장음표시 사용
241쪽
Iurisprudentia naturabri vel ut ab aliis voeari selet uniuesilis, est pars philosophiae practi 'tari actiones hominum ad legem naturae cumo ponere, docens.
Dari autem iurisprudentiam naruraIem ex eo probatur, quia dantur leges naturales, ad quas actiones hominum sunt componendae Leges autem naturales dari, ex ipsa hominum natura dimonstrari potest. ι Eam philosophiae, quidem νacticae partem esse, extra omnem dubitationem positum esse ariabitror. Nec enim aut generatim quidquam de philosophia, aut speciatim de practica philosophia dicitur, quod non accurate in iurisprudentia a naturalem quadret. g. Iv.
libet, sed ea quae ad legem componi possint, debent, & quidem ad legem uataνalem. Non ero go huc pertinent actiones hominum, quae ut nvoluntate illorum non dependent, itavi a nuda lege dirigi ossunt, nee eae, quae ciuili aut alia quam naturali lege diriguntur g. v. Has actiones eum Stoieis officia, sumpta, e in specialiori significatu dicere nonnullin. . moria
242쪽
ertiri est. Est enim ossicium actio hominis, pro ratione obligationis, ad legem namralem attemperata. SolebantStiae ossicia varie dispescere, cuminprimis tamen celebris est ossiciorum in ρ secta sue κατο σωι ατα in media vel ommunia siue καθηκοντα, distinctio. Quae ita capi intur, ut perfecta dicantur, quae ab homine secundum
conseientiam certam agente eduntur, media auistem si se eommunia, quae ab homine, ex conscientia probabili agote, exercenturi mnin tolerari potest si vero persecta ad solum sapientem Stoicum, cetera ad alios homines rese. rantur, usu caret. VII. Stoicorum decreta non curantes, rite ad nostrumaeeommodabimus institutum. Nimirum persecta vorabimus quae ab homine qui vitam suam emendauit, de omnes suas actiones ad volunta..tem Numinis componere decreuit, eduntur. Media autem, quae ab hominibus prauis suis
propensionibus indulgentibus, proficiscI. VIII. Sed hae ipsa, quae media dicimus, s rem
aeeurate metiaris, nulla sun t ossicia. Cum enim homines, qui nondum vitam emenda. runt, nitul agant ex sudium ad volumatem
243쪽
Numinis componendi, sed aut necessi ate addum, aut prauis sui propensionibus abrepti,praegeipua ossicii requisita desunt Nihiloseciushic non sunt negligenda. Finis enim iurisprudentiae naturalis duplex est: m. maνius ius ali sitanda ius. Gma- isque Ethicae sobordata tu est, ut homine Deum amantes, n*rmam habeant, ad quam suas actiones
componant. Secunda tus est, Ut externa totius
h. mani generis Micitari tranquillitasque, eo se uetur promoueaturo Ad seeundarium autem finem Hema actis, sue in statu naturali. siue ciuili homines vivant, si epius sufficit &hine omnino contingit, ut subinde inii nomen illi imponatur. i. ., Iisterim perniciosissimus error est, qui muli orum animos afflauit,ac si iurisprudentiae naturais lis non alius finia sili quam externa humani generis tranquillitas. Hinc enim consequi necesisse est illum, cuius externa actio cum lege conue niti ei satisfecisse quod falsissimum est; tu itale qui ius h ahet ossicium abalier exigendi, niis
hil amplius exigere possit. g. xi I.
Quod si vero leges naturales considereri rur, prosiae integras applicantur gentes fa
244쪽
tur qui tamen prim rium in singulis hominibus supponit. Ἀ veram' internam fe citatem itamine perducuntur, non qua gentem constituunt, sed qua homines sunt. g. l Il. Quare recte statuunt.' .i finem iuris gentium, exteνnam gentum tranquisitiatem re fluitatem esse asserunt. mone enim Deus leges naturae serendo, non minus, utut secundario intendi. quam priorem Vnde latet, utile neces.sarium esse gentibus, ut hasce leges observent, si se conseruare velint, nec tamen inde sequitur, utilitatem inecessitatem, gentes ut hasce leges serrent, impulisse. perinde enim hoc esset, aς siquis diceret, homines singulos sibi ius naturae dedisse, quoniam ad illorum consertationem, tile plane necessarium est, ut eius legibus L
Nimirum non aliud admittimus msgotium, quam ipsim ius naturae, prout per illud integra. rum gentium actiones dirigantur quo sensu recte nonnulli rus natuMale ciuistum a iure naturali singulorum hominum, discernunt.
Falluntur utique turpiter, qui ius gentium, iure naturae ciuili, postiuo diuino es. versum comministuntur. Quorum error veminisustus it obscruandum, vocem in gem
245쪽
icis cap. l. DE NATTRA ET INDOL tium non una gauderet significatione Sumitur namque, vel pro attributo persenae, sue faeultatemhrali, erquam gentes licite aliquid agere plu- sunt quae equidem facultas a lege naturae prouenit vel pro moribus plurium gentium: vel pro Iegein quidem naturali, quatenus integras gentes dirigit vel pro iure ciuili multarum gentium et
vel denique pro iure gentium ρνoprie Maicto, hoe est, pro lege gentes obliganete, & a lege naturae, diuina positiva, ciuili distincta. De primo, quarto significatu, nulla lis est. Secundum subinde urgeri videas ab illis qui quod moribus gentium comprobatur, id iuris gentium dicunt. Perperam sine. Nulla enim hinc progigni potest obligatio Tertia significatio ea est, quammos adprobamus. Sed in quinto significabitus aliquod gentium dari, a reliquis te gibus diuinis, de humanis,ssistinctum, id vcro est,
quod plane abnuo. S. XVII. Probo hoc exinde, quod sine legislatore, hoe
est, imperante a quod . ta sit, nulla lex proprie is dicta, cogitari queat Gentes autem inter se aequales sunt adeoque una alteri leges dare ne quit si autem coniunctim sumantur, longe iciis eptius erit asserere, quod sibi ipsis iura praescribant, multo minus, quando aut qua ratione istac
socerint, poterit commonstrari,
246쪽
Nee est, ut consensus, aut conuenilon es,vel pacta gentium, tantopere a nonnullis iactitata, nos morentur. Namque primo pacta non sunt te. ges. Hic autem de lagibus disceptatur. Deinde, passiim uniuersale inter omnes gentes iniri nequit, multo minus initum est. Imo ne quidem probari potest, plerasque gentes, saltem in uno capite, quod iuris gentium dicitur, accurate consentire. .
Qui autem negant, ad legem, ad obligationem, voluntatem superioris requiri, non satis
nulla obligatio sine necessitate morali hanc auiatem tantum imperans imponere potest.
f. XX. Exempla, quae afferri solent, ut inde euinca. tur, leges gentium, a legibus naturae distinctas dari, partim ad ius naturae, partim ad ius ciuile quarundam gentium, partim denique ad inores referri possunt id quod eundo per singula faciis Ie demonstrari potest. s. XXI. Ceterum quo pacto iurisprudentia naturassis gentium a ceteris philosophiae practicae Partibus differat, ex hactenus dictis liquet. Dinnitas uolus&pingstantia sius huic satis et
247쪽
a 8 CAP. I. DE NAT ET INDOL. Ium P. ET C.
eescit nullisque encomtis haec practicae phialosophiae disciplina indiget.
In tractandi vero ratione iterum medicorum filios, regulas diaeteticas, aut ad conseruandam sanitatem, aut morbo grauiores auertendos praescriberstes imitabimur, actionumque humanarum ad recipiendam directionem considerata aptitudine, de earundem impersectionibus, hinc resultante directionis necessitate, tum vero de ipsa norma dirigente seu legeis tandem de mediis, quibus ad obseruandas leges homines
248쪽
Leges partuulare quem ho Reaim cu*βε es Immae, 6. δε sitim habeant, s. XV XXXu. Autonos hominis ad luem Faculta exigendi resistam exigi possunt, quia intel- φνem, satisfiactionem, lectae re voluntate prae I XXXVI.
ditus es f. XVI. vectu imputationis, quae Euae vi si intesiectui s. est ex lege f. XXXusLXVII. Effectu imputationis qua Evid Onscientia molli. Unx arburi alterius,
Regulae de eius obligatione. XXXVII l. 3. XIX. Actio, quae imputari potest, D conscientia erranea, XX ex relatione ad legem esso ignorantia, s XX vel necemri vel non utaVoluntas an ad Hemflecti cesso' sis XXXIX. psistit f. ΣXs I. Haec edia dicitur. X An affectu/. consiuetudo, ebri Licita est vel len vel, eras imputationem impe nu plene talit f. XLI. diani P I. XXIII. Forro actio est e bona via Acts inuita, mixta, XXIV. mala, I XL 1. XLlILQus iatqui etiam pos tauo pacto ab actione bona esse actioni cuiuidam isserat is , I. XLIV. causa moralis, A. XXV. I it actionam es vel emaque multiplici ratione, . detrix, vel aurifutri
Haeti alicui imputari Et ista viarectoria, elae
post f. XXVII. uuaria, si XLVI. Quae actiones imputari ne Iniuria qaid f. XLVII. queant. f.XXVJ II. XXIX. Apra disser infονι nium, Actualis imputatio vel ex s erratum seu uoas.
249쪽
Non ita sibi relictum hominem ut sine regula
&lege viveret, cum ipsa naturae hutnonae tonditio, tum benignissima supremi Numinis erga res conditas qua suis voluntas neminem dubitare sinet. Atque Vel hinc etiam intelligitur. quod eiusmodi sortituxhomo naturam est, quae flecti
commode atque componi ad legem possit. Atque id ut recte jntelligatur primo ad legem ipsam respiciendum est, tum ad hominum a. ctiones, ut inde patescat, has omnino ad illam exigi kposse raebere Legis autem nomine generatim quidem quaelibet actionis norma venit speciatim autem ex Vocatur decretum, quo imperans sibi subiectum obligat ad aliquid faciisendum vel omittendum S. III. Et dee= m quidem licet mentisi cum primis voluntatis actum denotet, hie tamen ita sumitur, vj tout aliis innotescit, Imperium autem illi tri hus qui iustas causas habet, quare obsequium ab aliis exigere possit,in viribus pollet, reluctantes cogendi. Ad cauias iustas praeter consensum magna pertinent bene sicia, praesertim s accedat,
quod imperans subiecto melius prospicere possit, quam ipse sibi,&quod actu imperium teneat.
250쪽
f. IV. . Vt subditus obligationem recipiat, necesse est. v vs rationis polleat, libertateque voluntatis gaudeat,&a potestate superioris non sit immunis. S. V. Est autem obligatio qualitas moralis passiua, per quam quis praestare Veiadmittere quid tene. nii , necessitate morali. I. I. Nimirum hominibus partim certi satur,
partim quauritates Wqualitates morales imponuntur. Per qualitatἀam facultas agendi extenditur, hinc qualitates activae, ius S potestas, B eadem constringitur, hinc passiva siue obli xio. Necsssitas moralis autem eam discernit a violenta coactione, quippe quae tantum ad viais luntatem pertinet.
g. VII. Nobligationi opponitur Hretas, hoc est qualia
moralis actina, per quam aliquis aut agere aut omittere quid potest, ex suo nutu arbitrio. e senim alia est, quam homo habet in sein sua actiones unde libertas, alia, quam habet in aliorum actiones, unde imperium, alia, quam hahet in res proprias, unde domum , alia, quam habet in res alienas, Vnde semisus.