장음표시 사용
131쪽
Cap. 23. De Demitione , Descripti A
etiam convenuit;) aut adhue alias Non ramen P si perinde licebit, pro libitu definire, odae suetitorii u aut it alnei deliniar qualia re vera su ; salsa erit his Desinitio ' 'r notiorena: Ut pura si ci del:nivem id quod alio nomine dicimus: Am --n id ou Ari 1, Aut etiam per Voca Etymologiam; Ut puta si Trio utam definivero bule Sedis Iu D significatius k is Phrasiisve,ὶ talis este debet quae exule determinet, utut Vox illa, apud alios, latius extendatur. -ὶ- saltem si omnibus numeris persecta sit
etiam hic, nonnihil arbitrio permittendum sit, quousirite Nomen iei. sta ira dici.sblitos; comprehen sum Rem climus, ct Ii m, qui ab illorum aliquibus non magis dii terre censo antiir quam inter se disserunt illorum nonnulli :) ubi tamen de V ambitu con enit. 'N I I x is ixi πιυς Vcris pertinet; non pro arbitrio licebit nostro quam huius elle Aaturam velimus delinire. hanc, lare docent Iis ci s saltem ubi haberi potest j ex Cerere oro mo, ver c Deo enita Comi Iura , illius Specisi quae est definienda. Ut puta, curra m mm desiniunt Antiat Ita Miab. - Η Lumto Quoniam vero setiam inter Δ, iasin non ita facile in De P m G-am astion,i quo vera liabeaturus rem constitutiva; Hilus loco, adlii et xiiiiiiiiiii a desini verint Ri is ;promptu sit e iusmodi Proprietas i nutus etiam loco he. - ' μνωὲ xot scili t&talia quae satis distinguant rem de sinatam, ab aliis quae cum ea conveniunt in Appessi re Generis. cmm innen Demistim
rudi rim, tis nil ine, gestantem in OG Mam , 'o a mula in inciam, docilem, tractabidiem, robustam, humano usi s accommota , m a pessando, trahem Eolui leni qui sic descripserit, melius niti videbitur Ni xliti iis uia niveri , --M Hmnitio. Praesertim cum, quid 'ine sit, non in is siciamus fortas te minus in quam quid sit --s.
haud mus definiveris, quam rem ipsim sensibus exponendo. taenina rerum intellexerit quid sit Mirum, M. qiud D ciis. per ι , ismarum, is Mum, M. t telligatur, quant Quid per um, Ac, quam OH -- Quid pG S- . em. Dabe m, δα. quam istis Ap Atque in aliis similiter. ' Post sive Impersecta in nuta fimo es
an '-; RUM Mi cnc locum pertinet, istae M Propositionibus. in Si vero utatio, se Patim a
--nsimiora quas hic tractandas expectet Arte aliquis. Ut imi tari uomm haec remi ere : A Gue tabi ruri
132쪽
PARS ILν Secunda operatione Intellectus.
SECUNDA Mentis operatio prout dici solit) in tentiis redini res eas sive
voces quae in prima considerantur ut tremo im seces. Atque huic dirigendae praeficiunt secunam pariem Lomae. Utputa, eum mente concipamus Notis nem sive Cinceptum se AZEum aliquem qu lem vici, sin uibus solemus indicare; ut sunt 'sins, μω, -- , M. hanc vocamus
sint mi AE prehensi mem, dicique solet rima operam Inuictus. Quando autem hujus inodi plures in Sementiam aliquam sprout nos loqui solemus seu Orationem redigimus, sive ocim emis sive ae demo id tiat; hoc est, a mana si v -- unum de altero; ut cum dicimus, Homo es Animes ; Epirio es Animes, Equus nisue I H - ; M. Dici solet Compositis & nisi ο; prout vel con utiuntur vel separantur illi Simplices Terminii 3 apuae Moranis Gerario Druelisis censeri seset. De qua in libro
ιρ-ψαι ag t Aistiuos ; quod de Interpretarione exponunt Interpretes: hoc est, dae ex catione mentis in Oratione aliqua, quam Propo timem vocant sive EManciaricinem; aut et ibam Ellarum, Pronunciasum, Axioma, M. Prout alii aliter rem eandem nuncupare soleant.
ris instar ce utroque dicatur. Si vero vocum Amero pro tali reputemus; dicas Propositi nem esse Orationem σιμ em Aperitur; puta, vel Mirmanis, si asseras se ; vel Neganta si asseras non ode. illam Ccimpositionem vocant; hanc, Drusonem, quia res illic onuum guntur ; hic, Separantur. Atque hinc dividi s bl et B imitu ; in Allirmastruam qua quid ad matur; dc Negativam, qua quid negatur. Et consequenter 'vincites aliae dicuntur quae sic Assimant aut Negant ut res est: estiae Aastae, quae secus quam res est Assirmant aut Nigant. Ut puta si dicam, mino ea
A Vimes ; Hrutis est Animal; sunt quidem hae, Affirmationes verae; si dicas u
Equus 'i est haec tria Adiatim. Sin dixero, Homo est Duras ; -- mu est Animes; Aas si sunt hae Propositiones : illa quidem Austa Amrminis; haec, Fa a Negatis. Hinc est quos alia Propositionem desiniant, Orationem inae camam, verum vel μίη Animantem. Quod quamvis omnino repudiandum non dixerim : Qui uid enim Ailatitur sive affirmando sive n gando neoule est ut, aut Vere aut Falle alteratur. Priorem tamen definitionem potiorem putaverim, dc magis genuinam: Quoniam Asyerere assimisedo aut negando in est quid antecedaneum veritati aut nisitati eius quod sic asseritur; ademque aptius explicat Naturam propositionis: Veritas autem aut Falsitas, est quid cons uens ad eam naturam ; ut Proprietas inde resultans. Sed vox In arma, quam ego in Merenae voce inclusam reputo ὶ non incommode additur. Quippe Oratio quae non est Indori hoc est ut loquuntur Grammati ei Miai Inancato; aut huic aequi pollos; non erit ea, Pro sem, qualis hic intenditur. mamquam enim 'apud Eviebam, aliosque Geometras, Propositiones quas vocant Probi mala quibus aliquid proponitur seu jubetur iaciendum o L nutis aut Imperati proponi solent; Ut, Aucere vel Hai in Tria νά- myu Ieru Dper istam rectam te minatam quae est Euch is P in itis pinna: Non tamen hae ; sed quae vocari solent Irae emara quibus aliquid P it. sunt illae Propossitiones quae hic loci intelliguntur; M cum dicit recta eo Ommum mydem Ierminos habentium Me sma. Sic, in communi loquela, I, fuge, Ne moras, de horum simile: Jubent quidem aliquid, aut Prohibent ; sed nihil Asserunt , nihil vel Assirmant, vel Neganti Pariter , ubi dixeris Si Gl
133쪽
Cap. a. De Partibus pro Et is Cat Vrisae.
mases, aut IV MIus est; sitim quidem orationes Potentiales, aut non autem P t. a , I Dario A ertiae: Quippe hic Stip virm aliquid. nihil P tims oittar. Si init aer, ira atos; MIMIuse et Optatur aliquid, ni h l Astaciliatur. Sed si compleatur sementia, s Iu virtus sit, ae es es: aut cum Sol Ius
es, d=es es: ram fiet oratio in aridit, seu AFertiva; adcoqiue Propositio in eo sensi qui
C A P. II. De Prertibus propositionis Catego icae.
P politionis Pites numerari solent ires; Sufectuvi, Praedorum, & Gp . Subiectum est id de qm quid aut Astiri natur aut Negatur; Pra aereatum est id Diade re sic vel Asimiatur vel Negatur. Comia vero est Vcrbum Gi aut quod huic aequi- pollut in quod uirumque connectit. Ut in hae Propositione Immo esI A MI ; Homo est Eubjectum de quo dieitur Animal ; Auimal eli Pra icuum quod de homine inir- matur;) Gl vero utrumque C putat. lectum, hic loci, idem fere est cum aliquo taliten discrimine, ut mox di tiir cumco quod ante diximus Susjectum P . Dationis aut Subselum De quo ) prout a Subjecto haesionis aut subseelo In νοὶ distinguitur. Verum quidem est quando Accidens de Subllantia praedicatur in idem cile posse tum Prae at is tum Inhac ras Subqectum. Ut, cum ducitur Parin es Abus ; Famies est subjectum ori sumis abstracti )-s vis : dc Subselum Pra escariovis concreti ) P . Seo neque hoc semper iit; &, quando fit, id aliores; κ diu fit: Neque hic attenditurgi o, sitari reatis. Id tamen interest discriminis; quod Sui ctum Prae4 Mimis, ante dictiim, de aptis laebatelligeretur; hic vero, de actuab pra icatione. Quippe cum I m ct consid rantur ut duo sim, es tramivi; est quidem Homo tale subieetum de qito P mal est a tim Fci: cum vero vi prop'sitionem compinguntur sumis eri , -lὶ jam de eo acta aec,
m. Adeoque intima illic appellatur με - ὶ Priscaecabile; hic vero,
Sed gravius adhuc discrimen est. Quippe illic IV. Pari de s la . urat Ou intelligebatur; & quidem Hera; adeoque illic, A imai is homine Pisci cari . idem est ac, Aut I se de Homine vere Mimnari: Hid vero ubi Forma propositionis si, et auir, non Ve. Hias Propositio etiam Netasma & quidem Fassa suum liabet quod dici solet in Stilyri
m de Praeae Ium: Ut, si diceretur H mo non es Au mal; etiam sic Stilectum est Homo; e&. Prae atum, Alamat Nam re vera, hoc in casu, quod & similiter contingit in multis aliis, ) Nomen non accommodatur omnibus Ussis de quibus dici intenditur; sed illi saltem quod Principis attenditur ; quodque praecipuum aut principale censetur eorum quibus post applicatur: taeteris autem non nisi citat effice aut ut mollis lime dicam in Analogice attribuitur. Adeoque per dc Darescatum, hρο casu, intelligendum est, I quota eum Aci- occupar tu , 'sit ne lac , Pem , is in martis vera, occvaret Subjectum eis ue Di a Paetum
Et cons quenter, Praedicarum seu AN ibutum ὶ dicitur, in Ammarina propositione, deaecari masive; in Negutiva, Praedicari . Veturire hoc est, Negarii de subjecto. Utrobique vero, praedicari Pere, si vera sit propositio; Alla si falsi.
Sidui vero incongrua videatur, aut minus comm da, loquendi formula, ut quid de eo prae--ari sive aut dicatur, quod de eo itigati : Possumus quidem quod&nciuiit aliqui) pro Stilem & Praeae cato, cicere Auteceam de Gnsequens in propolitione. Cum vero h re nomina sive commo sive incommode , antiquitus fuerint usurpata : certe non est incommodum sive placeant sive displiceant) ut i iamus saltem quo sensii fuerint usurpata. Ne iue periculum inde metuendum si etiamnum retineantur dummodo quid signi, ficent intelligatur,) ut cum Pycinam dicimus, etiam de ea in qua non sunt Pisim.
Haee duo Subjectum & Praedicatum in dici silent, Em Termini propositionis. Et quidem Praedicatum, Iermiuus Major; Subjaelum, terminus Amre. Quarum quidem ap tionum ratio, non absimilia est ei quam modo diximus. oniam araseatum, sensu pro
prio ct famosiora iniciliatum, eis Generiae seu in aliquod, quod de . diecita bi,
quo seu Parti dari quod sub eo Generali continetur, sarmatur ut cum ducitur Immos intames, aut Ru malus in Equus. Quo casu Praeae carum elle solet vox majoris a Lius certe non minoris in adeoque dicitur terminus Mulcir: Subjectum vero, ambitus minoris statem non majorisὶ ad cpae terminus e iure da mur. Et quamquam hoc non in S 1 omnibus
134쪽
De Partibus propositionis Categoricae. Lib. a.
omnissius propositionibus contingat; praesertim in Particularibus ut, si dicatur Aspis a L lmal es obmo; ὶ Cum tamen id, plerumque, sit in Gniser ah rmat quae ex omnibus
propositionibus potissima censeri sellat, easdem Appellationcs retinere solent Logici in omnibus , ut Prae attim dicatur terminus μνων; Subjectum, terminus Io r. Hi Au riopositionn Termini, censeri solent termmi 1 hces; quorum alter de altero affirmatur aut negatur.ὶ Quod non ita tamen intelligendum est ac si utruitivis Iit se per . sexum . Nam sui jam ante dieitam est potest qui sine ccimplexum soce, quod est in complexum re. Et, prout in consideratione Grammatica, non modo vox una, aut plures aliquot, sed & integra sententia, potest esse casus Nominam δε ante vel post Verbum E : sic etiam Subjectram ei te potest aut iniscatum propositionis; Eor calia, ibidem conlibderatur ut tominu implex. Utinita in hujus hiodi propolitione, mutus es vitium fugere; risiere vitium, ut ut posteriore loco positum, est tum i in Grammatica consideratione j N minatibus ante Herbum ; tum fin consideratione Ia gica Subjectum proposuisuis. Non enim hic ad or mem verborum, sed ad Sensus f seuidni sicari nisi ordinem attemdendum est. Adeoque quod, in consideratione Grammatica, censeri solet minat scisus ante Verbum; id iplum, in consideratione Logica, est inaim abire, & prima si me, propositionis SMjectum: quodque illic censesur Chus M uuisus pos ver in s Substantibvumi Sum, es, es, M, saut quod hujus locum supplet,' est Tracta Ium propositionis. Adeo
que, silve iunxero, se ruris para es mere vitium, iuve Augere vinum Alpis virtutis; uti bique idem est sensi is, & naturam verborum constructio. Nam rigere vitium est Subsectum de quo fit sermo ; &pars virtutis quod de eo praericatur ; & Vox Ap, ii tritisque Copula. Quae non ita intelligenda sunt, ac si, in omni Pro sitione, hae Partes omnes, separatim& distinete conspiciantur: Sed quod, si sensum speciemus, distingui possit ni ; utut vocibus implexae sint & involutae. Nam prout, nonnunquam, voces aliquammultae conficere pos sunt unum tradivinum plicem sive Subjectum sive Praedicatum ) in Propositione: ita duae pluresve nonnunquam una voce Implicantur. Sic unica vox Curro, est integra propositio; potes 'ue mente distingui in tres partes suas Hostim cωreus. Ubi non modo propolitionis sit cetum 'o, vel stibintellectum erat; vel in terminatione verbi implicatum: sed & Cipula in eadem voce cum Priscificara involuta; quae & alias non raro omittitur, ut quae pro variarum linguarum usia, Hebraeae praesertim satis sibintelligi prin
Alii, Wopositioni spartes seciunt, Nomen &Verbum. Per men intelligentes Subtrictum diariae Mesum; per Verbum autem opuum.
At hic per verbum, non intelligendum est indefinite in verbum quotaliber ; sed verbum 'S flantidium quod dici solet ei, es, dic, aut quod limus vicem supplet. Quippe
aliud quodvis Verbum, ad Praeicuum potulimum spectat; ejus e tantundem saltem Copula habendum quantum sufficiat connectendis Terminis. Sic, cum diditur, Vistibus
scribis sersisses; non reputanda erunt Ungibus & versicuses duo nomina pro Subjecto i& Praedicato ; & verbum Scribit, Pro Copula. sed resolvenda est vox Scribit, in
Scribens ; atque tum demum, propositionis sic resistulae, 0rgilius es scribens tire ensis, Suhestium erit Hirgilius ; Copula, EPI; Praedicatum, Scribens versi M. imo vero ipsa vox si , nonnunquam sic res luenda erit: nempe, cum non pro Q ga tantum occurrit, sed est apsiam Praeaecat . Ut ubi dicitur Su es uere is a Sun;ὶ hoe est, Su es exsens, aut Sol es quia in rerum natura, seu quod alias dicunt Eutur GLAtque hoc est, quod vocant es totis alem. Nempe, post Subjectum & G um, quod est tertio loco rajiciendum est Praea cartim : Ademite, cum es includit ipsiim Praedicatum fit tertis loci a stemm ; quod, cum Copulae locum duntaxat stipset, dicitur es Iectines vis icti, hoc est, ad ectum IecmmAMO. Similiter, in hujusmodi propositione, V Uus fiat Poeta ; si id solum intenditur, ut, per vocem fuit, copulentur termini Virgilius & Poeta tabique peculiari consideratione Temporis; ) vox hut est C puti; adeoque, per conversionem, recte concludas, Eago, piniam Pbeia fuit Hregibus in Sin Temporis habenda erit specialis consideratio; jam suis partem Praedicati includit. Uluta si dicatur, Sene uis ur; non inde, per conversi nem concludas, Hugo, quiaeam puer fui Senex. Sed resolvenda erit Senex fit puer, in
hanc Senex es qui fuit puer; unde concludas, Ego, ouidam qui fuit puer essenex. inii'pe iam, non puer, sed qui seipuer, est pnaedicatum; Copulaque non mi, sta es. Porro ; Quamquam , in naturali confinietione ut stapra dictum est j Custis N Anatium ante Verbum, sit Propositionis Subjectum: Saepenumero tamen, in vera intentione Logica squae hic magis attendenda in quam Grammatica constructio , in resblii-tionem lonse aliam admittet Propositio: & quidem sic involvi potest Propositio, ut
plures admittat resolutiones prout alia atque alia est intentio proponentis, aut arguentis inde. Ut in hiijusinodi propositione, Praximum meum amare debeo: Subj
rim. 1 Mindum naturalem constructionem, est Eo quod Verbo ae eo includitur; Copula, quod item in Ab utri & P dicatum, is quem omnet amare ocmum : adeoque sic reiolvenda propolitio , Eo fum ρω abra aut quem oportet
135쪽
Cap. a. De Pa tibus propositionis Cate ricae. I a 3
a re proximum; Verum eadem propositio, si sensum spectes, sic etiam res bivi poterit; mes ori m es, iamdae eo, seu re oportet, arates ρθ-m meum ; ubi Subu eluin de quo sit sermo in cit Mimi; Praedicatum quoa de eo affirmatur cium meum. Vel sic etiam; obicium meum, es immer imum f. puta, si quaerenti frutae sit frum meum; respondeatur, Amare proximum; 1cnsius erit, officium meum, es inter adia amare proximum: Ubi Subjectum de quo fit sermo in est officium meum aut hujus sitiem
pars aliqua,ὶ P dicatum vero Amare proximum. Vel etiam, si sic arguere velim ; A Lmum metim amar e debeo; Sed Tuim en mihi Proximus ; Ergo, Thium amare debeo : Manifestum est secundum intentionem arguentis quod Sufatum propositionis primae est Prra tu meus seu Vicinus meus; Praedicatum autem quod de eo affirmatur,) quod hunc amare Abeo: Adcoque argumentum, explicite positum, hoc erit: Hic umeus Iahses tit quem a re debeam; Titius es visinus meus ; ergo, Tisitis talis es ut quem amare eam. Vel denique, O ium meum es Amare proximum il est si emarem libeat si estum ficere ) Amre ea oscium a me noximo debitum. Jam vero, Quaenam ex rei olutionibus hisce aut an alia quaepiam ab his omnibus diverni sit in praesenti casu adhibenda ; non ab ipsa statim verborum formula patebit I ut qliae omnium capax est, sed ab intentione loquentis judicandum erit, aut ratiocinii scopo. Et quamquam eadem propositio, retento eodem senui, possit in tales diversas formas transmutari, quae singulis hisce considerationibus singulatim respondeant: Non tamen expcelandum est, s neque hoc intendimus in ut unusquisque qui L uitur aut Scribit, ad hunc se asstringat Paedantisinum, ut hoc semper faciat; non magis, inquam, quam ut terimitur, Gransematicam si strictes, voces omnes in eo ordine collocare, quem dirigeret Syntaxeos ordo: sed permittenda est cuiquam ea libertas quam variarum linguarum Idiotis ini, & loquendis multa admittunt. Atque, ut Lectoris vel Auditoris sagacitati reserendum est, secundum regulas Grammaticas, justum Syntaxeos ordinem investigare, ut ut alium ab ordine verborum: ita, secundum regulas Logicas, veram structuram Propositionis exquirere, quamquam obscurata sit, ut involuta, perturbato verborum ordine, aut ri Grammatica Syntaxi
Summa rei hue redit; in omni Propositione considerandum est, Quid illud sit a quo sermo, quod Propositionis Subjectum e u ; Qxi id sit quod is eo vel Assirmatur vel Negatur, i quod erit Praetacatum .ὶ atque hi duo, propositionis Termini, censendi Lint per Cuintam connexi; qiue quidem Copula, vel teparatim exprimitur per verbum si, vel f quod sepe fit in Priaicati vocibus involvitur, indeque extricanda. Quando hae Pro sitionis Partes omnes, separatim, & sio quaeque ordine conspiciuntur; i solet T recta Propositis : Quando autem vel perturbato ordine, vel defeetu aliquo, vel alio quocunque modo, involuta est, adeoque minus perspicua ; dicis let Luta recta, obmqua, ontica, aut alio nomine non absimili. Quae quidem I xt - ὶ onses omnes, Obscurationes, Occiarationes, aliave involucra. sunt quando postillat o o tollenda: Suppleto ouod deficit, aut subintelligitur; rescista quod redundat; extricando quod involutum est: atque in ordinem redigendo, quod erat luxatum, aut perturbatum. Hujusinodi autem Propositio squalem hic des riplimust una simplex, per se posita, dicisti et Caurarisas positio ; s prout ab μ thetica aut alias cim sera, de quibus post di, cetur , contradistinguitur: Nam μυγκει, Graece, Latine reddi solet Praeae cari, hoc est de aliquo Assirmari vel N ri. Cumque aliquid dirone vel Affirmatur vel Negatur, sabs me ambage, tergiversatione, circumloquutione, aut quod dicitur et uiset ob s ; dicimus Aqui Cutegorice, & Catet ire r pondere. ando autem Propositio conditionaliter profertur, sut si Sustitin, Hes est , in aut sitini irinposita : Dies ibi et Propositio 'pocletica ; hoc est, Ginta uicinalis. Non quod Pr positio omnis utcunque Composita, sit reo te cinaetionalis; s sunt enim alii modi quibus Proinsitiones componi pollunt: in seu quod, ex Propositionibus Compositis, ea prae caeterunotabilis censeri stari Quin proprie m1 Imnasseest: adeoque nomen sonoris placuerit omnibbus impertire. Alii tamen, Pro citetviris & ' thetica, malunt dicere Sm cem & sitam propositionem.
136쪽
Enuus est istimes . hic, Animal de Em Assiri vir; propter Copulam Anirniativam
A : Sin dicatur, ritos non es rapis i Lapis hic du om negatur, propter Copulam
Quae quidem negatio solet quidem, in Lingua Latina, Copulae praeponi , ubis Assirmando dicitur; Mu es negando:ὶ Sta, in Anglicana I Itur Copulae nota n
tionis, ita tamen ut cum ea connesii cerucatur, subi Assirmando dicimus A; negantis, δε-mi :ὶ Atque hoc quidem cum explicate nes cur Copula. Sed, sicut nonnunquam involvitur cum Piraxi aio. ejusve aliqua parte, sui supra
dictum est:) sie & Negarimis nota, quandoque cum aliqua parte involvitur: Ut, cum dicitur Nenta Mntubus horis Dist. Ubi Nemo seu Uulgus, tantundem valet atque uisum : Se Sapit resolvendum est in es spiens Adeoque, explicite proposita, dicer tur in mis homo nων es Iapiens omnibus hinis. Ubi subjestum est Omnis homo, de quo iis
gatur Praedicatum sapiens omnibus horis, per copulam negativam non es. Caute hie notandum est, Propositioncni tum dici Negativam cum Getiti negatur. Non
enim omnis in Propositione negatio iacit ncgativam propossitionem, ita eam 1blummodo quae ameit copulam. Si dicatur Animia non ramnale es Arvium ; propositio Ammativa est. Quippe, quae hic conspicitur Negatio, non assicit Copulam, ita est pars Sulliati su jectum enim eli Auimal non rationale, seu ilis animal quia non es rari uiae, de quo Sit, esto A matur Praedicatum Prurum per copulam assiniativam s. Item Non animu
copulam ) quamvis tum tum Prae a catum sint Ne nivi termini simplices Verum quidem est Propositionem tam ambigue proponi posse, ut merito dubitetur, an Assirmativa sit an Negativa. Ut, si dicatur, lingua nostra, uias is mi an A mal is nua Mun; dubitari poterit an posterior negatio mi ad copulam pertineat, ut is-not ponatur pro non es, quo casu propositio erit Negativa ; an ad Praedicatum, ut me a man, sit non homo, quo casu Propolitio erit Affirmativa. Nam non animal non es hcimo, eli N 3ativa ; sta non animis ea Mn.homo, assirmativa propositio. Quae ambisuitas oritur ex Gguae nostrae usu, qui negationem verbo es postponimus quae ipsum assicit, Latinorum nonins reddentcs per δε- mi. Sed nihil est periculi ab hac ambiguitate, quoniam sensus utrobique idem cit; in nou animal dia non es animal; utut tormulae loquendi differant. Debet autem, qui sic ambigue loquitur, explicare si postuletiir utro modo se intelligo duna velit Idem faciendum est siquis est ab ambiguitate metus) in aliis item casibus. Ut, si dic tur, E 1ν Mun is not Mye: Quod, secundum rigorem ibrmulta, valeret Omnis homo nones Iapiens, hoc est, nuitas es ; adeoque sapiens de omnibus negetur. Sed, pro modo linquendi nobis satis familiari, censebitur potius pro που omnis es ; quod tantundem valet atque a rvis mon es. Atque ex hac ibrmula nobis familiari, Provenire puto quod etiam Latine non raro dicatur omnis homo non es doctus, pro non omnis es doctus. Si quando autem sit ab ambiguitate periculum, cautius loqui par est Ut, ubi dicitur Mati'. 11. Numo methar D thuuro me, Loiia, tigris Rail enter ωο Ibe Metasime in Heaeven; nam si pro nu mer' me bali non omnis initabitὶ diceretur Gery onestast na omnis non imirabit in videretur dici, nonobaz nullas intrabit;) quod non commode diceretur : Nam intrabunt afrui, hoc est, nonnuo, in sed non omnes, eorum qui dixerint D mreti Domine. Haec autem, quae jam i ita est, Propositiqnum distributio in marisam dae Negat,sam ; Propositionis 2 Batem spe lare dicitur: dx quaerenti Ed, istis propolitio, dicendum AD IDast an Negativa. Sunt quidem aliae Propositionum k hiates ; ut puta. Vera sit an F D; item mira sitan utilia; & similia. Sed liae potius Dieriam propositionis si villant; non Fremam, de quadam agitur. Sed mutuario dae Negatio, Formam propositionis spectant, quaecunque Derit suaseria. Sic Nes A, est Assirmativa; Γ non es in negativa ; quodcunque fuerint di &A. Num autem vera sit an lalia, haec aut illa, constare non prius potest quam
constet quis sit valor ipsorum B, A. Quippe si constet B Brutum significat dx A Arimat; tum I propter muriam, constabit Assirmativam veram cite; Negativam, nis n.
137쪽
Tv g antitate Propositionis: Giversali Particulari.
IN Propositione squalem desci ipsimus Carmorica; Praedicatum Subiecto applicatur saffirmando aut neminio ' 'el Toti, vel ipsius Pareti. Graece dicitur vel μεγ: de subiecto Toro, vel de subjecto secundum alim sui pin tem. Praedicationem dicas 1 mta , ves Pirtialem. Ubi intelligendum eli ramn, de Toto aedeat is, seu Iuο -- Atu inari an F ; hoc est, inini quic quid sit, aut quotcunque sint, de mis separatim in firmatur. Quando igitur Praedicatum de Subjecto aliquo, secundum totum situm ambitum s h est, de omni eo de quo ips .m dicitur, in piadicatur iiive Girmative sive negative, est ea I valup . cutis; eaqiae Propositio Generans anae Uni sits dies ibici. Utputa, cum dicitur H nis es animal, intelligendo H&p mme : est ea propositio Ouversiais mari . Sin dieatur, Isimo non es Lapis, intelligendo item hoc is quovis homine: est ea propositio iis uacis Neta a. Quippe illic aer toto aflimratur hoc est, de quouti homine, quotcunque incruit homini hic, ab utri negatur Quando autem non A toto ambitu sub meti, sed de ejus parte aliqua, intelligendum sit
Praedicatum vel Ahirmari vel Ninari; esto Partitas praedicatio ; eaque pro liuo IL uras. Utpuia, si dimur fAVis G Hinta, aut Homines Iuni dint, intelligendo id de a m tantum, aut iaci rubus, non de Omma est ea Propositio particu ris assismar Sin similiter diratur hamum esta ius, a lumines uo Iunt aerei, intelligetido item hoc dea uo, vesait 'tubus, i n de omni homine : Propositim estpa1ncudinis negas .
Atque haec est quae dici solet tuas Propositionis ; puta Minos is sit, an Pari, culuris. Neque aliam Praedicationum praeter has duas, Mini & vel agnosta
sus dies, vel rei natura patitur. Cave autem per Universalitatem dc Particularitatem Proposuimis umening a Universilitateni& Partieularitatem Subjecti, ut est Tomnus Simplex ; quasi ea es Et Particularis propositio, ellus subiectum est Particulari quid, seu Individuum Universalis autem, eius subjeetiim est vox Communis leu Universalis : Non enim hic agitur ut in prima parte Logicae in de Uniser- salitate aut Particularitate sub eli, scu termini simplicas; sed de modo Praedicationis, seu applicatione Praedicati ad hoc Subiectum sive ipsum sit universale sive particulare ὶ puta an toti applicetur subiecto, an iplim tantum paria.. Nam de S luem Unsersuti hoc si, de voce communi fieri potest Particularis minae Iis ; ut cum dicitur Lyaeum homines; t QRpti. Contra velo, de Sub ecto Parrogari fieri potest praedicatio ruases seu miner H ; ut eum dicitur Arytoteles dirita se πυ. Quippe hic Phil , viris auitinatur de , fit mrege secundum totum vocas ambitum. Et quidem de In invitatis determinato non alia Ioicit fieri pradicatio quam Universsas , Cum enim. verbi gratia ) vox Psylaedes de uno selo aeuo dicatur ; quicquid de hoc tuaFindus velinirmatur vel negatur, pariterves animatur vel negatur de Amuis, stirundum totum vocis ambitum praeda candi. Atre hoc signanter notatum velim ; quia novus forte hic videar, S. praeter aliorum lis
quendi formulam harer dicere. Nam plerique Logici, Propositionem quam vocant in sui rem hoc est, de sub lecto Individuo seu Singulari, proparticulari nabe non uni--rgis Sed perperm hoc unt, di praeter mentem, stotelis qui, quantum memini, nunquam ejusmodi singularem, Mi σψργ appellat, aut pro tali habet, & praeter rei naturam : Non enim hic Vitur departiciti uare stilem quod vocat Aristotelis; non ψεγ,ὶ sed de partia uate ρ Marionis. Et quidem de eo quod est απόων, quomodo quid aut affirmari possit aut negari, non video. Neque ego interim Noe tor censendus sum qui haec dixerim; sed illi poti iri novatores, qui ab Aristotelea doctrina recesierint; eoque multa introduxerint incommoda, de quibus suo loco dicetur. Atque hoc non de Individuo tantum S, re intellinendum est quod numen pro prium vocant Grammatici; sed de alio quovis Individuo uter nare ; sive sit Lia υ Minon athrum, sive inae iduum ex hymoueri dictum, sive alias uteunque ad unum si quod determinatum . in Sive enim mmim dixerim, sive Hetam Mantuanum, sive Auctorem tabs, sive Virgilium indicando) hunc mmmon : erit utcunque a m , de quo,
quod dicitur, dici non potest . HU . Idem etiam intellige. si forte Lutam Num illud sito pluribiis partibus, seu particulis, ag- D tum ; quod dici solet unum per a Vinionem. Utpote si, Emme lapidum acervum digito monitiatum ὶ dixerim aut metvum este, aut parium, authpusti Innusium, aut albidquid, de hoc acervo unico, assumaverun aut negaveram.
138쪽
Idem dicendum, ubi de pluribus ciaective fum s agitur, aut per Omne quod vocant in Cia Zmtim prouuta : Ut, li Omnes Pianetas dixerim esse Septem. Nam liuilii simoda propositio ut ut illud non animadvertunt) eii Simulus is propositio non minus quam cum Stam dixerim Eine unicum, in non enim, de singulas separatim Planetis, sed de conjunaim omnibus, liue una est collistio,) dicitur Spinu est e. secus autem Aisi dixero omnes Planetas, Stelias esse: ubi Mella, de simulis separatim dicta intelligitur. Cum tamen per omne collectivum in non interim negaverim Uniseriis id esse, seu omnes enim Sisigulares sunt j Sed'su odium hie est Omnes muriae, de quibus i ut ageregato unicol assirmatur non autem de Piauetu universaliter dicitur I hoc non de singulis separatim euis esse.
De Iniuriis M i quod dicitur in aut Iudeterminato : res ta iis est ut si dixero urius homo, test aridam homo; quoniam hic 'mdum i nisi alias determinetur). potest este qui tiam : adeoque certum aliquod Suhectum inde non determinatur. Adeoque qui miscimo distis es, aut etiam quidam hominea furit Acti, est propositio par utaris; utpote de homine prolata, non stirundum totum vocis ambitum, sed de aliqua saltem illius parte ; adeinque de Amine praedicatus ductus. Ut mox dicetur. ando Propositionis Sinis ectum, essit vox ommunis, tenerassae inser B diei statio ;ὶ potest ea ves Universos ves Partici laras propositionis subjectum fieri: prout iure roti saeundum totam suam amplitudinem praedicandi applicatur, vel secuncium asyuam sui panem: Hoc est, prout ves de omnibus vel tantum a rubus sub eo generali nomine contentis, applicari uitestigatur Praedictatum. Ut puta cum dicitur Mincines sunt Ration es, de omnibus intelligendum erit secundum totam vocis amplitudinem ) estque propositio Di μων abs : Sin dicatur Homines uni docti, in ligendum erat, non de toto ambitu si misis, 1 Asaltem de pubWiam hominibus'; adeoque propositio Farricularis insisterida erit. Quoniam autem, hoc in casu, dubium aliquando este possit, an qui detinet me verbi V tia ) Inde ire AP se, mi ligendus sit de omnisus, an de ad ruibus tantum loqui: Solant
ubi opus est r quasd icu Agna sub scri praefigere, sive tam Ualuatis sive
quo dubium illud tollatur, indeque conuet an pro Unt rsas an pro Pa riculuri habenda sit in Propositio. Puta, omnes homines Iuni rari aera sequi hominues Dine disi. Neque tamen id semper fit; sed quando opus videtur.
Aliae sunt Notae. quae quamvis absolutam Universalitatem non designant, eo tamen prope accedunt: ut, II 4 P--, Plerisue α es, pars maxima, era, prope accedunt ad Universitem Assirmativam; atque ex adversis, ad Universalem Ggativam, prope accindunt, Pauci, Paracissimi, H us, vix am ne vis, M. Quae quidem, de re probabili a
puemi, ubi demonstrationi locus non est,) universalibus)uppares haberi possint, &μο- habit Iasi seu vos Da mi probandae sufficiunt; adeoque ad Opinionem inducendan, si non ad faciendam IV V si nihil in contrarium constet. Et quidem ipsae Univeri datatis notae s incunque Hyperbolice prolane in sepenumero nihil aliud sienaticant, quam Universatibus su pares m o di imus. , Ut puta. cum, incommuni colloquio, quotidie dicitur, m. omnibus uotum ea, Nemo hoc isnorat, Ne is ciabitur, & Gallisi intiliare illud. Imilem: ubi iserte tres aut aes sitiit ille totus muninu, Iale unquam c- ' δε - conveniunt omnes, dec. Ubi, per omnes, non
aliud intelligendum Git quam Herbae aut Piaram; & per Nisos, intelligendi Pauci i. Nolae hujusnodi, subjecto praefixae, non pro Subjecti aliqua censeri si lent, sed ut usdem γ' mcces, dicique sissent propositionis parto si cati: ematicae, quasi Acci delibralta& Advenutiae .; At Stilem Prae istum, & um, par vocant Gregorram ibcas, utpote Propositioni talentis iNegationis nota ia, qua Propositio fit negara, sive ea explicite praeponatur voci Em sive utcunque involuta, , an pars dicenda sit S cater emama, an ut copulae particula
Caret rematica, nescio an inter se satis conveniant Logici. Utrumvis dicas, non repugno. Quippe perinde est sive Assirmativae propositionis copulam dixeris O; Negativa mones, ut sit nou pari copuia:) an utrobique copulam dixeris in Negativa, , esse Macat Prematis notam Negatiovis, ut est Omnis nova ou resatiatis. De aliis item Notis; jugicio aliqua o opus est, determina ivum parita sint Swn I gor arica an Catego emat hoc est, a genitriae, an essentia εὶ Utputa, cum dicitui, Omnes Pla istae sunt Suine, Omnes Harietae sum Septem. Ii, priori, vox Harietae est integrum Suri in; &vox omnes est, pars SYMMV Misa; utpote Unigerialitatis Nota; adeoque Praedicatum S es , de Planetis omnibus iuraulatim sumsia assirmatur: Unde
recte subsumas, Sed Grua juns Planetae ; ergo Sub ora juni Su . Sed in posteriori, Omnes est Curet emas , &sublesti paci; neque enim de singulta separaum, sed de
139쪽
Cap. s. Misereati, Particula i
de omnibus conjunctim intelligendum est; Adeoque non licebit subsumere, Luna sunt Piunerae, Sub Lunasunt Septem: Md subsumendum esset Suct sunt omnes Planetae, ii velis inde concludere, Ergo Sol O Iunt septem. Discrimen hoc linter ne Collectivum, &Omne Distributivum, ibitina patebit, si pro ues substituas ouod tantundem est atque omnes distributive silmptum;) sic,
pro omnes Planetae Iuni Stesiae, recte substituas .libet anetarum est Melta; At non item, pro omnes Planetae sunt Septem, similiter substituas et unisi planetamum es Septem. Similiter, cum dicitur Hic homo es Poeta, non satis est assiimere, Hirrisus es Homo Ergo Virgisius es Poeta. Sed subsumendum erit Hirribus es Hic homo. Quippe propositionis primae subjestum erat, non Homo, scd Hic homo. Estque vox Hic, non Syncat gorematica, sed cit orematica; ut te pars Subjeetita propositione Sisgulari. Quae quidem tutut G vergat quippe omnes singulares ita sunt;) non tamen de H mine, sta de Moc homine ; praedicatur universaliter i seu Totaliter in vox Poeta. Porro: siquis sic arguat; Romanus quidam es Am Hr tia eidos ; E que Virgitas δε-ntimus Ide, . ergo ginus es thai LAEA etdos: Reela arguitur. At non ita foret, si assumeretur tantummodo, Virginus es Amanus. Quia tum Romanus foret Individuum Maxum, seu Iudeterminatum ; adeoque Sub laetum Propositionis Particularis, seu Partialis ;s ut quidem ust in propositione prima, si illa sela confideretur: l sed cum in secunda sis,
simitur Amanus Lige, i seu LPe idem Amanus, Determinatur vox Romanus findeterminata prius j ad unum sngulare, fitque Lud iduum Draci minatum, adeoque sub lectum propositionis Singularis. sed, absque hoc, incertum foret an Romanus in prima, & Romanus in ta unda, sint Idem Romanus.
Simili opus erit judicio, siquando de alia quapiam particula dubitari possit, num Syncate
gorematica censenda sit an Categorematica.
Siquando autem, propositionis Subject uni, sit vox Communis ut ante dictum est, i adeoque capax praedicationis sive Toralis live partialis; nec tamen affixam habeat vel Universalitatis vel Particularitatis Notam, unde constet utra intendatur; ut sunt illae, Homo
es Arimat: -- es rictus: Inde ita 'dici solent. Propositiones. Non quod non sit ves Particulari, vel Universalis, ejusmodi prorisitio; certum enim est, alterutram esse; sed quod non statim obvium sit, utram intenderit qui sic indefinite loquitur. Quo casti, si postuletur, aut opus sit, 3 exponere debet, qui sic loquitur, quo sensu intuli illum velit. Neque enim sempcr pro Uu er o quod volunt aliqui, neque semper pro Particuluri
quod volunt alii, habenda eli Propositio Tuae ira ; sed nunc pro hac, nunc pro illa,
prout vel didit ratio vel .scopus dicentis postulat. Secundum ea quae hactenus tradita sunt, Quadruplicem secundum Quantitatem in faciunt Propositionem, plerique Logici; Bersalem, Particularem, Lud nitam& SUM rem. Quod tamen non ita intelligendum est, quasi haec ellet distributio Propositionis, ut Generis, in quatuor : Sed potius quadrupla diversitas Propositionis secundum
H tales quasdam conliderationes.
Cum enim propositionis consistat in Praedicatione, seu modo apelieandi Praedicatum Subjecto : restitque ea, secundum Qualitatem, non allia elle quam vel Assirmando vel Negando; nec, secundum Quantitatem, alia quam vel Totalis vel Partialis.: Prout illic non plures simi Propositionis Species, quam Assirmativa & Negativa, utut aliquando sic implicari possit propositio, ut merito dubitetur num haec an illa dicenda sit:) Sic, ratione. Quantitatis; non aliae allignandae sunt Species quam Uniuersalis & Particularis prout dicatio Totalis est aut Partialis; utut nonnunquam, quando Inde ite proponitur dubitari possit num haec an illa latendatur. Possunt tamen, utrobique dixersitates quaedam
Et quidem, ratione 2 titatis de qua jam agitur,) seu amplitudine praedicandi de
exposito subjecto ; quamquam promicatio omnis vel Totalis sit vel Partialis; Utra tamen harum illa sit, non in omnibus iam liquido patet: Sunt quidem, hac ratione, assivae ma e Gni Hases, propter Guiser latis Notam, stat omnes homines sunt Rationales;
sitis homo en Brutum ; quae iisnanter) dici selent cinisersales: Aliae manifeso ticulares, propter aflixam frinicula ruatis Nota ut .dum homines sunt Pruanus; aeum nou sunt; quae signanter ) dici selent Particulares: Aliae, de quibus utut vel particulares sint vel universales) non liquido constet propter nustam humori affixam
notam, dum tamen Subsectum sit vox Communis, utriusvis capax, utrae censendae sint; quae itaque inde isae suci sesemit, seu In Nite pro Uitae; suntque nunc pro universaliubus, nunc pro particularibus habendae, prout fert occasio: Aliae denique, quae cum Sub uectum habeant Inae: duum de quo nod alia fieri potest quam Tutas praedicatio; versales quidem semper sunt, sed Universalitatis nota non indigent cum, propter Subjecti naturam, aliae non possint esse quam Universales ;) dicique solent Singulares ; ut Virgilius I Poeta ; Hirgibus non es Graecus. Non quod universales non sint; sed, quod sint certa quaedam univeitatuni elastis, quae hoc habent peculiare, quod, de hujuslaodi Subjectis ubi tinus & omnis idem est j non possit aliter praedicari quam Universaliter.
140쪽
Propositionum distributiones, de quibus hactenus dictum est, solent hoc inmorali versu tartaro licet) insinuari. Diadi 8 G. vel Hyμ λ Ne. vel AT Un. 2ranta ρ Par. In sua. Hoe est; Quaerenti sit propositi γῆ resimndendum , Quer is sit an 'puberi . Quaerenti a s sit 8 pondendum est, A rami sit an Negasiis. Quaerenti Lb-ωλdicendum Ginerstas sit, Pin Mutiris, In ita, an Siugulamis. Porro; cum Propositio omnis saltem talegorica 3 est, ratione lautaris, Atiirmativa
aut uva ; dc ratione 2 iam is, Universalis aut Particularis: erib ratione simul utri , is es reo AH Am mari , vesin eryalis Neta India, vel Eartisularis P se matrea, ivel Particularis Netaima: quibus breviter indicandis, quatuor assignant vocales Lateras lA, E, I, O; secundum hos Versiculos, memorativos:
Ubi non tam erant solaciu de Syllabarum quantitate, aut syntaxeos ratione, quam in 'umus consset, au metu V Alii tamen, quo constet versus, pro sed universa Mer, substituunt verumgenerabter; & quo Syntaxi prospiciatur, pro ambo, neglecto Rythmo, substituunt ambae; respicientes vocem sibimellinam, Prosesit dies. 3 Quod volunt, eit; per A, notatur propositio Gnmersam irmati her E, O versura Negari ' per l, Particu ris Apimmanis ; per o, Particularis Negati . t Quarum iusius in imum. tibiis maebit. 3 Nequis autem de Propositionibus Indesinitis & Singularibus asi hae nedilectis ) sit silicitus: Inae sinua referenda est nunc ad Universalem, nunc ad Particularem, prout res postulaverit: Sureuiaris, semper ad Universalem. Eosdem Ahglice, sile reddas. A sors, and E a mes ; both Tota F. I sam, and o taemes; both Parti in
DRopositiones pro varia QMitatis &. Quamitatis diversita: e, eodem manente tum Subjector tum praedicato, varias admittunt inter se Comparationes t seu .Considerationes Relativasὶ quae dici stolant minus placeat iratis Vox quia non est in omnibus Oppositio stricte sumpta, quin pollini simili consistere,) Contra sirimes dicas hiret, quae vox non minus congruit Graecae ἀντιμυς.) Quippe nil aliud hie intendi, tur quam pro tionum sic variatarum opposito scilicet situ instarum inter se compar tio ; & Relationum indicatio quas sic contrapositae Propositiones inter se sortiuntur. Sed inpositionis vocem antiquitus usitatam; non incommode relincas, licet non momnibus stricte conveniatὶ pro ea libertate quam sibi solent alssumere Logici in nominibus limponendis, quod ante intinuavimus, eritque aliquoties post insinuandum; in Nempe, cum nomen Generale pluribus Particularibus accommodandum est; non tale semper nomen inbponunt quod ex aequo omnibus conveniat; ita quod particularium illi. quod potissimum minant, fatis quadrat i reliquis autem non sine vi quadam pollit attribui. Sod, ut alibi, sic speciatim notavimus, ubi pro sitionis Subjectum de Prae. utim dici notavimus, Propositionis Terminum Misyem A Maurarem; quod quidem in Gunersta -- quain ut potissimam spectant) ut plurimum contingit; in reliquis autem non raro contrarium; ut supra monitum est Atque hac similiter, quamquam non omnes hae Contrapositiones, sint is sui mes sibi in sensis cum tamen pleraque tales sint, commae in nomen omni ous impositerum. Has autem, hujusmodi Schemate Contrapositas, exhibere solenti
o Hoc est; A, E, vocant virarias: I, O, Amtrarias : A,I; de O; Suristemurs: MO:& E, I; orutra nctorias. Hoc est verbis sutioribus, γ