장음표시 사용
421쪽
tem reipublieae usurpatur extraordinarisma putem quod urgente demum summa Minevitabili necessitate, frequentare licet. Hoc maxime conspicuum est in imperio, dominio eminenti Hoc consistit in potestate sumitu imperantis ex. traordinaria, circa bona cluium, quae inuitis et iam, urgente summa cineuitabili necessitate, ad salutem conseruatioriem ciuitatis , eripere potest. Imperium autem emisiens voco potestatem extraordinariam summi amperantis circa persinasci unam: qua v. g. si hostis ad finen per se non illicitum, ciuem sibi tradi cupiat, eundem etiam inuitum tradere potest. Vtriusque, tum imperii, tun dominii eminentis, limites conditiones, ex hactenus dictis facile intelligere
Ceterum subieeham summi imperii proprium non semper uno eodemque modo se habet. Et'
hinc formae istae rerumpublicarum, quas acci . dentales vocant, oriuntur. Iuni autem istae formae vel retrilarcs,Ves irregulares. Regulares sunt quando summum imperium aut penes unum hominem est, ut in monarchis aut peties concili. iiiii ex seleres ciuibus constans , ut in aristocratia: aut penes concilium ex uniuerss patribus sanasius compositum, ut inpolitia siue democratia. Sin. gulae istae formae commoda mincommoda sua habent: --m tamen ceteris iure brae ferri arbitror.
422쪽
Sed interdum contingit ut summum imperiunt diuidam verbis rotii utor perpartes poten tiales, hoc est, ut diuoris persollae non coniunis
ctim,sed seorsim simulsubieci proprium suo
i, impetrii constituant. Et inde adeo res iliat forma irreguiaris quam alii minus accurate mixtam vocant, cujus varii modi iterum esse positat. Quod si a ueni plures ciuitate arctissimo quoindam foedere inter se colligentur, ut 'num corpus constituere vii intui enim mimum vocari solent,
Sunt se certi rerumpublicarum =mrbi,quorum alii ex ipso statu pravo ciuitatis, alii ex vitiis imperantiu n resultant. Ex his, qui proueniunt, nomina peculiaria erumpublicarum pariunt, ut corrupta n 'narchia vocetur Frannis, corrupta. aristocratia ol resia, corrupta p0liti ochlacra. tia. Sed non temere hic quidquam pronunciam dum i praesertim vero tyrannidos nemo argueri. dus est, nisi palam constiterit,eum animum hosti
lem erga rempublicam induisse. . . XXVII.
Modus acquirendi imperium monarchicum vel extraordinarius est vel ordinarius Erctraor. dinarius est bellum, de quo obseruandum qu Odium demum hic acquirendi tirulus vim suam exe.rat, si consensus tacitus aut expressiis, populi de victi accesierit
423쪽
Ordinarius autem modus aequirendi regniunest vel cum vel electio. Et incresso quidem alia est in regnopatrimoniali, alias regno legit νηο, siue non patrimoniali Patrimoniais autem regiatim vocaturiquod iure belli aut absoluta deditione aliquis acquisiuit , ut adeo pro lubitu istud abalienare possit. Legitimum est , quod, populo in certam famisam translatum est. In patri moniali itaque succellio semper iustituitur secundum voluntatem antecesibris,sive expressam,siuetaeitam Tacita autem voluntas ita interpretan 'da est,ut talem successionem approbasse credatur. quae ad regni Hamiliae conseruationem Inaxionae est accommodata. si in regno legitimo sue-eessio dependet ex voluntate populi quae si non per legem fundamentalem fuerit expressa,partime consuetudine, partim ex eo colligitur , quod populus semper talem succedςndi rationem ala probare credatur,quae ad regni conseruationeui est aptissima. Maxime autem ad regni conseritationem face. te videturivi regnain non diuidatur; ut illi succe dant, qui a primo rege descenderunt; inuidem qui nati sunt seeluidum patriae leges; ita quidem vi in pari gradu in is culi praeserantur foeminis. maiores natu minotibus.. XL.
424쪽
Ciun vero praeterea successo vel haereditariast, vel linealis . multis gentibus placuit, hanc illi praeferre nec immerito. Cum enim in illa lites inexplicabiles oriri possint, haec ad regni conis seruationem longe . conuenientior esse videtur. Si ab ea excludai tu Deininae, agnatica sue Francica, sin admittantur, sed ita ut tum demum ad eas regressus fiat, mares in potiori aut pari
gradu defecerint, , gnatica sue Casellana appetilitatur.
Insnanibus hisce suo aedendi modisprimentutorum, plerarumque gentium mores spectes, potis est conditio. In patrimoniali quidem regno, si voluntas antecessoris expresse declarata. non obstet in legitimo itidem, si expristi populi voluntate non aliter fuerit constitutum. Idque non sine ratione. Ita enim lites de suscessione facile euitantur familiae regno comsulitur. ccedit, quod qui aetate praestat, iudicio etiam ieritia regnandi, ceteris praestare
In regnis electivis ius eligendi Regem p
pulo, aut quibus a populo est concessum, competit. Quod si autem electio cumsuccessone con- teddatur utraque sua commoda pariter ac in. commoda habet successionem tamen electio praeserendani esse, vel ex eo
425쪽
quod semper maiorem regni curam gerat,qui no- vi filium suum sibi successurum qiiam qui aliis regnum est relicturus.
In forma risocratica electio duplici modo fieri consueuit aut enim ipsi optimates ius surro. gandi in loca vacantia nouos collegas habent: aut populus uniuersus per ciues eminentiores nouos senatores eligit. In democratia autem a hoc ipso, quo aliquis ciuis fit, illis, qui coniunctim imperium habent, a ciatur.
Desinit imperiuri mnilio per totius familiae
interitum. Personae autem, per mortem, per abdicationem spontaneam,quae tum demum lici
ta est , si salua republica seri possit, per depositio
Deciuibus denique addendum , quod hoc no- mine non omnes subditi, sed primari , patres familias, qui aut ipsi in societatem ciuilem coluerunt, aut in illorum successerunt locum, deno . tentur Definiri itaque ciuis potest, quod si homo liber, qui securitatis causa, cum aliis in ciuitatem tib summo aliquo imperio coaluit Solent in originarios&adpitulos. nobiles cplebeios, vidi.
Desnit autem aliquis ciuis esse consensu ciui uatis expresso aut tacito si scilicet uti expet
426쪽
368 CAP. iv. ECT. xii DEDlatur,aut emigrare non impediatur. Nimirtutieminino, si ciuitas consentiat , ita igrare ciuibus licet. Quod si autem haec emigratio cuin maagno ciuitatis damno fiat, e. g. si cateruatim discedant,minime consentire ciuitas censetur, adeoque
ut vero orpora naturalia, si Mesultates , mutationi & corruption sunt obnoxiae. u. tantur cuni alia regiminis focina inductitii, ut eum ex monarchia fit aristocratia. Intereunt auatem tribus potissimum modis. vel enim ipsum corpus plane extinguitur, vel styars alterius , vel denique in varia imperia dissoluitur. Corpus ipsum tollitur,cum populus aliquis separatum ima
perium constituens,extinguitur,cum adducitur inseruitutem Quin liti perivit aliquod in sinarchiatii degenerat cum ita dissoluitur ut ciues eius in vaatias spargantur oras. pars alterius ciuitatis sit cum in aliam ciuitatem adscita particeps redditur
lariun is priuilegiorum istius ciuitatis cuin ἱmperiuin aliquod in Armam prouinciae redigutur cum populus liber adsciscitur in aliam ei. itatein pluribit orditiis is constantem .uta ut pari eurn illis sit iure cuti in natu irregulari eiultas liberarita adsciscitur, v vsus quorunuda in urium 1aiestaticorun illi concedatur. In plura inuiditur ii perium , si in plures habrede diuidatur , quorum quilibet tumina m
427쪽
testate gaudeat, aut si vi bellica in varias partes, quae sui iuris sint, dissiliat, aut denique si mutuo consensu discedant, qui antea num corpus
f. XLII X. Imperantium ossicia, quae sub iusilia, Dona
ciuili comprehenduntur, huc redeunt quaecuniaque ad securitatem .salutem ciuitatis conduacunt, ea sunt facienda, omittenda autem, quae ei repugnant. Ossicia autem ciuium pel generalia sunt, velspecialia. Generalia, quae sub obsequioAtate mili comprehenduntur, huc redeunt imperantibus reuerentiam, fidelitatem, obsequium, exhibeant, salutem totius ciuitatis propriis commodis praeferant erga ceteros ciues amice pacrfice se gerant. Specialia ad ministros reipublicae,tum sacros,tum ciuiles, tum militares pertinent. Summa autem huc redit ne quis ullum
in republica munus affectet aut suscipiat,ad quod se ineptum deprehendit; is qui que munere suo summa fideo industria fungatur. CAP.
de MEDIIS QUIBUS AD OBSERVANDAs
428쪽
CAP. v. EC T. I. DAE POENA MIMmnes ad leges obser An delictorum quandoque
nando adducantur, inerioribita quandoque νι-
mediis opis V, nomine poena 2 beia seniunt, . II.
nus ad hominumfelicitatem comparatum est,
serium est,s. IV. Poena quid Z V. Cur dicatur malum passionis, item quod insuatur ob malum actionis, , VI. I igitur poena tantum ab imperante, 6. VII. Et quidem elegariori .VBLFinis poenae qui, quotv plex Z I. IX. Puid requiratur, simis externis obtineri quea 'μ. X.
Vt proportio in poenis obstruetur, pectanda . delictorum grauitas, quae ex
circumstantiis re causaestimanda. I. XIII. Item conditio patientis, XIV. An qui puniri posito delictum alterius, LXV. De receptione deIinquenti um, item iure astorum,g. XVI. An ab niuersate semper
XVII. Monita quaedam, tum obseruandi, quando quis ob alserim delictum puniri sidetur . XVIII. Poenisse L ruina, set humana, ilia toruplex, quo Iuplice leges diuinae, I. XIX. Poena iuris naturalis quid R
V medici, si regulas diaeteticas homines mi
grando eam corporis dispositionem contrahant, quae facile in grauissimos morbos, ipsamque mortem erumpere queat, remedia acri. ora quandoque adhibent, stionem videlicet sectio-
429쪽
TvM DIUIN. v HvMAN. 371ctionem, ceteraue cum insigni quandoque molestia coniuncta ita in sua sponte homines eas non observent leges, quae ad illorum unice comparatae sim salutem,quod omnes tamen,qui virtuti verae operantur, faciunt, grauioribus qui hcidam ad haec compellendi sunt remediis
. Hoc vero praecipue illorum quidem est ομcium, qui aliis egeadis praesunt, uti post Deum omnes imperantes' sed necessitas quandoque
postulat, visi vi, qui in alios imperi non T
ocnt, a suprςmo imperant maxime autem a Deo
apso facultas concedatur, ad sui conseruationem. cum violentia quadam horum iniurias atque i sultus repellendi unde duplex oritur remediorum genus, quibus ad legum obseruantiam homines cornpelluntur, priusmnae, posterius uinnoessi nomine venit.
felicitatem est comparatum. Licet enim tum pethellum, tum per poenam, quandoque singuli homines destruantur pereantu penitus, ratio ipsa tamen doce, tum a Deo tum ab imperantibus incinitate,magis ad totius societati di quam singulorum hominum salutem ac conseruationem ummeritoque respici.
f. IV. Nimirum Deus nihil magis cupit, quam homines singuli ex miser is suis eluctantes vera aetorna felicitatis reddantur participes, Λ a
430쪽
quorsum moralis doctrina nos ducit Ast cum in paucissimis hic finis obtineatur, qua est beni
gnitate, serio cupit, Vt externam saltem suam felicitatem,&tranquillitatem, leges naturae observando, conseruent ac promoueant. Quod ut fiat, cum non huius aut illius, sed omnium intersit hinc praeter eas poenas, quae vitia per naturalem quandam necessitatem consequuntur,
aliis omnino coercitionibus, quibus praesentissimum malum impediretur, opus est, per quas hominum generi externa sua felicitas constet. Proinde merito ex eo colligitur, quod non tantum in ciuitatibus ius poenae imperantibus recte competat,sed quod aliis quoque,in statu natu. tali viventibus, facultas, cum aliorum destructione se conseruandi, sit concessa. De poenis itaque ut initio agamus, recte definiri poenam existimamus per malum passionis, quod a superiori seu imperante, ob malum actionis alicui indigitur.
Per malum passionis intelliguntur etiam actι es, quatenus molestae sunt. Sed necesse est, ut praecedat malum actionis. Quae enim non invitis aut sine iussu imperantis, aut saltem fine delicto antegreta alicui infliguntur mala, poenacrationcm non habent.