장음표시 사용
91쪽
completum, non secundo, & ita una gutta potes: per aliam integraliter compleri. Confirmatur exemplo Christi , in quo naturae divina , & humana non fiunt unum per se vi unionis hypostaticae, quia completae sunt per se, quatenus naturae; at fiunt unum in persona , quia natura humana in Christo, utpote nudata sua hypostasi, est complebilis in ratione personae. Objicies V. Aer partis orientalis sit calidus , occidentalis vero frigidus, tunc distinguentur reali
Res p. dist. distinguentur realiter, ratione quali titatis , & stibilantiae, concedo : ratione materiae ,& quantitatis , nego ; erunt enim idem continuat ἡ, & divisibilitet , hinc licet idem continuum
informetur duabus formis substantialibus, ut ramus, cujus pars una sit viridis , altera sicca ,& mortua , potest tamen dici idem actu ratione materiar,
di quantitatis , licὰt dici possint partes duae actu dista . . tinctae, qubd habeant diversas formas substantiales, ade6que sint duo tota diversiae rationis. Objicies in . Aristoteles 7. Metaph. text. 8. sic loquitur : Impossibile est substantiam esse in substantiis, quae sic in eis sit , ut dicatur esse actu ; nam quae duo sunt actu , nunquam unum actu sunt : sed si potentia duo sint, tunc unum erit actu : sic du- iplum actu fit ex duobus dimidiis potentia, actus
enim separat. Et pauid post : aut non est unum dualitas, aut non est in ea unitas, &c. ergo ex Aristotele anima , & corpus sunt unum actu , & duo tanium potentia : ergo falsum est heterogenea distingui sub unione actuali. Resp. Aristotelem ibi agere contra Platonem, &hrobare tantum ea, quae sunt duo actu completo,
92쪽
non posse fieri unum per se : ex quo concludit con tra eundem,universialia non esse substantias primas, id est , completas , alioqui ex multis substantiis completis fieret unum ens per se , quod est impossibile ; aut enim non est unum per se, aut sunt duo actu completo. Instabis i. Quae non habent divisionem, quatenus non habent divisionem , catenus unum sunt: anima ,& corpus non habent divisionem. Resp. dist. Sunt unum unitate composita , concedo : unitate simplici, & identitatis indivisibilis , nego ; at corpus, & anima sunt unum unitate com
rosita, quae non impedit distinctionem , hinc esse disti fictum latids patet, quam esse divisum ; nam
omne divisum est distinctum: at non omne distin eium est dimisum , ut patet in composito humano. Colliges i. continuum esse formaliter simplicementitatem cum virtuali compositione , & aequiva lentia quadam , quae compositio sit ex partibus, quae ante ipsam erant sormaliter multa, sed in ipsa compositione fiunt unum continuative, & divisibiliter, subi ta negatione ulterioris extensionis. L. Totum virtuale a formali in hoc distingui, quod formale constet partibus realiter actu distinctis Virtuale autem partibus virtuali ter , & potentia dis tinctis. 3. Vt aliquid incipiat esse totum in ratio equanti, nihil amittere, sed uniri cum altero , & acquirere extensionem ulteriorem: contra vero, Vt ea, quae erant unum , fiant duo per divisionem , manacquirere aliquid, sed amitt*re , quia amittunt v nionem sui cum altero, & extensionem ulteriorem. Nec dicas acquirere negationem unionis , aut Extensionis ulterioris, quia acquirere negat ionem rei,
non est acquirere , sed perdere.
93쪽
De punctis continuantibus, ct termina tibm.
ERMi Nus quantitatis vel quantitatem inchoat , vel claudit, vel partes in medio conjungit , hinc puncturia & inchoat lineam , &cla dit, & ejus partes in medio conjungit.
In hac magnitudine terminus A lineam inchoat , B claudit. terminus C, & D partem parti annectit hinc punctum , quod lineam inchoat, aut claudit, dicitur punctum terminans ; punctum, quod partes in medio conjungit , dicitur punctum conti
Hactenus probatum est continuum non constare ex puris indivisibilibus, sed nondum probatum est punctis, seu indivisibilibus non continuari , aut verminati. Suares Granat. puncta, quibus partes continui inter se conjungantur , Vel terminentur , agnoscit, licet componentia non admittat; prima dicuntur continuantia, secunda terminantia. Nos hic tria quaeremus , i. an indivisibilia , iacmpe punctum, linea, & superficies sintentia realia , an ficti-ria tantum , 2. an partes continui se ipsis uniantur, wn per modum unionis, 3. an ipsum continuum terminetur indivisibili realiter distincto.
f I. An dentur indivisibilia realia in
quantitate. I. AssER-TD quod vocamus indivisibile in τ io. 1 qu latitate , est verum ens. Haec aslcrtio est contra OLamum, aliosque Nomina
94쪽
les. Prob. I. ex Aristotele 6. Phys. text. 86. ubi ait, indivisibile non moveri perse, sed ad motum 6su , in quo es , sicut admotum navis moventur, quα
continentur in navi. Lib. I. de anim. cap. I. docet
corpus persectὰ sphaericum tangete planum in puncto indivisibili , at corpus perfectε sphaericum , tangit in aliquo ente vero , &reali : ergo indivisibile
Prob. 2. ratione. Punctum, linea, & superficies habent veras , & reales proprietates : ergo sitiit realia. Prob. an P. Mathematici varias affectiones
de puncto demonstrant , Geometrae de lineis, iasuperficiebus , quin ipse Eu lides at globum persectum non tangere planum persectum, riis secnndam punctum indivisibile.& dum sit contactus plani super planum , fieri secundum longitudincio,& latitudinem. Ad haec , lux recipitur in sola super
ficie corporis opaci, vi multi volunt ; at recipitur in reali subjecto : ergo datur realis superficies. Denique probatur de punctis terminantibu S. L. Omne continuum est finitum , igitur terminatum; sed omnis terminus dicit indivisibile, quia dicit vltiinum , hoc est, negationem ulterioris extensionis. a. Id quod terminat quantum secundum omnem dimensionem , hoc est , secundilio longitudinem, latitudinem, & profunditatem , est pnn- , tum terminans , quod dicit extremum , seu iacgationem ulterioris extensionis , secunddita omnem dimensionem, ut globus, pr ramis in apice, S c. cr go dantur puncta . terminantia. Probatur de copulantibus ; sit enim linea bipeda lis, inter duos pedes est unio, seu commissura in divisibilis : ergo punctum continuans, quod dicit negationem e X tremi, scu extremorum. D vo
95쪽
I I. A s s s R T 1 o. Indi visibilia quantitatis, quamvis realia sint, non tamen simpliciter, & adaequat Esunt realia, sed includunt aliquam negationem , ut patebit ex mox dicendis. III. Ass εχτio. In divisibilia, sive continuantia , si ve terminantia, non sunt realiter a partibus continuis distincta. Prob. I. quia nulla est
necessitas distinctionis realis , vel enim illa distinctio requireretur ad terminandum continuum , vel ad copulandas illius partes ; non ad terminandum mntinuum , quia continuum sussicienter termina tur per entitarem suam, ut habet negationem viterioris extensionis'; deinde si auseratur indivisibile terminans a quantitate v. g. bipedali, adhuc intelligetur finita , nec ulterius extensa : ergo frustra est indivisibile terminans realiter distinctum , non ad 2 copulandas partes , quia partes continui possunt, copulari se ipsis , ut mox ostendam. Respondent, quantitatem terminari negativε, sublato puncto terminante , non positiv E. Contra: quarto , quid praestet positiva terminatio , & ad quid requiratur 3 Ad contactum , & acti nes physicas, inquiunt. Contra , quaero an ignis . detracto indivisibili suam terminante quantitatem, .stupae applicitus ipsam combureret , aut lapis in.: vitrum impactus, ipsum frangeret 3 utique. Confirmatur : Inter punctum primum, terminans quantitatem ab una parte, & secundum, quod est primum continuans , vel mediat aliquid, vel non , si nihil mediat: ergo dantur duo puncta immediata , quae non se penetrant, quod est contra
Aristotelem': si quid interjectum est , vel est divisi- bile, vel indivisibile ι neutrum dici potest. Quid quod, primum punctum continuans esset, & non
96쪽
IV. AssεRTi o: Indivisibilia terminantia nihil aliud sunt in continuo , quam ipsum continuum , prout negat Vlteriorem extensionem. Prob. i. explicatione rei ipsius: continuum V. g.
. praescindendo a longitudine , latitudine, & prosun ditate, est punctum ι quatenus potes concipi, ut in longum extenditur , praescindendo a latitudine , & protunditate, est linea ; quatenus potest concipi, ut in longum, & latum exporrigitur, praescindendo a profunditate , est superficies. Hanc doctrinam illustrat D. Aug. lib. de quant. cap. ii. & 7. de gen. ad litteram , cap. II. Longitudo, inquit, o, latitudo non sunt realiter in corpore ab eis distincta ; sed quia i em corpus es longum, latum , ct profundum , concipitur a nobis, ut est longum, is latum , pr sicindendo ab eo, quod sit profundum. i. Ex Aristotele 3. de ani m. tex. 2s. In i visibile, inquit, cognoscitur, ut privatio : ergo est aliquid privativum , aut negativum , saltem inad aequat E , nam indivisibile est terminus quantit iis, terminus autem significat aliquam negationem , aut privationem in re terminata. Accedit Themi stius in Aristotelis locum : Imesiectus, inquit, cognoscit indiυisibilia , prascindendo dimensionem , aut magnitudinem , non autem primaria , ct di, ι . intentione. Denique, posita hac doctrina de natura indivm-bilium , facit E explicantur multa Aristotelis proiiunctata de ipsis indivisibilibus , i. habetur 3. Metaph. cap. s. Indivisibilium , inquit, neque sit - ratio perse , neque corruptio 3 Ied ista resultantem
97쪽
se Tione , sicut resultat Mercurius ex rudi ligno. et Indi visibile non movetur per se, sed tantum per accidens ; haec ,.inquam, facile explicabis , si dicas indivisibile non habete propriam entitatem , sed esse ens ipsius continui, cujus est terminus. Vt ergo justitia& misericordia distinguuntur an Deo per conceptus inadaequatos, licet sint eadem entitas , quia potest Deus concipi ut justus , abstrahendo ab eo qubd sit misericors : ita a pari potest concipi substantia eadem realiter ut corpus, '& in ordine ad quasdam operationes , quas habere non potest , nisi ut afficitur triplici dinensione, deinde ut linea, quatenus praescindit a profunditate , & latitudine : denique ut punctum, praescindendo a trina dimensione.
rro puncta terminantia , alia sunt actu inquantitate , nempe quae in extremis partibus con- inui sunt actu, quia quantitas actu secta, & terminata est : alia tant diri potentia , nempe quae in media quantitate, quia quantitas ibi non est actu secta, & terminata, sed tantam potentia , hinc Α-ristoteles 8. Phyfic. cap. 8. ait, quodcumque rectae lineae punctum , quod inter extrema positum sit, potestate medium esse, non actu , nisi mobile lineam di iserit. Dicuntur quoque mathematica, non actu, & sor maliter , quia non sunt entia positive inextensa,& realiter distincta, sed virtute tam tum , & aequi Valentia , licet enim reipsa extensa sint, aequivalent tamen in extensis, quia idem praestant, quod praestarent , si positive inextensia forent ; hinc planum dicitur tangi ab alio plano, non secundum profun-
ditatem, quia seret naturaliter corporum pene -
itatio, sed tantam secundum ultimas partes, pro m tra
98쪽
ut aequipollent superfiςiei realiter distinctae : cylindrus tangit planum secundum lineam virtualem . hoc est, secundum partem aequivalentem linea: mathematicae. Denique perfectus globus non tangit alium globum persectum , aut sanum, nisi secunddita punctum virtuale , hoc est , secundum partem divisibilem quidem realiter, sed aequivalentem puncto mathematico , seu indivisibili. Colliguntur tria. I. Punctum sormaliter est id , quod per nostros conceptus abstrahit a trina dimensione, licEt identice primam illam dimensionem a parte rei habeat: linea est corpus longum, quod sormaliter abstrahit a latitudine, & prolanditate , licet a parte rei, & identice habeat latitudi nem , & profunditatem , superficies denique est corpus longum, & latum , quod formaliter prae- scindit a profunditate , licet a parte rei, realiter, Aidenticὰ habeat prosunditatem o L. Dum superficies tangit planum , ipsi applieatur duntaxat secundum longitudinem, & latitudi- onem : linea secundum longitudinem: punctum secundum nullam dimensionem.
3. In divisibilia parthia aliquid positivum, partim aliquid negativum dicunt, ideoque distinguuntur
tantum conceptu a quantitatu, scut privatio a sub
jecto distin guitur. f. II. Explicatur magia unio partium
continui. Los s x R-πTIc non agitur de unione , quae Aetio. TA est inter materiam , & formam sed inter partes continui, quatenus faciunt: unum totale continuum Permanens.
99쪽
II. OAsERvATIO. Partes continui spectari possunt vel prout unitae inter se, & indivisae, vel prout illigatae, & complicatae ; hinc duplex nascitur continuatio. Prima , quae prout est unio, indivisio, non suscipit magis , aut minus ; aerenim tam continuus est aeri, quam ferrum ferro, qua sunt persecte homogenea. Secunda miniis proprie dicta est colligatio partium, quae suscipit magis , aut minus; prima convenit tant dira homogeneis , exigitque corpora persecte homo enea : secunda heterogeneis, puta clementi , qua V g. connectuntur, illiganturque partes elementorum inmixtis , tenaci quadam , & viscosa qualitate, quae corpora inter se implicat, agglutinatque, Vel ut aliis placet, humido aqueo. His positis. I. A s s E R T I o. Inter partes continui non datur unio modaliter distincta. Prob. a. quia nulla est necessitas : z. illa viaio vel esset omnino indivisibiliter divisibilis , vel δivisibilis simpliciter , si divisibilis smpliciter: ergo in partes integrantes aliquas, de quibus quaero, an uniantur se ipsis , necne 3 si se ipsisu ergo a pari partes quantitatis se ipsis via tri' possunt ; si per aliam unionem distinctam : ergo dabitur unio unionis i si indivisibiliter divisibilis ,
una pereunte , re um una aquae gutta
seu ex partibus ita conflata , ergo
liquae omnes pereant in Oceanum defluit , tota multitudo vivonum ,
quae Oceani, singulisque fluminum partibus ins runtur, perit; idemque sentiendum de superficiebus. Confirmatur ex Aristotele 3. Metaph text. Q ae sunt homogenea , inquit , ia habent ex se quod 'fiant unum eo ipso, quod se contingunt: e go Aristoteles rejicit omnem unionem modalem a partibus continui.
100쪽
PHYSI CAE UNI VER SALI S. 8s .
tur per indivisibilia. pr. vel enim indi visibile continuans tangeret partes continuatas, secundum aliquid ipsarum, vel non ; si non tangeret : ergo nec continuaret , si tangeret, illa pars, quam tangeret , vel esset divisibilis, vel indivisibilis , si primum, ergo indivisibile continuans foret divisibile, quia adaequaretur divisibili; si secundum , ergo duo indivisibilia essent inter se immediatὰ conjuncta, S ita totum continuum constaret ex puris indivisi- bilibus. Confirmatur: Vel interpunctum , & punctum . lineam , & lineam , superliciem , & superficiem . mediat pars indivisibilis, vel diuisibilis, si indi Visibilis , ergo nihil est in continuo , nisi indivisibile ι.s divisibilis, ergo continua est sine puncto : ergo . Iesiquae partes poterunt quoque sine partibus inter
III. Assa RT 1 o. Vnio partium continui homogenei non est distincta realiter a partibus homogeneis sibi immediatὰ per contactum praesenti-l bus. Prob. quia nulla est necessitas distinguendae v- Dionis a partibus homogeneis se immediath tan-- gentibus, si haec quatuor concurrunt. I. Si partes sint persecth homogeneae ; nam heterogeneae non habent proprie dictam continuationem. 2. Si sint sibi immediatὸ praesentes , insere enim corpus heterogeneiam , vel modicum , non facient unum continuum , hinc si inter duo plana, etiam homo genea , tantillum aeris intercipiatur , non erunt continua. s. Si contactus talis sit, qui non faciat res esse penetrativὸ, sed una pars sit extra aliam , unde lapides penetrativξ positi , non essent unus