장음표시 사용
141쪽
quo semper est aliquid ultra accipere, nec tamen est totum actu existens , seu quod potest minui partium detractione, aut augeri partium additione: atqui datur tale infinitum. I. In quantitate Continua, quia data qualibet, potest dari major.&minor ; ut enim crescere potest magis , ac magis additione partium , ita & minui in infinitum , saeta divisione partium minorum. 2. In quantitate disciuta ; dato siquidem quolibet numero, potest dari major, & major in infinitum , sicut assia mptis minutiis potest esse minor, & minor. 3. Insubstantiis,. quia data qualibet creatura, Deus potest perfectiorem producere ; quaecumque enim detur, infinite distabit a Deo in persectione substantiali ι
distabit autem infinit 8, quia nunquam ita erit persecta , vi illius persectionem omnem participet, Icpraesentet, & imitetur, quantam participabilis, repraesentabilis, & imitabilis est : ergo Deus erit adhuc participabilis, repraesentabilis, & imitabilis,ci quidem perfectiori modo ob alia, & ita in insivit um. Certe de essentia participationis est, ut par rem capi s, quod participat ; alias si totam capiat n. Jam participatio erit, sed reduplicatio. perfectionis illius : ergo si quaelibet creatura , sub quacumque ratione sumatur , ex essentia sua sit participatio Dei', illius duntaxat perfectionis ra
Hinc I. quaelibet creatura ex essentia sua includit finitudinem. 2. Deus, cum sit persectissimus , potest magis ; ac magis participari, licet nunquam adaequald participari possit , adeoque quamlibet participationem superet. 3. Nullam creaturam persectissimam Deus videt, nec ultimam in serie perfectiorum, quis nec ma*ima ,rec ultima est posse
142쪽
bilis . videt itaque suam essentiam magis , ac magis participabilem peraeque , ac immensitatem, si Pientiam, & potentiam sine termino. 4. Creaturae
persectiores , & persectiores in infinitum non pos sunt adaequath colligi, quia illa collectio omnem participabilitatem complectemur; & aliunde Deus ita participari non potest, quin magis, ac magis participari possit: quare licet creaturae singulae dita tributi νὰ , & seorsim produci queant , collectim
Non possimi ; unde non valet illatio a sensu distributivo ad collectivum , cum praedicata important aliquod genus quantitatis : v. g. nullum est in bubliotheca volumen, quod non possim uno menso legere : ergo possum omnia volumina uno mense legere ue consecutio nulla, quia est aliquid in consequente, quod non est in antecedente ; valet tamen, cum praedicata singulis secundum se conveniunt: v. g. quilibet homo est rationalis, animal, substantia: ergo omnes homines. Confirmatur Deus non potest producere ma-rimum numerum, quia dato quocumque nume
ro, major adhuc possibilis est : ergo non potest producere creaturam perfectissimam. objicies i. Deus potest producere rem perse -ctissimam, quam potest producere:: res illa erit perfectissima creatura : ergo Deus potest producere :creaturam perfectissimam. Resp. primam propositionem perinde salsam esse, atque haec est : Deus potest producere chJmaeram persectissimam ., quam potest producere, aut potest producere numerum maximum, quem potest Producere ; supponunt enim ejusmodi propositio- ψnes id , quod probandum est , nempe possibilem creaturam persectissimam , aut numerum maxi mum. F vj .
143쪽
objicies x. Deus non potest essentiam hominis perfectiorem essicere ; ergo nec species in infinitum perfectiores producere. Resp. trans. ant. nego conseq. quia essentia hominis posita est in indivisibili, adeoque perfectior fieri non potest, quam reipsa sit , at non implicat intra speciem hominis, & lapidis produci species
alias perfectiores in infinitum, quae nunquam adaequent perfectionem hominis , deinde argumentum retorqueo : Deus non potest essicere numerum quaternarium perfectiorem , nam in indivisibili consistit : ergo non potest numeros persecti tes in infinitumessicere, quae consecutio Instabis I. Progressus specierum est progressit; ad unam, quae omnes persectiones inferiorum contineat : ergo species illa erit perfectissima. ἰResp. nego ant. Non enim est progressus ad Wnitatem , sed ad multitudinem , ita ut non detur aliqua, ad quam primo Deus descendat. Certh innumeris progressus non se ad unum maximum, numerum, sed ad plures , & plures in infinitum , in quibus inferiores numeros superiores contineant. . Objicies 3. Deus intuendo omnes possibiles creaturas , potest eam producere , quam videt inter eas perlaetissimam at videt perfectissimam. Resp. nego minorem, an Deus videt chymaera porro creatura persectissima est chymaera. Instabis 1. In collectiones possibilium creaturarum , videt aliquam sibi proximam', at haec est: omnium possibilium perfectissima. Resp. argumentum esse de falso supponente , supponit enim dari collectionem creaturarum possibi .lium, quae impossibilis , quia ubi collectio , ibi est totum ue infinitum autem totum esse nequit ex Ari-
144쪽
stotele. Deinde infinitum potentia partim est actu, partim potentia, id est , cujus una pars actu habetur , & altera est tantiim possibilis : ergo colligi: non potest. Denique infinitum potentia ex Arist
tele non est , ut hoc aliquid , sed ut hoc , & aliud ,
- hinc in infinito non usurpatur haec vox , hic , haec, hoc , quia est pronomen demonstrativum , aliquid determinate sgnificans, sed additur aliud ; unde infinitum potentia, qua tale , involvit aliquam siu cessionem temporis, praesens quidem secundum ea, quae dicit actu ue futurum vero secundum ea, quae dicit potentia , at successiva colligi non possurit, quia unum habent essentialiter post aliud ; quare non est possibilis dierum collectio, nec valet cons quentia: dies hodiernus , & crastinus sunt possibiles: ergo ambo nunc possunt simul existere , quia a possibilitate rerum successivarum ad actum simultaneum non valet consecutio, sed ad successivum duntaxat: itaque cum infinitum potentia dicat successionem secundum divisibilitatem , nunquam potest totum simul poni ; at res aliter se habet in infinito categorematico , quia in eo debent actusngula existere.
Instabis 1. . Probatur existentia cauta primae, quia in tota collectione creaturarum est aliqua, quae non est a creatura: ergo supponitur illa collectio possibilis. , Resip. nego consequentiam e sed assimitur collectio illa ex nypothesi impossibili, ex qua licet argumentari contra eum , qui ejusmodi hypothclimgdmittit, ut possibilem sic ex hypothesi infiniti actu,licet refellere infinitum actu coqtra illius asser
. Instabis F Creaturae illae possibiles sunt entia ser-
145쪽
manentia, non successiva: ergo non repugnat eas simul coexistere. Resp. dist. ant. Sunt entia permanentia secundum se, & praedicata singularia , concedo : secundum quod efficiunt numerum infinitum syncatego- Iematicum , nego ; nam sub eo respectu habent aliquid partim adhu , partim potentia , adebque dicunt successionem , hinc Deus non potest illas colligere. Instabis . Illa species , ad quam prim d descenditur, incipiendo a Deo, vel est infinitae perfectionis, ves finitae : non finitae, quia continet infinitarum sequentium persectioines : ergo infinitar.
Resp. supponi ab adversariis, quod probandum est ; nulla enim datur prima species , descendendo a Deo, quia infinitudo versds Deum , datur in illis
speciebus ; at infinitum , qua infinitum , non habet primum,' & vltimum , quia clauderetur termianis': ergo non datur species persectissima , di prima , incipiendo a Deo, in qua aliae omnes contineantur 1 sed quaelibet ex illis continet aliquatenusin, se species inferiores, & in superioribus conti
Instabis s. Vbi datur ordo , ibi datur primum , &ctimum : inter creaturas possibiles datur ordo : er go primum, & vltimum. Resp. dist. majorem: Vbi datur ordo ess)ntialis; concedo ; hinc enim confecimus existentiam causae primae: accidentalis tantum, subdistii suo , datur vltimum , nec datur primum, concedo : datur vltimum simul, M primum semper, nego; hinc qui defendunt aeternitatem mundi a parte anIE, licet ultimum diem admittant, negant tamen dari
Primum , quia ille ordo dierum sese consequen-
146쪽
tium es h in multitudine infinita, in qua nim datur primum , licet detur vltimum : sicut ex rei veritate, licet detur primus mundi dies , non dabitur vltimus, quia mundus infinito tempore duraturus est. Duplex itaque ordo causarum , primus effeci
tialis , qui est inter primam , & secundam ; prima
enim ita prior est secunda, ut sine ea , secunda nec agere, nec concipi possit: secundus accidentalis inter causas per accidens sibi subordinatas, qualis est inter Socratem, & Calliam , ita enim prior est Socrates Callia, ut possit concipi posterior. Pro terea datur ordo essentialis inter species creaturarum , quarum superiores , ideo dicuntur tantum continere essentias inferiorum , quia sunt altioris ordinis, & essentiae. Porro in Musimodi ordine ensentiali non datur primum , licet for th detur vltimum , nempe imperfectissima creatura , sicut ianum eris finitis datur vltimus , nempe binarius ; at non datur primus , sive summus, quia augeri ma- ιgis, ac magis potest. 'His positis. sic dist. ubi est ordo causarum essentialis, ibi est primum , & vitiomum, concedo : ubi est ordo, vel causarum accidentalis , vel essentialis inter species, qualem descripsimus, nego. Instabis 6. Datur aliquod ens imperfectissimum in ratione substantiae, nempe materia prima r erg potest dari perfectissima substantia creata.
Res p. nego antecedens , & consequentiam , antecedens quidem, quia potest dari substantia, quae non sustentet, sed irarum recipiat , idcbque impersectior materia prima ; consequentiam vero,
quia licet daretur creatura imperfectissima , quae non posset minus de Deo participare, non ideo da- tur perfectissima , quia Deus est infinite Particia
147쪽
pabilis , secundum perfectiones plures, splures, sicut datur numerus primus, non maximus. Porrdcum sit distantia infinita inter ens,& non eris, non potest ideo dari creatura imperfectissima , qui qualibet data, semper aliqua supererit, quae propids possit ad non eris accedere. Instabis . Videt Deus ab elementis usque ad di vinitatem ascendentes creaturarum species : ergo sicut videt sedundam post terminum imperfectionis, ita & secundam post terminum perfectionis. Resp. nego paritatem : Ratio est , quod in infinito secunddm potentiam semper crescenti , detur primum , secundum , tertium ue non autem detur vltimum , aut penultimum , qua enim parte primum habet, est finitum, quatenus autem infinitum, non habet terminos. Porro creaturae sunt i finitae potentia, ascendendo versus Deum. Objicies 4. Potant ex dictis multiplicari in infinitum creaturae: ergo mundus non est perfectus, quia posset admittere species perfectiores, aut faltem plures. Resp. eo sensu mundum esse persectum , quod omnia creaturarum genera possibilia contineat, quae sunt triplicis ordinis, nempe rerum pure spiritalium , pure corporatarum , & ex ambabus mix- rarum , non tamen continet omnes species, quae
sub illis generibus produci possunt , quia ad ejus
f. IV. An saltem divinitus p6sit dari
infinitum actu creatum. ρ VR I r L vix est de hac quaestione sententia. Pri- L ma quae est Okami in α. dist. I. pugnat per
148쪽
absolutam Dei potentiam, posse dari infinitum actu creatum in quolibet genere. Secunda, quam tenent D. Thomas, & Scotus, negat absolute posse dari infinitum actu in ullo genere entis. Tertia, quae quasi media est, & ex utraque temperata , in certo genere admittit , puta in rebus spiritualibus , in alio genere respuit, v. g. in rebus corporatis ue quaestionem ut definiam , sitI. A s s E R T I o. Non potest dari, etiam dixinitus , ens creatum infinitum actu in essentia. Ita D. Thomas , & alii plures. Probatur I. en S creatum , quodlibet distantia infinita superatur a Deo, quia infinite distat a Deo : ergo dato quolibet ente creato , potest dari aliud, quod propius ad Deum accedat, adeoque non potest esse actu infinitum in essentia. Consequentia ultima patet, Vnumquodque enim ibi intelligitur finiri, ubi intelligitur superari. Prima consequentia patet quoque, quia si, Deus adhuc infinite distat ab illo ente creato, Uriquedc aliud dari potest, quod Deum magis imiretur, & repraesentet, ut jam probavi superiori S. Haec doctrina nititur pronuntiatorI . quo confecimus non posse dari infinitum clausium terminis 1. inde enim consequens est infinito, quatenus infinitum est, additionem fieri non posse, alias clauderetur ab illa parte, cui fieret additio. Confirmatur: posita qualibet creatura persectinsima , adhuc est major potentia ex parte Dei in infinitum , dc ex parte creaturae, nulla repugnanti in perfectiori creatura apparet. Probatur a nonnul- Iis hoc argumento, quod exhauriretur Dei omnipotentia , sed minus valid ἡ, tum quia posset adhuc Deus idem infinitum jam productum destrum. e , . ac reficere : tum quia idem jam productua
149쪽
posset conservare : tum quia potentia Patris aeterni infinita, licξt dicatur in generatione Filii erhauriri , cibia alium producere nequeat; non ideo desinit esse infinita. II. Assa RTIO. Nullum ' potest dari insta rem actu creatum in magnitudine, sive in exten- sone. Probatur i. illa magnitudo esset infinita, Mnon esset , esset ut supponitur , non esset autem ,
quia haberet partes , Se quidquid habet partes, es: nnitum, quia ubi datur pars, &pars, ibi datur di
totum , quia totum est, quod ex omnibus suis partibus componitur; pars quae totum cum aliis componit : at omne totum est fihilum ex 2. pronuntiato : ergo illa magnitudo non esset infinita : ergo
finita, quia inter finitum , do infinitum in communi subjecto existenete, non datur medium ; porrbinter sinitum , & infinitum non datur medium, quia idem est esse infinitum di non finitum : nam extenso non finita illa est, quae caret terminis , αsne , & extensio infinita , quae caret terminis ; at finitum ; & non finitum sint differentiae contradictoriar in subjecto constante: igitur chitum , & infinitum non habent medium.
Probatur a. facta hypothesi, Deus producat infinitam magnitudinem versus Orientem ex palmis alternatim nigris , & albis , deinde an nihilet in instanti per subtractionem concursus, omnes palmos , qui albi sutat, relictis nigris ι tum omnes residuos simul conjungat, faciat oue contiguos uehinc sic argumentor: vel nigri, qui relicti sunt, tantum spatii occupant, quantum occupabant albi simul, nigri, vel minus; primum dici non potest, tum quia pars esset aequalis toti, tum quia supponuntur
tibi' destructi, cum quia non plus loci occupare
150쪽
possiunt, quina antea occuparent ; at tantumdem
Ioci non occupabant palmi nigri, quantum nigri simul, & albi occupabant. Secundum quoque dici non potest I. quia vel daretar infinitum clausum
terminis, vel certὰ finitum luntaxat locum Occuparent , adeoque finiti essent : ergo juncti albis finitum quoque locum occupabant , qaia finitum additum finito, facie tantum finitum, ex 4. pronun
Prob. 3. Sequeretur partem esse aequalem tori ueproducatur enim a Deo filum infinitum secvnstum langitudinem versils Orientem , & Occidentem; cujus crassitudo si unius digiti ; tum Deus illum convolvat in globum : ille globus occupabit infinis tum spatium omni ex parte, quia superabit quod libet aliud colus cujustiue crassitudinis, & longitudinis finitae , cum tamen antea occuparet spatium secundum longitudinem infinitum : ergo linea erit aequalis globo , hoc est, pars toti. Prob. . Si repugnat infinitum actu creatum innumero, & multitudine 2: ergo repugnat in extensione. Consequentita probatur , quia extensio infi-hita creata dicit infinitos palmos actu, vel potentia. Vt antecedens probetur, sit. III. AssERTIO. Non potest dari multitudo actu insitita, seu numerus actu infinitus. Probatur
Ia non potest dari multitudo omnium maxima , seu numerus omnium marimus : multitudo infinita est omnium maxima : ergo non potest a rimul titudo actu infinita. Probatur major, V. g. si dare tur multitudo omnium hominum maxima, multitudo oculorum esset major multitudine homi
num, duplum enim est majus subduplo ; numerus autem oculorum esst duplus numeri hominum, Q