장음표시 사용
121쪽
ealia per vitiosam philautiam appetens, morbum
Atque hoc morbo voluntatem nostram labrueare, quilibet rationis rectae ductum sequenK6.cile intelligit. Causam tamen primam in ipsum huius mali fontem, philosbphia ignorata diuinae tamen literae nos docent, eum non alium esse, quam connatam nobis omnibus. ωomnium hominum pectoribus insidentem tibem.
Nee tamen diffitendum, per corporis constituationem temperamentum , partim ad certam honi apparentis speeiem hanc ad mala propensionem determinari partim etiam augeri,in magis ιnexpugnabilem reddi. g. XLIII. Aeeemuedutatio in consuetudo e quam haee voluntatis nostrae propensio mirifice roboratur. adeo ut vel et haia solam in alteram degenera.
Huic consuetudini tum alia tum maxime alia. rum hominum mores, &oceasionem, Malimentum, subministrant. Quamprimum enim in amplissimum hocce mundi theatrum prodamus, statim quod alios agere videmus, id nobis quo isque imitandum esse arbitramur.
122쪽
Intellectus quoque praeiudicia, Merrbret praefici inter philautiae, &vitiorum hinc pro. pullulantium causas, suum sibi vindicant locum, Cumprimis praeiudicium, quod auctoνitatis vocant, longe perniciosissimum est,is pleroaque
mortali lim dat praecipite S. Cum enim, quoiuviro , fama, eruditione, auctoritate florentes, facere videmus, statim bonum esse, iudicemus,
coeco in ea ferimur impetu, dc philautiae nostrae prauae vires robur addimus. XLVI. Et hoc quidem volimtatis morbo, omnes homines ita insecti sunt, ut nihil nisi quod prauo huic amori conueniens sit quamdiu diuina gratia non sunt collustrati velint, cogitent, agant, loqdantur. Jallunturque, qui ab eiusmodi si-
scipi quidquam,quod rectium sit, eoque place . at posis, sibi pei soadent. . . f. XL Ull.
Ceterum licet hic amor sui prauus invitia infinita fere abeat, possunt tamen malae istae,quae hine oriuntur propensiones ad certa quaedam reuocari Capita, ut adeo reliqui voluntatis morbi ordine hinc deriventur.
Et nonnulli quidem tres praecipuas ad mala propensiones, hostesque virtutum capitales constituunt, sarnem siue νoluptatis desideνitim, G 4 --
123쪽
muηdum, hoc est, gloriae isonoriscimidiιatem, diabolum, hoc est, pertinaciam.
Sed eum pertinacia in omnibus propensionibus mali esse possit,in ultimum supremumque gradum constituat contra vero peculiari quadam propensione homines nonnulli ad opes ferantur, rectius in eius locum auaritia substituitur. Hie vero eumprimis sedulo obseruandum est, cum hisce propensio nibus4 inclinationibus voluntatis non esse confund)ndo ipsos affectus, quos in capite praecedenti iisdem m. minibus delignauimus. Affectus eoim isti commotiones transeuntes sunt ast hae inelinationes perpetuo nobis insunt,4 dissiculter imminui possim tan- tum abest, ut penitus erui Atirpari q0eant. LII. Recte autem tres hu animi praecipuas ad mala inclinationes statui. inde probo primo quia, mnia bona apparentia, quae hominem ad phi- lautiae abusum commouent, ad tres classes diuutias honoresin ea bona quae iucunda sunt , - - aptatem excitant, reuocari possunt quibus adeo voluntatis nostrae propensiones, peculiari quadam ratione, respondent. LII.
Deinde, quia in homine tria praecipue sunt
124쪽
temperamenta, quoein ad affectus, propensiones certas eundem impellunt concitant Lmguineum,eholericum, melancholicum. Phlegmaticam enim peculiarem prope , sonem per se non producere, supta obseruatum est.
Accedit, quod omnia vitiain morbi,ffluntatis ad unam ex hisce propensi mi bus, ter eas ad ipsam philautiam vitiosam reuiscari possint. Id quod deinceps luculentius patebit. g. Ll V. Ex philautia autem praua hasce ad mala propensiones oriri, vel potius nihil aliud esse quam diuersos philautiae prauae modos haud difficul fer comprobari potest omni amor tendit in Obiectum, quatenias ad horiinem resertur. Id
experientia constat. Hinc cies externaea nemine per se amantur, nisi quarenus σχέm ha bent ad ipsum ho inem: Ergo & opes, hono.
re res iucundae, non per se amantur,sed quatenus hominem afficiunt, ad eius esse aut bene esse aliquid conferre censentur.
Nimirum qui opes amat, ideo eas amat, quod eas ad sui conseruationem maxime per. rinere putat. Voluptati deditus res ivsundassensibus suis, adeoque sibi delectationem aD
125쪽
serentes appetit Horioribus nemo assicitur, nisi in quantum se ipsum aliis praestare, seque iis digniorem esse putat in philautiae itaque centro
g. LVI. Hi autem morbiri propensiones voIuntati insunt, quatenus mens cum cyrpore est unita, di id, quod ad corpus pertinet, ad se quoque pertinere credit. Nimirum non tantum ex lege nionis, commotiorins mentisin corporis se mutuo im-oellunt sed mens etiam singulari voluptate perfunditui ex eommotionibus, quae corpori gratae scint, sicut viceversa commotiones menti gratae suauitatem quandam in corpus transfundunt.
Interim mentem pure& sine corpore specta. tam propensionis ad mala in genere considera. tae, minime cxpertem esse, pro explorato habeo. F. LVII. Praeterea licet tres istae praecipuae ad mala propensiones, cum αταμα dilegmatica in omnibus hominibus reperiantur, non eundem tamen singulae in omnibus oblitaeni gradum, sed in aliis voluptatis, in aliis diuitiarum, in aliis honorum cupiditas eminet,&primas tenet parte is
Diuersi in ode etiam hae propensiones inter se suti commixtae prout quaelibet ad alteram relata, diuersum obtinet gradum. Vnde magnam trope cissio si amo inclinationum varietatems Oueuite, necesse est
126쪽
S. LVIII. Vt autem eo rectius, quae singularum propen, sonum si indoles, cognoscatur, sigillatim eas perlustrare,&quae ex iis profluant vitia, tum ratione honesi, in ossiciis hominis erga Deum, erga se ipsum erga alios, tum ratione decoνi, quod in
consormatione actionum externarum ad sensus aliorum consistit, praeterea quae earum ratione iudieii, ingenii affectuum vis sit, uberius exponere iuvabit.
f. LIX. Qui ergo voluptatum cupiditate laborant, magna propensione in ea omnia feruntur, quae sensus externos delectant. Praecipue tamen ea, quae gustum: actum assiciunt, ut maxime bona sectantur,in otio dediti sunt. Et licet nonnulli magis veneri, alii gulae litare videantur, si tamen accuratius rem aestimes, illi nemo opera tur, qui huic quoqux dedi us non sit licet ob causas externas, aut alterius propensionis adamixtionem, saepius contingat, ut Voluptatis cuia
piditas interdum hoc, quandoque aliet modo sese
Hinc si ossicia horum hominum .primo quidem erga DEVM spectes, pietatem fictam
ad externam speciem compositam, in illis deprehendes. Magna in rebus ad religionem perimentibus sunt incuria, hinc nunquam aut saltem non serio religionis, quam profitentur,
127쪽
veritatem sub examen reuocant. Si noua circa doctrinam de Deo oriatur sententia vel disceptatio, eandem no astatis odioso titulo Oneratam ire. pudiant, aut nur quam penes quam partem sit veritas serio inquirunc ita ergo maiorum placiti adhaerente , quod desidiae nunqu/m expiaanda in ex voluptate ortae erat impurandum, specioso constantiae nomine honestant, aut pacis&tranquillitatisamorem prae se ferunt. E dem desidia & ignauia eos pronos reddit ad aliorumuniersas opiniones, siquidem voluptati non adeo adue sentur, facile tolerandas, aut conciliuandas, unde 4478cratisimo, ut vocant, eos non
adeo abhorrere videas. I. LXI. In cultu autem Numinis languidi sunt, missi,& inconstantes saepius impetu quodam ad vitam eniendχndam r. piuntur, qui mox defervescit, praesertim si occasio voluptatum eu.pidiotibus sese polluendi, illisse offerat Cultus
exterru iamcn obseruantiores sunt, quam inter. ni, eo quoi ad aliorum moreso constetudinem vitam facile componant necim impiis haberieupiant.
s. LX I. In ossiciis, quae homines erga se ipsos prae stare tenentur . haec ad Voluptates propensio maxime se exerit. Qui enim ista L horant, libidinόstiunt, gulosi, vigilantiae ac laborum impav
128쪽
Mnpatiente , in curii externorum, inconstantes, vinaces, bona sua facile dilapidant. nurnae nullam, corporis nimiam curam gerunt, si modo istud curare censendi sunt, dum mothos, pa pe talem, &infinita saepius sibi astrahunt mala, mortem, quam tantopere exhorrescunt, sibi accelex Di.
3. LXI Erga alios equidem benevoli, & ad miserici didiam ceteraque humanitatis ossici exescenda, proni videntur, nec temere quenquam palum laedunt, ad iniuriis quoque siue verbis suesctis inferendae sint, abhorrent nihilosecius, Mandestinis artibus in aliorum grassar perniciem, quandoque non detrectabunt, fidem etiam fallere pasta violare, mentiri non sibi ducent teligioni A manifestis iniuriis metus Wignauia illo abs inent a clandestinis cum neminem si cere a me fit, sed ad voluptatem suam cuncta referant nihil est . quod eos arcere possit. Am Italiam,
praesertim cum hominibus sibi similibus, facile& cum impetu ineunt, sed eadem facilitate etiam abrumpunt.
Hine semel monuisse sufficiat, cum virtutum nomina id genus hominibus tribuuntur more hactenus recepto nos loqui, non ipsas vir tutes, sed virtutum species, quae re ipsa vitia sint, ut λο loco docebimus induare. Sic quae homi v9luptatibus dedito uribuitur l.
129쪽
beralitas, profusio, quiduis potius quamlibe
ralitas est cum eam non rationis praescripto sed praua inclinatione summa rerum suarum inis curia. exerceat. Inceto is Ofnciis eadem ratione sese res habeti l .
f. LXV. De amicitia etiam obseruandum, licet non sit inter officia, non nisi inter homines, qui iam vitam moresque emendarunt, reperiatur nihilosectu cum inter pravos etiam species & imago quaedam amicitiae deprehendatur, quo pacto in ea colenda se gerant, haud immerito a nobis
g. LXVI. Porro si in statutum coniugali tum paterno, uam herili, ut&ciuili eos spectes s sint inferiores, iugi quidem erunt patientes, sed qui pb ignauiam superiorum iussa raro ex asste exequari. tur: sin vero sint superio teri ad delicta inseriorum facile conniuebunt, hinc ad liberos, servos, ciues regendos inepti erunt. F. LXVII.
Tandem ad decorur quod attinet, homines ad voluptatem propensi, humanitatis la de facile sibi conciliant amant munditiem ad excessum usques vestibus mollibus, nitidis, delectantur in iocos facile soluuntur, eosque non adeo inept's, sed quo minus, quae obscoena sunt, illis admisceant, vix sibi tem
perare possunt practere loquaces uot, M
130쪽
arcanorum proditores tandem in gestibus
ut ipso uicessit, mollitiem quandam prae se
Quos vana vexat ambitio, hoc unice in votis habent, ut aliis imperent, vel saltem ut ceteris digniores praestantioresque videantur obsequium reuerentiam, laudes, ab omnibus exigunt, quibus ipsi blandiri non necesse habent. Metui insuper malunt quam amari, quod metus sit potentiae cimperii quaedam consessio, id quod in amore secus se habet Famam gloriamque,ubique sectantur,& ab omnibus digito monstrari cupiunt. g. LXIX. Quoad ossicia erga Deum pertinax illis insidet impietat Singulares in doctrina de Numine sententias aut ipsi inueniunt, aut ab a. Iiis inuentas facile amplectuntur,' sectantur, ut supra Vulgus sapere videantur. Quin si ambitioni suae Bullum inde positum iri obstaculum vident, suam palam profiteri , aut
seriptis etiam tueri impietatem, non dubitant. Ex hac ambitiosorum hominum cohorte 'thei,' id genus profani homines prodeunt, qui ad res manifestas impugnandas non alia ratione adducuntur, quam ut ingenitis eruditionis gloriam ab imperitioribus referant. Sectarum quoque, haeresium conditores eo. dem morbo laboran t. minc ambitionem praecipuam