장음표시 사용
281쪽
242 CAP. IT SECT. I. DE LEGE NAE T.
Ruid lex naturalis p . . les reprimum, rosio- Eius auctor Deus I. I. Eiprmcipium, g. XIII. Cui imperium in omnes ho- uod pro diuas tam disi inices competit, . II. plinarum ρ Nicarum ob creatiovem re conserua mariat s. XIV. tionem s. v. Aliud enim est ethicum,XV. 2ui etiam has leges dare Aliud iuris uniuersi, I.XVI.
Sine Deo nulla lex naturae, Speciatim aliud si iuris dia f. VI. vini rum positivi, tum Legis maturalis promulga naturatis, aliud umani,
Obiectum I. VIlI. Regista principii iuris a. Aut pacto disserat positi turalis, I. XIX. sinis silibus I. IX. Modus istud iuuesitania, I. An in eam cadat dispensatis XX XXI. item interpretatis secun Qu' eri iuris natu dis dum aequitatem 's. X. principia sint constitMe tui ius natura II. I. da, I XXII. Motuplici ratione aliquid uid de isto,socialimn et u dicatu iuris naturatis ρ sentiendum. 4. XXIII. f. Xur Xiv. Duestigantur lege natura Cur ν anum princi tum
282쪽
ET PRIM IVR NAT. Pa IN quoad incia hominis eri u s. XXVI. ga bruta non addatur, Euoad incia hominis erga I. XXV. seipsum, I. XXVII. Primum principiumis ad Moad incia hominu erga ria hominis erga De alios, si XXVIII.
ΙNter istas itaque leges, quibus regendus homo atque coercendus est, ne praecipiti impetu
ruat, eminent naturales, de quibus adeo nunc uberius nobis exponendum est. Est autem lex naturae decretum Numinis per rectam ratione tu hominibus innotescens, obligans eos ad faciendum vel omittendum, quod cum natura hominis conuenit, vel non conuenit. . Dicitur aecretum Numinis, quia a voluntate Numinis omnem obligandi vim habet. Haec ni esset, non esset lex. Vtilitas, quae illam comitatur, suadet, ut observetur, n0n obligat. Humanum imperium autem, legem naturalem depa-
. Quod autem DF summum in omnes homines imperium competat, nepe munerisin viris tutis dιuina eminentia, nec ex potentia, ut resisti non potest, nec ex consensu hominum, sed ex eo probari potest, quod Deus iustas causis ha beat, quare obsequium ab hominibus exigat, quod potentia reluctantes coercendi polleat.
283쪽
Inter causas iustas eminet ινeatis conseνM.tio. Qui enim opus aliquod produxin merito hoc sibi vindicti,&merito suum. hoc est suo do- Ao, suo imperio obnoxium, dicit. Ipse nobis libertatem dedit eandem ergo certis circum. stribete limitibus potest. Accedit, quod tantum beneficium singulis momentis iteretur. Quod autem etiam velit hominibus obligatio. nem imponere, quin actu hoc fecerit, exinde probo, quia homini non licet esse saluo cineu
lumi, nisi leges naturae obseruet Deus autem, cum summe bonus sit. vult, homini imere. . oieme bene sit. Vult ergo, ut legeru daturae obseruet. Qui enim vult finem, vult etiam meis, dia h
. . VI. Impia ergo non minus ac inepta illorum est sententis,qui,etiam si supponatur non esseDeum, nihiloseeius ius aliquod natura insere, contendunt Quinin ipsa iuris naturalis existentia, hinc'ubque quam luculeni risi me probatur.
Medium promulgandi hancce legem est,e, irati , undes dicitur quo ipsislanuitur, quod homo rationis usu pollens, misturae humanae conditionem considerando,
284쪽
iacile generalia iuris naturalis praecepta inde elicere possit., insuper propen o quaedam principiis practicis assentiendi omnium mςntibus
obiectum legis naturalis sunt actiones homi-n-, hactenus quidem indifferentes, sed ita tamen comparatae, ut necessario a Deo debuerint praecipi aut vetari, quia ceteroquin homo nec conseruari, nec homo, id est, animal rationale es
Quodnam itaque inter leges naturales, dc divin. positi uas, intercedat discrimen, hinc luculenter patet . Illae versantur circa actus, qui ne eessario debuerunt praecipi aut vetari hae circa actus, qui non necesIario praecipi aut vetari debuerunt ut nunc modum promulgandi, utrinque diuersum, taceanu, X. Hinc lege naturae dispensationem quoque non admittunt. Si enim Deus eas quoad certos actu tolleret, hoc perinde esset, ac si permitteret, hominem contra naturam suam ageri, hoe est, non hominem esse,quod secum pugnat. Nec interpre- ratio secundum aequitatem hic locum habet ar-ouit enim ignorantiam, aut negligentiam quanam in ipso legis auctore. ut nunc intelligatur, quid ius naturae sit, ob- ser.
285쪽
actionis, siue illa iusta sit in sensu aiente. h. e. praesepιa. siue in sensu negante, h. e. non illisis rvel pro atraibuto persionae'uri pro qualitate morali actiua ex concessione superioris alicui comis petente, ad aliquid ab altero homine, iuste exigendum vel pro Me, aut potius complexu plurium legum, haec significatio huius loci est.
veteres etiam aequitatem, item aequitatem nais ruralem dixerunt.
s. XII. Interim non unimodo aliquid dicitur esse imin naturalis. liquando enim idem denotat, aequod iuri natura non repugnat quandoque, quod laudabilius est interdum καταχροαως quod purumque fit, significat. Alia etiam simpliciteν, alia in certo flatu, alia ex h=pothesi, iuris naturalis esse dicuntur. Legum quoque naturalium haec differentia constituitur, ut aliae sint principia, aliae eonclusiones aliae affirmativa aliae negati eo rursus aliae praeceptiuae, aliae
Ceterum v leges naturales rite nobis innotescant, Mimum earundem inuestigandum est primcipium, quod ad legum particularium nos deducat notitiam. Hoc nomine autem intelligo principium in certo genere, hoc est iure naturae imum, siue propositionem niuersalem euidentem, ex qua ceterae propositiO-
286쪽
tiones omnes. rite deduci a derivati pot-- g. XIV. Vt autem variae sunt disciplinae practicae, ita
varia quoque constitui possunt ac debent princi . pia, in suo genere prima. Nimirum homo seipsum confiderans, tria in se deprehendit: prsemo, se multis miseriis & calamitatibus, praesertim quoad mentem obnoxium esse deinde naturae suae non conuenire, nec conducere,ut sine lege vivat: denique corpus&quae huc pertinent, conseruari non posse, nisi impedimenta, quae ad eius destructionem pertinent, remoue
g. v. Primo modo si naturam suam consideret, orietur inde ratio sem, tum in genere, tum in speciesimmi boni. Hinc primum principium ethicum illud quod omnia equisita si mi boni continet, nostrisque miseriis meastur, νι summum . imum amplectendum re consectandum esse. Si secundis modo naturam suam consideret, enascetur inde notio legis, superioris, obligationis,4 haec tandem propositio exurget: imperanti parendum eiusque iussi obessiendum est. Et hoc quidem est uniuersale omnis iuris principianu
Si tertio modo naturam humanam specte
287쪽
mus, nouum inde oritur principium practicum, ad eas disciplinas, quae de prudentia status praeiacipiunt sese extendens, sic ea, quae eure. - vin tuum conseruant.
g. XVIII. Vniuersale autem iuris principium, in duo
iterum principia subordinata abit, quorum alterum Deo, alterum hominibus imperium tenentiis bus, obediendum esse praecipit. Illud tum adleges naturales, tum ad diuina positiva se extendit quibus quae in specie assignantu, principia, a se non aliter differre possitnt, quam ut alterum, connexionem naturalem, quam leges naturae eum hominis natura habent, connotet: alterum
libera Dei voluntate, eas leges profectas esse,
Primi ergo, ex quo leges naturales derivarii Osis sunt; principii requisita, ves communia sunt, scilicet quod debeat esse verum, euidens, adaequatum et vel specialia, videlicet ut voluntatem Numinis nobis manifestet, idque per rationem, hoc est naturae humanae considerationem. Perotti .mum a principio legumpositivarum, per θε is pνimum, aeteterarum disciplinarum practicarum
Sed a lineina 'io haec circa hominem ita in sstituenda, ut primo homo ipse, deinde obiecta, circa quae act.ones eius oceupantur, con- side-
288쪽
sderentve tandem haec inter se conseis
Obiecta autem, circa quae hominis actiones occupantur, sunt Deus, homo Ese,in alii homines. De brutis aliisque rebus deinceps videbimus. Vulgo dicitur, hominem obligari Deo,stibi ipsi, aliis quod tamen non ita eapiendum, ac si ille, cui obligari dicimur, obligationem nobis imponeret, aut facultatem semper haberet eam a nobis exigendi sed terminus saltem,ad quem actio tendit, indicaturi Inter hosce terminos haec est differentia, ut tantum aliis hominibus legislatore potestas ea quae praestare debemus, exigendi, sit concella idque ideo, quia hoc ad humani generis conseruationem plane fuit necessarium . . Deus autem tum ut legislator, tum ut rerminus potest considerari: sed ut legislator poenas, siue in hac, sue in se a vita exigit, unde ei ut termino ius officia exigendi tribuere , superuacaneum esses. Sed in ossicii, hominis erga seipsem, ista facultas plane cessat, cum ad humini generis consertiat isonem non sit necessarii; sin enim si ob eius. modi desisti puniatur. s. XLI. Hisce probe obseruatis , omnes istos frustra se torquere arbitror, qui unum aliquod primcipium quaerunt, quod omnia ossiciorum ge. nera subst Urinplictatur. Namqucies sum
289쪽
2s CAP. Iv. SECT. r. DE LEGE NAT. diuersi seνmini siue obiecta, ad quae aiminis tendunt, cum quibus actiones hominis sunt conferendae, unde tres iuris prudentiae naturalis partes, otidemque primipia in suo genere prima, resultant.
g. XXIII. Illis itaque, qui hoc effatum, socialite nive,
pro uniuersali iuris naturalis principio venditant, suffragari nequeo. Licet enim& verum, eui dens sit, non tamen est adaequatum. Id quod illi haud dubie intellexero, qui ut hinc se expedirent, officia hominis erga Deum immediate ex totiugiuris principio, derivarunt Oflicta autem hominis erga se ipsum, huc pertinere negarunt, eo quod nemo sibi ipsi obligetur. Hoc vero falsum esse, ex supradictis patet. Namque ut aliquis si
XXIV. Sane veteres, t& nonnulli reeentiorum, dum socialitatem iurisprudentiae naturalis fontem constituerunt, nihil aliud in animo mihi habuisse videntur, quam unam saltem iuri inprudentiae naturalia partem, quae scilicet de officiis hominiis erga alios exponit. Idemque ni fallor innuunt, qui ius naturae in diuinam humanum diuidunt, per illud earn partem, quae de ossiciis hominis erga duM praecipit purinasse, officia hominis erga alios inteuligen-
290쪽
Iigentes quos inter Guillelmus Grotius est. Saltem officia hominis erga se ipsum negligunt. f. XXV.
Quod ad b,uta, ceterasque res creatas attinet; eas a benignissimo Numine homini concessas L se, ut iis uteretur, constat. Hinc per se peculiare officiorum humanorum obiectum non constituisunt. Interim homines iis abutendo, erga se ipsos
peccare possunt. Affectus animi propositum, non essectus, in hisce actionibus illicitus est. g. XXVI.
In prima ergo iurisprudentiae naturalis pariste non aliud principium primum agnosco,quam istud: Deum cois. Consistit autem cultu Dei in amoν Dei. Amandum esse DEum video, quia summe bonus est Eum hoc velle, intelligo, quia hominibus voluntatem dedit, quae in summi cuiusdam boni amorem fertur idem
principium euidens,in adaequatum esse, res ιpsa deinceps docebit.
Altera iurisprudentiae naturalis pars leges suas rite derivabit ex hocce principio tempe rante riue. Hoc ipso ordinatias omnium re Tum, quae extra nos positae sint, usus indica-xu , sine eo hominςm non posse conseru ri, experientia docet. Eus autem cum v lit, ut homo se conseruet, ordinatum earum