장음표시 사용
331쪽
centur, I. i. Sermo quia eius origo,f. II. sita circa sermonem ex eiusfine desuluntur, I
Fictiones quousque ilicitae quid veritas quid
mendaciam, . V. Sermonis 1 mamentum,
iusiurandum I. I. In quoDeus consideraturit iudex, f. VII. De iure iurando per idola,
de execrationiblis . VIII. De intentione iurantis, S. IX. De obligatione iurisiuran
De eius interpretatione sne, varietate, f. n. An remitti summo imperante post β. XII. Sermonem inter insitura uniuersialia excipit o. minium rerum f. XIII. Dominium quidlo quotvpkx Ditem de proprietate
δι V. Origo dominii, .XV XVLEius requisita, j. XVILA quibus acquiri possit. 6.
XVIII. Mori acquirendi Pud, MXIX. Oιcupatio quid te quot
plexi I. . Auferae,pisses,per occupationem acquirantur φ . XXI. De acquistione accessionum,f. XXII XXIII. suopacto ius in re asterius acquiramus. f. XXIV. Mori acquirendi derivati a suspeciatimsuccessiones
ab intefato, . XXV. suis minissit obseruandus ordo i . XXVI. Detestamentis LXXVII. Cur solennitates iuris eiuralis in illis sint necessari,ae I XXVIII. ucapio quid g. XXIX.
Eius Madamentum 6. X. Osseia hominum circa reis rum dominia, LXXXI. Tertium insitatum nitieris sale es pretium rerum: in quo hoc consisa quaeue Giuist causat, XXXII.
332쪽
Cur intendatur, iratu aleae continent, item de
mur definitur a summo Euopacra obligat es,q- imperante, 6. XXXVII. ex contrinibus orsum G Contractus quid ti' quo tu fluuntur,s XLIV.- fleae' f. XXXVII Virtutes, quae ex bis ι' em
Contractus benesci, uirnt,s. XLV. OFficia hypothetica voco, quae factum aut
institutum aliquod humanum, praesupp nunc Elamiodi instituta uniuersalia, sine qui' bushummanum genus sublistere non potuit tria sunt sermo ominium a r ιι retium. Sermo est sonus hominis articulatus, per quem Gnimi sui sensa alteri homini significare potest, α 'andoque debet, Ius autem videtur post limguae primigeniae obliuionem, e pacto generali,4 quidem tacito, quod certo vocabulo rem ce tarn denotare velint. Sane nullus esset sermonis usus, si quisque prolubitu quodlibet vocabulum ad rem quamlibet denotandam, adhibere vellet. Ad specialia autem signa quae e conuentione Quortandam hominum speciali pendent hic non
i. - , m. Finis praecipuus sermonis est, ut vita homi.
333쪽
num socialis conserueturvi promoueatur unde sua sponte fluit sermone ita tendum, prout naturaque ratiosocialitatis requirit. Id quod de allia etiam signis, quae forte vicem sermonis subeunt, identidem est intelligendum. f. IV. Hinc regulae istae speciales suunt quoties mPorum homini m commodapromouere, es damna
auertere tenemur, toties etiam tenemur animi no
s, Mensa signis liquidis ei moneque ccepto, An
scare. Ad prius autem tenemur vel ex paeto vel ex lege quadam naturali, vel ex praesentis negotii indole. Item: quoties aliorum non interest 1:os Dis qui vel animi nostrifensa pandere, nostra autem interes tacere, auisignis diuersium quid a cogitationibus rostris indicantibus uti, toties tacere, vel alienis Agnis uti licet: multo magi autem idem licet, aut silentium, aut veritatis dissimulatio, maliorum utilitatem cedant. g. V. Non omnes ergo fictiories sunt illicitae sed falluntur, qui ex hoc capite asserunt, reum non teneri ad crimen iudici confitendum, cum i de omnino ius habeat veritatem a reo eliciendi. Intelligitur etiam, quid veritas, quidue mendacium sit veritas, scilicet ethica est con- Venientia verborum aut signorum cum nostris cogitatis, quae alter ex nobis intelligendi ius perfectum, aut impernetum, habebat. Ondacium est discrepantia verborum, aut gnorum a nostris cogitatis, quae alter ex nobis intelli
334쪽
gelidi ius persectitui aut imperse Mim habebat: si nulluin ius habuerit, vocatursi loquium. Ad
mendacia etiam pertinent aequiuocationes, ,estrictiones mentales, quatenus per eas ius alterius laeditur.
Solent autem homines sermoni, actibusque, in quibus sermonis usus sese exerit, firmamentum aliquod addere tumet ramio. Et istud quidem recte fieri inde probo , quoniam nec leges naturales, nec diuinae postiuae obstant. Est autem iusiurandum assertio religiosa, qua diuinam poenam in nos deposcimus nisi verum dicanaus. Consideratur itaque Deus in iureiurando, non ut testis, sed ut iudex, poenam grauissimam inflicturus quas cum nemo adeo impius credatur, ut
sua sponte subire velit, verbis nostris inde firmamentum accedit. Neces itaque est, ut iurans sit perstia sus Deum omniscium omnipotentem esse, ut intimos hominum recessus habeat eXplOratos, ct viribus polleat profanos puniendi. . VIII. Quae ergo per false Deos concipiuntur
iureiuranda, t&per genios c. impia sunti pi in irrita insuper, si iurans ipse nullam diu, nitatem illis tribuat. Quod si res magni mo menti sit, nec alia ratio negotia expediendi sup T a petat,
335쪽
petat, iuransque eum, per quem iurat, Verum Deum esse credat, licet istud acceptare, cum aliud haberi nequeat. Execrationes etiam,quibus rem nobis charissimam deuouemus,omnino ad iureiuranda refero: tui in iudiciis eiusmodi formulae non sint usitate. Ad formalem enim iurisiurandi rationem nihil illis deest., Patet autem,quod ad ius iturandum αγ-s,mtionis 4 intentio requiratur. Ergo qui illo destituuntiar, iurare nequeunt nec iurant, qui ve basine animo iurandi recitant. Qui autem obligatus est, ut anirnum intentionemque adhibeat, etiamsi hoc non faciat, nihilo secius obligatur, quia ceteroquin nullus iureiurandorum futurus esset,su8
Iureinrandum nouam obligationem, nec a&versus Deum nec aduersus tomines producere,
ex natura obligationis patet. Hinc quantum ad ea, quae paelis adduntur,regula elici potest ubiacunque obligatio in Dactis cessat, ibi iusiurandum quoquc non obligat. Quid ergo de iureiuraudisper dolum, metum iniustum, errorran, aut super rebus illicitis ximpossibilibus conceptis, censendumst, hinc iudicari poterit. Sed illud quoque hinc sequitur: haeredem ex iureiurando defuncti catenus teneri, quatenus ex promisso aut pacto eius obligatur.
336쪽
Possumus iureiuranda aliquando quidem'i-cZe interpretari, ex causis supra allatis, semper tamen respiciendum est ad mentem deserentis. Huius enim causa concipitur nec posset cetero- qtiin sinis eius obtineri. Qui quidem finis multiplex esse potest: praecipuus tamen est praecidere controuersias, litibusque imponere finem: ad quem accedit, pactorum xpromissorum confirmatio. . Prosinium aute in diuersitate diuersa etiam iureiurandorum solent constitui genera. Hinc alla sunt pium6seria alia assertoria, haec iterum in testificatoria, purgatoria ius-deciboriacte dispesci solent.
summi imperantes denique iureiuranda, per se valida, irrita reddere nequeunt interim tamen in iis actibus, qui ipsorum directioni subia, Cent, cum contra illorum voluntatem suscepti, aut plane illicitiin irriti sint, aut sub conditione, si imperans consenserit, validi, declarare possunt, ipsos actus irritos esse in adeo iusiurandum illis addit tim, vi omni destitui. g. XIII. Alterum institutiim cui certa ossicia innituntur, est dominium rerum. Res autem quin ipsa bruta, ab laomine non tantum recte possideri,sed destrui etiamin consumi, inde probo, quoniam ceteroquin liomo non posset conseruari.
337쪽
Dominium est ius homini competens, quo alicuius rei substantiam ita sibi vindicare potest, ut eodem modo insolidum, non pertineat ad alterum. Estque vel vulgare vel eminens , pDnuni vel diminutum e directum, vel utile c. In rebus huic iuri respondet partim proprietas, partim communio. Proprietas est qualitas moralis rei, ita ad aliquem pertinentis, ut eodem modo, in solidum , non pertineat ad alium. Hinc quid res propria sit, patet: quae autem in
plurium donativo est indivisim propria est in ordine ad illos homines, sed communis inordine ad possidentes. Communio est vel posisiua, vel priuatiua illa est qualitas moralis rei ad plures pertinentis, ut in plurium conis iunctim sumptorum dominio sit tam est qualitas moralis rei, quae quoad substantiam nullius est, quoad sum omnibus patet. g. U. Iam quod ad originem dominii attinet supponendum est ex historia Deum primis parentibus a se conditis, concessisse facultatem, rebus
omnibus ad sui conseruationem tendi. Facultatem inquam dominium enim vix accurate
dixeris, cum nondum alii fuerint, qui ab earundem rerum possessione potuerint excludi:
adeoque in rebus nec proprietas, nec communio
positiva, utraque enim dominium supponit, sed communio priuatiua illi respondit quae sane longe
338쪽
longe alia est ab ea, quam Grotius,in alii nonnulli hic fingunt. g. XVI.
Sed ob ingenii humani malitiam hic rerum status diuturnus esse, non potuit. Ergo dominium rerum introducendum fui : idque hoc ordine laetum esse valde verosimile est, ut primo, stuctus, deinde rerum jub antias inter se diuiserint, addito pacto, ut quae non diuisa essent, illi cederent, qui primus ea sibi asseruisset. Id cum ad praesentem humani generis conditionem plane necessarium fuerit, Numinis accessisse appro. bationem, inde colligitur.
Ex natura autem dominii patet, duo requiri, ut res propria fieri possit, primo ut sum, eumque qui exhauriri possit, praebeat. Quae enim inexhausti usus sunt, dominio subiicere aut ineptum, aut plane malignum foret, nisi forte cum rebus alias propriis cohaereant. Deinde, ut ab hominibus apprehendi, custodiri possit. Ceteroquin enim alii ab eius possession non possent arceri. Et hinc quid de dominio maris sentiendum sit, liquet. Nimirum quatenus usus eius exhauriri, illudque custodiri potest, eatenus dominii est capax sed quatenus sum inexhaustum praebet, custodiri nequit, dominium respuit.
339쪽
si XUIII. Ut autem acti dominium acquiratur, requiri, tur in acquisituro voluntas,ususque rationis. Insantes tanten per alios, suffragante lege, qui eos repraesentant, aliquid acquirere pollunt.
Modi acquirendi vel ruinas i sunt, vel deria Catilii Originarie acquiruntur vel resimae. elvorum accessiones res ipsi olim acquisitae sunt per diui Amem hodie acqiiiruntur per occlip
Occipatio est modus acquirendi originarius quo res quae sunt nullius, siue nunquam vilius fuerint, siue ab aliis sint derelictae, peractum ali- quem externum, ut apprehensionem corporalem rerum mobilium, custodiam, designationem limitum,c nobis vindicamus. Actus externus ideo requiritur, ut alii intelligant, nos remittam nobis vindicasse. Est autem alia occupati l per universias emolla riundos, quae singulis sit. g. XXI. Hinc quid de captura ferarum, piscium, C.
sentiendum sit liquet. Si enim terra, aut aqua, in qua degunt, nullius sint, cedunt occupanti. si vero cum per occupationem, quae fit per uniuersitatem, omnes etiam siluae, sumi-Πa C. ccupentur, Qvero in singulos haec commode distribui nequeant, nec etiam necesse
340쪽
cessest, penes totam uniuersitatem, ex eius co sensit,renes eum,qui totam uniuersitatem repraesentat,manent. Hinc itaque ferae, pisces &α in dominio sunt semini imperantis,4 a nemine rite occupari possunt,nisi summo imperante, tacite aut expresse consentiente.
g. XXII. De acquisitionibus accessionum obseruanda est regula qui dominus est seubstantiae, ad eum etiam
Fcrtinent accessiones Accessionum autem nomi neruemunt omne ructus tum naturales, tum etn-
Asriases, tum ciuiles. Hinc doetus pertinet ad dominum matris plantatain consita in alieno solo ad dominum soli quae per alluvionem a Crescunt,ad eum,qui est dominusvi possessis agri: nisi constet unde res Venerint.
Quod si autem ob accestiones duo ad domini- . um Vnius rei concurrant, qtiam neque diuidere, neque indivisimpossidere possint aut velint, uniqoidem res erit adiudicanda , sed cum hoc onere, ut alteri sitae partis aestimationem solvat. Viri autem adiudicanda sit ex rei praeualentia, domini indigentia,bona & mala fide rem alienam cum sua miscentis &c erit diiudicandum. g. XXIV. Interdum etiam contingit, vi alii sibi ius in res nostra Sacquirant, aut ex contractu, aut alia via. Huc pertinentius emphytheuticum,iusfuperfici,