장음표시 사용
301쪽
tiam , tum quoad accidens respuat ue vel accidentalem admittat , non substantialem , vel utriusque capax sit; si primum , est aeternitas ; si secundum, est arvum , si tertium , est tempus. Prima est, cum perfecta immutabilitate, tertia cum persecta mutabilitate , secunda est mixta : prima est Dei unius, secunda creatarum substantiarum incorruptibilium , cujusmodi sunt Angeli, anima rationalis , ει materiae primae : tertia entium corruptibilium, prima caret initio , & fine , secunda habet initium sine fine , tertia initio, & fine clauditur. De prima, M secunda luc pauca strictim delibo : de tertia, articulo sequenti fusius agam.
f. III. IIuid sit aeterni , ct avum.
v ATIO. A rigativὸ , tum positive ; negativEsumitur , quatenus negat initium , & finem , seu
quatenus dicit negationem mutationis, tum a parte ante , tum a parte post ; positivὶ, quatenus in se continet omnem durationem possibilem , vel ut alii volunt, quatenus concipitur ex rensionem habere existentiae infinitam ; ut autem aeternitatis ideam qualemcumque insormes, sitI. Propositio : Deus est Vere aeternus. Prob. I. ex inristotele a1. Metaph. c. 7. δἐ τον δω ον α ἴδον , οὐριςον : ως ε . 1 αύων συνεχὴς, κνὰ άἴδος τω Θεω ; τῖτο γαρ ό Θεος : dicimus Deum esse viventem , aternum , optimum ἱ itaque vita , ct avum continuum aeternumque est in Deo ; id enim est Deus. Et lib. 2. de cacto, cap. 3. Θεουενέργεια, α Θανασία s ἀτο et πιι ζωὴ άιδος : Dei
operatio est immorialitas ι hoc autem es vita sem-
302쪽
ipse es , ct anni tui non deficient et & Iacoba . Ego Deus, ct non mutor, ex quibus sic arguo , Deus semper idem est, & immutabilis : ergo caret durationis initio , & fine ι igitur aeternus.
Probatur ratione, I. Deus est ens absolute necessatium, quia si omnia essent contingentia, Ponsent actu non esse ; si possent actu non eue , pollent Mn esse possibilia , dato enim quod nullum esset , nullum esse posset , non enim esse poliet a se, qui Quod non est , non potest esse causa sui productrix, Mec ab alio , quia nullum esset aliud ; ex quibus recte infertur, ergo Deus est necessario, itaque aeternus. 2. Deus est primum ens , a quo sunt omnia, & quoci est supra omnia r ergo tempus est ab ipso & ipse est supra tempus, adeoque aeternus. II. Propositio : AEternitas definitur a SS. PP. a. duratio principii, & finis expers: χ. perfecta Immutabilitas : 3. uniformitas essendi: . momentum stans : s. a Boetio s. de consol. Philosopla. Interminabilis vitae perfecta, & tota simul possestio. Dicitur I. possessio , ut firmitas, & immutabilitas di- vinae existentiae significetur. 2. P ersecta , hoc est, independens, in amissibilis , nihilque imperfectionis in se continens. 3. Tota simul, quia in aeterm-tate nulla est successio ; nec enim dantur in Dei partes vllae , quae fuerint, aut futurae simi, aut non
lint sed totum ejus esse , quod fuit, aut erit, est, unde in Deo est perpetuum hodie ex Augustino. . ita: & quidem substantialis, quia enti perlectil-simo convenit vita substantialis, denique inter-nabilis, hoc est, initio, & fine carentis , haec deh-nitio est omnium perfecti ima', quia complecti itur reliquas aeternitatis notiones ex ea proprie-
303쪽
rates aeternitatis concluduntur , hinc patet discri-naen multiplex aeternitatis ab aliis durationibus. I. Aliae durationes pendent a Deo, aeteriaitas a nullo elare pendet. 2. Nulla duratio creaturae essentialiter est inamissibilis, quia quaelibet creatura a Deo annihilari potest ; una aeteriaitas ex se amitti Don potest. 3. Nulla duratio creata est possessio omnis perfectionis, aeternitas contra. . Alia quaelibet duratio stare potest cum aliqua successione subjecti, saltem quoad aliquam cognitionem , olitionem , & v bicationem , aeternitas excludit a subjecto suo successionem quoad omnem intrinse-Cam persectionem , quia in aeternitate nec est praeteritum , nec futurum. s. Duratio creata, ut multis
Placet, dicit in obliquo tempus imaginarium successivum , unde duratio rei permanentis creatae dicit successionem in obliquo ι aeternitas constituit Deum praesentem , quantum est in se , omnibus temporum differentiis ; at Quaeres, an aeternitas Dei admittat partes virtuales , quibus possit priori, & priori in ir imitum tempori respondere ; an vero explicari debeat per ordinem ad productionem temporis, ita ut aeternitas nihil aliud sit , quam omnipotentia Dei , ut est productrix temporum , sicut immensitas nihil aliud est, quam omnipotentia Dei, ut est produ-ctrix locorum:
Respondeo , qui immensitatem Dei explicani
per partes virtuales intrinsecas , cohaerenter ad sua principia, aeternitatem per partes etiam virtuales
intrinsecas explicare debere , quia sic est major consensus doctrinae , qui autem immensitatem virtute operandi loca definiunt , ipsam aeternitatem Virtute templouam opifice definire quoque
304쪽
debere. Hanc sententiam D. Augustinus inflaviae lib. II. de civit. c. s. Quemadmodum , inquit, inanes sunt hominum cogitationes , quibus infinita
imaginantur loca , cum locus nusius sprater mundum : sic inaniter cogitant homines tempora cautia ante ereationem mundi, cum nullum sit tempus ante mundum. Accedit Boetius lib. 2. de Consol. prosa sexta, ubi negat Deum conditis rebus antiquiorem videri debere temporis quantitate , sed simplicis proprietate naturae. Quid quod S S. PP.
cum aeternitatis mentionem faciunt, partium illius nusquam meminere , ipseque Augustinus hanci quaestionem , cur mundus non sit prius conditus, vanitatis accusat , quia nullum est tempus ante mundum, & adverbium ante , significat tempus.
Denique probatur a pari: non pollunt admitti partes extensionis permanentis in divina immensitate sine imperfectione, quia una est extra alteram : Milla extraeitas est radix extensionis actualis : ergo a pari admitti non possunt partes extensionis successivae in aeternitate, quia una conciperetur esse post alteram ob incompossibilitatem reciprocam , quae est radix successionis. Ad haec, quis concipiat durationem infinitam constantem partibus, & infinitum extensum, aut partes durationis sine mutabilitate 3 Dices esse tantum mutabilitatem virtualem, &Partes virtuales , quae excludunt imperfectionem. Contra I. mutabilitas Virtualis , licet concipiatur,& sit sine formali imperfectione, certe nunquam est sine virtuali imperfectione , scut nec partes virtuales t at quaelibet imperfectio Deo convenire non potest. Postremo si Dei aeternitas habet ex
tensionem infinitam partium intrinsecarum , α
305쪽
virtualiter distinctarum antecedenter ad existen tiam creaturarum , potuit etiam dari ver , & realis fluxus durationis creatae , sive temporis ab aeter-Do , quam suo loco refellemus , hinc Colliges I. in duratione divina nullum esse ordinem prioris , & posterioris , nisi per denominatio-Dem extrinsecam petitam ab ordine prioris , & ρο- sterioris intrinseco creaturis , quas Deus producte. a. Deum non aliter esse praesentem temporibus, quam sua actione , qua producit tempora , sicut Dec praesens est locis , nisi per actionem ipsorum effectricem. 3. Deum non esse priorem mundo per diffusionem virtualem partium aeternitatis , qua
Tum Vna antecedat mundum , ltera eidem coexistat, tertia ipfi supersit, si destruatur , sed prioritate tantum virtutis, quo sensu intelligendus est D. Augustinus , cum libro II. Confess. c. 13. respondet Deum praecedere tempora , & mundum celsitudinea ternitatis semper stantis. 4. Propriὰ in aeternitate
nihil dari prius , aut posterius , si quaestio sit de
prioritate reali, at non repugnat prioritate rationis dari, vel datum fuisse aliquo aeterno aliud in signo rationis prius: sic scientia Dei, licet realiter prior sit, praecedatque omnes creaturas, a quibus proinde realiter non pendet, tamen in signo rationis illis
est posterior, & aliquatenus pendet quoad determis nationem objectivam , quia scientia praesupponit objectum scibile. Objicies I. Deus potuit creare mundum priuia quam creavit : ergo debet admitti aliquod tempus, cujus respectu sumitur illud prius, & posterius ; non tempus imaginarium, quia fictilium , ergo reale increatum , hoc est , aeternitas, quae partes alias aliis priores habeat.
306쪽
Resp. dist. Deus potuit mundum prids negativὰ creare , id est, non pendet ab ullo tempore , Vzcreet mundum , sed pro nutu suo produxit, concedo : prius positive , quasi fuerit prius, nego ; hinc dum Deus dicitur esse ab aeterno , sensus est quod de eo assirmari existentia semper potuerit , quod nunquam inceperit esse: denique quod nullum potuerit existere tempus , quod ipse non produceret : quare definiri potest aeternitas, potentia Dei productrix temporum, sicut immensitas potentia Dei effectrix locorum. IO. Propositio: ISternitas est quid positivum , tum quia definitur nomine positivo , nempe per
possessionem , cui annexa est carentia terminorum: tum quia est omnipotentia, ut est temporum effectrix. I V. Propositio : Duratio substantiarum incorruptibilium , dicitur aevum, seu aeviternitas. Convenit rebus iis, quae semel creatae , postulant a De semper conseivari, licet absolutε anni hilari a Deo possint aevum differt ab aeternitate, quia perpetuum duntaxat est a parte post: a duratione rerum
corruptibilium , quόd haec ex natura sua deficere possit, & debeat , illud minimε.
f. IV. tauomodo duratio distinguatur s re
durante. VNICA O V asTro hic instituitur tam SERVATI o. iatdm de duratione rerum cre tarum , nam aeternitas est idem cum divina essen
I. AssERTIO. Duratio distinguitur sermali ter ab existentia rei. Probatur, quia utriusque sunt
307쪽
diversi conceptus objecti vi , existentia enim dicit
tantum formaliter positionem rei actualem extra causas , duratio vero quandam permanentiam inesse. II. AssERTIO. Duratio distinguitur realitera re durante , & tempore externo. Probatur I. a pari, seu argumento ad hominem : ita se habet du Tatio ad rem durantem , & tempus , sicut ubi ad rem locatam , & locum : ubi distinguitur realiter a re locata, &loco, ut jam confecimus : ergo duratio distinguitur realiter a re durante , & tempore.
Major probatur : ideo datur ubi realiter distinctum a re locata, & loco , quia res est indigerens , ut sit hic, vel alibi , ad que determinari debet per aliquam formam accidentalem ipsi superadditam, quam prae sientiam localem dicimus : at Angelus v. g . de se indifferens est, ut existat hodie , vel cras, in hoc, vel alio tempore: ergo debet determinari per aliquam formam intrinsecam sibi superadditam , quae duratio dicitur. Negant paritatem adversarii, quia Petrus v. g. Ahic locus possunt existere actu, nec tamen Petrus erit in hoc loco, sed in alio : unde recte infertur , Petrum esse formaliter in hoc loco potius , quam in alio per ubi distinctum ab entitate Petri, & entitate loci ; contra autem Angelus, & hic dies non possunt simul existere actu , quin Angelus duret hoc die : unde malὸ infertur Angelum durare hac
die per aliquid distinctum ab entitate Petti, & entitate hujus diei.
Contra I. Sicut potest existere res locata , & locus extrinsecus, licet in illo non constituatur : ita potest , & existere res durans , di tempus , in quo do
rat , & tamen in illo non durabit , fac enim Deum
308쪽
heri destruxisse corpus , quod hodie existit, utique fuisset illud corpus, & dies hodierna , & tamen in illa non durasset : ergo hoc quod est corpus illud hodie durare , est: aliquid distinctum ab entitate illius , & hodiernae diei. Σ. Adamum existere hoc tempore , vel dicit tantum existentiam Adami, de existentiam temporis, vel aliquid tertium ab utroque diit inctum , primum dici non potest, quia fuit existentia Adami, & diei hesternae , & tamen Adamus non extitit hesterna die : ergo secundum dici debet, & ita duratio distinguitur realiter a re durante, & tempore.
Respondent, non lassicere existentiam Adami,& diei successivam , sed simultaneam requiri, hoc est, debere simul sumi Adamum , & tempus, in quo durat, non unum post aliud. Contra , sic urgeo, I. quaeritur hic tantem , an duratio sit aliquid praeter entitatem rei durantis , & temporis, in quo durat, etiam secunddm suam entitatem , & specificative consideranti : ergo non debet sumi simul,& reduplicati Q. Quemadmodum ut videas, an praesentia localis sit sorma realiter distincta a re locata,& loco , non est sumenda res locata cum loco extrinseco , sed praecise secunddm suas entitates; de inde tollatur omne tempus extrinsecum , adhuc
Λdamus durabit ex hypothesi , quod Deus ipsum
conservet: ergo non per coexistentiam ad tempus,
sed pet durationem modalem dicitur durare Adamus. 3. Ludunt ambiguitate vocis istius, simul, adversarii ; camenim aiunt, Petrus potest existere simul cum ho et loco , absque eo , quod sit in hoc loco, vocem illam , simul, non sic accipiunt, ut per eam simultaneitatem localem significari velint , ipsamque adeo ubicationem localem indu-
309쪽
dat, per quam Petrus huic loco assigitur : at cum aiunt , non potest Petrus simul existere cum hodierna die , quin existat hodierna die, vocem hanc, simul: ita interpretantur , ut simultaneitatem temporis designet , atque adeo durationem temporis includat, per quam Petrus hodiernae diei alligatur: quare sic formanda est comparatio, ut sit legitima. Sicut Petrus potest existere simul tempore cum isto loco , absque eo quod sit in isto loco : ita potest existere simul localiter cum isto tempore , absque eo quod duret isto tempore: & sicut Petrus non potest existere simul localiter cum isto loco absque ubi interno , ita non potest existere simul cum hoc tempore , quin duret hoc tempore. Quod ut clariis fiat, temporis praeteriti verba subjic1amus : potuit Petrus , & tempus aliquod extitisse absque eo quddPetrus illo tempore extiterit ι extitit enim primus annus mundi, & Petrus tantum millesimo : ergo Petrum extitisse in aliquo tempore, dicit aliquid ab utriusque entitate distinctum. Item futurus est Antichristus, & annus proximus, nec tamen Antichristus futurus est anno proximo : ergo Anti christum futurum anno proximo, includit aliquid
distinctum ab entitate Antichristi, & anni proximi ; quid autem aliud praeter durationis modum
Probatur 2. Deus faciat, ut motus omnis quiescat, & interim vivat Petrus , deinde motus incipiat : in illa hypothesi Deus non poterit dicere,
quanto tempore duraverit tota illa motuum interruptione ue vel enim dicet, metiendo durationem illius per ordinem ad partes virtuales aeternitatis , vel ad tempus imaginarium, vel ad motum aliquem possibilem ι primum dici non potest, quia probabilius nullae sunt, deinde sunt posteriores in
310쪽
ratione partium virtualium actu re durante ; non enim sunt partes nisi per assignationem , assignatio porro non fit nisi per durationem formalem extrinsecam : ergo prius est aliquam rem creatam dura re, quam esse partes virtuales in ipsa Dei aeternitate : ergo diuturnitas illius durationis non potest peti a partibus virtualibus aeternitatis , quae lic t darentur, essent tamen natura posteriores ipsa duratione formali rei creatae , nec possent naturam illius durationis, nisi a posteriori nobis indicare. Non secundum, r. quia tempus imaginarium ad summum est tantum tempus possibile , durare autem est denominatio realis, actualis, & intrinseca rei duranti : ergo non potest peti ab aliquo extrinseco possibili. Et vero si per impossibile , nihil extrinsecum rei duranti possibile foret , dummodo intelligatur cum suo esse, & in illo perseverare, intelligetur formaliter durare ; non quod illa pers verantia idem sit cum re durante , sed quod per formam in se receptam duret intrinsece , deinde illud tempus imaginarium quod aliud esse potest,
quam plures durationes in infinitum possibiles : at illae durationes eodem semper modo se habent, sive Angelus v. g. producatur prius , sive non : ergo illum semper eodem modo denominabunt durantem , quod falsum. Ratio est , qudd detur tota entitas Angeli, quocumque modo producatur, Mtempus imaginarium eo quo potest modo existens; eur igitur modo dicitur plus, modo minus durasse Non tertium, I. quia cum diversi motus in velocitate sint possibiles nunc temporis, non est potior Tatio, cur sint nunc per respcctum ad hunc motum possibilem, quam ad alium ; deinde motus, qui est