장음표시 사용
271쪽
Atque hie meciam sentiunt Iiuerpretes nostrato, qui versionem Angli unam adortiarunc Quorum ego aut horitatem, alternis cujusvis interpretationis authoritate non interiorem judico. Novimiis enim vertionem illam, tum a doctitaurus vitis, & quidem multis, tum magna cura claboratam.
ram arisDu ὶ an mn G at must eui ι--Hoc est, Totus incolatus Geniis Israeliticae, ab apia stirpe cratic eo quo scilicet Abrahamus, gentis Princeps, i, milia patria divit sus, in aliena terra Guyciat inquilinus cile, ad usque posterorum suorum exitum ex AEgypto, ubi duram serviebant scrviturum; ) annorum erat quadringentorum ct uiginta. Evictu autem maer eum io triginta annu, eodem ipso ae, egi in sinet om res exercitus -niis . terra acuti. Quae quidem dc expedita est intc retauri & lectione lix Neque enim durius hie eur rit quicquam, quam ut illae vom Ahi orael, pia hali runt ism rapto, sit Hebneae Gen ta periphrasis Prolepura; puta, Gena ea, quae Isiactati jam dicitur, & nuper in AEgypto
4ulmodi Prolepso adeo non sunt infrequent' ut talem bis occurrant in hoc contextu. Nam ver. 16. Promissiones dicuntur , Aatm fata: cum tamen, quam innuit, Promissio, Gen. ra. Astra factassit, non Astrahamo sta, Mno illi, qui poli dicendus erat , a ham. Et ver. 1 . Promillionem appellat Apostolus uis: cum tamen cimihi,
stive M, sit multo serius introducta : sed de Gm in funam innuit Proviii sionem, M sia i stea seu Gricto nuncupando. Sed neque Semmis ibidem est ex pretia mentio ; sed, sub Abram intelli itur. Quid qua di ipsi Murum Vris L etiam uricto sensu, appetiatio Prolepsis est : Iacuta inlicet nati sum, praeter minimum, filii ejus omnes; sed, dira F, post dicendo. Hubiisque ,era Gentis Epocha, in Abrahamo ponenda est, quumprimum excessit Ure aldaeorum ; ex Ge scilicet, quae muta rum post diceretur. Videtur enim Chao
seii Chald eorum nomen, a Gesed dictum; qui erat ex posteris Nahor, Gen. ata ΣΟ, Σαnondum Natus, quum Ure Chaldaeorum excelsit Abraham.) Ex quo, Abrahamus cum suis, reputandi sunt ut Gens secreta : & quidem eo nomine a paterna familia separastis est, ut es in temem magnam; ne dicam iugemes metuas. Nam priater Israeliticam, etiam idu maea, Ismaelitica, α quotquot Ket irae posteris oriunta gento, eodem Abrahamo patre n s antur. Sed, quasi pesinites exuberantes, habendae sunt gentes illae, a trunco ree dendi. Quippe Israeliticam praecipue sentem spectabat Promissio : in qua permanebat, tum Religio Abrahae, tum Ebraeae Gentis nomen: Cui ct data est promissa Terra; dc hinc Promissum So
, Atque hinc constat; caput Epochae 1 Promissione data, & Peregrinationis Abrahae omnino idem este. Adeoque, Promissionem illam Gen. Ia. 2, 3, M. memoratam, Gre G o uis faetam suille quae suerat Ahrahamo terra Patria, in antequam Haranem venerat. Quod 1 Stephano, Adt M. diserte dicitur : Ubi hanc ipsam remtit per iocham; dieit que Deum , ahamo haec lorumum fuisse, priusiruam Gatris habita est: Atque, his dicti a Mam , ex Gaurarum terra. Haranem primum venisse ; ct inde postmodum in te ram Chanaan ; fuseue tandem posteros in a tum Quod mirum est Laligeriam ct alios, aut non vidisse, aut, si viderint, voluisse tamen contraire: Epocham, a Promissis ne ista, ad annum Abrahae sentuagesimum quintum re
reuies, quo anno Chiaris excesiale dicatur : quae altius omnino itatuenda fuerat, prius tuam eo venerat. Quod & ex narratorum serie, etiamsi non adesset Stephani testimonium, comsare potuit 'I Annos igitur, qui in reliquis duobus locis memorantur, quadrangentos, quos eundem, eum prius dictu uiginta supra quadringentos, exitum habuisse, ostensun α ) initium
Quod ut investigemus, opmdo notandum erit; utrobique, non de ipse Abrahamo, sed Pol is ipsius, verba fieris Nempe; Peretrisin sane Semen θ si , m tarna terra, auras qua ingens . Qui erunt itaque, post natum Isaac, numerandi. Quippe Posteri, quum
mi dum erant, non erant Inquilinc
Verum quidem est, quod Is iam prior natus erat Isinas; sed ab Ancilla natus, non , Sara :nee de Inviaelis, sed Is iaci posteris, facta est Promissio; quare & Unigenitus diei tui Isaa
Gen. m. I I6. 3 Ademiae nec, ante Isiacum natum, numerandi veniunt hi anni quadringenti, quum centenarius jam esset Abraham ν sed inde nil metandi. Quippe qui in alieno sbio institur, ab usque nativitate dicendus erit Inquilinus.' Verum in novus su ritur serupulus, eximendus. Nempe, si ab Isaaeo nato, hoc es, ab anno Abrahae mitesimo, lim annos quadringentos ordiamur: Sintque, quod pleri queaut it, ab amis Abris septuagesin pnaru incrimili, Trivata illi iupra qua- M m a d gentos;
272쪽
dringentos ; quo scilicet anno, Promissionein Abrahae priino fuisse factam C iniurant m. Iephdis 2 ferius, subger, Cui sus, & tora fere Chronologorum cohors; nempe veteres, quod sciam, ad unum omnes; α Recentiorum, pleriqtie: ὶ seri non possct quod tamentictum esse demonstravimus, 3 ut una teminenti ir utraque periodus. Nani, ab anno Abi hae Septilagesimo uinto, in usque te amam annorum, post nitan una: quiar ingentorum ;anni sunt nonnisi quadringenti viginti quinque : cum tamen, tum hoc, tum ilio Exodi loco, Triginta supra Quadringentos expresse numerantur. , Quo hunc igitur evitarent scopulum nonnulli; Quadringentos illos annos, non ab. Isaaco nato, sed ab ipsius anno quinto, ordiuntur. Qilippe, sub id tempus, te autum runt, Isaaeum ab Ismaele irrisium este: Quae ludificatio, ad Gal. . 29. Pers utio dicitur. Atque hoc, malorum, quae Abrahami Porieris obvenerunt, mitium faeientes; Hinc annos numerabant quadringenios. Et quidem neces lario, dummiao ad annum Abrahae septuagesimuni uintum, referunt Promistionem. verum ego hoc κε φο D s ob par achroni suum, introductum, in neque verum est e censeo,
neque nectarium. God & mecum ibriaste judicabitis, ubi tum eorum parata nisi ,
tum restitutionis nostiae, causas audietis.1 , Cur igitur, in annum Abrahae septuagesimum quintum, conjecerint Promissionem; facit ea quae est Gen i 2. - ρα οἰα: Ubi, post memoratam tum profectionent, tum & mortem Tharae, fit Promistionis mentio: Et huic subjungitur aetas Abri hae, quum Harane excellerit. Tota quae hue spectat in line GR Ir. o principio Cap. 12. Genustas, continetur.
Min Hiranem Quis; ibique habitavis; ---rimu es, onarum rumue pMu Hι- centos existens. n n: Et anxit Do u, seu taureat An aha Mu, ut i vis enim Hebraeo textui satis respondebiti ex terra patria, rel=Arispaternis aetariis er gnarime tua, in terram quam era tibi in Bisatious jum: Aacia ue geniem magnam ; Ii tu bene am; Myue in te bene en- inetnes Genies A pr ectus odii A Ai iastam, Auet praxe ras Dominus: Cui mox sithungitur, Eiat aurem mus a no rum Ieptuaginta et urue ruum Marane Oectara est: Nempe, post mortem Tharae mota memoratam: ὶ Henuis in terram non. Atque hinc colligunt impari argumem . to ) Tot annorum fuisse Abrahamum, quum laeta erat promtulo. si mandatum illud, cum promissione annexa, fuisset causa secundae proicelions ex Harane in terram Chanaan, di huic immediate praemisia; non autem prioris, ex Ure Cnaldaeorum H ranum usque. ii', At infirma plane est illa consequentia; dc ullit conicetura. Quamquam enim quod Parachronisino animn ficit post tum profectionem, tum mortem Thaiae, inemoratam mandati divini, cum a naa promissione, fiat mentio: Non tamen propter hanc ἰς ρα μι sacris juxta atque proranis Samioribus fimiliaremὶ post Tharae mortem accidisse, exalab mandum erit: sia, iam svi esse, memoratae prius profectionis causis continentem; poli, positam tamen , ne eorum, quae de Thara dicenda erant, incommoda iteret interruptio. Adeoque, quam uam annorum filisse septuaginta quinque dicatur Abrahamus, quum, poli mortem i,tris, Harane excellerit: quot tamen annorum fuerit, quum eo venerit, aut facta sit Gomillio, non inde liquet. Totius utique narrationis conpexi', haec est: Eoressu Teria, assumpto P rasa , ex re Cha Grum, Haranem venis, ibi re habitavit, urio mutuuu Ianim est. Cujus, per parenthesin, causam hane flabiungit: Dixeras enim An mus, isi ex patria tua,m terram quam ego tibi mmmarum umo . IDe Ab alamus ut fuerat imperatum.
Cui fluent Interpretes nosset, aliique quotquot 'Τ illud exponunt, Exerat, non a tem-d xii. inibus per parenthesin insertis, incepta narratione sic progreditur; AH que Asrahamus uruncium septua usa quinque quum Harane excessis; nempe post mortem
Tharae modo memoratam, in venitrue in terram Chanaan. Quoto autem anno Harmem
venerat, aut quot ibidem habitaverat, non dicitur ; nedum, quo primum tempore iam sit , promistio. Quae itaque aliunde sunt petenda. I , Dico igitur postremo, Non Harane fictam esse promissionem illam ; sed, Ure Chil daeorum : Nec, anno Abrahae quinto post septuagesimum ; sed ipse aeratis, anno septua simo exeunte. Quod, praeter ea quae jam dicta sint, sinuentibus argumentis contio
Primo quidem, ab ipso mandati divini tenor' petito; Aprex patria tua puta, qua ii tus erat Abrahamu a caenali me tira, famiba paterna, in terram quam ego monsi arit . Quae patria jam egrestri in alieno sin versanti, vid tur haud dicenda; sci': i iem
patria a ue existenti; adeoque Ure Chaldaeorum.
Σ', Haec ipsa, Stephantis cum e narrat, nativo i lo accidisse, priusquam Haranem v nerat, Aciti I. a. Quod modo diximus. . ia, nisi lim dicatur, nulla prorsus apparet ratio; cur ine Chaldaeorum decesserit Abras unus. Quod tamen divino monito iactiun esse, testatur illud Gen. is. I. Ego sti
273쪽
m . Ut dubium non sit, quin Ure Chaldaeorum fictum fuerit, cum anneata pio-
Quod autem anno A Maliae septuagesimo contigerit; si e colligimus. Ab initio peregri, nationis Abrahae, ut Exod. ixὶ sive, a promimone prii mini laeti, ut Gal. 3 ὶ ad exitum ex AEgypto, & L em datam, numerantur anni Quadringenti & Triginta. Sed, ab initio
incolatus Miniuis Abrahae, nempe ab Issiaco nato, anni Q iadringenti, Gen Is. Adi. r. Adeoique Triginta prius annis saeti erat Promissio, quam Isaac nasceretur. At nascebatur u Cic, quum centenarius erat Abrahamiis. Septuagenarius ergo fuerat, quum facta est proemiissio. Adeoque pulchre cohaerent omnia. Nem , cum Septuagenarius erat Abrahamus, ei Deo
monitus, ct promissio excitatus, ex Ure Chaldaeorum prosinus, Haranem concessit. Unde, post annos quinque, defuncto Patre, annorum jam iactus septuaginta quinque, in Chananaeam prosectus eii; ibique alteram, ce terra illa posteris concedentia suis, obtinuit promis sionem. Ubi, post alios adhuc annos viginti quinque, hoc est, a prima prosectione, triginta, ) centenarius iam factus, Isaacum habuit illium. Unde numeratis adhuc quadringentis annis; adeoque, triginta supra quadringentos a prima proiciatione, & promtilione primum data; Egresti sunt ex . ypto lilii Israelis, & tax propediem data in monte Sinai.
. Circumcisio interim instituta es L quum annorum esset Abrahamus Nonaginta novem ; uno prius anno quam nasceretur Isaac; adcoque annis viginti quatuor postquam Harane decesierat; post nctim promistionem, viginti novem. Habetis igitur, quae de prius saeta Promissione, de Lege itast lata, quod utramque in tercellit, annorum triginta supra quadringentos intervallo, dicenda videbantur, ad Apostoli
argumentum dilucidandum Denique ut tandem absolvamus omnia,ὶ Si quaeratur adhuc, Cur 1 tempore potius latae Legis Mosaicae, quam Circumcisionis institutae, argumentum duxerit Apostolus; cum tamen de Circumcisione potissimum controversaretur λDicendum erit; Quamquam de Circumcisione maxime ageretur quum tamen nullus erat potior praetextus, cur ea Gentibus induceretur, quam ut Ecclesiae Judaicae adiungerentur; cujus Institutio & Politia ex Mosaica lege maxime pendebat: Ex tempore illius I is latae commode deductum erat argumentum. Non erat enim Circumcisio, Judaeorum E Iesiae poculiaris; sed reliquis Abrahami posteris, juxta atque Judaeis, commvnrs. Nee tamen illud agebatur, ut in Abrahami familiam adscis aerentur Gentiles; ut eodem loco es lent, quo Es vo, Ismaele, & Kenim posteris oriundi: Sed, in Ecclesiam Judaicam, post exitum ex Egypto Mosaica leae conuitutam. Adeoque ex tempore illius legis latae, quam Circumci,sionis institutae, aptius deducebatur argumentum. Nempe, cum rata saeta tuerit Promistio,
per Fidem Gentes salvatum iri, quadrilis iis & triginis prius annis, quam instituta fuerit hcclesia Judaica: & Judaeis data, non Gentibus, Mosaica caeremoniarum Lex: fieri non potest, ut lex ea posterior, Judaeis Lita, Gentibus obesse ilit, quo minus promissa gratia
potiantur. Adeoque nec opus erat, quod Vellent Imposiores, ut, Circumcisionis ritu, in
Ecclesiam Iudaicam Gentiles adsciscerentur, caeremoniarum subjecta jugo, quo, per fidem in Jesum Christum, salutem consequi potuissent. Cui Domino nostro Jesu Christo, qui benedictionem Abrahae etiam ad nos Gentiles ampliavit, una cum Patre & Spiritu Sancto, Trin uni Deo; sit Laus, Honor, & Gloria, in sempiterna secula. Amen.
275쪽
concione ad Academiam Oxoniensem, habita in Templo S. Petri ad Orientem, in ipso die Paschatis, Anno 1679; eodem Anno Anglice edita.
HIsee verbis ne lonsa Praentione vos detineam ) Duo continentur, ex prunariis Christianae Fidei Articulis; huic Diei convenientes ambo; in De Resurrectione Christi ;Et, nostram ipsorum. Prio his verbis cirinus suscitarus ea ex inratiis; Posterior, sequentibus, γυ-- famurarum G rmieranit. Quos ambos sus e prosequitur Apostolus hoc in Capite : Eruntque praesolis Disserotionis nolitae Argumentum. Methodum uod spectat qua utitur Apostolus in his Articulis comprobandis; Notandum est, Id moris elle Apostolo huic nostro ut & aliis Scriptoribus sacris9 sanita Dei veritates arguendo ; Argumenta sua, eorum quibuscum arguitur Principiis sive Concessis, accommodare : Quae quamvis apud alios, quorum alia sunt principia, minus sorte filissent valitura ; apud eos saltem qui haec admiserint, valida serent argumenta. Id enim in aliis item Sciemus omnino verum est, non minus quam Mathematicis; Quod, nisi ex quibusdam varis, praesumptis, aut praeconceptis, nulla sormari potest Demomstratio. Nihil admittentibus, probari potest nihil i omnino Nihil scit, Nihil doceri potest. Eorum enim quae scimus ope, docemur ea quae nondum-scimus. Ubi eum A emensis vi rem habuit, AEl. 1 eos incitando ad Cultum Dei veri Fictaris coeli O terrae ;) concessis utitur qurarum um 'eutrum suorum, & speciatim Arata, dicentis,
T. 6 γένος m Emisu item ProgeniesD-ιαὶ Non quidem ordinaria generatione : sed quo sensit de Adamo dicitur. Luz 3. 38;ὶ - , Dimis su Dei . t utpote , Deo conditus. Atque ad eundem sensum intestinendum est illud orphei,
Unicus ea, qui es suae redinis non aliunde natus; atque ex hoc Gns retuntur progenerantur in omnia. Quamvis enim habuerint Ethnici sum Daemines sive mastros plures, aut Deos Meῶσι mos, peculiaribus negotiis assignatos, Pan curat oves oviumque iuros;) ut habent Pomit:ficii suos Sanctos Auge. , quibus sua singulis allignant munia; Qui Equos, oves, Precisos curent: ) Attamen Unum prae caeteris agnoscebant Ethnici Supremum Numen; ut qui sit,super omnes, Su emus Deus πατήρ ἀγδεῶν τε Θων τε,ὶ a quo Humanum genus, aliaque
276쪽
omnia, duxerint originem ; & qui propterea sit ab omnibus Colendus : Quod is isueses
in hilbro De Mundo, late prosequitur: Ostendens, Plura Dioma Ndimina nonnisi Deum
tim indicare, sub varia consideratione; ipsasque Tres Focas esse, Unius Dei, nomentanum, pro temporis Praeteriti, Praesentis & Futuri diversitate considerati. iam consequentiam admit, Aratus loco quem citat Paulus cm μ γένου Di δμ.
Ab eo primum inchoemus, ipsum invocantes, ipsius enim si mus progenies. Quibus alias ut tingit multa quae huc spectant. f Vide adciacem hujus concionis Arati verba. JQuorum summam recolligit Paulus loco citato) quasi ad hunc sensum ; Quod ipse dii. dum fecit, omniaque qiue in eo jura ; Quod sit Ille Dominus GHi ct Terrae ; God ipse dat omnibus vitam, hastium, o omnia ; Qxiod ipso Ordinat asque Disponit, Tempora,ri Ghas, Loca; fecit ex uno saviune totam gemem nominum, fui Eoisera sis ruta ui injuges cie ; eorum praesitura Tempora de jens, linivrypse teranis aios habitati uis eorum ; Quod in eo Hiimus ct Moeremum Sumus; Quod non Amra uis ab ruanu
que nostrum. Quodque pro pterea sit a nolis hi renaeus observandus. iAtque hinc intert Apostolus quod rite possit ex his princi pris) Quod nos, cum Divina
smus origine prognati, reverentiores habet e debeamus conceptus, de Iam verendo Numine, quam ut putemus eum, qui coelum terramque condidit in Templis hominum muti factis raricumsci Utum; Aut rerum omnium omnHus largisci Gn ) lumani cultus retis ahcujus imaeuentem ; Aut etiam auro, argento, lapid hominum a rison pro eorum imaginatione
Ru tu ) o aluudum; Quodque nihil miri videri debeat, quod ipse, praestituto aliquando die, Iorarum orbem si june judicamus, per virum i Eum quem ad hoc de raciis; de quosdem fecit Omnibus, i in a se tuis Iscitando. Sic utique apud AI iienses arguit Paulus ex eorum concessis, ab Arato recensitis, de Resurrectione a mortuis, hominumque futura conditione.
Ubi cum Pu aeis res agebatur, in Epistola ad Hebraeos cujus Authorem fuisse Paulum non
dubitandum puto) a 'Dd. um Ritibus ιθ Caeremoniis veritatem arguit Dominae taris me. Quae quidem, apud Athenienses, argumenta ibrent nullius ponderas; ut qui non magis admittebant d strinam Judaicam quam Christianam. Pariterque , pro aliis datis occasionibus, Testimonia desumit ex Testimento Veteri, ad
Novi Testamenti doetrinas stabiliendas; & si cratim inter caeteras ad hanc de Resurre
Puta, e Metam Hierosol mam quaesensum es, indicat, per eam quae infra est adumbratam ; - ueroselymam caeles mi per Terrestrem hanc: Coe rumue i um per sacrarium minu factum, antist m veri: Iesumque, et Hatorem nom Aiae υ; Praefantidiras faue is quam erat Mosaictim illud, sed ab eo indicati; f Sacra dotem in intervum, secun umordinem Melchiaedech s nyirum Pontificem magnum qui penetratis Caelus, Iesum misi Dei, per Leviticum Iacra Alium praefiguratum; Hunc Gnum, per eos multos; L Hunc labe vacuum, per eos peccatis obnoxios Hujusque perfectam oblationem myricum, mulctyemel factam, per eorum mulii ces, proptereas ius repetitar, quod fuerint seperfectae& io eicientes; Hujusque introitum in Oetam uva vice, si ponemque ad dextram Dei, per eorum ' quotannis imi otium in eorum Iacrarium : ' 2 ιο 5 nos introituri jumus, via nova vivam quam ipse pro nobis consectavit: p αm scilista P. ursor pro nil f mgressus es ; ' Factus Authoi avernae salutis omnibus atis stantibus ias. AUI enim Lex bimus Umbisa futuim um bonorum ; f Creptisque Gristis. Sic utique cum Hebreis laica ὶ ποππdisputat ex Doctrina Hebraica.
Pariter, cum ali Ar qui erant Antiochiae in Pisidia, AER I 3. argumentis arguit irrefragabilibus, ex Testimoniis is veteri Testamento petitis, certitudinem Resurrectionis Christi:
Qiiodque de ipse principaliter intelligendum sit, quod de Davide typice dictum esh Mν
elinoues in infra no animam, nec sues janctum tuum Ira Iire ccirruptionem. Et Petrus similiter, cum Iudaeis Hierosolymae, Act. a.
Ipseque Servator noster Christus, Mil. aa. cum Sadducaeis disputans, Miratiorum Resurrectionem evincit ex Mosis testimonio, cujus scripta pro Authenticis admittebant Sadducaei, nescio an & aliorum Prophetarum :ὶ Eeo Ium Deus Aprahami, Deus I aci, ridi mur Iacobi, Exod. 3. At, inquit Christus, nou in Mas mcirtu rum, he etsisutium. Contentus utique ibidem videtur Christus, probatia E, Jentiam Abrahami Iiciaci & Jacobi, quod scilicet tunc Exti ut, quo tempore Deus saec Mosi dixit,3 adeoque An, nam esse morienti corpori superstitem. Quamvis enim Immortalitas Animae, non flatim inferre videatur G ris ; multi enim ex Eclinicis videntur Illam admisisse, qui de Hac erant plane inscii: Apud sadducaeos tamen hoc erat validum Argumentum : Qui non negaverint Consequo
277쪽
De Resurrectisne, Mortuorum. 26s
tiam Argiana emi, scd Auteo identem. Adeoque quod dicitur october arisis Ra- x i,. i; & quasi Iugulum causae petit. Fundan:emuni inina quo nitebatur eorum opinio scontra Resurrectionem mortuorum) hoc erat pocillimum, incia Eum esse ae crint, A gelum, IS Dum : quasi idem pii avin . ,, s. tint cum nupero scriptore quodam ex nostris, putante, quicquid O, C pus esse; & Su, Itantiam incci ream, Solaxisinum esse, seu Contradictorium in Aledio consequenter ad hoc, putaverint, non e Myrenectimon. Quippe si ipsiis satis constitisset deseparata Aut me existentia; Corporis cum illa Redun-nem non difficulter admisistent, juxta cum Phariseis, qui diserie dicitur ) utru Peno Vertivi. Et quidem utrisque hactenus convenisse videtur, quod utrumque paritcr erat vel n ndum vel asterendum ; nempe Stil rutias incor revi & I surrectionem in artus-
Idemque urget argumentum Paulus, Hebr. I I. Nempe, quod Abrahamus, a Deo evocatus, O i i. s.
ipsas avit, nocitu quo iret ; his eae rem accepturus quam pessicitus crat Deus : gyeque cum II co 5 Iacobo, cohinees s 60dem 'dimissi, commorati sum iu serra pro mf- - is, Ianquam per insi, in Taberuacuhs; Expectores Gntatem fodiamenta hariurem, puta firmana stabilemque, non mobilem & fluitantem ut erant ea tal rnacula, cuum artifex o conritor sit Deus ; Martiaque sint, nondum adepti sa, sed eminus con picari, b pers iam amplexi, probentes se hospite 'advenas use in Iora ; hae patriam Τ orae
non qualis ea eras uiae exierant, arqui mel rem patriam, nempe cor Vtem : α ρον opter murecusavit Deus, inci eorum Deum ; para at enim eis urbem. Ubi arguit Apostolus, hanc Dei profestionem rararum Deum eum es, promissionem includere carinis patriae. Quod Christus ante arguerat ex eadem proscitione. Quando Paulus, coram Agrima Rege, rem eandem alguebat A L 26. non potuit casiacm M'is. Larguendi ansis arripere, quas apud Judaeos habuit. Non potuit, apud cum, quasi pro con- sesib sumere indeque firmiter arguere in maioris veteris Testiuuenti. Quod Agrippa forte vel non credebat, vel non profusus est se credere. Quodque post habet Paulus, o u Agrapta Eex Opheris ρ sis te cieaerae: Rhetoricam νω x'.
potius iniimiationem putaverim, quam directam allertionem.
Quod itaque primum aggreditur, hoc est, ut rei P Abrarem si adeat: Cur inoia bile t.' 3. judicetur apud vos, quod Deus mortuos excitet 8 s quod Deus ille qui Hominem prininus cx Tulluris pulvere citacit, eundem ex eodem pulvere revocaret 3 corpusque restitueret
quod aliquando fuerat ρὶ Qtiod si non ellet impossibile , non ipsi mirum videri debeat quod ab eo defenderetur. Quippe qui, quamvis non inarus tamen erat Omnium apti aetas tum rituum tum quaestionum: ad ue non potuerit ignarus esse, hanc non es le novam Hominam, prius inaudaram, sta Demitam pi omissonis, patribus suis a Deo factae n. t ε,ν. adquisim promissionem erim i orum tribus, nocte ae eque Deo foventes, Deraui m R. s. i. . se in . & propterea, omnino immerito eum elle ob hanc Dem j a Iudaeis ponti inium uti potuerit Agrippae quid insperatum videri, & quasi ex improviso accidere, hominem ipsum quod spe GiIesium Maainenum de quo disceptabatur, non ninat Paulus. Imo id istim sibi primitus accidiis e prositetur: Ut qui apti e statuerat, o rtere Ie ad Ius uamen ri s. s. Iesu Nazas eui imita conrereia facere; ct quiden, mia fecit ; Donec divina visione mo- mitis erat quam ille hise hxponitὶ eam pracdicare doctrinam quam ante fuerat persecutus. H VQuod & deinceps fecit ; Testificans tum parvis tum magnis, nou a quicquam quam P o Moses Orim erae praeae erant futurum ; Ne Passi in scire Chrbium, m-que fiaturum ex Reyurrectisne morImum. Et propterea, id quod Agrippae videri debeat non ricredibit, illud Judinis censeri deberct nos ii. omnino vertim ; adeoque ipsium, ab illis. persecutum hi non dubere. Quod tanta cum evidentia dictum est Regi Aerippae, qui bene gnaris erat Dominae Im Wissaeuis quamvis Aeso, harum rerum ignaro, vidcretur Infama ;ὶ Eratque quae tum a se , si derat res facti, tum temporis tam uotoria, ut negari non potuerit; quippe, Novit, inquit Paulus Festo, Rex Auram, hinc ita ese; non enim hoc in auis tectum es ;) ut prosellus sit Agripm Iet opem um peris jum, esse Grisia tim. Quippe res fam tum crat notin i is. ma; de A gumentatis firma. Sic utique, de Resurrectione i mortuis, arguit Paulus colam
In praesenti Capite, haltaus Paulum, rem eandem arguentem, scit ex aliis principiis, apud Grasianos qui erant Corinthi. Non quasi tota Ecclesia Corinthiaca de Resurrectione dubitaverint; sed ex eis Aliqui. ΩΘ mori, inquit, es quo dicunt Lepidam intra vos, non esse Referrectionem in Iurarum ρ in t ... Neque etiam tam videntur dubitas te de Asurrectione Coris, quae videtur tum temporis Disse iam nota ut de ea dubitari non posset, quam de Resurrectione ninii, ipsam conse
278쪽
Quam eorum ut videtur in nonnulli vel direM Ncgabant, vel Eludere satagebant , sensu Allegorico exponentes; Puta, sicut 'menaeus o Pri Ius , ae reus , R fore Imuem jam se inui iram. asi non alia foret expcelanda Rcsurridio, quam qualis ea sit, ea. i. . de qua loqunur Paulo. Col. 3. Si I sis exsis cum Chris' supra na quaerate; Nempe,
Isint Peccatam Iis, visamque metirale vi . Mirum quidem merito videatur, eorum qui se Christianos proselli sunt, repertum iri tiblos, qui tanti momenti Christiastae Religionis do irinam negarent, quam sica de Resurii
At co minus mirandum vides itur, horum Aliquos ex Ethnicis ino non Judaismo ad' Christianismum Iam nuper converita, apud quo. I in ea tum nova hiit, pro eo quod canunc dierum: Si consideremus; Etiam nunc dierum, cum Religio Christiana jam recepta sit, & per terrarum Orbem propagata, per plusquam sexdecim annorum secula ;ὶ reperiantur apud nos aliqui, qui retento Christianorum nomineὶ nullum non movent lapidcm, labefaetare& quantum in eis cst 3 subvertere, praecipua doctrinae Christianae fiundamenta; ipsam quidem Christi Divinitatem ; ejusque Satisfactionem Divinae Justitiae saetam pro p cata ii minum, quo Cardine tota versatur Chi istianismi diatrina: Alii; qui Cultum Christianum, magna ex parte, in i rinam scenicam ct ridiculas gesticulationes convertunt, quales sunt Pontificiorum ineptiae plures, magis absurdae quam sunt m cstiorum cx Ethnicis: in Qui Coelum ipsum & Purgatorium licitant de ventinae ponunt; cauponames, non iam Peccatorum vuniam, quam veniam Peccandi; quas de iplis dietum fuerit, Solptum Hr, Domus mea ismus Pecati in vocabitur ; as vias eam Ieciditis peluncam luti num :) suasque Itagendas tam ridiculis susturcium fabulis, ut quae a gumenta sint viro Ethnico, Christianas potius rejicere veritat , quam has admittere futiles ineptias : Dum intcrun absque omni scrupulo mrmittunt modo in rem suam faciant γHomi ei dia, Lanienas, Proditiones, Ailallinationes Principum, Regnori pii subversiones & pelluntationes, quae commentis suis promovendis inserviant: Qualia quidem haud iacile credamus eos ipsos serio sentire licita.
Alii; qui Risibi exponunt S pro joco habent res Christianismi maxime serias; Coelum,
Infernum, Judicii diem , Immortalitatem anima , dc quidem Existentiam Providentiamque n. M. ii ipsius Dei: quasi vix uno gradu superiores sint Iumentis pereuntibus, nedum his mis
Nec miremur tamen, tantam esse Satanae sive Impudentiam sive Versutiam, in tot se formas transfigurare pro Interni regno promovendo, quot Jesutiae pro Romanensi. Eoque minus mirandum erit cum hac ira sint, si Nomiussi . his Molius Christianis, de mortuorum risurreetio initi in dubitaverint.
De his autem dubitantibus Christianis; proxime dispiciendum cst, Qua methodo usus est Apostolus, pro hisce convincendis. Non cum illis agit ut plane septicis, qui nihil quicquam admitterent: Nec etiam ut eum Erat is, qui nihil admitterent sacrarum Scripti irarum, nihil vel Judaice vel Christianae Religionis. in Sed nec ut cum p. is, qui quamvis Iudaicam admiserint Religi nem, non tamen Christianam:) Sed, ut cum tauta. Adeoque ramiuam pro cone habet, quae apud Christianos in confestis erant, saltem esse debuerunt: Indeque disputat, Quod d: hane adnuitere debuerint, de Resurrectione, doctrinam. anat eis, Hoc illud esse Gangetam, quod illis Evangelizat erat ipse; quod ipsi a cepera ni; in quo iubam; &-Quod, sis re perstitermo μὰ aris harent. Quod hoc imis primitus stata erat, eadem piata authoritate Apollolica qivi reliquum d ctrinae Christianae; quod non crat temere negligerulum. Qiaod pariter fuerat is imis a ceptum : neque deberent illi puerorum illitari absque justa causa, ab eo recedere quod sano consilio iam admiserant. Quodque in. eadem Retig one etiamnum perri an nulla conspecta ratione eur eam desererenti in adeoque in hoc ipsius membro perseverare debeant, ut in reliquis. Quod haec fuerat nobilis lima serta istius quam expediabant Sutriris. Urget authoritatem Sacrarum Scripturarum, scarum puta quae habentur in Veteri Tostamento,ὶ quas admittebant Christiani Juxta cumJudaeis: Quoci Sacris Scripturis consis erat, Christim P o peccatis minis moriturum Elidemque Scripturis conjouum, quo Ius foret, tertium aere reyurgeret secundum Icripturas. Urget authoritatem Lenium iide dignorum quibus, in re Facti, non esset cur tam non haberent. ὶ Quippe, quod ante fuerat a Prophetis praedictum. Iam erat reapse complotum V, erat C - , dein i is Duodecim , hoc est, ipsis eorum qui persisserent postquam Jlidas, eorum unus, desciverat. us aedi aer es uam quisereris star L s um eodemve te me; quorum rique fuerint jam tum in sues. P ea jactis
vises in ; omnibusque s. Ultimoque omnium, velut ab G ' visus est ipsi Parata Factum utique notorium erat, quod non potuerint iguorare. Conspectum, agnitum, &confirmatiam;
279쪽
consirinatum ; pluribus tenipo ibas, variis in locis ; Spectantium multitudini, atque ab ali- iam multis pluries quam senach Nec erit imaginandum, eos omnes imp litores suisse seii
cceptores; aut deceptos omnes. Nedum ut conjuratione consenserint Omnes, mundum ludi sicare; praeca teris. semetipsiss maxime ridendos exhibere. S ipsos exponentes, absque omni spe lucri, Persecutionibus, Martyriis, & mille malis; non iantum ut omnium maxime impii, sed ut omnium stolidit limi; si non ea vera credidcrint quae praedi
Qitibus omnibus hoc etiam addam ; Quod hoc fuerit ex proscisso propalatum, & uni, verto orbe publice declaratum, in crudito seculo; quo pili res eram scriptores eximii, Graeci, & Latini; quorum opera etiamnum extam : Nulli tamen eorum, utcunque Christianismo aversi, id sibi negotium t runt, ut ipsam rei dis ita historiam ostenderent esse salsam. Quod tamen certo certius facturi forent, sinorumque maxime interimit sic ficere, in si res Faeli non tam suillet notoria, ct procul omni dubio manifesti. Nec video, quomodo Historica narratio rei gestae, sperari potuerit magis certa, quam his de Christi Resurrectione. Illud autem tenue quod moliti sum effigium quo sibi prospicerent adversarii; Nempe, Mai. it Autopiaemio mi bus, maercerevi, venis ae nocte Di ps hs, Eum iri tammeremit, eum- . 3que suffuratos , se ipsum satis resinat, & evidentiam rei confirmat. Cirius particularia tam 1iunt obvia, & a pluribus hac occalione notata, ut eo minus sit mihi ite ilamim ea iusius
Quod ea res fuerit ante su pecta, meruebant adversarii; Nempe, ut vel foret revera luscita us, velut tale quia 'aere raram manifcstum est ex eorum solici- . . tudine, de muniendos pisso, iet o consiguato, &pos a colata a. Quodque ipsis magno foret incommodo si tale quid crederetur, asssignant ipsi ut causamn . . . cur hoc a Pilato peterent; quippe foret inquiunt) ti nus his eri π te 'rire. Neque putandum est, hos, tam solicitos, tam interim negligento Iore, ut talem vellem custodiam constituere qui forent obdormientes Onancs Sed ne ue putandum est, Christi Discipulos ea qua erant conditione constitutos, meti 3 .culosia, sibique potius fuga prospici re procliviores, quam ut tale facinus aggredcremus, Di, austri cile tale quid moliri quum sucrit os iu constituta. Quippe si revera lucrint tam sem nolenti custodes omnes; hoe Minen Discipuli praescire non po eram, aut prae vidcre, &ne quidem ius picari, adeoque, quantum ad tale iacinus aggrediendum, tantunilcm foret acsi
Et quidem si alisi illissent id aggredi ; tam mugis Iari Gotaris ciui sorte & militum aliquot insidcbant; ὶ de orporis ablatio h cum aliis quae incidebam circumstantiis, in haud potuerunt tam tacite peragi sine omni Brepitu quin custodum Aliqui evigilarent.
Neque forent hac occasione in Discipuli tam 1bliciti, Corpus tegumentis exuoi, sint - tuis. ,. ri. mina convolvenae, atque oraene di ponen F, antequam discederent; cum suerim singulis m, mentis timidi ne custodes evigilarem. Quidquod si custodes revera fuerim tam altum sopiti, ut nihil horum excitaverit eorum quempiam; quomodo scire possem, quis eum abstulit 8 Pollet quidem quantum adia, a mortuis sulcitatus reyurrexisse, quod Praetenderetur. Quod erat multo magis verisimile, quam ut sic fuerit furtim sublatus. Quae res erat tam ab omni probabilitate procul, ut Milites ipsi, nisi magno praemio inducti, dilhcire, Ma . it. Die facta desua indemnitare, non ausi essent tale Mendacium comminisci, tam ab omni
Et quidem, dato quod ipsi sic putaverint, dixerintve; Nihil ultra ibret hinc inserendum, quam, Quod ablatum sit Corpus quomodo ipsi nesciverim; &, fieri ibrte pollit, ut,
ipsis dormientibus, fuerita Discipulis clam sublatum. Quod nullius momenti fore . contra tot Testium disertum Testimonium, qui um cin pexerist post Resii uectioneia . Atque in hac qualis qualia suerit , Allegatione, videntur Milites, potius, se habuisse, quam pura, passi sunt ipsis non reclamantibusὶ haec a Saceritibus aevi. νυ si is,
Nec tamen ita suerunt plane taciti, quin ut eruperit veritas, non hac obstante Subor
Nam per illos item innotuit, quod magnus fuerit Tera: motus, atque Augeis V itis, nisi . qui Iaxum avosiit; quodque ita territi Itioini cstodes, ut facti fuerint Pas mortui, cum . aliis quae accedebant circumstantiis; Atque, inter alia, quod Lec ipse retusint Sacer ut-D , . s ; quodque pretiis cinis It faei inr a sacerdotibus ut ea ae cerret non quae scirent, sed γγ erant e sacer tauribus e sum; aut saltem Mi paterentur. Certum igitur est quatenus Historica narratio potest esse certa) quod hac non obstante subornatione, in C, ius a mortuis resurrexit. Quod est membrum ' ius eorum quae obit e versus hic quem prae oculis habemus; nempe, quatenus spe lati s Grim Resurrem
280쪽
Sequitur S Mum, quod spestat Edinin illius Resurreetionis, in Re ectis,
si M. A. Ius es Exi Irar inum m istas retini. ι ..., ,:j. Vox rit Irae est Metaphorica : Respiciens oblationem Primitiarum in me Levitici: i . i. . Tanquam Rccognitionem, quod tota Mestri fuerit Dei, quodque eam ex ipsius Benignitate accenerint illi. Atque ex hac Primitiarum oblatione, reliquum Mellis erat in eorum usum
D. ,;. i. VI Misa. 3 Atque hinc est, quod non ipsis licuerit Meiliis quicquam inivii sas, aut picas virentes, in ante comedere, quam Primitiarum illam i cissent oblationem. Similique allusione dicitur principium O petim enitus ex moraris, II. 18.iteriarnque V m genuus ex mortuis, Asta. I. s. Nam ut Pr inritae, vice totius Messis; ite Primogenitus, vice 'Mimn omnium; erat Deo consecrandus; quo Jus eius ad omnes
Quando autem dicitur, primisiae GH mientium; non ira intelligendum est quasi dictaretur simpliciter 'χη - Armientium , ut tuerit ille, imus u. i. it. ob M veris: sta, ta Pi me ex mortuos corum qui obdormierunt:) prout
F alibi dicitur ἐκ φρον, primogenIIas ex se tuis. Quippe voces illas in Textu, in ναρών, intellisi iit utrinque resipicientcs; in ν
τῶν Amutuis Iscitarus eri, minis in sol mortuis) eorum qui sedarim runt: Hoc est, Primus, qui Resumctat, corum qui obdormierunt: seu ut A L 26.) - τος νεκρων, primus ex Asur ecti ne mυ Iucium, seu prinoeps eorum qui sint re
Nec Mincn, absolute, primus omnium qui fuerint ex morte revocati. Legimus enim unum . i= ab - a futile illicitatum; alium, ab EIDa. Ipsequc Christius excitaverit Lazar iam; aliosque aliquot ει ,. Sed illi omnes ita sunt, ut forent iterum morim t. eorum mori obile nonii. iuduerat juc Duptiforatem; nec eorum vnrtale, immar IahIM .ὶ ipse Ivimus erat qui . . RcsuricXn ad immorta .
' dieatur, En-ωn ira fuisse s transsat ran, ut um via ris martem: Et, 4 EI pas asumptum creoti ora in coelum: Adeoque, jam ante Christi Resurreetionem. id obtinuo ruit illi quod tantund est atque C ris Re rectis, suxta illud quod hic mox innui- - uir, omnes se Ormiemus, sed omnes ua item canet tuba ct mortui excitu.
tanturia nuri, O nos tabimur : γι ι -- is. Nolim hic disputare, quatenus putandi sunt illi statum crem is seris obtinuissE . Sed, quicquid id sit, quamvis hoc Iem te prius sit, quam Resi irrcelio Christi; erat ultem citi aposicrius; sulque Consequens & Eilectus. Q iamvis enim, in Causalitate Physica, non possit Eslectus este tempore prior quam Causi sua : potest tamen, in Causalitate Dalr: Uti te, quum Ddlolvitur inbitum, Captivus ii beratur, Haereditatis jus acquiratur, & aetii obtinetur; intuitu preui a Spons bre poti modum si 'vendi.
mentis, Apoc. 13. Saltem, nasu illud a Iactu mundi sum uris, non tam referendum sit ad mactation quam ad illud cauod praecessit, Scripta m licio vitae. I tum mustini Dipta nomina in hisο vi om macrari ὶ tum m se a Iactis mutat Iuu amentis. H est, M'. i . s. Lecium nomina NwIunt Icripta, Iam Inis a Iadris udi fundamentis, in Azni mactati bis Otitiae. Prout id repetito ha mus, Apoc. i I. 2 um n mina non Iu ut so rapta tu st vitae, a jam mum indumeno; omissa mentione mactati Ploi quaecunque sit verborum illorum constructio, certum est, et scaciam mortis ct res r. rectionis Christi, iam retrospexiste ad mundi primordia, quam prorsum ad mundi linem. n. ii. s. Atque diserte docemur Hcb. II. id accidille, quod tris latus f is Enistis n. t i mortem scutiret. Nempe, Per eam ipsam Fidunt, quam ame deliniverat HV uois r in s. i. rum speratarum, & evidentiam eorum quae non ceruunt- : & Per quam es ut exaninis iri. 13. Musaram . Per candem ipsam Fadum, de qua modo dixerat, Isitu exi ω I; α per os D, quam Nos ci eae mus is a ninum saltium.
Erat itaque per Fidem in ciuiditum, qui M Imra est O rexit, quod transura uririt Enis ne marem sentiret; parricr ac Nos a m te usiuabimur adestam aeteream: Ad que Cissus, salicin virtualiter & esicaciter, utrobique Prismitae. Haec autem Priminarum notio, haec duo innuit; Possessionem tantidem,&yas ad reli-- i ibis. Si 'muti Ia insuet, Ducta AP Musa. si ius habet Deus ad Primitias, habet Aia I megrum.
Estque fusilem naturae cum Arrhis me; quae est pars pensiouis , ct ob et is , resi