장음표시 사용
261쪽
Tantum abest, ut una π Θασις legi repug antem actionem bonam reddere possit unde celeberrima methodus dirigendi inιentionem, coraruit. .
Si ad actionem bonam accedat relatio ad all. um, qui ius aut perfectum, aut imperseehim habet, eam a nobis exigendi, vocatur ipsa relatio iustitia audit a qua tamen multum differt iustitia,quae hominibus tribuitur,quae0e in con in .stantiin perpetita voluntate suum cuique tribuise ad consistit. F. XLV. ' Iustitiam cum Hugone rotio in expletricem, siue articularem castrictricem sue νniuesmisin dispesco. Hanc nonnulli haritarem itemisque charitans appellant eamque legi iustiatiae opponunt. Est autem iustitia expletrix, quae . praestat ossicia, quae alter lute perfecto exigere poterat attribum autem osticia exercet, ad quae ius impet Rctum alteri competit lus auistem pei sectum in statu naturali ipse Deus dat, in iis quae ad humani generis conseruationem ab solute sunt necessaria in iis, quae non sum absolute necetaria,utut vitam socialem promoueant,
datius imperfectum in statu ciuili summus imis perans, ex statuo conditione ciuitatis.
Iustitia expletdix inepte in commutatiust m
262쪽
&distributam rectius in ectoriamin aequato-νiam diu ditur illa inti r in equales, haec inter aequale versatur. Resoriae tot sivit species, quot suot societates, in quibus alii imperant, alii parent. Aequatoriae tot sunt species, quot sunt ossiciorum, quae homo erga hominem ciuis etiga ciuem praestare tenetur, genera Sica Ita est. quae alterum non laedit, atra, uuae pacta servat c.
Iustitia aduersatur iηiustitia, cuius tot sunt species, quot sunt iustitiae. Eam, quae iustitiae expletrici repugnat, iniuriam vocant ad quam adeo requimur, ut ex pro aere si sit suscepti ut inferatur inuito ut actio sit lege prohibita, ut ita alterius perfectum laedatur. g. XLVIII. Si propositum absit, nec agens per neglige tiam peccauerit, infortu ium, siue caseus fortuitus vocatur ast si negligentia accesserit erratum, sue culpa quae pro diuersis diligentiae,quam agens adhibere deber,gradibus, in latam, leuem &
Dussimam, dispescitur. f. XLIX.
De quan itate actionum istud addendum, hG-mam actionem absolute spectatam, altera non esse meliorem, cura conuenientia cum lege exactis.
sima esse debeat ast ratione obieeti, effectorum, aliarumque Μάσεων, una actio altera omnia
263쪽
S. . Hie vero, tis in personarum rerumque quantitatibus iaritudo quaedam moralis deprehenditur. Idque exinde, quod raro admodum definiri possit, quantum num obiectum praeis stantius sit altero, unus affectus nobilior altero. Malae autem actiones non tantum ratione obiaiectorum, effectuum: comparationem admi iunt; sed ab ipsa ego aut magis aut minus distant,ut una curuitas a rectitudine magis discedit, quam altera. Sunt, qui earum grauitatem 5cleuitatem ex compleXu plurium aut pauciorum delictotum aestimant sed in omnibus remita se habete, asserere non audeo.
CTIONE, INDEQUE ORTA DIRECTIO NI NECESSITΛTE.
sitia propensione bominum rentia enumeranda sine, praua subinde in crimi is. v. na erumpunt, legibus o Inis iraque deprehendi ν
264쪽
propensi raeterea homines sunt ad intemperanιiam, Tam in iis quae adanimumhpectant,s X. Tum is, iis, quae ad corpus
νan in di*ensandi vi bus, J XlII. Et honoribus appetendis au cusandis 4. lv. δειmque secundis aut aduesta sis rebus, non ιa H decet, s. X v. Aperitu socialitati rumoriant, qua, directe alios specta ι ilia. s. X v I. me pronitas spectat, ad laedendos quouis modo alios,
Cur le/atos Molari nolint, auos Iamen stolare quanis
Dι fallaciis faudibus, 'πι-nse intinarum gentium,
diuaesinsn in omnibu con' aeoniaudiiuν, imperantibus, nititur, inaniae istorum Ientibusque intu-i leges hoc imputandum, XIX. Lemque rocliuitas ad alios contemnendos, tu sisu, arios esse endum, XX.
MN adpactariolandam XI maximopere esse necessa νιαι LXXXIII.
265쪽
Eua inflatum paternum re De flatu eluiti idem νοια- herilem ex hominum Hii ιών,6.XXXVII. XXXuX. ι,edundent incommoda, Ex quibus omnibuου colligitures quam necessariae hic Mnposse hominem ιaepe
' Iura, I XXVI. lueos ML SI sua sponte homines facerent, quod illorum nluti conduceret, nullis opus esset legibus Iam cum subinde prauis suis propensionibus abrepti, in ea serantur, quibus Ibiri aliis nocent, ipsa illorum natura, prout hodie est, leges, regu lasque,4 alias coercitiones postulat.
Cum vero duplex hominum genus sit, aliud illorum, qui praui cupiditatibus uis frena laiaxant, aliud illorum qui iniecto velut freno eas domant, id quod illi demum f. ciunt, qui iuxta moralis doctrinae praecepta purgare ab innatis vitiis voluntatem instituunt, virorumque hic habenda ratio.
Etenim illi, qui suis adhuc obtemperant cu piditatibus nequitia sua despetulantia is sibi aliis nocendi finem faetiiri non essent, nisi Iegibus,, quae has comitantur, poenis ut Cunque coercerentur e reliqui autem emen in-tioris vitae studitisi, itidem interdum hoc vinisculo ad reprimendos affectus tumultuantes, opus habent. Interim hoc discriminis interv-
266쪽
trosque intercedit, quod hi sponte M ali obscquio faciant, uuod illi non nisi inuiti admodum, veluti reluctantes in se recipiunt.
sed iuuat paulo specialius, quae actionibus
mortalium vitia haerent, siue in haec iis consentiant, sue naturae prauitate abripiantur, enumerare,ut Acilius intelligantur mala incommoda,
quibus legibus obuiam eundum sitit. Erga Deum quidem per naturam pessime a secti sunt homines innata quippe omnibus philautia, stolidusque sui amor uos urget&agit,
ut nihil minus cogitent, quam ita se gerere placet ut Deo queant. Nonnullos tanta incedit stultitia, ut quod cupiunt, aperte ita se habere profiteantur, Deumque, hoc est supremum mur- , directorem, eumque diuersum separatumquc a mundo ipso esse abnuant.
Alibeontra seruili metu, turpique errone duocti, creatis rebus diuinos tribuere honores, de pro uno veroque Deo introducere multari, aut fingere de eo talia quae cum summa eius per fectione, quam natura omnes condocet, consi stere nequeunt, nullo pacto dubitant et specia, tim nonnullos tanta quandoque dementia capit, ut si vel maxime Deum admEtant, vix ruri
267쪽
adis AP Iu DE ACTIO N. HVM. I pax p. tamen aut naumium ab eo conditum, aut humanarum eum tangi rerum Cura sibi persuadere quoant.
intellectus equidem haec identur vitia, non voluntatis quibus adeo legibus obuiam ire supervacaneis videtur sed fallitur qui in solo intel lectu ea collocli, radix&scaturigo in voluntate est quaerenda, quae flecti ad legem atque accommodari potest. Interest etiam ipse rum homi-ntim, ne impune suis eo usque cupiditatibus indulgeant, ut quidvis de Deo cogitent atque io, quantur. Quod non alia ratione,quam legibus, essici posse, res ipsa docet.
s. VIII. De iis vero impietatis profanae modis, qui
non nisi prauae voluntatis censeri fructus debent eo minus dubitandum. Est enim&haec quorundam vesania, ut in medio velut reli quentes, de Deo quicquid dicitur , nihil minus agant quam ut de Deo rite colendo cogi- aeni. Α quibus toto coelo rursus disientiunt
alii, qui in contraria currunt . res a Deo con
ditas, diuino prosequentes tuis ore. Quam venerationem, quae soli Deo debetur, si qui iurato Numinis exhibeant hosti , ipsi diabolo, mali omnis auctori, illi adhuc turpius pecca re censentur haud immωito. Ne quid nunc de illis dicam, qui rationem colendi Numeri, Cui cupiditatibus conuenientem, nec sufful-
268쪽
tam rectae rationi, aut diuinarum literarum monumentis xcogitant, ideo superstitionis rei.
Eaedem, quae ut tam peruerse erga Deum se gerat, homnem impellunt cupiditates, eundem quoque inducunt, ut data saepius opera, destinatoque consilio perniciςm sibi attrahat atque exitium, eo maxime tempore, cum corpori suo genioque quam rectissime consulere, sibi videtur.
Nec a rebus, quae innocentissimae videri poterant, haec intemperantia abest, qua efficitur, ut damnum maximum afferant, ex quibus nsisne ceteroquin capere emolumentum potuisset. Mentem erudire literis ut quibusdam prodςst: ita multis nocuit maximopere,suo quo flagrar istiendi,&in intimos rerum recessus penetrandi desiderio, nullos posuisse limites ut alii semper 'miseri esse maluerint, quam vel minimum lab iis in se suspicere, ut felices esse discerςnt
Atque ad animum quidem ut ista pertinent ita nec desunt, qui non excusatius in corpus quoque suum euiunt ingluvie licet perierint multi . perire tamen quenquam posse pauci sibi persuadent. Abstinentia nimia paucioribus equidem nocuit, nocuit tameti qui- ι buI i
269쪽
busdam, quibus satius visum aegrotum esse aut Omnino in i quam gloria Mopibus nou abu
Videtur vero in. eo homo omnino deterioris esse conditionis, quam ipsa bruta, quae ut ultra satietatem nec edunt inec bibunt, ita plerumque certo tantum tempore sine formae delectu,ad naturae seste insatisfaciandum, in libidine ruunt, homo contra nec quid natura postulet, nec quid fibi conducat pensi habens, quouis temPOre,insne modo baec omnia apὰesit. Ace edit, quod praesentibus contenta fini bruta, ne paliud rebus pretium statuam, quam quod ipse velut usus illis imponit. Quae iterum longe secus in homine te habent qui sibi estit ire videtur, nisi colligat opes, componat thesauros, di in secuturos quoque sibi prospiciat annos. Cumque praesens rerum humanarum conditio omnino eiusmodi quesi exigere videatur, tam impotentis effrenatique animi sunt picii qu tam etiam imprudentes, ut aut expleri opibus Deque ant, scelare etiam eas augere parati, aut pareas unico statim effundant impetu aeque indit pensa subsite quam congercu dis diuitiis modum ser- are uesciti
270쪽
Amodestia, ad quam natura omnes dueit, agnoscenda colenda, alieni maximopere sunt homines. Quisque tum demum sbi viuere videtur, cum eminet supra alios. Sibi ergo omnia, ceteris nihil tribuunt seque sterre super alios ferociter superbire, virtus reputatur. Nisi serte ventri gulae quidam eousque obsequantur, ut sui velut immemores, ne illum quidem, in quo a Deo cosocati su ut tueri locum
Ecquis vero est, qui tum an secundis rebus, tum in aduersis, ita ut decet, sese geratri Si ex voto omnia procedant, quam se non ferendum aliis homo praebeti in eo saltem tum ingenio sus est, ut inueniat, quae animum omnium con temptorem prodant. Supra sortunam sibi tum positus videtur, adeo pericula spernit, nec hummanos extimescere videtur easus. Si faciem fortuna mutet, quid tum abiectius hominet Qui ab omnibus olim timeri volebat, nune
omnes timet qui saperabat omnia, nunc omnia desperat
Haec equidem ita comparata sent, ut licet in alios quoque inde incommoda quaedam redundent sibi ipsi tamen maxime iis quisque noceat . Longe acrius tamen vim suam O minum uia in turbanda, quae inter omnes a latcI-