante meridiem . tura ex quin Februarij qualitas ostenditur, &post meridiem Ianuarii. Die septima ante mei i- ό ia i . diem Aprilis praedicitur: &post meridiem Martius. Die octaua ante meridiem duii iii, εχ Iunius, & post meridiem Maius sua tempestate significatur. Die nona ante meri- lex . Apri- csiem mensis Augusti stariis praefiguratur:& post meridiem Iulij. Die decima an- ν, ε ia z, re meridiem in ober manifestatur: & post meridiem September. Die undecimatis: ex oetiua ante meridiem aeris status Decembrem futurum innotescit: & post meridiem . N ,' , R Nouembrem designat. Haec autem unico exemplo sic explicantur. Nempe quod Iulii.&Aur. sicuti diei septimae aeris status erit ante meridiem; hoc est a mane usq; ad meria '' diem; ita quidem erit Aprilis qualitas :& qualis erit illius mei diei statu; postoli z ., d, meridiem, idest a meridie usq; ad Solis occasum talis erit profecto mensis Marci δ lij qualitas. Deinde est praesagium diei duodecimae. Dies duodecima Oinnes oἡE, priores dies Christi Natiuitatem securos diiudicat, & confirmat: ita,ut aeris st .vn leviora. tus to Aus anni constitutionem portendat: id quod obseruandum est quoque de his: ij quid die sequenti. At vero a tertia decima die usq; ad vigesim Pn primam exclusiue praedicit. nihil obseruandum reliquerunt . Dies vigesima fecunda, si serena dies fuerit re, visita' multum vini praedicit . in vigesima tertia die, & vigesima quarta nulla ob erualinu., i. pia tio est. In Vigesima vero quinta haec praedixerunt rustici. Clara dies scedun i amsutum, portendit annum: venti bella: nebulae, pestem , &c. Memento superioris ca p .i S.
310쪽
A vigesima sexta die usq; ad trigesimam inclusiue nihil obseruationis praedixe- Iinu. postrerunt. Trigesima vero prima, lixerunt, ligna caesa alijs esse ad edificandum diutur- ma dies quidniora. In mense Februarii nihil obseruatione dignum reliquerunt; nisi quod dies P QR pς- tertia decima esset dies venae sectioni aptissima. Vnde Ioannes Andi eas Iuris Co- peb. i, quidsultissimus supra textum de statu Monachorum,cap .cum ad Monasterium,f. Por- praerigit.
ro,&c.ubi dicitur Religiosos licite posse flebomotari: inquit, post Vincentium uii ''' fuisse ab Angelo reuelatum, illum, qui decima tertia Februaris sanguine minui- Qui i3. Feb. tur: illo anno ex subtili distemperantia non moriturum. Confirmatur id quoque 'f' ' ii': in Constitutionibus nostris, cap. 8. de Minutione Dist. prima. Sed huius mensis moritur illo qualitas a statu diei sextae Ianuari j ante meridiem,ut dictum est,sumitur. In mensibus vero Martia. Aprilis,Maii, & Iunij, nihil obseruatione dignum reliquerunt. T Iniit.
Sed horum mensium status sunt explicati in die septima,& octava Ianuarii. Men- 1uli1 21. Pr2ss Iulij vigesima quinta dies significat,si serena suerit, suturam brumam frigida: 'illius tamen qualitas nona Ianuari j dies explicat . in Augusto,Septembri, Octobri , & Nouembri mensibus nihil. Sed illorum status Augusti scilicet a primo Ianuarii die desumitur, Septembris a secundo: Octobris a tertio,Nouebris a qua to . Mensis Decembris septem dies nobis obsernandos reliquerunt rustici,vigesi- , ἡ mam scilicet quintam cum sequentibus Vsq; ad postremam. Dicunt itaq; quad br. sep ε 3ie vigesima quinta dies totius mensis Ianuarij statum portendit. Si mense fuerit se- a x susq; ad rena . fertilem annum significat: si venti, dc imbres fuerint caritatem, & princi- . 4' h. i ,
puni mort cm. Hoc ideo euenit,quia venti & imbres distemperant tellurem: unde dunt. necesIario sequitur caritas; distemperant delicatorum hominum complexiones: Cumq; inter omnes, principes sint caeteris delicatiores, idcirco illorum mortem
portendunt. Vigesima vero sexta dies, Februari j mensis statum depingit. In vi--,,.gesima septima,lerena dies si fuerit , ecclesiasticorum dissidium denotati & venti praedictio. nocturni principium interitus. Verum haec dies tempestatem quoq; Martii mensis designat. Quod autem serena dies ecclesiasticorum dissidium denotet, quaerenda est causa naturalis. Quae quide erit alicuius stellae fixae influxus tunc emer- p id;ctitinis gentis,uel occidentis & quandoq; erraticae pietati aduersae,& quieti: quae cum ratio. ad Religionem spectent sunt namque Religionis partes & virtutes ex illius stellae positu in contrarium, ecclesiasticorum sensus extimulat; unde ira , ex qua dissidium. Ita quoq; Principum interitus a nocturnis ventis significatur, quia sicuti dies nocti praesertur, illi i; praeest: ita Religio seculo, ac propterea ecclesia terrenae dignitati rideoq; influxus illius diei sereni ecclesiasticorum dissidium . praesignificate nocturni vero venti ex stellis etiam quae principibus praesunt, sub-ottii illorum interitum praefigurant. Coelestium quidem corporum actio in cor ij nἡ ἡ-sporibus infimis negari minimc potest. Vigesimae diei octauae tempestas mensem νγ sierifiea
Aprilem etiam denotat, tranquillitas infantium morbos portendit: & ventus no- ci Hὶ .eturnus famem. Habent &baec naturalem causam a praedominante fiderum in- suxu tunc prouenientem. Aeris constitutio vigesimae nonae diei Decembris. Maii mensis quoq; qualitatem significat . Serena autem dies tardiores fructus,sed copiosiores praedicit. Nocturni insuper venti doctorum hominum morbos annuntiant . Triaelima dies mensis Iuni, conditionem nobis quoq; manifestat. Quae si fuerit serena, & nocturni flauerint venti: hortorum foecunditatem portendunt.
Addunt quoq; rustici,ligna hac die caesa reliquis diuturniora esse. Postremo rusticorum Regula docet vltimum Decembris diem mensis Iuli j qualitatem indi--ου.
care: qui si serenus fuerit, annonae caritatem praedixerunt. Hae sunt rusticorum ultima mesis
regu ae, &praxes circa temporum status illorumq; effectus. Quorum causae & si 'ipsis ob astrorum imperitiam incognitae sint: nihilominus tamen nemini dubium esse Orate