장음표시 사용
321쪽
Serenitas,&aeris traquLIIitas ex Aristotele
regori . Iulius Caesar Capacius Carolus Pin
rimi vere, &Auriam no spirant, quam
ribus fiant. Venti tales eur dicuntur stati. Ventorsi difficilis era. ia
ara De praeetnoscenta temporum mutationi F.
eundi est,quoniam Autumnus,cum a ventis si Iens fuerit, materia illa tunc latens, paulatim coaceruata, emergere nec esum est in hyeme tanquam autumno comtigua : ac propterea ventis quati, turbidioremq; reddi, par est. Serenitas certe δε aeris tranquillitas a nimio gelu, & aestu proueniri penitus,docet Aristoteles cap. uinto,libri secundi Meteororum,cum ab utroq; exhalationes consumantur: me- ijs vero temporibus,ut plurimum, ac frequenter; vel quia nondum exhalatio sit reddita,vel quod iam evanuerit, & alia nondum assiuat. Multa alia, de similia in praelanti, ac in praecedenti libro sparsa reperies: quae anni qualitates, status, ac vices explicant. At Democriti afferamus doctrinam,qui talem: iuturam . e statem iudicauit, qualis suerit solstitii dies,& circa eam ternit similiter talem hyemem suturam,qualis brumae dies,cum tribus sequentibus.
3 L E B A M V S nos in praesenti libro de ventis illis per
tractare qui vel generales dicuntur,vel prouinciales vel repentini , &caeli Nam innuimus alibi haec pertractas te fusius : S generales iam utcumq; tetigimus. statos vero qui statis,certis,determinatisq; teporibus fiant, minime : causa iam repetita toties; nimirum, cum de his, &reliquis omnibus in nostra Anemographia mentionem secerimus. Caeterum non potuimus amicis nostris mini' me latis facere, praesertim R. A. P. F. Mautitio de Grengorio Ord. nostri S. Th. Doetori,omnium scientiarum fere eruditissimo. Iulio Caesari Capacio Vibis Neapolitanae a secretis viro clarissimo, & de re literaria optime merito, & nunquam satis laudato: & D. Caro o Pinto bonarum artium ulustri: qui efiicaciter nobis persuaserunt,ut de his statis ventis quoquomodo digrederemur , secus enim manca, ct mutila hic videretur ventorum tractatio ob temporum mutationes ab his statis ventis dependentes. Annuimus itaque illustriumvirorum iudicijs: & in illorum gratiam ex nostra Aeolia hos excerpimus, adiecimuin . Sciendum igitur est primo, ventos plurimos vere, & Autumno spirare, quam Hate, de bruma quoniam exhalationes prioribus temporibus ob radiorum solarium imbecillitatem, ac propter apertos terrae meatus abundant perquamaxime raviate vero minime, quoniam ob nimium Solis calorem absumuntur, bruma autem O frigus dissoluuntur. Porro autem statos flare certis temporibus,cernitur,siue hyeme,sive ver c,vel f state,aut Autumno,adeo certe,& tuto; ut eos expectare, necessum est, quemadmodum ad loca determinata planetarunt
reditus; unde & dicuntur stati, hoc eli anniuersarij: quia singulis annis certis ser- me temporibus reuertuntur. Adnotandum est secundo, difficilem esse horum tractitionem, ut de aliis pluries dictum est ne dum ex seipsis, verum etiam , quia authores illos contundere, & iniscere videntur: dum unum pro altero ponunt , uniusque qualia. tem alteri ali ribuunt: & quod magis officit circa tempus flatuum parum sibi constant; ut in intricatissimo labyrintho mentem ponant. Nos igitur sic sicco pede progrediemur,nam in nostra Anemographia, seu Aeolia, penitius , ac in nostris Me corologicis latis. De Etesiis itaq; Iermo noster erit, Austrinis,Prodromis, Subi blano, Urnith ijs, Chelidoniis, Leuconotis , & Fauonijs. Fauonij ut ab his exordiamur circa de clauuepti inu,vel decim uoctauu Februa
322쪽
rii spirant Sole a . Aquarii partem permeante post annum recognitum, nam antea circa vij. vel viij. Februarii: in intercalari uno die anticipantes; ac potiquadriennium in idem omnes redire , Eudoxus putauit. Quippe qui arbitratus est,omnium certE flatuum si minimos obseruare ambitus conuenit eundem teruare ordinem lustro sequenti: & easdem subire vices . Fauonium nonnulli iuxta Plinium vocant Chelidonium, ab Hirundinis apparitione, & Aulum aduentv 7. Calend Marti, hoe est a 3. Febr. iuxta veterem annum: post recognitum vero S. Marti, flare incipiunt spatio dierum nouem. At Ptolemaeus de inerrantium sid rum significationibus per Leonicum translatis ad x. Cal. Marti j id retulit, qui est xx. Februari, correspondens. a. Martii iuxta annum recognitum, his verbis.Aquila pIuuiosus t pirat. Leo occidit. Aquilones Chelidonis appellati, incipiunt,& per quatriduum flant: hirundines apparent.Sed & idem Ptolamaeus in libello de sy-derum inerrantium fgnificationibus per Federicum Bonaventuram, scribit aliter : nempe;mense Mart ij. I.qui est. 9. Phamenoth iuxta Aegyptios, sari Chelidonii status diebus decem spirant. Die 6.qui est x. Phamenoth, Caesari Chelidonii ilatus. Quidam Favonium aliquando vocarunt ornithiam,nonnisi quia veris initio flans, tempus laturae auium oportunissimum annuntiare cernitur. Sed haea ad inuicem. pugnant,cum Fauonii per dies nouem iuxta Plinium spirent: Or-nitiae veto iuxtae Columellam per dies triginta; initium sumentes a x. Cal. Martii iuxta annu Iulianum Heterem qui dies est a o.Feb. correspondens dies z. Martii anni Gregoriani; quemadmodii & Ptolentinis scribit; sed disci imen est utrius-q ue ita duratione, & in nomine. Rursus illi sunt Austrini,cum hybernum coelum molliant veris initio: hi sunt septentrionales Columella scriptore lib. II. cap. I. At vero alii explicant , Columellam septentrionalium nomine intelligere Favonios r cum etiam . iuxta.Aristota libro a. Meteor. cap. 6. ad flatus Septentri nates pertineant, quia sunt natura frigidi . Vnde Plinius libro secundo, cap. testatur aliquos vocare Urnithias Fauonios , & esse ventos de genere Aquilonici. Et Thec phrastus in libro de ventis docet, Fauonium post brumam , vere ineunte, stare, &moleste , cum flet frigidus. Alij autumant o dithias. esse. vere Australes ut Federicus Bona uentura de ad flatus Austrinos pertinere e nec obstat ab ortu brumali spirare, quia Orientales venti Aus tales quoque sunt iuxta Aristotelem , quia calidiores, cum ab ortu flent. Et libe est,iquod alii dicunt , tum ex priscis Philosophis , tum ex recentioribus quoque: quod post brumalem conuersionem die 7 o. vel r. spirare incipiunt, nempe prima vel secunda Martii post annum recognitum. Verum . enimuero ornithiae idem sunt, quod Rhodonae, & Leuconoti. Dicuntur Ομnithiae , quia ad auium laeturam etiam sine maris coniugio aptissimae sunt. Sieuti videmus in domesticis puta in gallinis , quae absque concubitu, vere, cum omithiae spirent, oua pariunt est etenim ventus seecundissimus. Quare Aristoteles libra tertio, cap. primo de ortu Animalium, & libro 6.eap. secundo de Historia Animalium, subuentanea oua Zephiria vocat ab Orth, marum natu . Ab Alexandrinis dicuntur Rhodonae iuxta Olympiodorutria. in Meteorologicis , quoniam rosis florescentibus spirare ineipiunt: Eo enim tempore in Aegypto rota florent, & Aprilis mense segetes metunt. Vocan- me deinde a Philosopho Leuconothi , id est candidi, ob aeris tranquillitatem Vnde Horatiusilibro 3. Ode 7. Fauonios vernos candidos appellauit carminibus.
Eadoxus omnes vetos intilam recti a
Chelidonius appellatus. Fauonii fiat durati . Flatus cheli domi initisi,
dc lepus iuxta Ptolema uFauonius ornithia ,-
flatus S Pte trionales spectant iuxta
Theophr. Fauonios frigidos seribit. Ornithiae australes iuxta filios.
Aristoteles. ithi eur Rhodonae di
323쪽
ν M. De pracognoscentati strum mutat Ambis.
auid fles Aserie, quem tibi eandidi
p ril misis, Ptolemaeus in libello de syderum significationibus iuxta Federi eum Bona tre Hς Leuconh ram, i q. Aprilis, qui & i9. .Pharmuti, Aegypti Js Leuconotum spirare scribit, Atus' μ' vero die a 1 .Februaris,qui est 1 8. Mechir, scribit, quod Hipparchoin Eucteinoin orat hiatu ornithiae flare incipiunt frigidi,& hirundo aduenit. Die a 3. Februarii, queest a D. . , - Mechir,etiam, quod Eudoxo adueniente hirundine,imbres,axq; Aquilones Orn, ostii ii ita thiae dicti, per quatriduum spirant.xx i v. Februari J, qui & 3 o. Mechirinesyptii a flatus Aepup ornithiae Aquilonu cum Argeste. Democrito varij Halcyonei appellati dies. Die in o. V 7. Martij,qui & x ι .Phamenoth, Democrito venti frigidi. ornithiae diebus noue tio, & Doss. Die I 3.eiusdem,qui& I . Phamenoth, Dositheo ornithiae incipiunt. De subi 'subsolitiai lano aurem sex diebus ante Idus Maii, quod tempus quidem austrinum est, scilitus . cet. 8.die Maii Sole a 6. grad. Tauri percurrente, cirpa exoritam Virgiliarum, flat sub2lanus contrarius Fauonio. Verum ambo simi temperatissimi, fauonius nemqs.stitia: A-ωbsolanus . Hic ab ortu fiat saluberrimus, & paulo vehementior fauonio, nubtiij praesertim post solis diicessiim ab Aequatore:ille ab occasu recto fiat raro ,& pi,
τυβ. cide, Sole tamen occumbente.At in Ptolemaei tabulis oppositu perspicitur de eorum flatibus. Omnes praerecitati flatus, nempe Fauoni j,Ornithiae 2 Subsolanus iuxta communiorem opinionem, vere spirant, quod nauigantibus maria aperit. Prodromi ψε Prodromi venti sunt Aquilonares,canicular exortum prςcedunt octo fere diebus. xi quilona- Caniculae exortum vide in tabulis,fit enim in primis leonis gradibus iuxta diuersas polorum altitudines. In ptolemaei libello de inerrantium siderum signific molemau, tionibus per leonicum translatis haec leguntur. Die x. Iulis etesiarum prodromi
4 .es . .. flatus spirant,item die ij. Prodromi inualescunt flatus. Rursus die xxii. Proti ii . mi flatus late spirant. At in transi alis per Federisum Bonaventuram scribitur,dies, Iulii, qui est i , epephi, quu Leuctemoni ,.M: Philippo prodromi incipiunt: item ... ὸie 1 - . eiu Hem, qui& I8. Aegyptiis prodromi ilaenic Rursus die A 8.eiusdem ., ε IIII qui ct 2 q. Caesari stant prodromi, & die equenti, etiam fiant prodromi. Sed C
dromisi uxta lumellii conuenit cum Ptolamaeo par Leouicum, vi. Ide Iulij,hoc est.-.x. Prointi bri u flare. Plinius vero. I 8. Galend. Augusti hoc est. 16. lutis,inquit, etesia- Plinii senten rum prodromi flatus incipiunt. Exqvibus mani seste perapicitur ducrimen in die-a ἡ '' bus , & in ventorum mixtione , . dum prodramos eum eteiijs coniungunt. Libsi. At il- De etesijs subinde sermo noster erit.Etesiae sunt vetui aquilonares,initium spiran-ὸ '' , insumunt biduo post canis ortu iuxta Plinium; quod alite docuit Aristoteles lib. ' ' Σ. Meteororum i ubi scribit post solstitium aestiuate, & canis ortum initium spiran- Etesiam si di sumere. Sed Columella lib. i ta cap. a. Calendis Augusti incipere, desinere au-ipibi ἡ - tem tertio Calend. Septembris hoc est. 3o. Augusti. Iuxta vero Ptolemaeum per
per thoni u. Leonicum. 6. Iuli,etesiae stare incipiunt nam ante non seribit. x. autem etesiarum Prodromi . xv. Canicula exoritur, etesiae inualescunt. r8. Etesiae ampsius inualescunt. χαSole in Leone, canis exoritur. II. Etesiae cum ad ijs. ventis per at flants .s, d aiu dies a8 laudem eiusdem mensis Iuli j,Etesiae biolcter spirant. At 13. Augusti seri liis iuxtata bit, quod etesiae. ponunt. Sed idem Ptolemaeus per Fedolaum Bonaventuram sieyziz a scribit. Die 28. tulit,qui est 1 .epephi, Hippasco etesiae fare incipiunt:deinde a l. h auehi.' qui & 27. eiusdem , Metiodotoo Euctemoni, ac Philippo etesiae spirant: S estr oporae pi incipium.Die a 3.qui S a 9.Aegyptijs etesiae spirare incipiunt. Die a . qui & 3 o. Eudoxό etesiae spirat. Die a 9. Iulio, qui ct 3. Mesori. Eudoxo oporae principiu, Dositheo etesiae incipiunt. Die a 3. Augusti, si & a. intercalaris ponui etesipDie as. eiusde,qui & I.Thoth, Hipparcho,& Eudoxo Etesiae ponui. Die 3 r. eiusdem s
324쪽
dem, qui de 3. mensis Thoth. Aev pths Etesiae flare desinunt. Die prima Septembris . qui & Thoth, Calippo ponunt etesiae. Die sequenti Cononi ponunt
etesiae. Die s. qui di 8.eiusdem,caesari etesiae flare desinunt. Habemus itaque initium, medium,& finem spirandi etesias. Quo vero ad qualitates attinet, Me- Etessarsi quatrodorus , ut notat Plutarchus, sentit, etesias lpirare astricto ad Septentrionem aere,recedente sub solstitiali reciprocatione,Solem comitans: iam dictum est esse ventos Aquilonares totius ferme hesmipherii, quod est inter Fauonium, & Zephyrum et ad Solis vaporem ardore canis geminatum, mitigandum, molliendumque. Vnde cum Sol est in Leone, verti stigridiores ab hoc excitati hemisphaerio, etesiae dicuntur , hoc est anniuersarii: quia ad idem tempus reuertuntur. Porro A. ais .ine sunt contra calorem saluberi imi, quia illarum flatu nimis temperantqr Calores, satur,res,ci- inquit Cicero lib. a. de Natura Deorum. Ptolemaeus scribit etesias a Ioue cieri, iv tanquam foecundiores, fle salubriores caeteris; quemadmodum & ipse tacunditatis est parens, & iseundorum spirituum author. His omnibus fauent Arist teles in Meteoris,&Suidas . Causa vero horum flatuum, cur scilicet sint frigi- Etefiat si madiores in tam ardentissimo aestatis tempore, nonnulli rentur esse nives; quae ob se ingentem aestum in borealibus regionibus liquescentes: abundantem materiam ventis praebent, ut durent,& rcfrigerent. Vnde de natura prouida suit, ut molestae aestatis intemperiem ventis etesiarum frigidis contemperaret pro animalium quiete, respiratione, atq; salute. Nili incrementum ab etesiarum flatibus erici, Nili ima authores sunt Suidas, Plinius lib. . cap 9.de Ammianus lib. a a. sed multo ante ν esesii 'Callisthenes, de Democritus, a quibus de ali j videntur accepisse , idem scripsi runt: quamuis alij alias quoq; referant opiniones. Sed de omnibus his in nostra Anemographia. Etesiarum flatus ab oriente, & Meridie excitari,scribit Plinius uia Llib. 1 .cui consentit Gellius lib. a. cap. a 1. Aristoteles vero a Septentrione in oc- mum, de G- casum , inde in Ortum sentit. Quae sententia comprobata cernitur a Cicerone ς
epist. . & 8. lib. 6. ad Atticum, & etiam ad Cornificium. Item ad Coelium epist. s. lib. ii . scribit, statim se e cilicia Romam versus reuersurum,atq; in Italia nauigaturum,nisi etesiae essent illi impedimento. Cilicia in Orientibus sita est,italia ad occasum. Nauigaturus itaq; ab ortu ad occasum, ne etesijs impediretur,timebaimon a Septentrione spirantibusatoc est dextro latere, sed ab Uccidente , idest a fronte repellentibus: dum ab occasu ad orientem reseruntur. Cui accedit Diodori Siculi testimonium,qui rerum antiquarum lib. primo. cap. . scribit, Diodorum non magis ab Aicto etes s flare,quam ab Hesperomon enim boreas,aut Septen- ., Mi in trionales venti ; sed qui ab aestiuo occidente flant,etesiae dicuntur. Verum enimuero,ut inter aut hores adinvicem de ventis dissentientes tum,quo ad flatu ,tum quo ad naturam, & qualitates, tum quoq; quo ad effectus, dc umilia omnis controuersia, ambiguitasq; tollatur: δη quae pugnare videntur,coeant in unum: distinctione uti,necesse est de etesijs: nempe, etesias esse in duplici discrimine quasdam Australes,alias vero Aquilonares. Etesiae quae biduo flant post canis ortum; de G Eria ui Aquilonio genere esse,nulli dubium esse crodimus,quod tot illustrium testimonio
comprobaturialias vero esse Austrinas, ijde grauissimi authores confirmant. Rursus quasdam esse corinuatas, nonnullas certe interruptas Continuatae sunt Aqui- ornithiae, Ionares:interruptae sunt Australes. ornithiae,& Leuconoti idem sunt;& dicuntur getiam etesiae sed Australes authoritate Aristotelis,qui a . Me tenor i cap. I .scribit; die o. post brumalem couersionem Ornithias,& Australes etesias excitari.Quo- ς a, a circa et efiae Austra Ies sunt illae,quae ineute vere spirant. quae iuxta Vitruviii lib. r. l filium fla. cap. 6.&alios, tanta loco aduerso parti illi a qua Aquilonares Etesiae comouenia tu i ψ ri
325쪽
De praecognoscendis tr arum mutationibus.
Ornithiae dicatur, bruma flare ed leniores,&.pa'cis diebus qm bryma cosum Pta,& a brumali qrtu,ac de parte M cridiana exciti ui mo pssat post aestiuas couersiUneSi, quia nimio calore maheria absumitur: spirarent utiq; nili gb Aquilo- meo=bra, Uribiis Etesses impedirentur . . ugod si Theophrastus huic doctrinae reclamare sus quomo- uidetur , cuiri neget Austros fieri Etesias: dicitur, phiIosophum hunc non ab Io si is, id n are Ahstros seri Etesias: sed negat Etesias esse continuatas I quia combec si s. nuatae simi de Aquilonio genere. Ratio quidem est, cum Austra Ie spirent interrupti , Aquilonij continuati. Similiter, cum legitur, Mi quos arbitrari, ornithias esse ventos ex Aquilonio genere, verno te'pore inualescentes ut Plinius)alios autem dicere esse Austrinos . ut Ari st. dicitur, Plinium per ornithias fauonios quandoq; duelligere: quia vere praesertim excitantur . testibus Aristotele probi. 3 r.& Theopli rasto eius discipulo in libello de ventis. Itaq; fauonij vernales Etesiae vocari minime possitnt, sed ornithiae: quoniam id Australium flatuum d . Inui iis proprium est; cum per id quoq; tempus spirent. Deinde adnotandum estia coesi par- diligenter, hos, & similes flatus ex alia, & alia coeli parte ortum habere, nempe φ' - νδ iuxta diuersum locorum positum, & coelum aspectum. Sic docet Aristoteles lib.
a. Meteororum cap. 6. ubi scribit,Etesias Occidentalibus, ex Septetrionibus pertransire in Thrasti as,Argestes,ct Fauhnio.:quia Septentrio Fauonius est: Ab V si quidem incipientes, ae in eos desinentes, qui longe absunt: Orientalibus a tem ad subsolanum usq; permutarii quem sequitur Plinius lib. 2. cap. I. dicens. tu, id uyski Hyspania,& Asia ab Oriente flatus est eorum. In ponto ab Aquilone,sed relini .Asia lQ. quis in partibus a Meridie. Quod in Hyspania ab oriente perflant Ethesiae, POL, ' - sidonius quoq; author est,quem sequitur strabo. i Qui lib. 3 suae Geographiae scribit,ex Hyspania in Italiam redentibus Euros Etesias euadere in illo Mari,ad Sardonicum sinum. Quod rursus eadem in Asia ab ortu spirent,iam ab Aristotele Hloco iam paulo ante citato desumitur: qui dixit, Orientalibus locis Ethesias in subsolanos se vertere, ac permutari ex Septentrionibus t sed Asia cum in ortu sit cyllocata n illa igitur ab ortu perrare Ethesias,certum erit. In Ponto, quod ab Aquilone spirent, ab omnibus laxe est receptum,praesertim ab aduersarijs. At in reliquis partibus a Meridie perflare, verum est,si per reliquas partes, Meridiona-
Etesiaru fla- les sumat quis, quae nostris opponuntur. In nostro autem positu ab Vrsa ad Fa- : A.'' in ' uonium v i spirant stesiae. Itaq; ex suprarecitata iam doctrina, multae de his ventis sedantur controuersiae : & pleraeq; contradictoriae positiones conciliantur Etesiaria G. ad inuicem. Etesiarum Duratio iuxta columellam est ter dies 3 o. iuxta Plinium δ' ' spatio dierum qo iuxta Ptolemaeum per Leonicum. I. per Federi cum Bonaventuram. 3 o. noctii desinunt, interdiu solum flant, hora diei tertia Orientes. Ideo, ait Seneca lib. s. naturalium suarum quaestionum, cap. It .vocari a Nautis somni- Etesiae me in culosos,& delicatos, quod mane nesciunt surgere, & tardius prodeunt. Cur au-- - ε, , tem interdiu spirent, noctu nequaquam Ratio est manifesta, quoniam noctuctu. ventis materia deficit: die vero minime. Quandoquidem die Sol e terra fumos eleuat liquescentibus nivibus, ac ideo ventis materiam praebet: noctu vero ob
vhis , et his nocturnum frigit S congelata omnia liquefieri cessant: Etesiae quidem Aquilona- strinoris ρ,. r S Venti sunt, loquendo de Etesijs proprie. Deinde de ventis Austrinis sermotu . nem facturi, illud adnotandum iuxta aliquos duximus: ventos scilicet Austros frequenter flare post Etesias usq; ad ancturi sidus, quod die Septembris duodes.cima, Vel circiter xiij. exoritur, nimirum ante Autumnale aequinoctium diebus undecim: ipso autem Autumni aequinoctio incipit Corus,unde Proucrbium,Corus Autumnat. Verum huic doctrinae duo praecipue reclamant: primo illa Aristoteli , r
326쪽
sti, telis quam docuit probi. 1 3. ubi determinat,tria tempora flare Austros, Ver stat i; scilicet ineunte, per hyemem,atq; Autumno cessante. Cui conserme est, quod &jerii ii scriptum reliquit Theoprastus in libello de ventis: dans rationem, quia Solis Ia- sti docimationes utrisq; si nul opitulari, ac eodem tempore nequeunt, Australiumq; reddi- G: . ' Lutus fit,tanquamaeciprocante aere, Ubi sel per hyemem a nobis recesserit,& caei. riam.
Secundo, quod Arcturi exortus in diuersis hori Zontibus diuersus est, ac varijs quoqi temporibus;ob id doctrina iam tradita de arcturi exortu,alio quidem H aitonte , & seculo verificabatur: hoc tamen seculo, & HoriZonte minime; quod . de similibus quoq; intelligendum venit, praesertim de magnam latitudinem habentibus . Quod ii velimus quoquo modo opinionem illam laluare,& utrasque Opinionis concordare,dici potest,quod regulariter,& in uniuersum tribus illis temporibus, ς''
hoc est vere ineunte,per hyemem,atq; desinente Autumno, credidit antiquitas, Austros spirare . particulariter vero,& ut plurimum post Etesias,est etiam obseruatum. At vero quas temporum mutationes stati venti afferant, reliquum est, ni dicere. Fauonii post hyemem, ac ineunte vere spirantes, molesti sunt: quia stim eniseitio-gi distant. Theophrastus in libro de ventis. Fauonii illi tantum qui adulto Vere nς - . spirant, sunt temperati, sereni,ac lenes. Aristoteles problemat. 3 I.& I. Item Fa- dgiones 'uonii lenes stantes, ac clementi statu spirantes, mare aperiunt: & nauigantibus viam praebent. Horatius Ode q. lib. primi, Horatius. SAuitur acris hyems grata vice vero, o Fauon ον
Ornithiae venti, qui etiam & verni favoni j serenitatem pariunt: quia sunt sereni. ornithiae tεQuocirca coelum & aerem purum,& strenum candidumq; cum reddant, candi- PIN 'N'dos appellarunt,quemadmodum de Leuconothos. Fauoni; illi,qui ornithijs conuarii sunt,possisnt illos excitare. Author est Aristoteles problemate. 3 et . quia c traiij flatus contrarios excitare possunt. Austrini Etesiae, qui & Leuconoti iuxta. E siae Aut Arist. 1. Meteor.& Theophrastum in libro de ventis Coelum album,purum, ac se & i. ohorrenum reddunt. Sed strabo leuconotum nubilum esse docet. Etesiae Aquilonares frigidi sunt, & sereni,temperant aestatis calores: ideo sa tutares, & seecundi. Au- εαμ Aqui
stri vere Austri omnes sunt pluuii. Arist.& Galenus. Sed & ipsa experientia nobis 'manifestat. Prodromi venti sunt Aquilonares, ideo frigidi,& sereni.
De Eenephia, Tubone, Turbine, oe similibus repentinis flatibus. CAP. XXXVII.
AM qui sint stati flatus , explicatum a nobis est vicum vinis stati,que: sunt quidem illi, qui certis determinatisq; tempo- dic siribus spirare incipiunt, ac tandem desinunt. Cum enim
ventorum efficientes causae sint statae,certae,atque determinatae, certis etiam teporibus quotannis rediret oportet : certum quoq; ac statum, determinatum; effectum in debita materia producere quoquomodo,par est. Astra Mi cum namq; oinnia. sed Sol praecipue,ventorum materiam excitant,atq; dissoluunt,ut docet Aristoteles lib. a. Meteo- tii cxcitat, rorum. Ita quoq; e regione,cum aliorum ventorum tempora sint vaga,inconstan- ς' tia,fluxa, ac incerta ob talem illorum materiam, nempe exhalationem calidam, venti vagi, & siccam iuxta Aristotelem sic etiam effectum produci vagum,inconstantem , & duri.
iiuxum,& incertum,necesse est, De illis itaq; disserendum est,qui incertis temporibus
327쪽
discrimen. emord re. ventinorum. species. Ecnephiaa. Benephiae discrimen a tonitruis fulmioibus,dicit. Tysinius a
rana ob malignitatem. Contra Typhonem re medium
ary De praeo noscenta temporum mutationibus.
bus eueniunt. Cumq; de hisce satis superius iunc de illis agendum remanet, qui repente oriuntur, & subito etiam decidunt. Quandoquidem inter alias exhalationes sunt nonnullae siccae , quae cum nubibus inuoluuntur, & sursum luctantes rdeorsum ab illis deuoluuntur,deprimunturq;,& fiunt venti. Horum alij sunt vagi, vocanturq; fiagores: quia torrentium more ruunt, ut inquit Plinius lib. .cap. ix. Nonnulli sunt impetuosiores,qui discissa per medium nube,vel per partes fi cta , subito erumpunt, ut Seneca testatur. Horum tres sunt species. Ecnephias, Typhon,& Turbo. Ecnephias iuxta Aristotelem ventus est densus, consestim , te continuus,ex nube excussus: Est namq; tumultuosus,& acer, ex subtiliori materia: qui latius δε altius vagatur continuo absq; diuulsione: non enim in gyrum , sed rectus sertur. Quare,& si tonitrua, fulmina, sulgura,& similia a nubibus excutiantur,nihilominus tamen, quia Ecnephias densior excutitur,& continuo,& co- festime fulgura vero & tonitrua paulatim,& sparsim, tenuioraq; excernunturi distri minabuntur certe ab Ecnephia,in cuius ortu multam exhalationem, & continuam esse cripsit Aristoteles loco iam citato. Nam ideo multa est, quia cotinua, ct confestim excernitur, undc violenter sal: quia secretionis celeritas vires illi adhibet. Ecnephia aliqui volunt,ut sit ea,quae procella latine vocatur. Typhon unus cx repentinis quoq; ventis findens solida,saeuiter percutiens, aquam a mari ablbrbens,ob quod a Nautis Typhon vocatur, cum in Typhonis speciem aquam a mari absorbeat,ex spissiori materia ae crassiori origine habet. Vnde a vehem tiori impulsione incensus, & instar ardentis rotat in gyrum agitatus: arbor es, &nauigia contorta,comprchensaq; frangit; atq; destruit: ob id Plinius vocat eum, praecipuam nauigantium pestem ἱ alit Demonem centum capitibus praeditum, si fingendi detur licentia quem in cinerem fulminibus Iuppiter redigit . locum fabulae praebentes, sed non absq; fundamento ob ruinam. Plinius addit,qubd si adis uenienti Typhoni acetum spargatur, atq; diffundatur,cessare prorsus tempestatem e res mira certe, ut tam tenui, ac facili remedio, Mnephiae furor sedetur,ac mitigetur tempestas; nam illius vi repercussus, correpta secum in coelum refert, sorbetq; in excelsum. Apuleius tamen inter fulminum genera hunc reponit edicens : si ignitum fuerit fulmen, vocatur Typhon. Ex latinis nonnulIi rentur, ut
Typhon sit idem quod uortex, & recte iuxta Aristotelem: qui in Meteorum loco citato habet hac verba. Sic vortex ille in quibus inciderit extra,& mari circumuoluta sustollit,uoluensq; secum in sublime adducit. Cui adhaeret Seneca,&praesertim Plinius, qui ita scribit. Si vero depresso sinu acrius rotati effiegerint sine igne, hoc est,sine sulmine, vorticem faciunt, qui Typhon vocatur: idest, vibratus Ecnephias, & caei. Sed Aristoteles vorticem in terra etiam fieri docet, in porris scilicet, aut in vijs: differentem prorsus ab eo, qui fit in nubibus. Discrimina tur adinvicem Ecnephias, & Typhon penes densitatem, & raritatem, intensi nem, & remissionem, Spiritus. Ecnephias enim Typhon est rarus, & remissust Typhon est Ecnephias densus, & intensus. Ecnephias aufugit a visu ob remisisonem: Typhon conspicuus redditur ob densitatem, nempe obnubem densam, qua tegitur. Ecnephias certe est absq; nube, & ab ea excernitur: Typhon nonnisi cum nube, quam secum trahit,ut Cecias,& hoc est,quod innuere voluit Philosophus, Typhonem esse veluti Ecnephiam inconcoctum: nam ipso mei teste libro 6. Meteororum tex. 8. quod concoctum est, siccius certe redditur: ideo spiritus siccior a nube humida facillime liberatur, tamquam tenuitate,humidicat que praeditus. Ventus namq; Typhon ob suam humiditatem, densitatemq; semper a nube comitatur,nec ab illa desieritur teste Aristote.e. Ecnephias autem quia a nube excernitur, di continuantur , rectaque sertur non in Syrum, nec ty
328쪽
sus nubis contimatio subsequitur: dissere proiuus a Typhone. Sed est eti1 aliud discrime inter Mnephiam,& Typhonem,quia Emephias imbre desinit: Typhon
Irigidiore vi indiget. Verum de utroq; lege Lucretium Poetam, & Olimpiodoru α a. in Meteoris. Non fit Typhon Aquilonius, hoc est flante Aquilone, seu tempor hus Aquilonijs. Ratio est manifesta, quia cum ventus sit calida ,&sicca exhalamo, de Typhon ventus est: regnantibus Aquilonus halibus minime potest fieti
Typhon. Similiter Ecnephias non potest esse nivosus,hoc est, nive, iacente,& ni- Esnephiis Bolas temporibus non fit Ecnephias eadem mei ratione, cum sit ventus, & iste sit ς' inqui exhalatio calida,&sicca r frigus namq; dc gelu cum sint victores, initio genera- tionis Ecnephiae estinguunt illum; itaq; neuter generabitur. Quas ob res tandi Eenephia, de phia, & Typhonem vere,& Autumno generat i, par est: quia temporibus illis flatus, di exhalationes abundant perquam maxime . Autumno quidem viget sicci- ribus gen tas , vere humidi as expelli incipit: quae omnia certe ad eorum generatione , Nox t
maxime conducunt. At vero Theophrastus in libello de ventis, Arpactiam, Thrastam, & Argestem maxime Mnephias fieri,tum primo, quia nubes constringunt ob frigiditatem: & Eenephias vi frigoris excitatur, nam e nubibus coeuntibus excernitur: tum secundo quia semper fiat,&nunquam desinit; cum in alios incidant, & illos sternant. Verba theophrasti harvsunt. Procellas choc est Ec--εnephias) Septentrio,Thrascias ,& Argestes gignunti fiunt autem'rocellae cum ν,ΛEfahine' vicissim spirantes venti incurrunt ,& se collidunt, ac praesertim in Autumno: ex tu ra zbeo reliquisq; anni temporibus, vere. Sed haec est sui prate eptoris sententia libro x. Meteororutri cap. 6. ubi inquit. At procellae autumno quidem maxime, deinde vere existunt, ac Septentrio potissimum, & Thrascias, & Argestes . Cuius rei causa est, quod procellae maxime Mint , cum in alios spirantes alii incidunt, quod hi potissimum alijs flantibus faciunt. De turbine aurein haec habemus, TurbQ iis utili rei est,cum duo venti ex oppositis nubibus eggressi cocummi, magnoq; impetu col- Ieritis luctantur ad inuicem. Utrum vero duo venti Oppositissimul spirare possint, sunt, qui negant: inter quos est Philoninus lib. a. Meteororum cap. 6. sed nescimus
cur negant, cum hoc ,ut plurimum,contingat; tametsi perseuerare nequeat cum Ventorum oppolitorum materia etiam diu stare non pojsit, & sic intelligendus
est Aristoteles.Virgilius fassus est pugnam hanc ventorum, dum primo Georgiorum ita cecinita: c . Omnia vento um eo Murrere praelia vidi.
sed de his alias. Turbo cum incenditur, praester evadit: nam praester igneus turbo dicitur. Alii dicunt ι cum Typhon coloratur, fit praester. Praester est ex ful- Tarbo prae. minum genere,differens a BImine in spiritu: quia si spiritus multus,ac tenuis ex--4ula cernatur, fulmen est. Ex quibus inani sestum est discrimen inter praesterem, Ty- sitiphonem,Turbinem, & Ecnephiam, qui a sulmine densitate est diuersus. Ecne-phias oritur a nubium colluctatione, atq; conflictu cum superabundanti exhala- binia. , se
tione, phon absq; exhalatione, Turbo cum duorum ventorum conflictu . Prae- Rςyhil discrister eum colore. Verum omittere nolumus, quid de Typhone vento cecinit Lucretius Poeta: nempe cum cireum agitur, & eundem circumiens locum, atque seipsa vertigine concitatus, turbinem esse. At horum omnium portenta haec Senephiara
haec sunt: etsi superius, sparsi sint tacta. Ecnephias acer & tumultuosus est quan- pq φη doq; eum igne, & sono coeli venit, Seneca. Plinius vero ait. Flatus coorti, rursumq; deiecti interim obducta nubium cute, multiformes existunt. Vagi quippe, de ruentes torrentium modo tonitrua,& fulgura educunt,maiori vero illati pon- uae a Graecis
dere,incuruui; ulate siccam reperiunt nubem,procellam gignunt:
vocatur Emephias. Typhon solida findit corpora,saeuiter percutita
329쪽
ventinorum Feneratio,&viiscrimen.
vene laedi sirimen i tomi truis fiat
Typhonis nomina ob malignitatem. Contra Typhonem remedium.
Typhon resequod vortex vortex fit εt
De pruo nostensia temporum mutationibus.
bus eueniunt. Cumq; de hisce satis superius,nunc de illis agendum remanet, qui repente oriuntur, & subito etiam decidunt. Quandoquidem inter alias exhala
tiones sunt nonnullae siccae, quae cum nubibus inuoluuntur, & sursum luctantes rdcorsum ab illis deuoluuntur,deprimunturq;,& fiunt venti. Horum alij sunt v gi, vocanturq; fragores: quia torrentium more ruunt,ut inquit Plinius lib. s.cap. ix. Nonnulli sunt impetuosiores,qui discissa per medium nube,vel per partes se cta, subito erumpunt, ut Seneca testatur. Horum tres sunt species. Ecnephias, Typhon,& Turbo. Ecnephias iuxta Aristotelem ventus est densus, conscium , de continuus,ex nube excussus: Est namq; tumultuosus,& acer, ex subtiliori materi a ;qui latius,& altius vagatur continuo absq; diuulsione: non enim in gyrum , sed rectus sertur. Quare,& si tonitrua,sulmina,sulgura,& similia a nubibus excutiantur,nihilominus tamen, quia Ecnephias densior excutitur,& continuo,& c6- festim: fuIgura vero & tonitrua paulatim,& sparsim, tenuioraq; excernuntur. distri minabuntur certe ab Ecnephia,in cuius ortu multam exhalationem, di continuam esse,scripsit Aristoteles loco iam citato. Nam ideo multa est, quia c6tinua, ct confestim excernitur, undc violenter flati quia secretionis celeritas vires illi adhibet. Ecnephia aliqui volunt,ut sit ea,quae procella latine vocatur. Typhon unus cx repentinis quoq; ventis findens solida,saeuiter percutiens, aquam amari
abibrbens,ob quod a Nautis typhon vocatur, cum in Typhonis speciem aquam
a mari absorbeat,ex spissiori materia ac crassiori origine habet. Vnde a vehem tiori impulsione incentus, & instar ardentis rotae in gyrum agitatus: at bor es, &nauigia contorta,comprchensaq; frangit; atq; destruit: ob id Plinius vocat eum, praecipuam nauigantium pestem; alii Demonem centum capitibus praeditum, si fingendi detur licentia) quem in cinerem fulminibus Iuppiter redigiti locum fabulae praebentes, s d non absq, fundamento obruinam. Plinius addit, quod si aduenienti Typhoni acerum spargatur, atq; diffundatur,cessare prorsus tempestatem e res mira certe, ut tam tenui, ac facili remedio, Mnephiae furor sedetur, ac mitigetur tempestas; nam illius vi repercussus, correpta secum in coeIum refert, sorbetq; in excelsum . Apuleius tamen inter sulminum genera hunc reponit edicens: si ignitum fuerit fulmen, vocatur Typhon. Ex latinis nonnulli rentur, ut
Typhon sit idem quod uortex, & recte iuxta Aristotelem: qui in Meteorum loco citato habet haec verba. Sic vortex ille in quibus inciderit extra,& mari circumuoluta sustoIlit,voluensq; secum in sublime adducit. Cui adhaeret Seneca,& praeserti m Plinius, qui ita scribit. Si vero depresso sinu acrius rotati essiegerint sine igne,hoc est,sine fulmine, vorticem faciunt, qui Typhon vocatur : idest, vibratus Ecnephias, & caei. Sed Aristoteles vorticem in terra etiam fieri docet, in porris scilicet, aut in vijs: differentem prorsus ab eo, qui fit in nubibus. Discrimina tur adinvicem Ecnephias, & Typhon penes densitatem, & raritatem, intensi nem, & remissionem, Spiritus. Ecnephias enim Typhon est rarus, & remissust Typhon est Ecnephias densus , & intensius . Ecnephias aufugit a visu ob reminsonem: Typhon conspicuus redditur ob densitatem, nempe ob nubem densam,
qua tegitur. Ecnephias certe est absq; nube, & ab ea excernitur: Typhon non nisi cum nube, quam secum trahit,ut Cecias,& hoc est,quod innuere voluit Philosophus, Typhonem esse veluti Ecnephiam inconcoctum: nam ipso mei teste Iibro q. Meteororum tex. 8. quod concoctum est, siccius certe redditur rideo spruritus siccior a nube humida facillime liberatur, tamquam tenuitate,humidicat que praeditus. Ventus namq; Typhon ob suam humiditatem, densitatemq; semper a nube comitatur, nec ab illa deseritur teste Aristote. e. Ecnephias autem , quia a nube excernitur, & continuantur, rectaque sertur non in syrum, nec ip-
330쪽
sus nubis continuatio subsequitur: differt promtis a Typhone. Sed est etia aliud discrime inter Mnephiam,& Typhonem,quia Emephias imbre desinit: Typhon frigidiore vi indiget. Verum de utroq; lege Lucretium Poetam, & Olimpiodorst vias. 4n Meteoris. Non fit Typhon Aquilonius, hoc est sanie Aquilone , seu tempori hus Aquilonijs. Ratio est manifesta, quia cum ventus sit calida, & sicca exhalamo Typhon ventus est: regnantibus Aquilon sis patibus minime potest fieri
Typhon. Similiter Ecnephias non potest esse nivosus hoc est, nive, iacente,& nim Emephira uosis temporibus non fit Ecnephias eadem mei ratione, cum sit ventus, & iste sit Π φst mR exhalatio calida, & sicca: frigus namq; ει gelu cum sint victores, initio genera- tionis Ecnephiae estinguunt illum ; itaq; neuter generabitur. Qu s Ob res Ecne- Eenephia,&phia, & Typhonem vere,& Autumno generari, par est: quia temporibus illis status, & exhalationes abundant perquam maxime . Autumno quidem viget sicci- ribu, 'nen tas, vere humiditas cxpelli incipit: quae omnia certe ad eorum generationem n M. maxime conducunt. At vero Theophrastus in libello de ventis, Arpactiam, Thrasiam, & Argestem maximE Eenephias fieri,tum primo, quia nubes constringunt ob frigiditatem: & Eenephias vi frigoris excitatur, nam e nubibus coeuntibus excernitur: tum secundo quia semper stat, & nunquam desinit; cum in alios incidant ,& illos sternant. Verba Iheophrasti haec sunt. Procellas hoc est Ee- Procesilae a nephias Septentrio,Thrascias , di Argestes gignunt: fiunt autem procellae cum eaenefantur' vicissim spirantes venti incurrunt, & se collidunt, ac praesertim in Autumno: ex iuxta Tbe : reliquisq; anni temporibus, vere. Sed haec est sui praeceptoris sententia libro a. , Meteororum cap. s. ubi inquit. At procellae autumno quidem maxime, deinde vere existunt, ac Septentrio potissimum , de Thrascias, & Argestes . Cuius rei causa est,quod procellae maxime fiant, cum in alios spirantes alii incidunt, quod hi potissimum alijs flantibus faciunt. De turbine aurem haec habemus. Turbo. . . est,eum duo venti ex oppositis nubibus eggrelsi cocutrunt, magnoq; impetu col- b. luctantur ad inuicem. Utrum vero do venti post nimul spirare possint, sunt, qui negant: inter quos est Philonis in lib. a. Meteororum cap. 6. sed nescimus cur negant, cum hoc ,ut plurimum,contingat; tametsi perseuerare nequeaticumventorum oppositorum materia etiam diu ita re non possit, & sie intelligendus
est Aristoteles.Virgilius falsus est pugnam hanc ventorum, dum primo Georgi-
oram ita cecinito somnia vento iam eonem reis p alia vidi.
sed de his alias. Turbo cum incenditur, praester euadit et nam praester igneus turbo dicitur. Alii dicunt . cum Typhon coloratur, fit praester. Praestet est ex ful- Tarbo prae. minum genere,differens a fulmine in spiritu: quia si spiritus multus,ac tenuis excernatur, fulmen est. Ex quibus manifestum est distridien inter praesterem, Ty- sitiphonem, Turbinem, & Ecnephiam, qui a fulmine densitate est diuersus. Ecne- ,Σ Π
phias oritur a nubium colluctationet, atq; conflictu cum superabundanti exhala- bini,. & pe tione,Typhon absq; exhalatione, Turbo cum duorum ventorum conflictu . Prae ςphil iis crister cum colore. Verum omittere nolumus, quid de Typhone vento cecinit Lu-' '' cretius Poeta: nempe cum cireum agitur, & eundem circumiens locum, atque seipsa vertigdie concitatus, turbinem esse. At horum omnium portenta haec εcnephi si haec sunt: etsi superius, arsi sint tacta. Ecnephias acer & tumultuosus eaequania pq ' doq; cum igne, & sono coeli venit, Seneca. Plinius vero ait. Flatus coorti, rursumq; deiecti interim obducta nubium cute, multiformes existunt. Vagi quippe,& ruentes torrentium modo tonitrua,& fulgura educunt,maiori vero illati pondere licurisq; si late siccam reperiunt nubem,procellam gignunt: quae 1 Graecis vocatur Emephias. Typhon solida findit corpora, euiter percutis mari aquam