장음표시 사용
41쪽
tibus organicis, & anima informante, R ideo oportet, ut fiat resolutio. Quod si mile dicitur de Demonibus. Qui sicut possunt agere pati, surripiendo semen ab
aliq uo, succumbentes, quo seruato in sua naturali qualitate, & immediate dimiso, incumbendo,cau fare poliunt generationem, ita multis aliis rebus obi carnis utuntur, ut nos seducant. Et psarcipue cum sit unus alio potetior ad nocendum, scietites hominis voluntatem immutare 26 posse, nec aliter mouere,neq; directe immittere posse ὸ illitiones intrinsecus, & animas secundum cor μris dispositiones inclinari , & actuationem interiorum virium, scilicet intellectus,momoriae, & voluntatis, s cundum immutationem sensuum exteriorum seri , &animabus nocere non posse, nisi per sensus, qui sisnt qua si quinque senestrae tabernaculi animae, se disponunt occulte, quantum a Deo permittitur , opponere sensibus hominum,per aliquod obiectum exterius demostr tum, quo sensibili de novo, vel a natura sormato, persua dent,ut acquiescant, & ut aliquae rerum habitudines pulethrae', blandaeq; , vel tur pes Occurrant, quarum apprehensione, & immutatione homo aliquam suscipiat pas. sonem, flectendo oculos ad obiecta demonstrata, figendo aures vaniloquiis, vel aliqua turpia meditando. Et quadam tenacitate procurant illis intendere , per quae homines a diuinarum contemplatione rerum abstrali re perfacile possint. Atq; per omnes aditus sensibiles cireuiuat,que devorent, accomodantus se coloribus,subiivientes se odoribus, S infundendo se saporibus,ut in iulis inordinate se oblectent. Qui sicut talibus se obiectis ommiscent, fic& naturalem rerum virtutem ampliare polliunt, imprimendo,uel intuentem inflammando,& ut liquor insipidus appareat sapidisssimus, & mulier insormis amantibus appareat formosissima; & ut delectentur quibusdam animalibus, propter eorum ingressum. Et baec omnia quo ad partesFxteriores operantur. Namq;
42쪽
ta intra per passionum partis sensitius excitationem,
semper aIterant corporea, nisi diuina prohibitione tangantur . Mouent enim humores alterando, lex quibus irascibilis, vel amor concupiscibilis causatur, ut chol ram, qua ira, melancholiam,qua tristitia, atq; desper lio, Phlegma, qua pigritia, sanguinem, pruritumq; interius , qua luxuria producitur, vel immutando actus nutritiuar,vel appetitiuae, ut homo esuriat, famemq; p tiatur . Et cum utriusq; sint philosophiae profundissimi interpretes,bene sciunt quattuor elemeta quattuor anni temporibus, quattuor qualitatibus,quattuorq; nostri corporis humoribus, iuxta quattuor aetates ipsius hominis assimilari. Comparatiu enim terra,quae est frigida, ct sicca, Autumno, ex praecedenti aestate,sicco,& ex subsequenti Hyeme,sei do. Assimilatur aqua frigida,& humida, Hyemi. Et aer calidus, & humidus veri connectitur, ex pricedenti Hyeme,frigido, & ex aduenieti aestat calido. Ignis calidus,&siccus, aestati colligatur; qui, bus secundum magnam temperiem constat genus humanum. Sanguis enim calidus, & humidus Aeri, & Veri Comparatur, in quibus temporis partibus magis viget in homine luxuria, qui dominatur in infantia , cum aliqua parte phlegmatis. Et cholera rubea,calida,& sicca, igni, & aestati, in qua ira magis insurgere potens est, &abundat in iuuentute, quam nigra subsequitur cum c pia sanguinis. Atq; melancholia frigida,& sicca,terrae, ct Autumno adaptatur, in quo liuor magis urget,& maior appetitus generatur,& est in prouectioribus. Ultimo phlegma,quod est frigidum, & humidum, aquae,& hy mi, in quibus Accidia, corporisq; compositio extenditur abundanter. Quae ex frigiditate causata, bonu opus inchoare negligit, & est maxime in senibus . Nec ignorant sanguinem, hominem facientem pronum ad gaudium, cum colera in dextro sedere latere, sub epatis do-
nucilio Et melancholi Iub splene,in sinistro. Arq
43쪽
phlegma,eaput,vesica,& cordis intima habitare. Scsunt etiam sanguineos hilares esse,affectionesq; bonas tardare, & malas cito adimplere. Sicut cholericos voraces maloq; intendentibus totaliter se admiscere. Norunt etia melancolicos intrinsecus facile mobiles;atq; phlegmati cos tardos, obliuio Qs, ct corpore grauatos, citoqr senescentes. O fallax Demonum lapientia,quae aeternitatis diuturnitatem sine mitio,& fine, omnique mutabilitate carentem deperdere facis . Ubi cuncta sunt conuenientia, consonaque omnia, & omnium una concordia. Quam dicere vox nulla stifficiet, omneq; humane mentis sensum illud decus, illa pulchritudo, illa virtus, illa
gloria excedit. Vbi est sempiterna vita Alix beatitudo, summa libertas, certa tranquillitas,aeterna 'licitas, libera societas,amor infallibilis, summum bonum incomparabile,dilectio persectissimae; dies aeternus, & omnibus idem l piritus. Et quamuis una sit omnium beatitudo, non eadem tamen est dignitas, nec eadem omnibus retributionis qualitas. Et quis intellectus capere tanta sufficiet ubi cum beati isimis spirituit choris ante maiestatem gloriae immensi conditoris assistitur,in circum seriptum, & in accessibile lumen inspicitur, praetens Dei visio cernitur,aeterna vita in suo sonte bibitur, immortalitatis perpetuo munerei statur,aeternitatisq; aditus omnibus es arissime reseratur, atque felicti istimaxniugium mae essentiae Iacunditas demonstratur.O D mon male iniquitati S auctor, O nequitiae inuentor, o malorum omnium Origo, mundiq; corruptor, cur laqueos tendis p cur lapsus paras cur foveas fossis cur talem aptas ruinam sicut Deo dilectionis virtute,& amoris vinculo nihil est pretiosius, ita Diabolo extincti ne charitatis nihil est optabilius. Qua cum sit perpe- tuus hominis inimicus, prius uniuscuiusq; naturam perspicit, deinde tentationis laqueos disponit. Quia laeti-siae voluptas istis moribus accomodatur, quia deceptios complexioni
44쪽
complexioni connectitur, hominibus luxuriae morbum proponit. Quia contentio circa ea, quae comunia sunt, solet oriri, veritatem occulta do, tam diu laborat, donec peruersi spiritus satellites ad studium cotrarietatis eruis
perint. Et quia tristitia in iram facile labitur, tristibus arma discordiae porrigit. Quia timidi de arterno su ppliciosormidant,timidis terrorem inducit, ut non cognoscant. Quia vans mentis elati vanis laudibus extolli volunt, ad eandem vanitatem blanditiis trahunt, pro ut vitia, & natura singulorum expetit, conuenientes parat
insidias. Quia hominis in celsus est mollis , lasciuiam, quia dissolutus pigritiam, quia impetuosus inconstantiam proponit. Ideo qui eis gratiosus si ne molliti e , i udulcedine rigidus,in rigiditate dulcis, quietus sine dissolutione,grauis sine tarditate, alacer sine inhuietudine, maturus sine protervitate, & si ne turbulentia seuerus, suos gressus, suarq ; naturae vires ad omnem actum ordiis natum commouere solet. Per illud enim quod soris est,isue bene sue male agitur, interior animi qualitas om-hus aperitur. Si Demonii cst semper malet iuggestionis nodOS proponere, nostrum est non consentire. Namque cum sit eius impetus insuperabilis, omnia conculcare', omnia prosternere cupit, cui si sorte aliquantulum resistitur, infirmior passim inuenitur. Caute in cededum est, ne morti serae voluptatis illecebris blandiatur: allicit enim semper, ut aliquod possit praestare nocumentu. O rerum hostis acerrime,cur stimulas homines, eoru q; mentesp cur pungis animam cur mala suggeris cur stimulos irae immittis cur seris errorum impietatem cur di scordiae nutris iniquitate cur pacis, traquillitatisq; quietem turbas cur effectus dissipasp cur rerum humanarum opus violasp cur diuina tentas cur virtus odio,&per te vitia adduntur amori Diabolus semper boni operis recta primordia sestinat extinguere, ne sub relligi ne fundata, amplius subuertere non possit, Cognoscunt unde
45쪽
de omnium conflictus exurgat, cognouerunt quibusidam temporibus tarditatem inducere,obliuionemq; seruare, & caetora facere, quae animarum perditionem cominatur. Ac etia docte didicer ut, medii ratione servata, ut recte incedentes rerum diuinaru obliviscantur, mundiq; oblectamenta sectentur, & ut a recto tramite se admoueant,consultantes, in varios inducunt errores. Qui sane ex temporum vetustate, & experientia acceperunt,
qua hora sanguis dominatur, quo tempore cholera sua habet vigorem, & quo melancholia nos dissipat, atq; phlegma deturbare solet. Nec solu humorum tenuit te excitata, in aliquod detestabile crimen inducunt,sed etiam per phantasiae, vel imaginatiuae immutationes,&alia spirituum motione. Nam sanguine ad interiora cordis descendente,vel ad cerebrum, ut ad principalia se sitiua,descendunt etiam motus,Vt impresseiones, pha tasmata, speciesq; derelictae ex motione sensibiliuin, quae in sensuali spiritu conseruantur. Et cum mouendcor,aut cerebrum,sive principia apprehensiva, causantur somnia, & imaginariae visiones dormientibus,& tanto,quanto est fortis spirituum motio, causant etiam vigilantibus, ut in phreneticis apparitiones. Sic per A gelos impressiones, speciesq; derelictae ex motione sensibilium in phantasia moueri possunt,principium senta sitiuum, scilicet cor tangendo, vel cerebrum, ut somnia generis eiusdem inducant. Intellectus enim nostorso habet ad phantasmata,sicut oculus ad mundi sensibilia,& obiecta eiusdem, quae sicut sunt, oculo repraesentantur. In phantasia hominis iunt omnium rerum similitii dines ab oculis appreheni , vel ab aliquo alio sensu: nainspiciedo rem alicuius momenti, similitudinem illius habet in phantasia, & sicux repraesentantur, ab intellectu capiuntur. Volens igitur alle leo rugiens in diuersas
no trahere cogitatione a cum possit corpora localiter
mutare, aliquo Praeciast te in corpore,quod per quan-
46쪽
ciam transinutationem localem spirituum, & humorum reducitur ad principia organorum, etiam secundumnaturae operationem faciet aliqua secundum sensum, &imaginationem videre: Nam excitabit in phantasia pul chram alicuius mulieris effigiem, quam cum tenera dein lactatione prospeximus, vel aliqua eiusdem membra impudica. Itellectus autem, qui non potest effugere, quin
istas rerum similitudines intelligat, sicut speculum, in quo fieri non potest, quin illa, qtue sunt ibi praesentia,
eluceant 3 quq quamuis repri)esententur, non imputabitur ad peccatum inisi consensu aliquis aquiescat. Qui&si dicatur incensor malarum cogitationum,cogitationen
tamen malas immittere in voluntate non potest,intrinsecus eas causando: eo quod usus cognitiuae virtutis non
subiacet eius imperio, 1 ed Deo, & voluntati. Sed inceadit ad mala cogitanda, vel appetenda cogitata persuasione,aut agentis passione incitat persuadendo, immundas palSiones excitando. Qua propter est consideratione diu gnum, quod eadem est virtus naturae in Angelis,& DP
monibus,cum eoru eadem sit natura comunis.Quamuis
omnes adinvicem specie differant,secundum gradus perfectionis naturet intellectualis, quatenus unus Angelus estentiam suam videns, singulos gradus naturae intellectualis concipit, de omnibus aliis Angelis cognitionem habet completam, sed differentia solum est in usu virtutis,quantum ad opus voluntatis, siue bonum, siue malum. Nam Angeli telo charitatis succensi hominem ad persectam veritatis cognitionem iuuant, quam Demonimpedire intendit. Et cum intellectualis hominum operatio secundum lumen intelligibile, & species intelligibiles perficiatur, cum secundum species fiat rerum apprehensio,& secundum intelligibile lumen iudicium de apprehensis perficiatur, tam hominibus, quam Angelis tale lumen inest, sed diuersimode. Namq; Angeli pernens situm nAturale lumen , consonare possunt lumen
47쪽
intelligibile intellectus humani, esi virtus superior ad
tutore, & consortare possit inferiore ad persectius operandum. Qui quidem adiuuare, & con Hrtare semper intendunt , siue ad perfectius intelligendum , moueant animum,si ue ad rectius indicandum, seu ad optime aliquid considerandum. Quod Demones minime faciunt, nisi ex parte specierum,immutando hominis intellectu, ad aliqud intelligendum, sine specierum influxu m i sci intellectu, sed quaedam signa exterius exhibendo, quibus intellectus excitatur, ad aliquid comprehcndendum, vel disponendo species imaginarias, lecundu quod copetit ad aliquod intelligibile apprehendendum. Et sicut boni h. ecordinant ad bonum, ita mali haec di ponue ad imalum,siue ad impediendum veritatis intelligentia, interius operentur, siue ad impudicitiam animos hominum excitent, seu quibusdam nebulis omnes intelliu, genti ae meatus impleant,per quos radius mentis lumen rationis expandit,sivo absentia, tanquam praesentia, verius fallaciis subiiciamus,ostendant. Sicut quado manrasmata interius existentia, virtuti interiori sortiter onseruntur, quibus etiam i lia virtus intendit,tunc aliquid videtur esse verum secundum similitudinem, & hoc naturaliter . Nam phrenetico propter vapores ad cerebra ascendentes, vi caloris i ntrinseci,quadam exteriori o casione apparenter videt,atq; audit multa, quet de se absentia sunt. Similiter etiam per fortem intentionis conversionem, aliquam mulierem excogitando, videtur ,
' quod realiter commisceatur,sue demonstrent aliquid , aliter quam sit, & hoc secundum varietatem, quod parte organi accidero potest, sicut quando humor satis guineus, vel vapor igneus descendit ad interiora oculorum, exteriora videntur rubra,vel propter variationem
ex parte obiecti exterius dispositi,ut speculum de chalia he. Quo Demonem in suis operationibus velocissimum cine non lateat, aliquando abscondentem praesentia, virtuti
48쪽
virtute sensus , & potentiae impedita, ne persensibile accedat, vel specie scias bili impedita, n ' perueniat adsensum. Et hoc modo homines reddit inuisibiles, quod
esse realiter, superuacaneum est credere. Nam Demonde nouo speciem non exhibet, nec auserr, sed illa quae erat in phantas a , ita velociter virtute interiori phanta sae, vel imaginatiuae obiicit, ut credat i Cmo rem vera, sensibilem extrinsecus inlucri. Qtiam uis secundum Aristotelem, sensus particularis circa proprium obiectum non errat,salua dispositione organi,atq; obiecti. Et cum si Optimus dialecticae facultatis indagator, per Omnes paratopirando fallacias senus humanum sallere no de sinit . Sic enim Euam sallacia aequi uocationis decepit, in hoc verbo noriemini, morte spirituali aeterna,qui dixit,nequaquam moriemini, scilicet morte temporali, pro tunc. Hoc etiam modo Manfredo in Apulia cu Carolo Francorum Rege decertanti, consultus respondit.
Non non superabit Gallus Appulum. Qui se victursi
credes, bello coacto, superatus est. Namque in hoc duae negationes affirmant, si verum est,dum aliquid efficaciter negatur,bis negatio replicanda 1 oleret. Et sc quendam alium gegem . Inimici tui venient ad te suauiter, qui pro festa nanter, non pro benigne accepit, sicut Rex acceperat. Vt etiam est illud Apollinis. Ibis, redibis nomorieris in bello. Et sic Demones aperte non fallunt, nec palam mentiuntur, sed habent mille nocendi m dos, & artes. Sicut per somniorum illusionem, aliquas impressiones dormitantibus apparere faciunt, vera pro falsis,falsa pro veris admiscendo,ut animas nostras in tenebras inducant exteriores. Qui quoniam nobiS omnibus in eius locum unde ceciderat sublimandis, inuidet, ut nos fallacia prouocet, apprehensione phantasmatum facta in dormiedo, imaginarias causat apparitiones,nul
Lim sormam imprimendo, quae prius per i ensum aliquomodo suscepta non sit. Non enim facit caecum imagin
49쪽
ri colores, scd spiritus, atq; humores sermis prae acceptis insormatos,mouet ad eam quam praetendit imaginationem. Et sicut Angeli intellectuin cuiusuis irradiant, ut quid visio praeindicat intelligere possit, ut patet de Ioanne,& Daniele,&imaginationem sine intelligentia fabricat, sicut in Pharaone, qui vidit septem vaccas, &spicas,atq; somnia, & eorumdem intelligentiam ,etiam malis immissam, ut est de Emnio quod audiuit Gedeona Madianitis. Sic etiam Demones, Deo permittente , mentes hominum per semnia illudunt, ut dicitur de quihusdam nuribus, quq per basione demoniaca seducte , profitentur cum Diana sylvarum Dea,& cum Herodi de quae ab Herode caput Ioannis expetiit) equitare super quasdam bellias,& multa terrarum spatia intcmpestae noctis silentio pertransite. De quibus patientissimus Iob conqueritur dicens, Terrebis me per somnia,& per
visiones horrore concuties. Quae Ooniam impotentia habent sentiendi,mouendiq;, ligamina χnluum vocantur. Quae dum nutrimentum digeritur, & vapor cer brum petit, propter caloris, atq; spirituum in organissehsitum absentia, cuius causa est evaporatio nutrimenti,non sine phantasmatibus, causantur. Phantasmata enim cum si ni quaedam imagines, rerumq; simulachra, quae operatione phantasiae ex speciebus diuersis prememoratis, & a tentu conata ni perceptis fabricantur, cu ad Crganum ipsius peruenerint, quasi in t peculo,& velut figura in aqua, in spiritu lucido,resplendet. Sicut enim turbata aqua figurae indistinctae in ea relucent, sic turbatis spiritibus indistincta mnia habemus, quorum vix , aut raro recordamur,ut ῆmnia, quae, grossa fumosit te ex prima ciborum digestione ascendente deferuntur ad sensum comunem,a quo apprehensa ad organum phantasis,nonnunquam ad cellam memoriae,reuehun- ur. Et sic multorum somniorum reminiscimur. Si au- te lenius comunis i urra prae sentata simulachra conue
50쪽
siis suerit, ut sunt quq causantur a sensibilibus propriis- dormiens se videre, audire, loqui, & similia agere sis m-niat, sic etiam ad instar vigilantium se exercent anabulantes, & caetera operantes: cuius causa est phantasmatis Ertis impressio,atq; solutio sensius a calore accidentali,qui cum sanguine cholerico ad caput eleuatus, per organa virtutis animalis descendens, sensus maxime remotos sbluit, virtutemq; moti ua ad motu progressuum excitat. Et sic somniis, somniorumq; euentibus causas subesse certum est. Omnium namq; mnioruid causa , si rem ipsam attentius consideremus, velintrinseca est, vel extranea. Intrinsecam dicimus corpus, vel animam somniantis, saepius enim quae vigilantis mens cogitauerat, quadam maiori sollicitudine, sopitis sensibus recogitat, & quae Optat, atq; sperat, insomniis videre solete Hinc Aristotiles Qmnia studiosorum laudabilia esse as.
serit. Hinc etiam de amicis intimis, de quibus magis solliciti fuimus,multa per somnia videmus t atq; etia tranquilla dormientis anima cupidae dubietatis solutionem inuenit,& corporis diuersa habitudo varias somniorum causas administrat. Hine Melancholici res obscaenas, formas horribiles, teterrimasq; Demonu species nonnunquam se vidisse attestantur, maxime autem dum hic humor ab aliqua causa motus suerit. Sic Cholerici de
igne,bellorumq; hominumq; excidiis somniant. Phlegmatici se in aquis, vel niue consistere, aut mel comede
re, si modo phlegma dulce ad palatum lingus distillauerit. Sanguinis autem abundantia Incubos somniamus , quos Apoplexiae futurae nuntios dicunt. Ideo his, quae inultum sanguinem generant, ut carnes, oua,& vinum abstinendum csse,persuadent. Quandoque necessitas vires naturales exequi corporis sui curas coactat, famelicus comedit,sitibundus fontibus labia admouens, satiari nequit. Nonnunquam ad membrorum passiones consormes imagines formatur, sic pueri dum urinam emittunt