장음표시 사용
121쪽
Ioa os Ius Au RELIus Din.La. spondeo propter moram rei meliorem fieri conditionem credit ris ; ut usque ad condemnationem , quanti Plurimi res suit a prima mora reus damnetur: non ut praecise aestimatio fiat ex tempore sententiae , Ied quanti plurimi res fuerit usque ad sententiam. An fabulam capit qui talia quaerit Z ὀδοῦ παρουrης έτρατον. Iustior ne est altera Merillii instantia , cur non etiam mini a facta post litem contestatam , aestimatio fiat tempore condemnationis Θ nonne homine petito fieri potest ut post litem contestatam pluris fiat,quia in egregium evaserit patomimum Z Qv re non hoc casu aestimatio eius fiat ex tempore sententiae , quo tempore dignior, id est, pretiosior fuit Z Liceat exa gerare.
Quare mora facta ante litem contestatam, proaucitur aestimatio ad tempus sententiae , mora vem faeta per litis contestationem , non producitur Z Denique quare certiori morae non clamus quod concedimus incertiori t Quis hoc negat c Merilli, quod postis Θ Quis insciatur quod ais J Neque vero aliter exponitur d. x pen. D. de Condict. tritis. Quod enim dicitur in strictis judiciis spectari tempus litis contestatae nisi mora admissa sit, prolixius de mora praecedente litis contestationem explicatur, quia casus ille dubitabilior et caeterum & idem sentiendum est de certiore mora , si per eam & post eam res debita melior deterio ve sed a sit , ut ejus aestimatio fiat quanti plurimi fuit a mora usque ad sententiam . Neque hoc suoruit distinmonem judici tum bonae fidei & stricti iuris, stat enim ea distinctio , nititurque propriis Qrmulis cujusque iudicii citra omnem rationem exceptionum , quae utrique dissimctionis membro applicantur, prout
ex scholiis ad singulas leges datis satis intelligi potest. ΤΕx Tus Lexis aοτ. D. e Verbingnis quae est arx septocrum omnium Merillii o Dis Mιροπολις των πάντων
Mereis appeuatione Bomines non contineri, Meia air, ει ob eam rem mavones non mercatores , sed venaliciarios appeiurioii, G recte.
Ex hae Iege tentaverat Cujacius tract. 3ard Africantis di fisrentiam constituere inter merces & alias res, quae petuntur trit caria condictione , ut in mercibus fieret aestimatio ex tempore litis contestatae, in aliis quanti plurimi fuissent a mora ad sententiam ; quod praesumeretur creditor mercem petere, quo tempo
122쪽
DE VARIANT. CuIAcn INTERPR. DIMhaa. I 3 re Pluris esset, non vero res alias, quarum certa aestimatio est . Τentaverat, inquam, Cujacius, at non prohaverat. Idcircoque scripserat quod Φpra monuimus θ permanere in iis quae statuerat ad Lysitate Verb.orist. Sed hoc ramentum, quod fulgoris habeat aliquid , seu auri trimmam pro Qlido auro curiose colligit Merillius . Esto enim lex dicat , mercis appellatione homi nem non contineri ; nil tamen habet aut ne perstringit quidem dedisserentia aestimationis mercis & rerum caeterarum in condictione triticaria aestimandarum . Imo vero ideo hoc lex docet, cum ob rationem commercii de eo dubitaretur. Et verius est, αLao7. ut & caeteras litari de ver d. pertinere ad voluntates te stantium & contrahentium exaudiendas , & verba quoque Edictorum interpretanda . Ut si quis legaverit merces Raas, non vi deatur legasse servos , quia servi non veniant appellatione me cis c nisi contraria voluntas evidens sit. Nam si mercis loco testator qui venalitiariam exercebat, servos haberet, ut illi distraheret, ut Isuos 73.I. D.de Leg. 3. quaestio facti, id est, Vinluntatis erit, an legatis mercibus, & seivos quos venales haberet relinquere voluit. Quod & in contrahenda Rcietate fingi potest, si ad merces emendas vendendasque coierint socii . Denique &hoc locum habet in Edicto de tributoria aetione, in quo tributo ria proponitur actio contra dominum servi , qui sciente domino negotiatus est in merce peculiari. Mereis nomine, inquit Ulpianus , merito adjicitur: ne omnis negotiatio cum e acta tributoriam inducat . Admittamus & hoc, eum qui mercem petit, cujus est varia& incerta aestimatio, eo tempore eam petere, quo Putet maximi pretii esse e quidni liceat id fingere & in aliis rebus, maxime in servis, in quibus & pro aetatis mutatione,& temporum varia ratione pretia subinde mutantur Z Nam ab aetate, arte, sexu, aliis. que causis, Varia erant pretia , caque ingentia : ut necesse sueritea Iustinianum definire , autem Coaede communi ret omanumisb, G Liau. Coae communia de Iegat. Quod Domitianus iam suo aevo fecerat. Suetonius in Domitiano cap. .cisrari marer vetuit , sarinum qui residui apud mangones erant , pretia moderatus es. Si certa est hominum, id est, mancipiorum aestimatio c ut sibi fingit Merillius ut quid actor cum hominem petit condictione triticaria, non sibi persuadet tanti nunc esse,qua
123쪽
io 4 Ο s I u s AURELIusti unquam Qturus est y Quod si putat sore Qturum ut majoris sit pretii tunc cum res judicabitur , ut quid dicitur certam ejus esse aestimationem Z Cum haec igitur mera opinione agitentur, quis non videt longe certiorem esse Cujacii definitionem illam , & ex authenticis iuris locis depromtam distinctionem judiciorum bonae fidei & stricti iuris, & petitionis ante moram & post m'ram 8
An fideiuor simpliciter acceptus , in omnem causam
fideiussisse censendus sit AD hanc quaestionem Merillius , quasi ex Cujacio, verius inquit J existimo , fideruubrem qui simpliciter acceptus
est, teneri tantum in principalem Obligationem, non etiam in a cessiones principalis obligationis , nisi id expressum fuerit ut te
Ex sequentibus perspicuum fiet Merillium prorsus alienum esse ab eo cui putat adhaerere e magnumque nostrum Culacium hanc quaestionem alia Minerva expedivisae, resque verbaque juris altius calluisse, cum vir prudentissimus scripsit, non jure quidem obligationis fideiussbrem teneri qui simpIiciter in omnem causam acceptus est, sed ossicio judicis condemnari debere r quae constans ejus mit dc trina in I. 9I .D.de Verb.obligat. & ubique r aqua non defecit aut usquam deflexit: ut frustra ei objiciatur quasi in LCentum Capuae 8.D.de Eo quod certo Ioco. aliud docuerit, quod dixerit fiderutarem qui alicujus adtionis aut negotii nomine intercedit, in omnem causam intercedere . Verba Cujacii ad G. 9 I. in I. Nunc videamus 4. haec Qnt . ejusforis non nocet reor e contrario cu a re tabusibri Meet . Nam iideiussor quantum ad eam rem attinet, quae in ob lationem deducta es, accedit in omnem ea am quae reum principaum tenet , etiamsi Deiter acceptussi, non tamen crescit obligatio ejusseris ex
mora rei , nisi nominatim in quamlibet causam accipiatur. Verba autem commentarii ad iacentum Capuae 8. in t ς Quicuamque actionis aut negotii adcujus nomine intercedit , in omnem causam intercedere inteuigitur , nis taxationem certam fide f
ioni opposuerit. Er fis consequenter in specie propo ra o Meius.
124쪽
ior qui intercessit nomine actionis arbitrariae , eononiatur alis Deo tactione arbitraria , damnabitur in id quod interes actoris , propter moram rei: scut G reus ques conveniretur. Qtrae v ro sunt anterides in his locis, aut pugnantia secum p Haec scilicet invicem optaonit Merit Ilus , ex uno loco . Damnabitur in id quod interes actoris propter moram rei: Ex alio loco, Non tameπcrescet oritati de clybris. Vicisti Merilli, triumpha . Pone domi lauros , due in CapitoIia magnum
Cretatumque bo m. Verum audi monitorem e hominem te esse scito. Et discito tandem , haec verba invicem non pugnare . Damnabitur enim
fiderior non jure obligationis, sed ossicio judicis . Nam & ipstreus dum propter moram suam, condemnatur, puta in usuras in bonae fidei judiciis, vel in id ouod interest in athlonibus arbitrariis , non iure obligationis conciemnatur, sed ossicio judicis, d. . Centum Capuae 8. G Luis. D. de eo quod certo Ioco, L quaero sq. in pr.D.locati. In d. LCentum Capuae 8. hoc ostendit Africanus per comparationem obligationis utrarum , in qua duae sunt stipulationes, una sortis,& altera usurarum: at in specie digis Centum Capuae 8. una tantum est obligatio pecuniae scilicet simpliciter creatiae, in cujus consequentiam si quae utilitas aestimanda sit, judicis ambitrio committitur. In stipulatione usurarum cui accessit fideius 1br , ideo tenetur iure obligationis, quia stipulatio in utrasn minatim obligationem adstrinxit. In promissione pecuniae , ideo jure obligationis non tenetur neque reus dehendi, neque fideius sor , ad utilitatem sive ad id quoci interest stipulatoris , quia non est hoc in stipulationem deductum , & non nisi ex post facto venit , & in executionem ejusdem stipulationis, ex ossicio sive arbitrio judicis. Et hoc non surdis clare Qnat, ZLCentum Capuae 8.hisice verbis, Centum Capuae daristipulatur si jugorem accepisqea pecunia ab eo militer ut ab ibb promiore peti debebit. Id esut A alibi quam Capuae petatur , arbitraria actione vi debeat ,
Ilique tanti aestimetur, quanti eius DeI actoris inte uerit, eam flammam Capuae potius quam aBbismi. Nee oportebit quod omte ρer reum steterit quominus tota centum Capuae fomerentur,. obibationem Meiusseris augeri . Neque enim haec tuus recte comparabitur obligationi Murarum et ibi enim Oaesipiautiones
125쪽
ios os Ius Aust En Iussxe, his autem una meisiae creduae est, eirea euius executi nem, sesinationis ratio arbitrio iudicis committietir . Ei querentiae manifesissimvis argumentum ese puto , quo posniora actam pars pecuniaestatast, G reisquum petatur, offrium iudicis tale esse debeat, ut aestinet quanti actoris intersi , eam duntaxa ummam quae petetur, Capuaestatam esse. ultima haec etiam verba Musiue disserentiae Ge. liquido probant
id quod interest stipulatoris, ob non Qtutam Capuae Pecuniam, non esse in obligatione ς alias enim aure actionis etiam post Qlutam partem pecuniae, peteretur: quod tantum abest ut ita sit, ruinimo docet Africanus ossicium iudicis esse, ut tantum id ae-imet habita ratione partis non 'soIutae. Sed Merillius haec cor sundit & pro e Hem habet esse in obligatione , & venire ossici iudicis e & ita magna cum fiducia proponit quaestionem quasi simpliciter quaerat Africanin in hae L 8. An ut auetetur obligatio rei principalis propter moram , ita fideiutaris obligatio auge
tur Θ cum ita proponi debeat , an ad Uerses Ideiussorem perinde arbitraria vi debeae, ae contra ν eum et G Iis pariter aesimari debeat , id est, quanti eiur MI actoris inter e t vel ita , ut Cujacius proponit , An fideiussdr se obligaverit in id quod creditoris
Intererat, aut poterat interesse . Et dum sibi in hujus erroris Praecipitio non cavet , audet variationes adscribere magno Cu-
iacio, qui clamat quod non exaudit Merillius . Multum interes' se, utrum aliquid sit in obligatione , an in ossicio, sive arbitrio iudicis: non quodcunque est in arbitrio iudicis, & continuo esuin obligatione, Lnon quidquid 4o. D.deIudie. Quid de tali Accusatore dicemus Z Gl tanti per i . De ea ro, Seneca quare bonis viris &c. Equidem scio Bariolum omnino , obligationis verbo , putare comprehendi etiam id quod interest, sive id quod judicis ossicio accedere potest. Sed aeque scio Cujacium nostrum, Hoc sultum esse, praedicare r tantum abest ut id scripserit aut senserit, quod ei perperam objicitur Sed ad quaestionem Τituli hujusce capitis redeamus. Ea est,
A desessor pliciter aereptus, in omnem eaus de Urae v
ddatur Z Merillius ait non videri fideiussisse in omnem causam , sed teneri tantum in principalem obligationem e non etiam in a cessiones principalis obligationis . Ego praecise dico, in Omnem
causam fideiussisse et non ut jure obligationis teneatur in id quod
126쪽
DE VARIANT. CuIA II INTERPR. Di .23. Io accedere potest per moram rei , sed ut officio α arbitrio iudicis condemnetur in id quod creditoris intersit . Et ita intelligenda est lex Centum 8. D. de Eo quod certo Deo , G Lex Quaero r4.D. Locati , & in eam sententiam magnus Magister e eges laudavit, ad O.9 I. D.de Verb.obrigae. quas falso putat Merillius eum
adducere ut probet fideiussorem non teneri in omnem causam .
Quid vero apertius & expressius dici potest , quam quod in d. I.
Quaero s4. Paulus ait . Si in omnem causam conductionis etiam
ejus abligavit, eum quoque exemplo coloni tardius iIutarum per moram coloni pensionum ,praestare, debere usuras. Quid est exemplo eo ni, nisi ut in ae Centum Capuae 8 imititer ut ιpse reus i Et rationem dubitandi manifestat Paulus, nec decidendi rationem omittit. Rationem dubitandi, his verbis, Purae enim' in bonae fisi judiciis es non eam ex obligatione pro ciscantur, quam ex ossicio judicis appBeentur . Rationem autem decidendi, istis. Tamen eum fidejussor in omnem causam se appricuit, qua tum tuum condemnari ex bona se oportebit Ita fideiuubrqui in omnem causam emti fidejussit, in usuras ex mora dehit ris tenetur , Mnitio Coaede pactis inter emtorem. Dicat sorte Merillius aliud esse, simpliciter fideiubere, aliud, in Omnem causam . Dicat etiam forte & ubi scriptum invenitur siderus rem in omnem causam teneri, intelligendum nominatim& expresse se in omnem causam obligasse. At non est ita e Nam& in q,ecie d Ioniam Capuae 8. siνe ponamus statim initio principalis obligationis intervenisse fideiusibrem , ut ponit Merillius, sive ex post facto , mora iam a reo principali commissa , ut Cu-jacius, & sane nihil interest utrum ponas quidquid subtiliter distinxerit Ago Africanus non ait fideiussorem in omnem causam nominatim intercessisse: neque hoc fingere potest Merillius , qui ex resiUnsu suo tenetur fateri fideius rem teneri tantum in principalem obligationem , cujus contrarium evidentissime demonstratum est. Itaque dicendum est eum,qui simpliciter fideiubet, intelligi in omnem causam fideiubere : & ex vi argumenti ad hominem J fideiussorem in specie G. Centum Captiae 8.simpliciter intercessisse . Et hoc est quod Cuiacius docet illis verbis stiperius relatis . Quicunque actionis aut negotii Micujus nomine intere dit Ge. P atur & arg. Is 7.D.pro scio. ubi dicitur Coiri s cietatem& simpliciter posse , di is non fuerit gistinctum , videri
127쪽
An cum colono partiaris si locatio , vel societas pM Erillius , Locatio est , inquit, cum certa quantitas se diuum datur , aut certa ponderatio . Giacius , itidem et sed addit Loeatio es animus contrasendae Iocationis fuit. Recte me e nam secietas contrahitur re, verhis , & consensu , L. d. Dero Socio. In contradiibus , an ti sint qui videntur, inspiciendum est quid actum sit, ut si societatem parteς coire voluerint,& res patiatur, sit societas, si affectionem societatis habuerint, L 3I .D.pro Socio. Eo spectat Lex 3 7. G sex 44.eod. Uni ulpianus Si margarita , inquit, tibi vendenda dedero, tit ea decem Demidisset, redderes mihi decem inpluris, quod excedit, tu habereremui videtur, sanimo contrahenda societatis id actumst , proforio esse actionem . Si vero locationem contrahere Voluerim,&res quoque patiatur sit locatio , & ita de caeteris r vel si incem tum sit quoa magis negotium contrahentes inire voluerint, vel quid adjectum sit , quod excedat naturam & proprios terminos nominatae cuiusque conventionis , res transit ad cansam incerti di in nominati contractus , . I. I. II. s.f.pen.L6.I. 3.S I. Apud La-heonem Io.Diale Praeferipe.Derbis. quibus addere liceat I. I. D. Gaesimatoria act. Et ita si convenerit inter eos qui fundum communem habebant; ut alternis annis si uehim perciperent, licet dubitatum sit an estet locatio , quia id agi potuit inter partes: quia tamen res non patitur , eo quod certa merces clefinita non est neque in nummis , neque in modo & quantitate fructuum , magis visum est innominatum esse contractum, I convenerit a 3.D.communi diu Culacium porro stribit Merillius, uno loco, nimirum in I. s. Coaede Locato, velle conductores dici, qui nummis colunt; ade que partiarios colonos, qui partem studiiuum pro pensione fiundi clomino inserunt, non illa conduictores e alio vero loco, id est , ad L 3ria cati . scribere , mercedem locationis consistere posse in
128쪽
DE VARIANT. Cu AerI INTE PR. Di .a iln alia quantitate, quam in pecunia . Quod est dicere partiarios colonos esse conductores. Ergo uno loco dixit conductores ; alio,
Quid si idem utrobique Cujacius , & quidem apertinime . Quale tandem hoc facinus videbitur Z Et vero Cujacius haec habet , quae fatis probe refert Merillius ex eommentario traci, 3. σύ. Affricanum, id est, ad Lotati. D Iocatione conductione, dico etiam in aria quantitate mercedem conssylare posse et Pelut messura out pondere et se proinde cum eo no partiario contro hi ocationem O conductionem , s contrahendae locationis animuἔ uerit: se proferti j de certa fructuum quantitate, veluti m iis , vel amphoris tot, quotannis inferendis convenera Sc. EX recitatione vero ad Ly.Coide Locato. Haec, Sunt coloni portiorii, IF merces as. 9.vis major 6.D.E sit. Hi non videm cur prome ese eon Eorer . Qui nummis eo sit , est conductor et partiarii non videntur esse conductores, ides , qui portem ir ctuum conferunt domino, G nihi praeterea, anam partem pro cultura ibi resemant . me genere frietas contrahitur potius, quam Iocatio, LCum duobus Ia.I. a. D.pro Socis. Quae refert quidem Merillius ; sed an satis probe ; sed an tarditas an celeritas calami , an consilium scribentis , reliqua omiseri ty judicet quisquis sequentia quae sunt ejusilem Cujacii eodem loco , putabit haud relatu necessaria fuit Ie ei qui accusationi suae magis,quam Cujacii famae ac veritati studebat. Et fane Iocationem esse dicendum es, si animus contrahendae locati nisfuit , G ideo esse actionem ex Iocato G conducto, iacet I crata damna communirentur . Nam Iocatio non tantum contrahitur certo pecuniae numero , Ided etiam rerum quae mensura tapondere eonsant. Idque probat Iex a I .hie, Ge. Haec si a osces Merilli bona fide te omisisse,simul & fatebere non aliud Cujacium docuisse in ι I. s.quam tute dicis & nos fatemur scripsisse eum ita ZI. 3 f.D.Locati. Ex his vero quis non videt certam ubique, & constantem fuisse opinionem Cujacto , c omnino distinguendum esse , quid agere voluerint aut non voluerint contrahentes . Etitano tri Auctores saeptissime . Ita denique Graeci distinguunt , in aestimando permutationis contractu, an contrahentibus Omnino fu rit animus permutationis faciendae , vel potius contrahendae
129쪽
rro os Ius Au RELI Isemtionis. Non sufficit, inquiunt, ut res pro re tradita sit, putavestis pro servo e sed hoc insuper quaerendum, an qui vestem dedit eam vendere,& qu i servum dedit, an vestem emere vellet: an vero nec ab initio de venditione cogitarint , sed res permutare voluerint . si μηπ άυ -ουδε in εννοιαν προισεως Si MonSynops.Basilic. Lb. 2 o. tu. 3. De quaestione; quia fere convenimus , tractare quid attinet y cum nec quidnam novi, id est , boni praeter Cujacii disti ctionem adferri possit. Nisi quod est at quid in do Strina Merilli na, quod dispunctiunculam effugere non debet. Et primo quod
ait Merillius probari ex . Si pecus non sit coinmunicatum , & convenerit inter dominum & pastorem ut metus communis esset, Vel certis partibus divideretur, esse contractum innominatum e probatur id quidem utcunque , sed non magis quam contractum esse Qcietatis , quem sane prae se fert ejusmodi conventio, argumento Gegis in coeunda. D pro Socio . Nam si convenerit inter dominum & pastorem ut partor certis annis pecus pasteret, post quod tempus grex venderetur , pretiumque divideretur; non ambigitur Qcietatem esse, LM tibi areae . c alia est Iex I3. I.Si tibi areae I. D.de Praescript. verse. Scilicet, putat Merillius non esse secietatem , nisi res illico communicentur e Et id quidem esse potest, fierique crebro videmus . Sed non ideo minus λcietas erit si convenerit de solis stetibus
communicandis . Nam & est shcietas rerum acquirendarum , ut questuum I. .D.pro Socio. vel unius duntaxat rei emendae, duobus sa. in pr. eod. tit. contrahitur societas επι , καὶ ε pδει πράγμιατι . Et hoc satis persuadere potuit auctoritas magni Cujacii caeterorumque pene omnium interpretum , qui frustra quaesisse videntur de Iemmate huic praefixo capiti , In e m e ono partiario contracta censeatur Iocatio , adeoque addubitassh, an si cietas r hoc enim posito Meridiano funaamento, cessat omnis quaestio & dubitatior cum certum sit in locatione, dom, nium non communicari. Itaque illud muum est quod comminiscitur Merillius in specie rogis sa .f. a. DerfSi in eo sinis. Ders Sotio. agrum communicatum suisse inter dominum & politorem. Lex ait . Si in coeundasocietate , artem operamve putuitus es auer ; Detati eum pecus in commune pascendum aut agrum pia,
tori domus in commune quaerendis fracti te nimirum ibi etiam culpa
130쪽
DE VARIANT. Cura II INTERPE. Disp. 24. meo a praestanda es, pretium enim operae artis es Peramentum. In specie is ut Ieris, de studiibus communicandis convenit. Datus est quidem ager quaerendis fruinibus in commune, non ipse
ager in commune e mansit ager domini, societas fructuum coita est ut sex partes puta politor haberet, unam dominus ut fit cum censuariis . Qui modus adeo aequus censetur , ut alius omnis damnetur μορτέ- , δεμάτια ς'. χωρ ,δότου μερο- , δεα τιον εν. ὁ δἐ εκτος πιέπιν μερι ομενος Θεοκατάρατίω . Sic puto I gendum in Iegibus Georgicis tit. I. δε-τια C. non ut Vulgo , δε- μάτια θ . Nam Eustathio Od TMLI8s. ἡ μορτη, εκ γ MLτων καρπῶν, εδam τοις εκπιαοριοις . Hesychius autem τιμορι G , stu εκτυχορους eos dicit c ex etymo , qui sex partibus terram colunt οι εχυ μερερ H- γG γεωργω ς . Veteres c
Ioni parte decima sativa praedia colebant ἔ arboribus consita , Parte quinta conducebant, sellus vero, definito pretio in pec rum capita ut est apud Appianum Iib. I. belli emitis . Et licet insegibus Gregiris justa partitio, merit sexta, invenias tamen, &aliis , 8 in iissiem. Ergo cum partiario colono locatio conductio contracta videri potest, si hoc actum est r sin contra actum est ut fructuum Rcietas contraheretur, Rcietas dicenda est.
An pacta quae adjiciunt vel detrahunt in I am 72. D.de comtrai. emt. intelligi debeant de adminiculis , vel desiibstantia emtionis Θ
quid emtioni, eontineri contractu videntur: quae vero adjiciunt , eredimus Boc, non inesse et quod Deum fabet in iis quae adminicati sunt emtionis , vetati ne cautio duplae pruesetur, our ut eum dejussore cautio dupue praestetur.Sed quo casu agente emtore non valet pactum , idem vires habebit jure exceptionis ogente veniatore . An idem diei possit aucto posea veι deminuto pretio , non immerito quaestum est: quoniam emtionis subtantia
con pit ex pretio. Paulus notat, Si omnibor integris manentibus, de augendo veI miseendo pretio rursum convenit, recesso apri