Sapientissimi philosophi Aristotelis Stagiritae Theologia, siue, Mistica phylosophia secundu[m] Aegyptios nouiter reperta et in latinum castigatissime redacta

191쪽

syex gratia primi est unus ,eum autem reuersus ad stiquarenus est medius iter duos orbes,indet seipsum/ sequis una mundusi inferior naturaliticin teust ipsum subseqtur. Caput decimumsextum,Epilogus praedictorum A m probatum est igitur inter Autorem uetrum:& naturam sunt media plura,quorum In testectus Agens est primum: & anima rationa lis secundum: anima autem sensualis tertium. Ait itellectus primus post diuinu iugit uerbo eius unioe inexcogitabili,proximus Eidcistat Ambo sunt una t ne tamen unio ipsorum est qualis Intellectus primi agetistae secundi possibilis quonia intellectus is secundus ab agentel suis secudum substantiam sit ab Intellectu illo primo tamen est gradu Ionge inserior . Siquide huius intellectus secundi gradus est primus entis mobilast Pendεs ab intel tione q non indiget persectione exieriore i ad qui ob id)st mobilis .immobile aute continet omnino mobile.om

ne illius partes di contines est prius cotento superiusldignitate. ac sibi sufficiens simpluitate subflauae, P mniti Plicitate alterim, Namq; semper aliqd mouens eximi exterrustammaq propter indigentiam est mobilis ad multisplicitateml dc cum mobile quoddam sit motum: quoddaquiescenuerbum qd est intellectus agens me eximi mothila ineς quiescens.sed ab Imol abstrahitur. iam quot phalum P m et Creata priminum est intellectus primus situe agens ecundarium autem intrilectus secundus qui dicitur anima rationalis collocata a Deo ut praelatum incofinio Vinu Mundi. si quispiam qimat: qui nam Au tor extitit Intellectus primi a genu cRespondemus Ue

192쪽

LIBER

um Autorem uerum fuisseJ qui creauit eu ante omnia aliacuit instruit omnia.q Intellectus quoqs agens cu sit proxumus ipsi Deo dicetur uerbum ipsius expressum cuius gradus) ut dictum)non est rei mobilis neq; quiescentis si qui de motus disses no insunt nisi substariis inserioribus illo. Caput decimum septimu . o d uerba expressum est Cautis proprie creator Deus aute no est proprie causa eOIude. Erbum expressum appellatur causa Causaru ,at u haec suit opinio sapientum Babiloniae, quonia ab

eo producuntur Entia Ipse etiam intellectus ab eo secundus, id autem propter unionem uerbi huius cum Autore primo, a quo ipsum di omnia alia existella uere Pereatur.C ausa uero dicitur quae est effectrix cum expressione simili existentiae Causati, quare si nihil fuisset aliud creatum,uerbum tale non appellaretur causa. Nullum ob id etiam aliud inferius dicitur tam decenter Caula,siquidem

nihil cum expressione simili producitur sine ipso uerbo si dictot Et quando etiam nihil recipit expressionem suae exit stentiae a se ipso cum re enim eximi haud procedit ad extpressionem tuae existentiae) Nequast conuenit aliquid nuncupeti uel sit causa sui,Ut falsum est . aliqd prius qua Prius fit posterius se ipso,& superans qtenus tale,sit superatum.Contingit porro intellectu agente u est tale uerba dici Causam,quoma est plenus seminibus inclitis subieno',ubus si careret no decent notaretur Causa, imo existentia illius Desineret,non. n. coungit P qcspendeat ab altero ex tremo di id no existat alioqn coringeret causam sore abstCausato,ac uice uersa Caulam pariter sine causa. Q d fi sit Entia solet inordinata,quo dato, auserret steminentia s dominiui uirtutis absolutioris. Quare agens ci Patiens adl

193쪽

mihistrans: administratum p existerent aequaliter se habentia. Quae tame esse qualia experimuritu rone actiois,passionis 3 in quibusda, tum rone Medii unius uel multisarii in aliis uel nullius etiam in pleritat stia sunt Entia abstra dis potetiae Psectae. uarec ut dictu) Ca notat coparatu ad Causatu . Ed si quispia dicat cum Causa di causatu couet

niunt correlatione differant aut substatia,quo mo igit caussa colungit causato ZRespondemus, inter causam Scausatum est quaeda colunctio per radiationem quapia notitionet comune, sine qua impossibile est unu esse causam alterius.ut alique esse patre alterius filii. Quoue suis unus sit prior altero,tame eoue est qdam coivnctio, Et licet filia tio insit filio, paternitas aute patriinci ideo tame aufert om nis inter illos comunio,sicut autem de hiis Patribus correlationis sic de reliquislsicin.inter Elementa quae sunt caussa mixtarum, uel bi gratia Mineralium,Plamav animali nnaliptich mixta est haec coniunetio.Adhuc quot inter Incliuiduum unius speciei cic individuum alterius extat talis communio ut contingit uni illorum alteratio, trasmuta tio lab aliolcollocatio item in Regione propria di ascensoltum dignitatellum situ unius sopia aliud, ut elementis uerbi gra aquae supra terra:aeris supra aquarignis supra ae re. Quorum singulum in suo loco constitutum quisseis ac ut Inanimalibuslitem uelut capitis supra pedes, implatis quom ut Ramoge supra radices sterea animal est sublumius planta: Planta minerali, ali ita inter unum de altera proportio,si nanm inter piaedicta minime foret comunio nominata, Impossibile esset unum eoin Existere causam alterius . Ita quoqi caeli circumlati sunt causa P Elementa inter se alteret transmutentur: Patiantiari. cfuonam est coniunctio quaedam Multimoda . Conueniunt itum c piunt mobilia localiter sum,quanta erminata. Elda

194쪽

LIBER

a non esset proportio inter illa,Elementa non paterentur a caelis,qd falsum tamen esticum ex illis non generetur alis quidi nisi per Impressionem ab ipsis caelis,eorum molithus, sunt.αcaelic ausa formarum naturalium, hae autem compositorum generabilivmi quorum est Talis comuinio, Praeterea materia dc forma quarum unius est motus aeogitabilis,alterius uero quies,sunt ambae Causa Compo suonis caeli inter illas se caelum est comunio Plurima. uia caelum circunferturi forma aut Circulani quis ibi Materia de forma sunt insensibiles sicut etiam hic, Adhuc auteanima uniuersalis habet proportione ad huiusmodi matteriam di formam, quarum utriusq; est Causa di firmior ilparticularis,quoniam iIta utitur descriptione luminis spiritalis: haec autem corporalislut quae materiae immergitur uniuersalis anima ite est causa Motus orbiu, quietis aute Poloiu ,sic quoql aia particularis est causa motionis orgat norimar quietis autem Potentiarum. Rursus Materia aultem forma sub naturam Cadunt/quatenus materia non potest existere sine forma suppositamini pariter forma sine materia subiecta, Amplius Intellectus agens, qui est unituersalis iam predictus) est causa animae uniuersalis di sic habet manifestam comunionem eum anima,fiquide quatlia insunt indita semina intellectui agenti talia quo inexistunt animae rationali,nec.n.anima agit quin eius essentia suscipiat a formis intellectus agentissiterum etiam alia est Comunio huius Intellectus di animae predicta P Intel lectus aliquid est particularer& aliquid uniuersale. 6c similiter animae. Et sic etiam IntelIectus est unum Idem pqd uerbum expressum a Potentia Autoris primit cuius uoluntas di praeceptum sapienria est idem/qd genitum in eodem gradu E ssentiae. Atl Intellectus agens est Creatus ab inuiole primo, per huiusmodi praeceptionem uoluarale

195쪽

eius indifferente omnino . nel ex materia productoine exemplo Exteriore,sicut Reliqua creata. quare colligimus P semper inter Caesam causatum' suum est comunio aliquomoda alioquin, sine hac habitudine non contingeret

fore unum Causam alterius . Deus enimuero quomano

habet huiusmodi proportionem ad creaturam. Impossi bile est sit proprie Causa eius . sed tamen est Autorlesse ctori rei emanantis ab eo.Nel necessaria e inter ages diactum talis comunior necn. intercedis Passibilitatis con ditio in agentersed si qua contingit apparet in ipsa reE manante ab eo Item Causa Imprimit Causato qualitatem sui similem aliquam,Semper' Causae oc causato commune quidda Inuenitur, sicut Caliditas qualitas naturalis essen

tialisl ignis, est communis ipsi aeri re aquae lapido Ca Iesactis ab eodem At Impossibila est . mundus existat ab

Auctore primo ut caliditas ab igne . siqnide haec est uelut anima ignisalle autem nequas sic se habet ad Autole sudisti etiam eii anima describatur exprimaturi ab intellectu proximo uerbo diuino quod est omnium creatorum Autor,descriptio seu qualitas animae causatae procedit a fi mili in intellectu agete Causa existente . Amplius si Deus foret canctipsarum Creaturard. Eius scientia esset similis, scientiat earundem. Quod est salsumaanimnotum est . deus Creatait entia abri alio ente xeplol exieriore. Ne rextat in aliq re caelesti ues elementaria eius similitudo quaepiam. Rutius igitur deus ut dictum)sublimis non est uere causa rei Cuiusda Creatae, sed Autor Causae ipsiuslq est opus illius.nam ut prelam caret comunione hula opor tuna,ad ipsas cieaturas. Caput decimvmoctauum. uo mo Iutellectus agens est

usivem Deus di s est unitas ac numeIus multiplex,

196쪽

LIBER

Vior primarius costi uir Deibutvlqd est Creatum a prinium , MIe ausam Entium ab illo proceden

tium,Atq; hoc non est untini uerum siqmdem noagitassenus D existent a Creaturaium , qualis actio est suprapoli stateni eius rael tamen subit dualitatem : Paritalena ue num raria . sed permanet unu uere abstrahitur ab illis: neq; enim est unum unitate principiaria numeri,

quas numerus etiam sit essentiae aliquaiulum abstractilis quoniam haec unitas inest quo particulatibus corporeis Omnibus ac necessario , quibtis Eam quidem uel bu is mdedit bini Odam,nonnullis unicam , scut terrae aeti : solirac lunar,fimilibus i reliquis auoru quodlibet est unicusingulare indivisibile in plura contermina specie unde dit Itur, P Omnis terra est unica terra di sic de caeteris,quibus clani autem tribuit Plurificatam & hanc quoq; bigradam,q aptam ut ignis:stellae,indiuiduorum naturaliumlexe Pli gratia mineralium,animalint, alteram ut particula iutatum conumeratob , quo dicitur unitas prima secundar tertiar quartaR haec sunt abstractilia a naturalibus t licet numerata. Dein uenitur ad spiritalia Multiplicata per creationem nouatricem A uiuida perueniendo usq; ad intellectum creamin a uerbo diuino. qui existit unus unitate cotentrice seminum infito Nultiplicatur autem per illa plutra abstractiva re productiva creaturarum. Creator autem Derus inuenitur tu pergredi numeros,abstractus a diuisibilitate Creatura , nec Multiplicatus per formas insitas aeti uas: uel exemplares. Quapropter est unus unitate differete a Naturali,numerariarac spiritali qualis eius unitas noapprenditur nisi per abstra monerit 6 negationem ab unitate Expresse. Na qui cogitat ipsum decim esse unu i quia non existit duo, m cs tres ignorat Talam Aulorem prima

riui Siquidem ita is conimaginatur nume Expressum, palim erado

197쪽

ppenninerando eius imitatem nominaiar a qua ut dictu

abstrahitur,haec igitur est Differentia Inter unitate mamet iam, ait unitatem ueram creatori supremo proporticinata . ud si quispia quaerat cur intellectus est ita unus, de dominus aliarum Creaturarum Respondebimus, Aut tor eius Ens unum:uerum:simplex:contines omnia tum composita ium incomposita,pro rationet in nouator Entittatis:singulorum de multitudiniscunctorum Idem efficit hunc Iniellactum/ ageiet& quicquid inest ei. Numerum quotlnon mia merus est principium rerum, ut Putaue Iut aliqui.Siquidem unum est prius duobus,quae sunt numerus.Unum autem non existit numerust metituri nu me porro cum ita sit uelut predictumJ Anima Rationalis quot est numerus secundum Imitationemisimilitudinem p unitatis Intesiectus agentis,quonia essentiae pri mariae ac supernae no sunt corporeae iness auctiles,sed exit stunt spiritales absi Terminatione mefiti,alioquin forent Crassae solidaei ac superficiatae, quales existere sensu litcet salso cogitantur. C uius argumentum extat, Ra tiones seminariae, ut Plantarum, quae insunt humori, non existunt apparentes 5c uisibiles, sed occultae aciniast sibiles,quare etiam talo magis uerbum qd est Intellectus agens, numeruss eius essentialis, Neq; autem in prae sentia accipimus numerum recensilam,qui extat euidens sed naturalem, qui est Essentia contenta ab alias qualislunitas duaria Mundi superni, Inest intellectui rationis ageti absolutae, net ymitatur quidem unitatem diuinam sed resultat numerus quidam , qui existit minia fingultlorum creatorum ab Intrilectu, continente uere Enlitia ac stivante, quiq; prius sormatus est ab illo uno sub specie institoris Essentiae . Ait haec dualitas est Essentia

unica.

198쪽

LIBER

Caput decimvnon auo mo de usi cu sit summe unus Creet multa alia Entia.qli aut specialibus Intellectibilia.

Vaerendum de intellectu agente, qua Rationei ipse intelligatur ab aliquo, bc quo modo suerit Creatus ab Autore primo, qlislitem fit status

inluentis eum perpetuus, Preterea quaeredum

uirum cili animus procliuis nullo prohibente Maxime optat scire i atlid in quo Turbati sunt Altercati inter se

sapientes)videlicet quo natura modo Ens unum absoluttu implurificatumi omnino Creaverit alia Plura Entia. fine digressu ab unitate Essentiae, citra P detrimentum unitatistim mo cum Robora melo eiusdem. El.n.quas Omnia alia profluant ab uno non tamen ob id inest illi uni Pluralitas quale cum dixerimus ostendamus etiam probando. ad qJ pro uiribus lactedum Imprimis Imploramus opeoc assensum ab ipso A utore primo, neq; ore tantum , sed cum gestu suplice , animo etiam abunde incessanterlati integre conuersit oramust ut ille illustret mentem nostra dimoueati stultitiam animabus supercrescentem, propter Corpus, sic n. speramus nos probaturos fore huiusmodi dispositionena iuvis unius ueri boni honorabilis i siquideipsummet 1mmittit lucem pro ueritate ac sincere se exquirentii Primu igitur qlauidius Exploratur) Ens unu ue rum Creavit entia Plurima hoc modo i P primo occurrit eius speculationi. Quoddam Ens unicumi constituiti illud ante omnia alia ql constitus a deinde reuertit ad eius

Essentiam subsistensi in illa statim respicit intellectu illud Ens unum:uerum:supergredi omnia intellectibilia ac sensibilia. agnosciti Talia Entia ut exemplaria fabricata esse turbida declinantiat ab eodem .. cum ita sit quodlibet Oductile mouetur appetitu ad ipsum Ens.Alioquin nullate

199쪽

lius foret productisset Dico autem moneturiquoniam prodiretio sit propter huius genenis motum aliquomodu fit quidem non potist fine illo fierit Dico item appetitui quadoquidem optat assimilari ei in permaneua. Vnde Occur rit eidem per speculationem at haec est Causa motus ab eo profluῆris omnimodi. Q uando ita perspexeris Plenet Creatorem Primatium/ disces uerbum creatum esse pro ximum idi orniq; ab hoc uerbo uirtutes postreino multi farias Euidenter omnes mouentur appetitu ad illud pendenti ab eo ut creatae a firmo agente sicut antea probauimus Ita ut cone reuerant r& ascendam usq; ad Creatutram illam principem proximam uerbo dei coceptot quae est causa causab, Refundes aliis substantus essentias singulis Proprias conueniente ire quarum conuenientior est Ppetuat at um quodi recipit Huiusmodi influxu a deo peream mediam causam pro captu ac imitatione siqui dem omnis substantia corporea I atl alia subterior existit ex providentia Autotis primi per illuminatione mi unitatis eiusdem, auapropter anima etiam mouetur appetitu ad eum propriosqli solent ipsa simulacra ad archetypulati non nihil extrario,quoniam omne animatum est trast aut tabile secundum substantiami Passibilet ac alterabilesquatenus secudum substantia uertitur in aliud . Creator Enimuero primus Mouet Creaturast immittendo eis desiderm boni absolutilperpetuoqpinfluentis I quale etiam uniciu tribuit iuxta capacitatem rande colligantur simul extrema entia comunione Causae Ac causati scut praedictum quorum supremum est Causa primal proxima uerbo diuino quae existit causa Causarum. Aliud extremum se infimum est substantia extendens spargens Causarum uires in rnissas ad quam huiusmodi uitium descenius subtensiol amputaturisublato receptaculo alio inferiore. Quare cum ii

200쪽

LIBER

probatum fit cp omne mobile habet Motorem exteriorΘad quem Oe a quo est mobile, Alioquin .nsoret immobile omnino, ait omne tale anhelat tediti ad illulut imitetur,oc nos homines etia appetimus csitemplari Eunde , ob id singula occurrunt prospectui illius ic haec est ratio Motus

ab Eodem profluetis omnimodi. Porro si uelis qct pri/us quaerebatur ciretquo modo Autor primus crearit substantias insensibiles:perpetuasi ac insignes, oportet ut ciucum abscribatur ab imaginati5e tua qualis libet. fluxus teporarius, quadoquidem hae Creatae suerunt absi tempo Pore, actione Autori immediata, ait insuccessiva. auaratione El.n.huiusmodi Productio foret temporariae quuipse Autor illius, sit etiam Autor tepotis, Omnes p generationes temporarias digesserit constituens, ac discreverit, nec enim Autor temporis existitia guue sub tempore. Vetrum altero modo altiore,dignioret creaturae fiunt ab eo quali uidelicet umbra Corporis alicuius manat ab ipso.

LIBER UNDECIMUS.

Caput primum. is ad intelligendum oribem supercaelestem oportet prius initelligere caelestem. Magisl talimen illum, sistum. N ARrandum amodo, na mirabili Ratione sydera animael Mundi superioris Gubernent ista inferiora, quantdol ille orbis colinet omnia eadem Entiata primo ad postremum quae,&hic,uerum sub alia specie uidelicet nobiliore, Nel tamen ob id dicimus