장음표시 사용
171쪽
C. De Legis Abrogatione, Oc. I4 valet. Inferior legem superioris abrogare nequit , cum in superiorem potestate careat . Contra Vero superior abolere inseriorum leges potest. Q. ΙΙL suibus modis humana lex ab-
R. Tripliciter lex abrogari potest r. per Revocationem . 2. Per Desuetudinem vel contrariam consuetudinem. 3. Per aliam legem, quae simul cum antiqua se vari nequit ; tunc illa promulgata, haec abrogata censetur. Nota , Leges speciales per posteriores generales non abrogari sine eXpressa mentione , vel clausula saltem expresse derogatoria et
De Conbuetudine . Q. I. suid sit Consiuetudo pH. Consuetudinem jus quoddam esse moribus insitutum , quod, cum lex descis, paeo lege fuscipitur . Dicitur I. ius , quo distinguitur a facti consuetudine , quae in actuum repetit i one & usu consistit, estque ipsius consuetudinis juris materia . Dicitura. moribus in se tutum . Ius enim hocce non voce aut scripto, sed moribus seu repetita actuum frequentia paritur . Dicitur' s. quod pro lege suscipitur I quia invete-G a rata
172쪽
148 De Consἰentia, oe de Leg bus . rata consuetudo pro lege custoditur l. 3 a. si de Legibus. q. cum lex defcit . Juris enim vel statuti consuetudo aliquid abrogat , quod a lege scripta definitum non est, vel
legem limitat aut interpretatur.
. II. suot uplex sit consuetudo pR. Consuetudo triplex est : alia contra legem, quae novam legem non imducit, sed veterem abrogat . Alia secundum legem , quae non tam consuetudo , quam observantia seu legis interpres est , quaeque cessat , simul ac lex abrogatur . Tertia tandem consuetudo est praeter legem , quae ex actuum frequentia produci
tur in materia , de qua lex scripta nihil decernit. Haec sola vim legis seu novum inducit jus, quaodo ceterae adsint condiistiones ,
Q. III. suaenam eonditiones ad veram consuetudinem requirantur ZR. Quinque requiri conditiones, I. quod sit rationabilis . 2. Quod sit ex publica liberorum actuum frequentia . 3. Quod congruo temporis intervallo duret . . Quod interveniat Principis consensus , 3. Quod ex animo obligandi inducatur. Consuetudo I. Rat,nabilis esse de hei , bono scilicet communi congrua , &utilis. Ratio est , quia consuetudo n turam induit legis, quae semper est propter bonum commune . Hinc si consuetudo bono communi sit noxia vel inutilis , non com
173쪽
C. n. De Legis rogatione, M. I 9suetudo, sed corruptela erit . II. .uod sit ex publica liberorum actuum frequentia, hujusmodi nempe actus Iiberos esse, publicos, & frequentes. Et liberi quidem , idest non eX Vi , metu, errore , sed humano modo exerciti. Publici& notorii . Actus enim occulti dici nequeunt facti ex communi societatis , &Principis consensu . Insuper haec publica factorum frequentia locum habet promulgationis in hac lege non s cripta. Frequentes e de actuum frequentia non una est Doctorum opinio. Ρrudentum arbitrio id relinquimus , quorum est judicare , quaenam
actuum frequentia populi firmum & universalem consensum patefaciat. III. suod congruo temporis ἰntervallo duret. Hoc autem temporis intervallum
multi decennio comprehendunt . Quia decennium in jure longum tempus reputatur ad hanc praescriptionem sum ciens. III. Quod interveniat Principis consensus, & quidem expressus , Vel tacitus . Si enim Ρrinceps resistat, consuetudo praevalere non potest.
V. suod ex animo obligand nducatur. Consuetudo enim Vim obligandi non habet, nisi voluntate populi, cui princeps consentit . Hinc minime obligant consuetudines sola devotione inductae atque innixae : ut
aspersio aquae benedictae'in ingressu Ecclesiae, quotidiana salutatio Angelica sero,
174쪽
r o De Conscient is, o de Lee bus .& mane facta ad campanae sonitum. Q. IV. Num lex abrogari consuetu
R. Legem tam Ecclesiasticam , quam Civilem etiam usu firmatam abrogari Comsuetudine posse. Prob. Consuetudo, ut jam dictum est, vim legis habet. Ergo legem praexsistentem tollere potest, sicut lex posterior priorem abrogare . Similiter potest consuetudo legi derogare , seu illam ex parte tollere zut si relicta obligatione sub peccato, Censea
tur lex non obligare quod ad poenam ratione consuetudinis. Nota, nullam consuetudinem posse legem naturalem, & divinam abrogare. Quia cum utraque lex a Deo sit, nullus homo potest eam abrogare.
quoque legis oblisatio pR. I. Si finis legis absolute & universaliter cesset , legis etiam cessat obligatio . E. G. Prohibita est unius civitatis cum altera communicatio ad pestem vel Contagionem virandam : sublata omnino peste vel contagione, lex evanescit.
R. II. Si finis legis non universaliter, sed respectu alicujus personae in particulari cesset , legis obligatio non cessat respectu illius. Ita multi. Lex enim fertur 0bbonum commune , & propter id , quod communiter accidit . Ergo quamdiu hic
175쪽
C.XI De Legis Abrogations , dic. Isrfinis legis adaequatus respectu multitudinis Consistit , tamdiu lex vigere debet etiam Tespectu personae particularis. Finis eniri legis non est casius personae particulariS, sed qui communiter occurrit. Adde, quemque facile sibi fingere posse , legem respectu sui locum non habere.
. Qi I. siuid sit Dispensatis , qui qua
in lege humana dispensare valeat ' :R. I. Dispensatio es legis relaxatio ab Babente legitimam potestatem 1n aliquo particulari casu faciIa , ubi lex alioquin oblia garet. Dicitur I. Relaxatis , sive exenii Gab obligatione legis . a. Ab habente legia timam potestatem. Quia dispensatio jurisdictionis actus est soli superiori competens . 3. In aliquo ρarticulari caseu me. Ρer quae verba dispensatio differt ab interpretatione qua non relaxatur obligatio , sed solum non obligare in certis casibus lex decla
R. II. Dispensare potest in lege humana IS, qui eam tulit, aut ejus successor seu superior , aut ab his delegatus . Inserior in lege superioris per se loquendo dispensere nequit Dixi , per se loquendo , quia in quibusdam casibus potest Episcopus in legibus Pontificiis dispensare
176쪽
rue a De Conscientia oe de Leglaus. Q. II. Num post legislator secum ,
quemaῖmodum cum aliis dispensare PR. Amr. Dispensatio enim est juris dictionis voluntariae exercitium , quae neque sententiam, neque personarum distinctionem requirit . fidem docent de habente delegatam dispensandi potestatem, dummodo non sit restricta .
pensandum requiratur p. R. I. Legislator in lege sua, vel su- verior in lege inferioris dispensans absque caussa, id valide facit , sed illicite ; & quidem graviter, si dispensatio fiat in re gra-Vi . Quaenam vero sit caussa ad id sum-
ciens , Non una generalis regula assignari potest; sed ratio temporis, utilitatis, necessitatis , & conditionis personarum h henda est.
R. ΙΙ. Si inferior potestatem habens delegatam in lege silperioris dispensandi , dispenset sine caussa , dispens tio non solum est illicita , sed etiam in-
valida . Unde peccat mortaliter tam dispensans , quam dispensati'nem petens, Vel ea utens, si lex in qua dispensatur , obliget sub mortali . Quia delegatus limites commissae potestatis excedens, nihil efficiet. Atqui praesumenduin non est, superiorem committentem inseriori dispensandi potestatem coneedere, ut id fiat sine caussa.
177쪽
C. XL De Legis abrosatione , oec. 13ῖ dispensationem caussa cessset 'R. I. Dispensatio nulla est , si caussa
finalis sive inducens & movenς non consistat tempore, quo a Ρapa , vel ejus Poenitentiario dispensatio impertitur, cap.6. De Rescriptis in 6. Nam nulla exsistente caussa superiores nolunt dispensationes CAncedere, ne sint iniqui dispensatores . Idem dicendum, dum ejusimodi caussa cessat , antequam delegatus a Papa commissionem dispensaiadi exsecutus fuerit . Hinc si quis caussa legitimandae prolis ex consanguinea susceptae , dispensationem petat super impedimento: sed ante obtentam, vel datam a Commissario dispensationem, proles moriatur, dispensatio erit nulla.
R. ΙΙ. Si cesset caussa finalis post Oh- tentam dispensationem, & dejgati exsecutionem, sed ante illius usum : puta si ante
contractum Matrimonium proles mori tur , controvertitur , num valeat in casu dispensatio . Salmanticenties utramque sententiam probabilem asserunt . Qui docent Valere , hanc afferunt rationem ς quia impedimentum absolute sablatum est , &lex sein et ablata per dispensationem non reviviscit , nisi per novum legislatoris ais Elum . Contra negativae sententiae Patroni a junt hanc in dispensiuione subintelligi
conditionem , modo caussa tempore exsecutionis subsistat. Negativam sententiam ut probabiliorem amplectimur , imo unice ve-
178쪽
i 4 De Conse entia, di de Legibus.
ram , si agatur de dispensatione non super impedimento aliquo , sed super observantia alicujus praecepti, puta jejunandi, recitandi divinum officium &c. tunc si caussa cesset ante dispensationis usum, cessat quoque dispensatio Item si dispensatio sit in materia dividua . E. G. Dispensatus es a Quadragesi-
mali jejunio ob morbum , si poli unam ,
aut alteram hebdomadam convalescas, ad legem abstinentiae rursus eris obstrictus .
R. III. Si Dispensatio sortita sit ultimum & totum suum effectum, caussa finali cessante , dispensatio non cessat .. Hinc Irregularis ad ordines suscipiendos dispensatus ob parentum inopiam, si post susceptos ordines cesset inopia , licite ministrare potest muta non redit impedimentum semel& adsolute per dispensationem sub
Q. V.. suandonam. Dispensatio nullast ex parte petitionis ZR. Dispensationem ex parte petitionis nullam esse , quando Dispensatio Surreptiatia est , vel obreptilia. Dicitur autem. su reptia , qua reticentur quae in petitione sunt exprimenda juxta jus & Rom. Curiae stilum : obreptilia tunc est , .cum iapetitione falsitas exponitur.
179쪽
C. XI. De Legis Abrogatione, me. II f. III. De Legis Interpretatione, o Epi lia .
Q. I. Quid , oe quotuplex sit legis
Interpretatis pR. Interpretatis es legis declaratio, &duplex est, alia Muthentica seu jurisdietionis , quae a solo legislatore fit , vimque legis habet: alia Doctrinalis, quae legis vicaret, & a Doctorum judicio proficiscitur. Addi solet tertia, quae dicitur Usualis, &a communi usu & consuetudine pendet . Nam Consuetudo' es optima legis interpres, cap. 8. de Conquetud.
Q. II. Quid sit 'isilia, numque eutili licitum si quando 'R. I. Epiktia est benigna interpret
tio, cum casus aliquis particularis Ob suas circumitantias in lege universaliter lata non . . comprehendatur. R. II. Non tantum licitum est, sed& necessarium uti Epiktia , quando una lex servari nequit, nisi Cum violatione alterius gravioris: ut si ejus observatio Reip. osticeret , aut conjuncta esset cum gravi damno, aut injuria tertii. Exemplum habes aeud D. Tbom. I 2. q. 96. art.6. Si in aliqua ci- . vitate lex statuatur , ut portae maneant clausae obsidionis tempore & casus lucidat , quod hostes aliquos cives , per quos
conservatur .civitas , insequantur posse G 6 sent
180쪽
is 6 De Conscientia, o de Leg bus.
sent tum portae aperiri contra legis verba. R. III. Uti etiam licet Epikiia, quando legis observatio moraliter loquendo nimis gravis est & difficilis in his circumstantiis , E.G. ratione damni notabilis , Sravis infamiae &c. Quia ordinarie humani l gislatoris mentis non est cum tanto incommodo obligare . Nota Ι. Cavendum in praxi, ne quis nimis facile sibi persuadeat , rationabilem esse praesumtionem de mente legislatoris,
Nota II. Solam legem positivam admittere Epiktiam , quae fit correctio legis .
non Vero naturalem , quae omnes excipit Casius. D. NomaS Z. a. q. IZO. an. I.
tas eon tanter permanens a superiore conce= . . Ia faciendi contra, vel praeter legem. DI-citur I. facultas conis anter permanenS J Per i quae verba Privilegium disteri a dispens, itIone, quae tantum est in ordine ast actum, vel casum aliquem particularem; adeoque Permanens non est, sit transirens. Dicitura. a superiore concelsa faciendi contra, vel prae cae legem. Contra legem , quando da-