장음표시 사용
141쪽
Cap. 6. De inqui sientia Propositi m.
versam Assii matrea & Haris Negativa ; item Gnivomias Negativi O Par. rictiliis A rmat dia; quae tum Quantitate tum Qualitate differunt, in vocantur c trad-mriae; t ut quae tibi mutuo contradicanti ) Harum quidem Nec ambae s t else inae, nec ambae fallae': Scis Linpet altera vera est, altera falsa. Adcoque dici solet Omnium O A Deum Max/ma. Puia, si verum sit omnes hcimmo se atramala ; Grte falsum erit, yms um esse : si verum iit pura non se; salium crit omnes cse. Item, si verum sit, quod nis, hQmmes t Dura , falsum erit Asrura elise: α viceversa, si hoc verum sit, insum erit illud. Ut autem hoe Schma, eis praeseriim Pinpositionibus accommodatum, quarum Subj Etum es Vis ommunis ; adeoque capax praedicationis Totalis, aut etiam Partialis. In Metularibus autem, quarum Sub tum est Luae uri adeoque non capax praedicationis mitialis, 3 res aliquanto secus est. Quippe dc Individuo Sub scelo, quicquid dicitur, Toto dieitur; & quicquid negatur, de Toto ne ur, ut partiali vel Affirmationi, vel Negationi, non sit locus. in Adeoque Apimatrea Negarava ut Vrassus es Hera; Hr-gHis non es Foeta ,3 non modo Contrariae sunt ut in aliis Universalibus Assirmatis &Negatis, sed & vi matoneὶ Core inariae: Adeoque nec simul verae possunt esse, nec simul falsae; scd summi altera vera est, altera falsa. Quomodo hoc accommodandum est Propositionibus Hypotheticis aliisque Compositis; post dicetur suo loco. Secundum has Rcgulas. quae ita certae sint, ut sua luce satis constent, judicandum erit de GusNotia aut In instentia propositionis unius cum altera, indeque arguendum de veritate aut Falsitatu unius, prout altera aut Vera in aut Falsa, pro vana earum Qualiserate aut Quantitate eodem manenκ tum Subjecto tum P dicato, in singulo his Oppositionis aut Contrapositionis ὶ generibus.
EX Oppositionis doctrina, dependet ea quae est de C Empia vita proposicionum: IMest, u modo Propositiones oppositae in quocunque positionis genere fiant, indebitam negati vi Non positionem a ui pollenies. Unde iudicium fiat de veritate aut ira. scite limus, per veratatem aut falsitatem alter,as ei aequi liciatis. Quippe si aequamdem, um una vera est, etiam inera vera est; si falsa, stas, jus quidem doctrinae summam, in hune versieulum barbarum j compingum. Prae cimvir M. Post Constar. Prae postque Susiatern
142쪽
ν AEqui sientia Propositionum. Lib. 2:
Hoc est; ex tradictoriis propositionibus, si in utravis Nota negationis pomum Universilitatis aut Particularitatis notae, fiet haec alteri contradictoriarum a in ontrariis aut etiam Subcontrarus ;) Si P punarum. item, ni S ternis, id fiet ii, Accontinodantur hae Regulae ad Linguam praeserti' Latinam ; an qua, ea particialae enpositio hoc efficit. Sed & aliis linguis aut idem fiet, aut eis saltem accommodari muni ut valentes Regulae, si id attendatur, quod totius diatrinae fundamentum est Nempe, Nota negationis Mn aut quae huic aequipollet sua notiae Unive salitatis aut riseticularitatas, intelligituri immediate a scere eam sive Universiatarem, ve Pantolinuarem, non autem cistulam nisi per consequentiam, aut aequivalentiam. Hoc est; praefixa notae GH ualitatis, neut dictum illud etiὀ in balter verum; praefixa notae Particularitatu, nescit oes a Particulari vo ei - . em negationis nora, infra nouae Universili inus aut Particularitatis s& quidem propositionis sit biecto in intenditur Opulum imi diate assicere : Adeoque, manente quae prius erat Quantitate, mutatur Qualitas : unde, si prius fuerit Ammausa, iam nitiis: si Ninativa prius, jam fit Anirmativa, Sed & illud intelligendum I pro genio Latinae linguae quod duae non, se mutuo tollimi; hoc est, Negario negatu Non non j qui siet Amonatis . Quibus praemillis; rem
si ustulis casibus sie accommodisi v - - , n i. Duarum propositionum Contradictoriarum , ut Onanis hcinis es animail ;-pus ocimo non in Ammal : Si notae universiilitatis Omnis, prauixero um; manilestum est neruo Universantatem: Et consequenter, si non omnis es, saltem a rus vim est, i quae cli altera contradidioriarum. J Similiter, si parucular iratis notae Asms, praelaxero Nin; mani testimcli tolli, etiam quo ad Gitan, quod ante dicebatur : Quippe ii Mahms quidem Leton ;cerie inmis est: adeouue fit reliquae coniradtinoriatum aequipollens. Pariter si universatulit Negativa, & particularis Assirmativa; pura AH mr Amta es Brutum ; A urs ocima esctutum. Idem fit. Quippe si non mari, tum aliquis. Si tanta Is, tum num. a. Duarum Contrariarum, ut Omnis homo es animes Nisus M es a vi; tu notae universalitatis aut particularitatis Poti 'matur iste nempe ut directe amat copulam j liet utravis reliquae aequi pollens. Nam si dimnis non es, tum niatas es: si Numa non es, tum Omnis est. Idem obtinet in Scis trariis, quamquam non memini hoc cis notarastatum: ὶ Puta, Ahouis homo es prauiani; Aiquis non sprudens f. Imppu h in priori, post in s homo, interponatur Non; fit posterior: Si in posteriori id fiat; Myura non nou
tingit si & praeponati ir & poli natur Non in utravis. Qilippe, si nim -- - , tum Hi sus M. ab Is uis es, tum omnis es. Similiterque in Ninativis, in homo est murum ; A Pu Λα- non es Brutum. Quippe non nou es, tantundem a lue Aucs non es. Item Nona in no non es, tantundem est atque 1 m a uu es,
'Ain te quidem omnia, in singulis insibus, suo RG i
de mularum veritate stanquam legitime demonstrata ) dubitandum non siti Horum c suum praecipuos, solent memoriae causa in his versiculis compingere. Un omnis, Purim non: Omnis um, quasi mus. nuatis. futidum: sed Nuam non, valet O s. - Gj, sitis: Nian quidam um, valet Omnis. Non aster, Neuro Her non, praestat Gerque.
Not eiure, NHiber : Ne ether mi, AG we call. Monendum hie duxi: quoties per Regulas sive Oppositionis sive AEnipollantis colitastenda est propintio Panici laris Osive Afirmativa sive Neotiva intelligendum eritia
retae numero sinsulari ὶ non semper Asermus numero e : S. m
enim ad tollendam Uniserj Iuum, si vel Unus aliquis excipiendus sit. Pariterque moveris A vis, non hoc satis est ut inde concludas si negavera A quem Suippe, iter Asms ct mae ius intercedit Asyrus. Sic si ninaveris , Aristi Apostolos ruisse domino suo ficiles; non hinc sequitur Ahnu non sulla, sed sal-
143쪽
Cap. 7. De ver me Proptriticiis.
d ubi vi coniecut onis inicieti Particultris de Gm aliquo, 3 si tamen hic tanto sit Omnis qui est crasus propositionum singularium, in infertur porro vi niat r insum teu Toralis. Sic si Hregibum es e Poetam negaveris ; asi risi illam nisese Horram : quae, vi consecutionis, esi pro liuo Negari &, vi materia, Unisersalsi , eo quod, de In viam, omnis praedicatio est Tottas. Atque hinc fit, quod, Astimativa& Negativa, de Singulari subjecto, sim vi mater ὶ Contriainaria: quae alias, si utraque censeretur Partis iuris, forent Subcretrariae quarum utraque pollet esse vera si censeretur utraque ut revera est versalis, Erent Ointrariae, quarum utraque posset esse falsa;) sed proprer materiae necessitatem, quae partialem priaicationem non adiri tit, sint Gintra inciriae ; ut neque simul verae pollini est. nee simul Fals e.
C A P. VII. M C versione Propositionis.
ALius adhuc est arguendi modus, quo ex una Pr sitione insertur alia absque interventu novi Termini ὶ 'xiam vocant C er em Propositionis. Posito scilicet Sufecto in Ac Praedisti, Ex Pris Paro in Acum Mjecti. Sic, Propositio Homo nos Ermum : mutatur, her conversionem, in hanc Brutum non est Hamo. Quarum prior, ora solet, positio omersa' aut conterrenis posterior, Propositio convertens; seu
Quo autem sic fiat Conversio, ut a veritate Comose arguere possimus veritatem clam vertentis '. Has Regulas observandas docenti
Primo quidem, Quod iidem, qui prius erant, maneant Propositionis Termiui sed transmmi: Stubjeeuim in locum Pta dicati; & Praedicatum in locum Subffecti. tem si ex capias eam Conversionem quam vocam per Coma positionem; in qua praeter Transpositionemὶ mutantur ter molasti In ius res. Secundo, quod eadem, quae prius, maneat propositionis P Das. Puta, si Convertenda fuerit Assirmativa, etiam Assirmativa sit in quam convertitur. Si illa, Negativa ; Negativa item & haee. Non sistent enim Assirmativam in Nigativam convertere; nec Negativam in Affirmativam. Temo ; otius Propositionis, aliquando Manet, aliquando mulier , puta, ex Universili in Partieularem ; sed non Augetur ut fiat ex Particulari Universalis. Siquando autem hoc iubeatur; ut pura cum, in sequentibus, doceatur Reductio modi, Bisalptis dicti, ad nutriara: id non fit, ex sola vi Conversionis, sed propter alias quae occurrunt circumstantias: ut suo loco docebitur. Quarto; Quando eadem retinetur Quantitas; vocari solet cimersu S meri. Locum que habet in Bersab Negarisa, & in Parricidari Aormati . Gippe si Ninus homo Iit Aurum hinc reste concludas, Ergo uinum Autum est Homo. Item, si a ius Rammuas es Poeta : hinc reste inferas, Ergo Asynis Poeta es manus ; puta Virgisius. Quinto: Quando minuitur quantitas, pura cum Universalis in Particularem convertatur, j diei solet cimersis in Arcidens; aut etiam Diminura conorem. Locumque habet potis limum in Vmversis lanetativa. Puta, si omnis hcimo est Animal; hinc recte eo cludas Extra AEquia animes es homo. Potest item in Gnmersis Neta a locum habere. Puta, Nutam h ο est Autum, Ergo A md Mutum s nempe liquod sit j um s hcimo. Quippe si, ut prius, inde concludas, per simplacem Conversionem, Exto Eum B Minue ι -- , concludas certe licet, minio magis, Eigo Alio Brutum non es Hamo; cumnoe in illo contineatur. Sed negligi solet haec Gnmerstas Netas e converso per Accidens; quoniam ibidem habeas i quae potior est conversionem simplicem; ut supra dictum est. Si quaeras, cur haec conversio dicatur 'r Accidens; ego de nominis ratione non sim admodum sol ieitus: Satis esue quod sistiti fuerint Logici sic loqui; neque est necesse ut rerum Nomina futut sine ratione imposita j mutemus. Sin id malis, dicas i eum alii si ost versicinem aemi ram. Atque hae quidem duae conversionis formulae. In x & per acrians in vocari silent ob resones Directae. Atque his speciatim accommodatur conmersuinis ae isto; praesertim ubi dicitur, retinendos esse eosdem p prius, teramnos. Sexto; sed tertia adhuc restat Hrmula quae dici sint moersis per CinnasuPionem. Quae appestatio, quamvis reliquis pariter conveniat, inam in illis item cinoa nuntur te mini, i nuic tamen tertiae peculiariter applicari solet. In qua, praeter Terminorum sui inrcliquis) transpositionem, mutantur termini Amisi, in I, Vim: Praefixa scilicin negationis
144쪽
nota Non, terminis pri positis: puta, pro mo, Animal, diicitur nonhram, vi in et i;
quos vocant trem nos instrios.
Hane formit tam locum habere docent in Partisugari Ne M r. Atque hujus potissimum causa, videtur, suisse introducta: ut quae per neutrum resa quarum converti pollit. Puta , -- am uno es μω ; Ergo min homo non es non ammes; seu s quod tam tundem' est, A mu Δα- es animal; lesi A mae γοά - es homo, in tamen 2
λ- ; seu 2Eccquid non es animal, non es homo Nec minus apte definienda foret haec Conversio, sin utrovis casu i per Erimationem in Esulis o spes tradi si minem rei Duo nega em novis Iecti Sed prior loquendi
nus necessaria; quia eadem propositio Iut i upra dictum esti converti potest per eam mores nem aerectam, quae per P Mens dicitur. Est tamen vera Conversio, & recte concludi estque usus in ratiocinio nec contemnendi, nec 1i si uelitisi Puta, omnis Mino in animae; Em', quod non es animal non HI homo. Haec Conversionum doctrina, his solet versibus compingi E, I, si ociter convertitur; E, A, per Am. A, O, per conua : sic fit conversio tota. Aut etiam ine, in reeitandis literis singularibus, sacilius laberetur memoria,
FECI A Miser oen vertauur ; EvA per isci. FAXO per contra. Sic fit convertio tota. Anglice sic reddas;
fAxo are cinnu pus, in ming bach. Propositio Smstulum i sive Amrmativa sive Negativa, cum semper V ersalis sit, i ut supra dictum, in observat legiri aliarum Universalium. Puta, Virgiluu es Mera 1. Ergo AED us Heraeui regi s. Universalis Assirmativa in Mirmativam particularem. Itemgibus non es Graecus , Ergo Nustas sin rum es Virgitas, i Universalis Ninativa in Un, versalem Negativam, Atque in aliis stini liter. Si autem ciuisriemia propositionis Prae icatum sit μῶυ-- squodcunque habuerit Subjectum ; G ιυotentis Subuectum i quippe quod fuerat cimo renaeae Praeae sumi H ara . utim erit; ct propterea propositio Convolens s siqua siti necessario erit liris, adeoque Gniversalis. Quae itaque si alias ibini l per conversionum leges in Uniser A : n, hil hie , regulis receditur. Si vero alias foret Pinocularis; hactenus inde receditur, quod quae Bret, per Regulas, Salum Particularis; fit, propter necessiatem materiae, etiam citi, versa lis. Sic Ninus Graecisum es ei os Ergo AEubor cinaretio nis es sincus iuniversalis negativa, in Universalem negativam; pur simplicem conversu,nem, secundum leges Item Maro in oritas; Ergo notu Virg/hus es nomMino; seu Qv inues Virgilitis, non es Mara , per Contra restionem, sicundum leges. Sed, qui ista esta, eitata ; ergo λα- Dinias in Virgissius; per seges conversionis, foret ut est Affirmativa; et letque Sagum Particularis: &, propter necessitatem materne, fit radaris, adeoque Universsalla. Notes hie licet, alio alibi sensu dici, Cin inbibter Praeactari; aut terminos et cinoen, biles: nempe quando termini habent eundem ambitum praedicandi; adeoque alter de altero
indisserenter diei pollini, & quidem Universiliter. Ut VHgiam es Muro, & Muro es Viritibus: Item, Omnis homo in risibias, ct omne risbile s homo: Idemque dici potest de te minis qitibusque Synonymis : Moses, & unus ; Item, de uri si)usta fuerit ; ut Omnis scimo es animara -- , & -- ammis rammis es h . Unde dici solet De tum& Definionem, Abere Con vom, seu term ms esse comertiriles, hoc est, ejusdem ambitus. ea comet tibibias utpote q- est plicium Iremmorum non est huius loci ubi de comesanempositionum agitur. 3 De quo supra dictum est suo loco.
145쪽
Cap. 8. De Pro uicinibus Modahbus. CAP. VIII. De Prophsitionibus Modalibus.
OUando in propositione es ira, res non nude ait ur aut , non messe; sed cum
matume aliqua seu M si uis te annexa, quae afficiat: dici sistet Pro sim Iutatas. Ut cum dicimus E, I cole, fissans, cum ejus inodi loquendi L mulis innumeris. Quarum quidem aliquae sunt aut videntur esse in Azgmenramue, vehementius asserentes: Ut, Esecretissime, matras Io 'x imo, M Quae videntur plus dicere quam nudum O. Nuae Dimium , vim aikrti liai n. it. Eantcs: Ulij an es, vitae r se, eri res, cte; qui inmini miuueni simi, dc m. nua Acum quam nudum EM; inceriitudinem aliquam innuentes. Nd &, in communi l uela' quae Rhetoricum potius quam Logicum verborum 1 sum exhabet,) ips, quae vicentur Augmentativae, sunt non raro potius Dim tri . Ut cum quaerenti, Num mae itast λ qui categorice respondet O ; sortius censebitur affirmare, quam qui dixerit E cotti P iis em dcc. Solent enim hujusmodi alleveratimnes, dubitantiam aliquam innuere; & censerisdient hyperboliis locutione iis Bitiam urere, magis quam anere certit Hiem. Et, sicut ante dictum esti de Universalitatis notis ; Omnibus dix nutim es; Nemo nescit; non aliud censentur significare quam sitius urami. Sic, EVI certio me, t ulta io es, duc , non tam ab usam certis mem innuunt quam OHicinem fatis snobabilem. Minusque dubitare censetatur qui simpliciter dicit, quam dicat bio est. Hujusmodi ut .m propositionum pulam afficientiumὶ quamquam magna sit varietas, ut cuique obvium crit, qui varias loquendi flarmulas noruuerit: Quatuor tamen sunt quas, ut prae caeteris notabiles, selegisse videntur L i; de quibus cum de M agitur, diserte loqui sunt; cum quid Necessa Num, Contingens, Eusebile, aut I sibile, cile dicunt.
Hos quatuor Mados, nonnunquam Maer uer exprimunt; ut. -- nec ames Animal ; Merales est doctus Contingenter; dcc Nonnunquam Astectrae; ut Necese est, H minem se ainimal; Contingens es, Socratem es doctum; POD, en, O m ese Acarnem di Imri phile es, ese rapi em ; dcc Nonnunquam aliis formulis tantundem signit atrur: Ut si, pro Necessario, dicatur non potera quin itast: Pro cintingente ;non es neces ; secus es t ei: Pro ROAH; fleri potes u impedii quin D. Pro
Immus h non FGes ese ; natura rei non permittit: cum similibus loquendi formulis. Non enim putanda in Logica paedanticam loquendi formulam allectare, sed sensum dictorum considerare : Quae tantundem significant, pro eadem habentur propositione, utcunque varietur loquendi formula. Per necessarium, intelligitur, id quia non in non esse. Ut, Hominem ese Animal. Cum enim Alamantas sit de es lentia Hominis; nectae esse nec potest aliter esse, quin H - i ammat
Per I sibi, id quod vis potes esse. Ut, se Lapidem. Quippe cum ea
sit ministi ερ Lis dis natura, ut alter alter non sit, sensitivus : heri non potest ut H
phum: Cum post et quidem tecus est e. Hi quatuor II , magnam censeri solent analogiam habere, cum quadruplici propoliti num in Quantitate de litate varietate. Pura, Necessarium, instar Urimersam , mri r : L, ibi , instar meritas Negarii sibile, instir Parii daris Mismativae :cimi gens, instar Parrisuduris Negam .
Adeoque Necessarii, - gibile, esse cometraria: P sidiis o tingens potest esse, potest non esse, Subcontraria: Necessarium o P ibile; item impossibile o tingens ;
salterna: Nec iam iis O C tingens rem possiti, o Possibuet Core inciria. Postuntque similiter ad c qui Lentiam reduci, interventii ativi Non, vario situ positi. Sic non Necesviritim, est ontingens; dc mae C Miugens, est Nec anum : κω --
146쪽
μο sitionibus M albus. Lib. 2.
non esse. Secundum es quipollentium regulam ante traditam, Piae ira EI: Post, Irre: Prae postque.' alte m. Similesque subeunt Ome spinum leges; statinuum regulam ante traditam.
E, I, simpliciter convertitur. E, A, per Arri.
sunt conversiones Item. si Aec saris mes, Mommem esse a mal; Possibildes, crimes e se homise DI Us is es Imminem e e Lapiacm ; tum Jesum contingens non nectarium es, Dipitaem esse hominem : Quae sunt conversiones' accians. D nique, Necessar es, Hominem GD cnimes . tum Necessarium es, ut viis anima summ&-; sive, ut quod non es animal, mn sit homo: Si omiscens es, Hon Phi optum; tum Contragens es, non mi ophum es non hominem, seu, notu es necessarium, tis qui non sit philost us , non sit bomo : Quae sunt conversionesper contraposta
Notandum hie, Cin gens ea notione sumi qua opponitur racessaris ; ut id significet, quod His non esse ; adeoque non excludit Impossino: ) non ea notione qua opponitur Impetibili ut id sigila et quod eis quo itatis, non dicimus, sed Posibiis. Est tamen alius sensus quo sumitur aliquando ontingens; pro eo quod aut esse possit aut noes est. Atque sic opponi sistent Mutetia nec tria, & Uuscita contingens : Ut, cum dicitur, de propositione Inae finita ; quod in murta necesaria, censeri sblet pro Uurae sati ; sed, in maloia continenti, pro Particulari. Utpote, Homo es animal; Homo umes Lispis: inmundem etsi, ac sin is humo es animal; Nisus horeo est Lapis. At m nessuris Acti , Homines non sunt aeriti tantundem esse ac hominesJ- ; As Hi h mines non sunt, docti. Ubi r materiam necessariam antelligiunt tum quod necesse si esse, tum quod ne illa est non esse. Adeoque comprehendit tum Necessam iis quod diximus; tum o. Per materram contingentem; quod nec e e necesse est, inec non es; sedarat esse cur non esse. Quod ita ue includit tum tum Sed, in recensendis ia bus Sarim &IN Piis halini solent pro duobus M aes, uriit uterque sit in materia uectifaria: Item Tobile & ens, pro duobus altis:
utut uterque sit in materia cim genti.
Iam, in omni 'ci sistone V, duas assignant partes, quas vominu ZActum &M Ut in hac. neces, θι hominem esse animal; aut Homo e 1 -imae nece πιο Dieram. vocant, tu quod principaliter asseritur, Homo es an al:ὶ vero, qui dicit qualis ter alteritur, necessa m. Et quidem, nonnunquam, est cur conciaumtis dinum, sed n gemus minarem: utpote sit dicatur en mi opus neces aut necessarium est Merarem esse NE .phum; Quamquam enim verum sit, Socratem esse H νος - , non tamen ita est Nec famis, sed ingenter potui siet enim secus esse. Si autem utrumvis salsum sit, juste negabitur Modalis propositio. Item Modalis haec est, I Tini. a. is. HAB Uisermo O omni acceptarione aegnas, qu Ch isus Iesus venit m mundum ut peccarores servaret. In qua Dictum est, Christis Impus venit in mun--, ω pec Mores Iema I. M us autem, Haetas sermo omni accepimne Elanus. Qiuppe quod, de illo per copulam Laismatur. Propositiones duplicem subeunt considerationem ; prout vel vinum vel M aeui ptaecipue attenditur. Verbi gratia, Possibi es, Omnes &-nes actos es...Si Dictum praecipue attenditur: tum hac consideratione) Subi um est Hum nes; Praedicatum, , r; Qualitas ri minis; Quanti hau filis. ppe ita est in D,m; omnes homines unet is i. Atque tum quidem, Modus imbio habebitur pro parte su Iego maetica, seu accidensi dc extranea, respectu habito ad substantiam ut. loquuntur propositionis; quae est Bersabs inmanis, sed cum mcertit me pro-
Sin praecipue attenditur e Mus Tum ndum hanc considerationem 3 Subjectum propositioni est Dictum, omnes homines sunt acti;) Praedicatum, est i Mus, reffarium, in quod per Copulam in de sub ecto assirmatur. Estque , si Q itatem spe. les, A masiva: Si Quantitatem, Si uiarii, atque, ut sic, Universalis; ὶ nam de unica Propositione individua, assirmatur praedicatum, 'PE P. Quippe Quaestio hic est: non, an Verum sit an Falsiim; sed an sibi sit an Impos se, ut Gmnes hominess, ni is . Similiter in hac; Cotivns es, fusae aisut bouraues,int Nigri; seu Luia risu, siminuti, es Contrauens. Dictum quod vocant, est Propositio particularis offirmativa, s MLqui homines Iuni misi; de qua quidem ut subsecto stimulari, aut individuo in Assima atur Pnedicatum) cincingens. Adeoque tota simul Propositio cui S Huiris Ay matris. Sin diceretur, non est 'sbiae; aut non es Contingens; aut non es Lmptis iis, aut non ess cessas tum : sinstat et arta PQGDa.
147쪽
Cap. 8. De Propositi ibas Modahlus.
Estque haec quidem vera Analysis Propositionum M LEum: Ubi- sive Assi mativum sit, sive Negativum Universale, aut Particulare, est se per Sta6euum De : E ia De est Pris Datum; quod, prout de illo Dieio vel Amrmatur vel Negatur, ite vel Assiri uva est vel Nesativa, luc singularis , Propositio. Nec tamen hoc impcdit quin ea maneat quam ante diximus in Analogia seu Conso ibias quam habent hi Modi quatuor, Necessarium, gens & Impnsfilii, eum
G in is P vanari , Pauli fami Negativa, Partis daricii resese Net Ilva : Hac etiam consideratio non respicit modalem propositibnem, ut est integra Propolitio; sed modos ipsos separatim consideratos, qui sunt Propositionum harum P scata Q iae non aut Quantitatem aut Qualitatem totius propositionis determinant. Atque sic quidem Logici exercuerunt ingenia sita, in excogitandis hisce Modalium Pr post uomina varietatibus: scd , mplurimum, salis confitie. Podque potuli mi ina erat no-iandi , o Hyuiones omnes Sit iures se stare ην matruas irae Negati s ; vix aut ne vix notavcrint quantum memini in plerique omnes. Multasque adhuc possent
Summa rei huc redit. Quando integra aliqua Proposuio, fit alterius Propositionis Sti lectum ; hoc est, quando de integra propositione allirmatur aliquid aut i satur: fit quae idici solet Vulis opus D. Qitae quidem propositis de qua aliquid licasticinatur auti atur in Dictum vocatur; estque Propolitionis Modalis)-Quod de ea a firmatur vel ni ur, Mutaus vocatur; estque propolitionis modalis in P aia catum. Et prout hic MMus ta Y m illo, aut Alfirmatur aut N tur, sis Euses illa propositio est vel rivi martis vel Aetat a. Et quoniam 'Dictum ulud quod fit sublesbim propositi mnis in alis in cst una md raeua in propositio quamcunque habeat quatilitatem aut qualitatem ) Modalis illa teinper cit Stictaris. Atque noc est quod propositionem M a m sp
Sed, ut aliarum omnium, sic M assis hujus propositionis; tum Sub sectum, tum Prae- ,
dicitum, quorum utrumque, ratione totius propositionis, censendi sunt perces termisi pollunt separatim considerari ; magnamque admittunt varietatem.
Si Subjemum separatim conlideretur, quod vocant, estque per se propositio; haec una Propositio, poteli esse --bet ima; quippe nulla est propositio, de qua non
milit aliquid aut Alfirmari aut Negari;) adeo rue omnium varietatum capax est, quarum
capax est propositio. Potest inquiunt in aut oc harum utraque vel Uulae, satis vel Patrisulms. Addere potui flent si id lubitum estes uita vel - , t oris. Addas licet si ea non sit satis numerosa varietas Potest elle Curet is, vel μ- thetisa. Potest esse ratiua, Graeca, Hebraea, A sca, M. Potest item vel Geta est. vel
unius, duarum, trium, decem, centum, milliumve vocum. Quae omnes saliamite multae cum ante dictis combmatae, innumerabilis procreabunt diversitates. Sta, ex his omnibus, contenti sunt Logici saliena Qtiadruplrcem asi nare varietatem ; prout est propi
sitio vel Universias Amrmans, ves mersalis Negans, vel Par utimii Asemans, vel Pi licui aris Neraus : quas literis A, E, I, in designant. Si Prae istum separatim conlideremus quem Motatim vocant,) etiam hic magna AhVarietas. uippe innumera stat quae de hac aut illa propositione dici possitiat. Sed ex
omnibus, saltem quatuor seligunt: Nempe, quod Dictum illud seu id quod Dicitur dici pollit Pssi id, onringens, Impsi ite, aut Nec inium. Hoc est, Quod aut mis es, Possibile, e , aut non es. Si possibile est vocant Possiliis : Si possibile est senes, vocant Conti ens: Si non es possibile se, vocant Impo iis; si non es possibila
non esse, vocant Nec tum. Seu em casuum varietas quamvis id diserie notari non sileat,ὶ de aliis item Prae- dotis. Ut puta, si pro I ris ciceretur, Notum, aut o tum, aut aliud simile. Nempe, si, aut nonias, eite, aut nomelle. Est, aut non est o Itim, est, vel non eue. . Totidem enim hic casus sunt quot de fossibilitate ante ostensum est absimilliei, quando dicitur, sunt qui quaerunt inveniunt; sum qui Paerunt O non m niunt: sunt qui
Adeoque piitaverim, quam M os vulgo dictos; habendos esse tanquam Exemptim, sive, ut loquuntur, Insoriam,) hujusmodi varietatum, in aliis itidem combinationibus occurrentium, ad exercendam Iuniorum sagacitatem excogitatos; non, ut int gram Hirum tractationem. Aut imperfectam este, direndum erit, Abiu miratia tionem : si ad hos quatuor modos determinetur: ne aliae sunt innumerae Propositiones II a .
148쪽
136 De Pro fumibus Exclus is, in.
De Pro sitionibus Exclusos, Exceptio, Reduplicam, vis, 'rijspete propositionum Suppositiciniisus.
ALiae adhuc Propositionci sunt, quae Modalibus amnes videantur, quas vocant nomine barbaro in Propositiones Ex v mira ; ut quκ non ita clare rem exprimant quin EU A me aliqua indigeant. Omnes autem hujusi di Obscuras propositiones aut loquendi sermulas, particulatim enumerare & emicare; operosum Alci: adeoque suae cujusque sagacitati atque prudentiae Minquendum A de vero signiscatu variarum in singulis timuiu i uendi sormularum, j dicium i ere. Paucas tamen, quae , Logicis notari solent, hic attingam; ut, ad imitati nem harum, de aliis fiat judicium. positio Exa, a, dicitur ea quae per exclusivam aliquam particulam enunciatur; Miles μωρο-te, atque harum similes. Quae quidem particulae nunc Haedicato nunc SubjQq adhaerentesὶ quanquam videantur Mirmativae
atque, ab incautis, pro talibus non raro censeantur ;ὶ sint revera Negativae. Ut puta, cum dicimus, Solinicus es, seu totum unus; tantundem est ata diceretur, Nin sint πιι res quam sinu s. Item umenta sint tantum seu Iroi se ruamre ; hoc es h nis , quam ouatuor; aut etiam, in paucis . Nec tamen hae semper faciunt Propositionem Negativam, vel etiam Exclusivam ; ὶ sed quando Sub M adhaerent, adeoque assciunt Copul un. Ubi enim adhaerent Praedicato, fi ciant licet nunc terminum motivum; non tamen negativam propos em faciunt, quae alias foret ammativa. Adeoque minus inde periculi est ne perperam intelligatur propositio. Sive enim dixerim, Erinora Junt quaru , sive totum ruat si aut quartis μὰ
rise, neque plura neque pauciora;) Propositio utcunque est Assirmativa, licet Praedicatum in posterioribus sormulas sit terminus negativus. ando autem Subjectum sic assicit exclusiva particula, ut etiam assiciat Copulam; Pr possionem reddit Eacissilvam; adeoque Ni uvam; quae Assirmativae speciem resu te videatur. Sie, si dixerim; auem --us, o Super se Met, aut lucem habetariti sensium si speebri, in Negativa propositio; huic aequipollens, Nisus planera rens excepti bi lucem habet is diris ; sed a sole mutuatitiam reliqui omnes. Propositio Exceptio dici selet, quae hi per exceptivam aliquam pataulam, aut quae huic
aequi pollet. Atque hie etiam, si Praedicatum tantum assiciat, minus est periculi. V irata si dixero, Diluvium sti dis humano genui ιντ ersum, exceptis octo hominibus: aut omnes homines praeterino: ὶ Propositio est Assirmativa, ejusque Subjectunt, Diluvium; non minus quam si exceptio illa non foret. Sed praedicatum in re patitur diminutionem ; saltem in sui parte aliquae Pariter, si diceretur, LUM is rierunt homines, iueriam, Omnes praero GD: Propolitio itidem Assirmativa est; Subjectum habetis cerae iis periniant homines. Sed
Praedicatum exceptionem patitur.
Sin Exeeptio directe alticiat Subjectum ; fit Exceptis prope sis. Puta, si dicatur omnes homines , , aeter vis periemus, Ubi Praedicarum s aes se pereuntes in Uirmatur universaliter de Om--; non quidem Abselute, sed cum hac limitatione, seu
modifidatione praeter D. Si tamen nulli quispiam, etiam hic, non tam dicendam esse μνυPidinem Exceptra quam, propositionis bectuvet, este ex pravum Terminum: Ego non repugno. Imo sie omnino dicendum videtur. anquam alia Propositionem Exceptivam dixerint, quo sensi
Singularem dicunt, emus subflectum est Singulare. Sed tum dicendum erit Sub tectum illud non esse s ut prius censebatur j omnes Loraraues de quibus non nisi limitate assimatur praedicatum ;ὶ sed omnes hommespraeter octo : Atque, de his quidem, Universaliter dici,
tur, quod as Ieru rant. Notandum hὰ; quod, in una eademque propositione, occurrunt nonnunquam Excepti
nes seu Limitationes ὶ plures. Ubiadi tur, Numb. I . M. Deuti I. 3s.ὶ Araiat ruminai, quit rapta e si sint Musti viri, in essent Ioram Cunaam ω α-ρ Larent, exceptis G M oysma : Propositio haec est Universalis Neta a ; non tamen de omnitas hominitas, sta remoraesuis ; lac de his omnibus, simia messis ex . inpra ineque de omnibus inde egressis, sed qui adiati Q rediebantur, puta, qui nati erant arumssium viginti, cum exierunt inde; j dc quidem odiati viri, i nam, de finanias, nescio an idem
149쪽
Cap. 9. De Propositi m. Exclu vis, e .
idem dicendum sit; neque de his viris omnibus, tal, oistam Is ψm, reliquis.
Atque de his rei quis, universiliter praedicatur iregative in quod non ita tum ingress te ram Canoii. de Iis Di erem, id non negatur; nec de . eis qui AEgypto exierunt tueri aut inmoremus, aut forte a sti De rac, quippe marrum antum recensio iacta in Numb. I. αὶ Neque de qui AEgypto exierunt met ιθI. Porro, in Praedicato, occiirrit adhuc exceptio alia; nempe, ut ea- ρυ erent. Nam, specu rum ingressi sunt exploratores relictui qui malum rumorem de terra bona retulerunt ὶ sed non ut si dirent. Et pariter audicandum de aliis Propositionibus Exceptivis, aut limitate prolatis. Propositio Adaeuphcasma dici solet, quando Subjectum repetitur cum voce gratenus, aut
quae huic aequipolleati Ut, -- σιὼ homo es rat alis. At lite haec propius accedit ad Mutaudium naturam quani Exclusiva vel Exceptiva :ὶ quoniam haec re Baiis diu ueas scit Copulam. D:ciique non sistum sis esse, sed qtia rararie sis es. Reduplicatio haec, quando repetitur totum Sublinum, dici solet, Reduplicatio G se nus: Ut Homo quarenus homo, aut Homo qua tias, aut Homo quatenus A. Estque naee ementialis praeae cano: Hoc est, Praedicatum est aut reputatur in de Et lentia Subjecti: utorio Mas de essentia Hominis, cum dicitur Homo qua homo es mi malis. Atque hinc dictum illud, A quatenus t m, ain De omni, isset conferuentia. Hoc est, hominit verbi gratia in competit, Poenus est. Homo; id competit omnτ ει i. Estque haec potistinia Reduplicatio. Reduplicatio Dearmis, ea dicitur, in qua repetitur Subjectum sed cum alia ut loquuntur Forma Nare. Ut, Homo, quatenus animal, sentini. Hanc ego Specimatiam potius dixerim, quam Re am propositionem. Quoniam P dicatum non hic alii iniatur de si ibiecto absolute ) quatenus tali; sed sub alia consideratione ouae in ea Reduplicatione
pec carm. Ut cum dicimus, Socraus es Rationalis, Parruus sunt, qua Aurum:M , Nuttitur, quas vos 'utat, quatenus Pi Vophus , es istas, qtiaurum adnem res : Niger, quorum Mois rtatis, quamum ais Corpus Immo rariis, quantum aE stimum :& paritur in similibus. Q quidem sun. totIdem plurium capacitatum, secundum quas Praedicatum Subseelo competiti Atque bic ut in Modalibus aliis sullieit ad negationem Propositionis, utut Dictum verum sit, si non sit veruinis, hac retam ratione. Ut, si dicatur Socrates est rationalis quate s Animal; Negaverim hanc propimonent veram cite; quoniam, est quidem Rationalis; at non quarenus animal, sed εὐυ- vis es m-- .Hue referas Distinctionem illam inter Reae lisam e & Speci rarae sumptum; quam voci i & similibus in accommodare solenti Ut cum dicitur, Hommes , re MIunt, fons us - Humr : dc, Homines, quis rudentes suus, non faciis declinuntur. In priori, vocem Liui dixeris Reis cattve intelligendam Ula ; in posteriori, Speci aliis. Nem mmines Lur re qui Animalia Ium Iebibus imbuuntur: Et Hamiuum ii, qui pruta res Isint, non facile decipiuntur. Muliae sunt aliae Distinetionedi passim adhibitae, de vario significatu vocum, & formes rum loquendi. Ut, si dicatur n-HI EA i Vox mm dicunt supponit mur ri rem Si dicatur Homo es Animes , Supponit inquiunt formiater. Ubi ut de puritate Latinitatis nihil dicam id volunt; quod prius illud intellagendum est de ipsa vocemnis; Posterius, de Re per illam vocem sinificata. Similiter, cum vox Vulpes usurpatur pro Quadrupede sic dictis; dicunt Supponis sprie; hoe est, usi irpatur in proprio suo significi . Qim usurpatur pro homine vafro & astuto; dicunt fumist improseis ; hoc est, improprie sumitur, sensu metaphorico ct figurato. Similiterque alias quas vocant imes varie distinguunt. Atque ut in vocibus simplicibus, sic in Sotaxi vocum conjunctarum, occurrunt ambiguitates variae. Ut cum dicitur P dule est sed rem sare. Quod verum esse di eunt isso sti Zisse, sed non in senio com Uuo ri Hoc est, Possibile est ut, qui jam sedet, alio tempore stet; sed non ut eodem tempore stet dum sedeat. similiter in captiosa illa propolitione, qua multum sibi placere video aliquosὶ λ Deus facere quisqui potes facere. Unde inferre satagunt, aut Emisaiam esse sentiam DL Mim ad res a uot iras quod non est dicendum: ὶ ρομ Demm facere res insimus f puta, numero, magnitudine, dignitate, viribus, M ὶ Atque hinc conclusum volunt; P Hum facere creaturam is itam. Sed argumentatio est captiosi. Dico, enim, prompositionem illam veram esse H Humiis sumptam; thoe est nihil est eorum quae potes fi .cere, quin id pollit se aere: seu, nihil est postibi, quod Deus non potest fuaere : sed non
Cin se sumptam; hoc est, non potest Deus mi di talia ficere, ut, cum haec iacta suerint, non pollit deinceps quicquam λ Quippe hoc esset, Potentiam infinitam exhauriri poste: quae est Contradictio in adjecto. . Pomnique aliae innumerae, tum in vocibus simplicibus, tum in orationis contextu, Ambiguitates oriri; quas omnes enumerare infitiati ellet laboris. Et quidem nova nomina comminis ei, quibus appellentur opposita distinctionum omnium membra liqllendis his ambiguntatibus aptai ut a se mutuo disterminentur; tum insuperabilis est laboris, tum inutilis a Itane.
150쪽
;8 De Pro sitio nibus 'potheticis. Lib. a.
plane. Mentemque magis perferam redderet, quam rebus elucidandis inserviret. Sum. eit, in mens sagax, distincta rerum cognitione imbuia, perpendat, re re nata, quo sciasu quae dicuntur intelligenda sint; & quouique vel admittenda sint, vel rejicienda.
De Propositionibus re theticis.
π titis Propositio istricte sumpta in eadem est cum minis hias; qua quid non A, in s duae affirmatur aut negatur, sed ex Hypothesi, seu sub conditione. Ut, ct Sulla
ortus, disses. Ubi sunt duae propositiones Categoricae, per es s junctis mon---m connexae: Sed neutra quicquam assirit Moisi te; aut aut Hem egeris , hus e cii is Si illud, tum hoc Nihilque directe Atlimratur, praeter unius cum altera connexionem. Estque Allertio Assi liva, sub Conditione Assirmativa. Sie, & Suo Iusin, non es nox. Ubi est, sub conditione Assirmativa, Assertio Negativa Lem, S , non sucinus, no es. Ubi Conditio est Negativa, Ailarito istinativa. Denique, Si Sun is ortus, mu es disi. Ubi, stib conditione Negativa, iit negativa Assertio. Quarum Prima & Tertia i quarum Allistiva pars est assirmativa, Dies es, Nox est; in non dubium est quin sint Propositiones Assirmativae, saltem Modales. Nam Assertiva pars, Affirmativa est; & Paritum connexio, item Assirmatur. Et quamquam, in Tertia, Conditio sit Negativa is Sol non sis Ius i haec tamen nihil poneti. sed Iunonis: Adeoque, ne Propositim quidem est, eo sensu quo jam loquimur ; quia nihil inibi vel Assirmatur vel Negatur, sed tantum Supponitur. Secunda & Quarta; ubi Asturtiva pars est negativa; - es Nax; - est Dies; duri, rem subeunt considerationem. Sicut de Modalibi supra monitum in , Si Priem Ammimran spectemus; est Neratri propositio, sensu quo Modalem dicimus negativam, in qua Dinum est neotivum; sed in lamnare itigati , non absolute. Estque revera A maeulis propositio; culus Negatio mota sisImr secundum conditionem praelixam. Si vero Cis. nexionem spestemum, haec Assirmatur; eritque, hac consideratione, Propositiis Amnis a ut sint Mo es illis, in quibus Assonatur Maeus, de Dina serian Negauvo. Estque hae potior consideratio.
Crediis in propositionis parte Conditionali dici solet Antecedens. AFertis seu pin. positionis pars Astertiva sequens dici sistet. Partiumque inter se Cinnexu, diei s
Cissequentia. Et particula connectens, C Ea propositionis hypotheticae. Cumque haec C equentia, in Hypothetica propositione, potissimum spe ur; prout haec vera est aut fessa, si censenda in Propositio vera aut ni ita Sic ubi dicitiis, S Suoritur, dies es; vera est propositio x propter veritatem Consequentiae, etiamsi nee Anuce. res, nee Cinsequens, verum sit; boc est, etiamsi necdum Mi ortus sit, necdum tales sic Contra vero; etiamsi vel Antecedens, vel Constratiens, vel utrumque, verum sit; falsa et men est propositio, si onsequentia vera non sit. Puta, S As anaere su Homo, tum Huc phatas es Enuus : merito nefanda erit, quamvis utrumque verum sit Alexandrum esse Hominem; di Bucephalum elle Equum: quia nulla est carum inter se connexio: aut hujus ad illud eonsequentia. Non enim inde sequitur, Eucephalum esse Duum, sit -- is summo. Potest quidem esse illudi si hoc est; sol non Me certo sequitur. Hinc liqueti quid sit propositionem Hypotheiacam negare; seu quod tantundem est ipsius Contractictoriam ponere. Nempe, Copatam negando; adeoque Cons uentis ab Anmtecedente sequelam. Aut, si copuli ante sucrit negata, negando hanc negationem, adeoque
Verbi gratia, re, si 'tis sit, vincet. Hujus Nesatio I seu contradictoria hujus non erit, es fortis si, mn Mocet; hippe haec Contraria potius censenda est, quam conmtradictoria: potestque utraque elle Neque, O fortis sis, itan re poets. aut fors uesneet; que iam est iis Subasterna, eratque , tortiori, vera si illa vera sit.ὶ Neque, es non sis fretis, no vinces: Haec utique est Mntraria; potestque uir ue vera esse. tradinaria em negando copulam sera connectionem in Non, A fretis es sim cet. λω pluribus verbis eodem sensu dicitur, NonDomum eum ceris v reum cis fonti ι; ves, Heri res, usnon vincat, etiam retis M. Sie illud Virgilii: AEneid. Lib.Σ.- , s misera n fortuna Sino mum, vinnum etiam mota υ,- - Ma si 't;