장음표시 사용
161쪽
iso PA RS' TI Ave est possibile, erit i sta , aliquod possibile colla-ctive non est possibile, quae vera est, quia prim falsa. Patet I. hanc propositionem , omne ρ nile stlibile, si sumitur universaliter , hunc sensum eia'
ficere , quodlibet possibile est possibile , secui do ero sensu, nempe collactio omii lupo bili uiti est possibilis , hon esse universalem; adcbque nisin opponi contradictori δ huic alteri, aliquod postibii non es possibile. Patet 2. quis sit sensus hujus propositionis, o ne rosidiis colis ατὰ est ροσbile ιιllective ; nam vera' est hoc sensiti , quodlibet possibile collective eae possibile collective , salsa auteri, i ito collectio omnium possibilium est possibilis collectio.
Instabis Propositio illa esst identica : ergo vera. Res p. dist. ant. Selisu a me dato, concedo ; nam in sensu concesso, qui verus , est, habet idona subjectum , & praedicatum , quia m omne, ita a Scit subjectum, ut non sit pars subjecti , sicut in altera hac propositione vera , & identica omnis homo est homo, particula , omnis , non est pars subjecti, sed ipsum subjectum distribuit : in sensu negato, Scsalso, nego , hoc est , collectio omnium possibi lium est possibilis hoc instanti non enim tum habet idem subjectum , & praedicatum , quia praedicatum est possibile , seu posse poni, subjectum volo possibile omne, id est collectio omnium possibilium , unde in propositione sic accepta τὸ omne est pars subjecti , sicut in ista in sensu germano
sumpta, omne ens est infinita multitudo , τα omne
est pars subjecti. Instabis 4. Si quodlibet possibile hoc instanti , est possibile hoc instanti , quodlibet possibile nunc
162쪽
existat , cert E infinitum erit.
Resp. nego suppositionem ; cdm enim dicitur , quodlibet possibile est possibile , non sensus cst, quod possibile quodlibet existere simul possit, sed quod ens quodlibet seorsim possit existere , neque ullum ens assignari possit ex possibilibus , quod nunc produci non possit , sicut cum dico, quamlibet quantitatis divisionem esse possibilem , verum dico , & tamen non potest supponi, qu bd existatismul collective quaelibet divisio quantitatis
quia siclexisterent omnes divisiones possibiles. Instabis s. Omne possibile continetur collective in causa : ergo omne possibile collectivd est possibile. Prob. ant. non continetur disti ibutive : ergo collectivh Prob. ant ibi non est omne distributi-πὸ, ubi non est distributio , nec ibi est finitum in infinitum , ubi totum est in actu : in causa non est distributio & totum est in actu.
Resp. dist. primum antecedens: non contineturian causa omne possibile disti ibutivὸ, distributione
se tenente ex parte causae, concedo : distributione se tenente ex parte effectus, nego ; nam in causa nec .est distributio , nec collectio effectuum propriὰ, quia non est multitudo , sed unitas causae, aqua non distinguitur ejusmodi effectus contincntia ; effectus autem , quatenus in se poni debet, est finitus in infinitum , quia dum ponetur finitum in rerum natura , ita finitum erit, ut non exhauriae potentiam causae; ponetur enim hoc , & non aliud. Objicies . Deus potest facere quidquid cognoscit: Deus potest cognoscere infinitum : ergo &. facere infinitum actu. Prob. maj. tum quia omnipotentia Dei non est minor, quam scientia : tum quia optimi artificis est agendo exprimere id omne,
163쪽
cujus ideam insormavit. Res p. I. nego majorem , Deus enim contradidimria simul cognoscit, puta ens , & non ens , peccarum , & gratiam ipsi oppositam, aut formam honestatis, nec tamen potest simul ponere contradictoria, aut facere peccatum : quare vera tantum est
haec propositio, Deus potest facere, quidquid se posse facere cognoscit , at non cognoscit se facere posse infinitum. Ad confirmationem, fateor scienti m Dei non esse majorem potentia, sed inde tantum infertur potentiam Dei perinde esse infinitam in sya propria ratione , atque infinita est scientia in suo genere ; ut enim scientia est infinita, quia nihil est cognoscibile , quod non cognoscat ii ita potentia est infinita , quia nihil est factibile, quod non possit facere, ut causa principalis, & per creationem. 2. Nego minorem; Deus enim non magis informat ideam practicam infiniti actu creati, aut Creabilis, quam chymaerae, licet habeat ideam speculativam infiniti negative sumpti, id est, sivi ipsius , sed ut clarius respondeam, sit
f. II. Diluuntur obiecta ex parte scientia , or bonitatis divinae.
VAτvo A solutionum principia accipe. Iatiplex in Deo scientia; prima simplicis intelligentiae , quae cognoscit omnia possibilia, sive
sutura sint, sive non : secunda visionis, quae cos- noscit res existentes , aut futuras : tertia media, seu conditionalium , quae versatur circa res conditio
II. Objectum scientiat simplicis intelligentiae est sinitum in infinitum , quia Deus cognoscit res, ut
164쪽
in se sunt at res possibiles sunt infinitae potentia :ergo cognoscit , ut infinitas potentia. Accipiunt tamen a cognitione div na denominationem ex- Z triniec*m, qua dicuntur simul cognitae simultaneitate intrinsecasognitioni divinae, & rebus extrinseca , cave itaque , ne putes res , dum a Deo cognoscuntur, ejus menti instar cuiusdam acervi objici , in quem Deus oculos conjiciat, quasi colligendo. ex Parte rerum : sed ipsas vi suae cognitionis pervadit, ut in se sunt, licet separentur inter se, aut sibi seriatim succedant et v. g. dum hesternum,& hodiernum diem videt , non conjungit eos simul ex parte objecti , quomodo enim res sibi essentialiter iuccedentes possent ex parte sui una jungi, & quasi colligi 3 sed cognitionem suam simul ex porrigit ad utrumque diem in propria disserentia
temporis remanentem: unde simultaneitas tota est
ex parte cognitionis , non ex parte objecti. III. Dupl tamen objectum cognitionis divinae , primarium, & secundarium : primarium est essentia divina imitabilis a creaturis, in qua res possibiles continentur, seu Verbum divinum : secundarium sunt creaturae secundum se ; primarium est infinitum actu , nempe Deus ipse , non autem secundarium. In primario Deus videt omnia possibilia distributivὸ, quae in essentia divina non col- liguntur per modum compositionis; l nam hac ratione omne possibile implicat contradictionem
quia habet partes formales ,ὶ sed per simplicita 'rem, quatenus continentur in essentia simpliciter infinita. . I v. Vnica est Dei cognitio infinita entitativa, quippe quae infinitis cognitionibus aequivaleat: ; at terminativh dicitur sinita , quatenus terminaturi G v
165쪽
ad res, quae pro quocumque tempore reali assignato sunt finitae. Hispositis. Objicies i. Dum Deus videt res possibiles per scientiam simplicis intelligentiae, videt infinitum actu : ergo infinitum actu dari potest. prob. anti objectum illius scientiae sunt possibilia: non tot, quin plura : haec postibilia sunt actu in ratione objecti : ergo in ratione objecti sunt infinita actu
Confirmatur': ut sunt in mente divina, non sunt partim actu partim potentia , secundum praeseri-riam sui, sed omnes actu praesentes sunt menti diu vinae secundum esse objectivum ; aliter essent alia
quae creaturae , quas Deus non cognosceret actu:
at omnes cognoscit actu et ex quo sic argumentor ;fi quae sunt infinita potentia, realiter actu ponerentur , essent infinita actu : ergo si cognoscuntur sis
mul non ibi, quin plura, seu possibilia omnia,
sunt actu cognita a Deo infinita Confirmatur amisplius : res possibiles cognitioni divinae praesentes , perinde faciunt collectionem suae praesentiae, atque duae horae praesentes divinae menti faciunt collcctio nem suae praesentiae : duae horae praesentes menti divinae faciunt collectionem suae praesentiae : ergo,
Resp. dist. hanc propositionem : Res omnes ponsibiles sunt praesentes , actu , & collective divino intellectui, per sui cognitionem, concedo : per se εc ratione objecti, nego : ergo sunt infinitae acta, dist . conseq. per aliud, & secundum cognitionem entitative infinitam , concedo : per se, & ratione objecti, seu secundum aliquam similitudinem sormalem , nego. Non sunt ergo infinitae actu eX parte sui, sed infinitae ex parte cognitionis entitati verus mi , α ira infinitas actualis ipsis extrinsecae
166쪽
plane est, & intrinseca Dei cognitioni. Ad probationem , dist. Omnia possibilia simul
sunt, simultaneitate cognitionis, concedo: objecti , nego ; cum enim infinitum potentia sit hoc, S aliud, non attingitur a Deo speculative, nisi ut
hoc , & aliud , id est, ut possibile distributivE , non
collective. Porro simultaneitas esset intrinseca cog nitioni, & objecto, si Deus per unam eandemque physice , & realiter cognitionem se coextenderet ad . res futuras, & possibiles, vi futuras, & possibiles, simul, & semel permanenter : at est soli Deo intrinseca, &extrinseca objecto, quatenus Deus sua illa cognitione unica, & indivisibili realiter , co- extendit se ad omnes res futuras, & possibiles, in propria cujusque temporis differentia existentes , adebque successive, & vi hoc, & aliud suturas, sicut videt dies aeternitatiS. Instabis i. Si nulla res esset possibilis , quae actu non existeret , daretur infinitum actu existens a parte rei : ergo a pari, si nulla res sit possibilis, quae non sit posita in mente , est infinita in ratione existentiae objectivae. Resp. nego paritatem , quia existentia realis , qua
res ponitur extra causas, est intrinseca rei, eamque actu determinat , objectiva autem existentia determinat tantum rem extrinsecE, & ex parte cognitionis , quae non desinit esse hoc, & aliud secundum se. Instabis a. Illa multitudo creaturarum tota simul est , dc actu in esse Dei cognito : ergo tota simul cognoscitur : ergo colligitur in esse cognito. Resp. dist. ant. Est simul a stu ex parte cognitionis , concedo : ex parte objecti', subdistinguo, est actu. simul, ct distributive, concedo.: simul colle-G vj'
167쪽
ctiv ἡ nego ; sic enim est partim actu, partim po
Instabis 3. Deus cognoscit infinita actu. Resp. dist. A ctu cognitionis , id est, per cognitionem actualem , eamque infinitam , concedo: 'actu objecti, id est, multitudinem actu infinitam totam simul existentem, nego. Instabis . Sunt actu objecta , & simul objiciuntur menti divinae : ergo sunt simul actu in mente divina. Resp. dist. conseq. Simultaneitate cognitionis, concedo : simplianeitate objecti, nego ι sunt enim :actu in ratione objecti cogniti, id est, actu cognoscuntur per cognitionem actualem : at non sunt actu in ratione objecti, abstrahendo a cognitione, per quam cognoscuntur, quia non sunt actu ex parte sui infinita entia simul collecta, sed plura semper, di plura ; cave itaque , ne a ctum, vel potids actualitatem' cognitionis refundas in objectum , quod ta ' est semper, ut hoc, & aliud. Instabis s. Illud objectum in ratione entis est multiplex. Rei p. dies. Multiplex potentia , concedo r actu, nego ; nam possibilia non sunt extra causas actu existentiae, habίntque se , ut unum realiter in causa, cujus ria Virtute continentur.
Instabis 6. Vel Deus videt se posse producere objectum suae cognitioni ad aequatum , vel se tantam Posse producere partem objecti. Resip. Videt se posse producere partem objecti', sed indeterminatam , id est , minorem , Vel majo- iem in infinitum , quia ita videt se posse producere hoc , ut possit, & aliud ; at Quaeres, dum Deus videt possibilia , videtne fi . nita ξ
168쪽
Respondeo, videt infinita potentia, videt tamen finita tantum posse existere , seu videt infinitum potentia cum finito semper actu ue finitum actu cum infinito potentia. Instabis . Co nitio Dei esset in determinata, α confusis , quia elset circa infinitum potentia indeterminatum , &confusum.
Res p. nego seq. ad probationem, dist. Esset circa λobjectum confusum , & indeterminatum secundarium , esto : primarium , nego ue habet enim proe objecto primario, divinam essentiam, in qua o jecta secundaria videntur, id est, omnia possibilia distributivὸ, modo a me explicato principio Instabis 8. Cognitio Dei est distincta : ergo circa objectum distinctum , & determinatum. Dist. conseq. primarium , esto : secundarium, nego. Dixi, esto , quia objectum cognitionis divinar primarium, non debet propriδ dici determia natum , cdm sit essentia Dei infinita. Instabis di. Nisi objectum secundarium cognitionis divinar determinatum sit, non poterit dicere Deus determinate , quid possibile videat : at hoc
dedecet cognitionis divinae claritatem. Resp. nego minorem ; nam proprium est certa & clarae cognitionis, res nosse, ut in se sunt : at possibile in se non test determinatum : ergo Deus
non potest nosse, quid possibile sit determinate, nisi sumas distributiVL iobjicies L. Scientia visionis habet objectum infinitum v. g. cogitationes A ngelorum tota aeternitate futuras , quia sunt actu, non tantilm in ratione objecti, sed etiam in ratione entis, &existentis ; atqui adaequatum objectum illius scientiae , quod totum est actu in aeternitate, non est finitum
169쪽
Repp. nego illud objectum esse totum actu in ipsit aeternitate , sed partim actu , partim potentias nempe cogitationes illa: Angelorum spectari possunt, vel secundum quod futurae sint per aliquod
certum tempus , V. g. mille annos , vel secundum quod futurae sunt absque termino. Primo sensu, sunt actu finitae, & certo numero definibiles , quem videt Deus: secundo, infinitae sunt potentia , ade que indeterminatae , . & futurae absque termino , quia semper verum erit dicere, non sunt, neque fuerunt Omnes, eo qudd aeternitas tota nunquam transierit. Certὸ nunquam verum erit dicere, fluxerunt infiniti dies , igitur nunquam erit collecta illa aeternitas ; igitur nec usquam erunt infinitas actu illae cogitationes, sed semper finitae in infinitum , ita Vr semper detur vltima praeteritarum,
nunquam tamen Vltima futurarum. Instabis 1. Collectio omnium futurorum per a ternitatem , continetur tota simul aeternitate adaequale sumpta, sicut tota collectio futurorum pethunc diem, est tota simul in illo die : at ejusmodi collectio tota est actu in aeternitate: ergo est tota infinita actu. Resp. nego majorem , sicut enim implicat totam aeternitatem colligi, quia ubi est totum , & collectum ibi aliquid est , extra quod nihil sit : itα
implicat colligi cogitationes per illam futuras ; at implicat sic colligi aeternitatem , ut extra eam nihil sit, aliter finiretur aeternitas , quae est infinitum potentia, ι hinc Deus non potest videre illum diem, quo claudatur aeternitas, quia nunquam erit vltimus : crgo nullum videt ultimum ; hinc omnes dies aeternitatis non sunt omnes fluxuri, Omnes,
170쪽
ira quam , collectivὸ quamvis successive, id est, ita ut sit adaequata, & perfecta , & tota successio.
Instabis 2. Parres aetcrnitatis a parte anic, possent colligi : ergo & a parte post. Resp. Disparitas est , quod aeternitas a parte antὶ licet careat principio a parte ante, finem tamen habet, secundum quam colligi potest'; at aeternitas a parte post non habet finem ut enim in aeternitate a parte anth , nulla est possibilis dii ratio , quae priorem habere non possit; ita in aeternitate a partapbst, nulla est . quae posteriorem habere non possir. Instabis 3. Totum objectum cognitionis divinar est actu in aeternitate: ergo est vel sinitum, vel in t
Resp. Vel sumis id quod est actu totum in aliqua
parte virtuali aeternitatis ; & sic fateor objectum esse finitum, ac determinatim : vel sumis objectum adaequatum cognitioni divinar in omnibus partibus aeternitatis virtualibus collective sumptis & sic colligis aeternitatem , quod fieri nequit.
cesse est , inquit, dicere, quod Deus scientia visio
nis cognoscat infinita, quia Deus eriam assectiones, & cogitationes cordium scit; quae in infinitum multiplicabuntur , creaturis rationalibus permanentibus absque fine. Deinde ad i. sic loquitur: Deus cognoscit infinita , non numerando pcrtem po partem, cum cognoscat omnia ut, non successive. Resp. I. velle tantem D. Thomam , quod Deus cognoscat infinita potentia ex parte objecti, non 'infinita aetia, sicut videt dies aeternitatis infinitos tantum potentia. Σ. dist. Deus videt simul simultaneitate cognitionis, concedo : objecti , nego.