장음표시 사용
131쪽
rix os Ius AURELIus Disp.as. Sit haec ad quaestionem propositam brevis nec minus rei taresponso, Detrahunt ea pacta ; quae distrahunt & mutant naturam iam contractae emtionis , puta audio vel imminuto pretior adjiciunt quae quid praeter naturam ,&mbstantiam ingerunt, veluti si de adminiculis, hoc est , de cautione aliquid conveniat,
sine quo stare poterat emtio venditio. Τ res species ad ι .L7a. ut certum ejus usem germanumque intellectum habeamus , necessario ponendae fiant . Prima est, Convenit mihi tecum ut praedium meum tibi emtum esset ao. postea cum Poeniteret me tam exiguo pretio illud vendidisse , nec inexorabilis esses, convenit rebus integris ut tibi emtum es, set 3o.Quaestum est an possem ex hoc novo pata velut ex pri re conventione agere Θ Et an tu quoque agere posses, cujus maxime intererat, propter commoda quae emtorem sequuntur ex
die emtionis: In quo proclivior Papinianus esse videtur . At pactum ex intervallo adjedium c quae fuit dubitationis ratio a ad agendum non valet: Respondendum est, id quidem regulariter verum este . Sed hoc pactum cum detrahat ex emtione, & eam immutet, quandoquidem fiat de substantia emtionis, videri contineri contractu et quasi ab initio non viginti sed triginta ,
praedium meum venisset. In totum abiri potest ab emtione communi consensiar ergo & in parte, ut hoc casu non rescindatur sed potius reformetur contradiris . Et haec suit sententia Papiniani, quam Paulus non probasse videtur . Altera species est, vendidi tibi sundum ; de cautione a me praestanda , nihil dictum et Verchar ne me urgeres ad repromit tendum , quod jure poteras; Emtori duplam promitti a vendit re oportet, non ut satisdetur sed repromittatur, L 3τ.D.de ED .ctionib. Tu vero hoc onus mihi si onte reptisisti . Postea cum te eonvenirem de pretio actione scilicet ex vendito ; Tu contra actione ex emto petiisti , ut de dupla evictionis nomine reprinmitterem . Quaesitum est, an ipsis iure tutus emcm et an vero mihi necesse esset exceptionem allegare atque ita actionem tuam elidere . Respondit Papinianus , mihi omnino hoc casia necem-riam esse exceptionem . Videri poterat hoc pactum quod in te cesserat de non repromittendo , ipsi, iure tollere actionem l At Papinianus ait, tale pactum non inesse, quia de adminiculis tantum non etiam de substantia emtionis esset; proindeque opus esse
132쪽
DE VARIANT. CUIA II INTERPR. Din.as. II exceptione , adeo ut nisi vigilem mihi allegando & probando ejusmodi exceptionem , suturum sit ut me condamnes ad repromittendum .
Tereia species est elusinodi . Post venditum a me fundum
eX intervallo cum emtore convenit, ut ei de dupla evi,stionis nomine caverem datis fidejusIbribus. Quaeritur an Possit emtor ex
tali pacto agere ῖ Negat Papinianus. At in prima specie, datur ex pacto alitio. Quidni & ex hoc, cum ad emtionem fa,ctum sit, &ad eam omnino pertineat Z Verum hoc ideo est, quod ejusmodi
pactum extra naturam & substantiam emtionis venditionis est, non quale illud prioris speciei, quod erat ex substantia . In hac novis lima specie, pactum nihil detrahit emtioni, quia non mutat , aut reformat emtionem, sed adiicit aliquid ei emtioni quae per se consistere potest sine adminiculo tali , utpote contenta re& pretio quibus sistis perficitur,& constat statim atque in utroque consensum est . Verum addit Papinianus , aliquo casu non sui rum sine emerui tale pactum , agente verbi gratia me Venditore ad pretium ; ut stilicci eo casu emtor recte recuset pretii seluti nem , si non ego satisdem secundum pactionis fidem . Ita in te pretor illa verba , Bd quo casu agente emtore non Salet pactum , idem vires labebit iure exreptionis. Papinianus ait, agente Penditore , scilicet actione venὁiti ad pretium consequendum, ut ei objiciatur exceptio doli hoc modo. Nisi dolo malo facias , qui mdem conventionis a me impleri desideras quam ipse non servas. Itaque non valebit pactum jure actionis , sed valebit rure exceptionis .
Haec paulo aliter quam Cujacius , qui verha illa agente venditore accipit de venditore excipiente, & defendente se comtra emtorem agentem : quia scilicet & reus in excipiendo agere dicitur et quod etsi verum est, id tamen fingere hoc casia nullo modo necesse est . Equidem existimo in interpretandis Jurisconsultorum ress onsis , spectare nos debere quid usus ferat, & quid Versetur in ipsis rerum argumentis r ut quemadmodum illi, ita& nos ad quotidianum usum disputationes legitimas reseramus . Superioribus autem speciebus propositis redit Papinianus ad primam , de qua fatetur dubitatum esse, non immerito, inquit , quaestum es: & subiicit, quoniam emtionis obviantia com sit ex pretio. quae verba dubitationis rationem continent, s
133쪽
eundum quae Paulus existimavit tale pactum non inesse, sed novam emtionem essicere . Itaque siubiicitur Pauli nota: recesum , inquit , a priori coneractu, G nova emtio intercesssisse visetur. Quam notam ita exaudire debemus , ut in dubio hoc, quid actum sit inter partes, statuat Paulus recessum videri a priori emtioner caeteium si alia mens contrahentium fuerit, credendum a Papiniano non dissensisse Paulum . Nam & ita idem Paullis in I. unus Pact.Quis , inquit, non ut totum contractum toHeret, pactum eonventum intercesserit in ut imminuerit, po- fertur pactum potes renoPare primum contractum . Et ita quo que sensit Ulpianus L .f.adeo 6. D. GL tu. his verbis , Si igitur in totum potest,cur non ta pars ejus pactione ma rari potes t Quos tamen locos Merillius in suam sententiam profert. LX eadem vero I. . I. r. c quando eam insedimus aeque ac ex o. a. D.de Contras emi. perspicuum est pallia quae detrahunt,esse ex natura & substantia emtionis r nam ea sola ex inte vallo facta valent ad agendum ; non ea quae sunt de adminiculis
S pos emtionem , inquit ut planus, ex interva o , GLiquid extra naturam contractus convenit ob hane causam agi non losse. Et insta 5.6. Adeo autem bonae fidei iussiciis exceptiones postea factae quae ex eode uni contractu c puta de re & pretio infunt, ueconstet re nondum scuta possie abiri a tota emtione . Ex his locis
patet idem esse ex natura & ex contractu . In quo natura dc sti, santia emtionis i Quid est ex contractu emtionis practer conse sum de re & pretio r in his autem tantum , non etiam de aliis quibuscunque, pactum ex intervallo factum valet ad agendum . Nunc apta L7a. Pacta, inquit, conventa quaest ira facta deera-Φunt uiaquid emtioni, contineri contram videntur. Nonne igititur eadem sunt pacta ex natura, & ex substantia sive ex contractu , atque Pacta quae detrahunt Z quod & eadem Lex paulo post
Merillius nequit sibi persuadere pacta detrahentia esse de substantia. Persuadeat vero fibi pacta adjicientia non esse ex con- ltractu , facile intelliget ex diverse , detrahentia ex contradita & j
substantia esse . Qui patitur sibi quid adjici sine quo vitam iam lantea tolerabat , hoc adiici sibi di adminiculum ede sentiet qui, dem:& si quis eidem vestem qua necessario se contegebat eripiate Iintelliget profecto quod suum erat sibi auferri ac detrahi . Tem l tuti
134쪽
DE VARIANT. CuIACII INTERPR. Dn.as. II stullianus de velanimi .cap. 3o.O Sacrilegae manus quae dicatum Deo habitum detrahere potuerunt. Nec vero aliud docuit Cuncius ad ZL7a.D.de contrah.emi. Io.quaes.Pap. G obfemP. lib. Io. cap.a4. G Iib. I 4. cap. a 3. Ubi omnibus quae in contrarium objiciuntur satisfecisse videtur. At subtile quiddam velut obiter temtavit Lib. a. Observat. cap. I s. quem tamen locum Merillius non
integrum citavit , ex quo videri possit detrahentia pacta dixisse ea ei e quae sint de adminiculis . Sed animadvertendum Cujacium ibi , non simpliciter loqui de pactis ex intervallo falsiis de non cavendo, vel de satisdando: sed de iis loqui quatenus de iisdem initio contrahendae emtionis convenerat: quae si postea ex intervallo mutentur, dixit c fateor) detrahere ea vel adjicere rsed quo sensu , quave ratione Z attende eam si placet Merilli rquia contractu continebantur , ut jam ita ex contractu essent et quam in rem potuit Cujacius assertorem vocare Pomponium in
Sed Cessus 6.9.uo. D.de Contra8.emi. Ubi ille ita. Conditio , inquit , quae initio contractus dicta es, posea otia pactione immutari potes, scuti etiam abiri tota emitone potest, inon m -- et unt, quae utrinque praesari debuerunt.
Jam vero quod contra videtur idem Cujacius habere ad LI. 7a .in recitationibus ad titulum de contrah. emi. Merillius male descriptam ab ignavis studiosis recitationem ιυρο Plere vel emendare, quam carpere. Et in eo quod ibi haec ver-ha agente venditore Cujacius interpretatus est excipiente venditore , licet alia mihi magis arrideat interpretatio ut si1perius notavi r hanc tamen etiam recipi posse non inficior nec variare mihi videor, dum haec dico r nec Cujacium utroque di. magis variasse existimo . Facessat igitur hoc ἐπίλογον Merillianum, magis admitterem pacta detrahentia & adjicientia fieri circa adminicula , non circa substantiam contradius . Facessat & summa praecipuaque ejus ratiocinatio, cum ait aucto vel imminuto preistio, fieri novum contractum, proindeque pactum de mutatione
pretii non inesse priori contractili eaque ipsa ratione mutam hienotare Papinianam. Si notavit: c quod non simpliciter dicendum est ut obscrvavi ex La 74. 3.D.de Panis. ergo secundum te M rilli Papinianus aliud , & aliud Paulus in hac quaestione constituit. Ergo si secundum sententia in Pauli, pactam de mutatione pietii, id est, pactum circa substantiam emtionis non inest; s
135쪽
ris os Ius Au RELIus Disp.as. quitiir secundum Papiniani sententiam inesser atque ideo secut duin integram ejusdem Papiniani doctrinam , pacta quae detrahunt , esse ea quae de pretio aucto vel imminuto , adeoque desuhstantia emtionis facta sunt, secundum ejus verba , contineri contractu videntur.
Periculum rei venditae nec traditae , an sit emtoris aut venditoris O Mne commodum rei venditae, necdum traditae , statim post persediam emtionem ad emtorem pertinere , & omne periculum quoque, si sine dolo veI culpa venditoris res perierit , deteriorve facta fuerit, cum Graeci tum Latini auctores tradunt, ct interpretes plerique sere omnes cuno excepto Cinacio docent . Prohatur haec definitio, L I. G toto tit. Cod. de Perie. Geom.rei De LI. 7L8. D. d.8no f.'si tun Abro I9.Ρerscctam autem emtionem dicimus, non tantum si res vendita tradita sit, di pretium Elutum quo cassi & persecta & impleta est r sed & si tradita non sit . Ita Iustinianus palam e R ita legendum prorsus apud Harmenopulum I. ubi vulgo οὐδε , αλλα καν ὀ- υτων tac. qui error nec a translatore , nec a scholiaste Graeco videtur animadversus pro quo , quis mihi neget i ndum κοῦν sive και δε μ η ut patet Numers I 4. ubi thesis nostrae partem habet, post persectam venditionem periculum ad emtorem pertinere , hoc nominatim expressis et sites tradita non sit αρ s - μαλι α μητω si πτρῆγυια-ι . Perfecta est inquam statim atque de re & pretio convenit, eum id quod venit apparet quid quale quantumque sit & pure venit, L I. 8. Dis Perie. In hoc convenimus ego & Mcrillius . In eo dissentimus, variasIe Cujacium in hac quaestione: ille au, ipse nego . Dissentimus &in modo diluendarum Culacii rationum,& ejusdem responsionum ad auctoritates sententiae nostrae. Illi autem definuioni aperte videtur obloqui Africanus in LSi undur 3 3 L .Locati . ubi publicato indo, qui locatus vel venditus fuerat,statuit publicationis casum ad Iocatorem & ve ditorem pertinere , in tantum ut si mercetam ille , vel hic pretium
136쪽
tium acceperit, restituere teneatur. Si fundus, inquit, quem mihi Iocaveris puHicatussit, tene=u te actione ex conducto ut mihi fui liceat , quamvis per te non siet , quominus id praeses: quemadmodums infulam aedificandesis Iocasses, S solum corruisset, nihilominus tenereris . Nam et vendido is mihi undum , isqvepriur quam Pactius traderetur publicatus fuerit , tenearis ex emis. ωod hactenus Derum erit, ut pretium restituas, ejus frincet temporis quo fruitus non fuerim , nee Hera actione ex conducto praestare cogeris. Nam es eo nut tuus fundosis a te, ausob eurohibetur quem prohibere ne id faciae , pessis e cantum ei prae abis quanti ejus interfuerit frui, in quo Iucrum etiam ejus
eontinebitur. Sin Dero ab eo interpeltabitur, quem tu prohibere propter vim majorem aut potentiam ejus non poteris , nibu amplius ei quam mercedem remittere aut reddere debebis . Public tionis casias periculi genus quoddam est, publicatus enim fundus amittitur & perit , non ut desinat ejus es, in rerum natura , staut desinat ejus esse cujus erat , & praestari posse iis quibus debe-hatur : quo modo non minore damno adficiuntur ii quorum intererat fundum publicatum non esse, quam si chasinate periisse Motus hoc argumento,loco, & exemplo Cujacius non dubitavit scribere adαL 3 3. ex ea lege intelligi , post perseetam venditionem periculum non respicere ad emtorem. Ad regulam Uero sive definitionem illam tot locis inculcatam Sc relκti tam , POriculum pertinere ad emtorem , quod est rem Perire emtori. Respondet perire quidem emtori, non pretium, quod emtori putat esse salvum semper, ut non compellatur illud solvere, vel si sel, verit, ut repetatis inam in rem lautat L quod neque I A. D. APeric. in qua, lectis venditis nec traditis, sed ab AEdile constactis, periculum dicitur esse venditoris. Et confirmari ait GD.D- de Condict.eaus data. in qua pecuniae repetitio est ab eo qui pecuniam dedit ut Stichus ei daretur, quem dicit este castim in pe mutatione , ad exemplum emtionis . Res andet autem I ι Lmetur II. D e Gita cujus sententia est, emtoris haeredes i ion recte recusare reIiquum pretium , eo praetextu quod jussu princ pis fundus venditus partim distra has, partim veteranis assignatus esset: respondet, inquam, illi legi, traditum jam tempore publicationis fundum emtori fuisse; regulam autem ei Ih de perseculo contingente ante rei venditae traditionem; od verillimum
137쪽
est. Ad s. Cum autem 3. Ins.clis Emtione. In quo, ut ille ait; perspicue traditur re peremta ante traditionem , emtorem compellirretium selvere, respondet in Insitur. tradi summas & stricti iuris regulas, nihil vero tale proponi in Digesis in quibus aequitas diligentius inspicitur. Verum idem Cujacius si modo verus est Merillius 3 in reeitationibus ad Tit. Coaede M. emti. ait post persectam vendidi
nem,emtorem omne periculum si1stinere etiam ante traditionemi ae manifestissima contradictio est. Salva pace Merillii Antecessi, is dixero , contradictionem nullam aut variationis umbram esse , si semel posita de quacunque re, opinione vel sententia nostra , contrariam postea sentemtiam proferamus velut vulgi , aut certi cuiusdam Interpretis, hoc nominatim praedicto, vulgi, aut illius interpretis opinionem esse . Hoc autem praestitit magnus Magister illo qui obiicitur iloco . Quod ut probe ac sncere exaudiatur , assumendum est quod facile annuent qui morem docendi praestantissimi viri tenent uno ductu , una ut ita dicam saliva ; & una recitatione,
Cujacium expedivisse ambos illos Τitulos de Pericuis, S de AH.
emei. Exordio autem recitationis praemonuisse dissicillimam esse quaestionem e & quasi per otium ei non licuisset accuratiore studio ac diligentia rem dispicere , interea se vuIgi sententiam tra .dere , Verba sunt ejus. Primo osen ditur ad quem pertineae commodiam neommodum rei venditae , ad emtorem OH venditorem : quae quoeotio es di latuisnar de ea tamen id vulgo traditur Ge. Quis bonus, id est, erga Cujacium benignus non intelligat, quidquid deinceps de quaestione edisseimit ad vulgi opinionem
reserendum pAd responsiones & rat Iones Culacii nunc veniamus i & primo quidem quod Cujacius dixit non sibi officere nem Lucius II .D.de Livictionss. iam sirpra bona fide agnovimus speciem d. I gis Lucius I 3. esse de re publicata post traditionem . Ad id quod dixis , rem perire emtori, quatenus res ei abest, sed re vera serire venditori, quia pretium salvum manet emtori. Dico nam & hic siet Merillius) singulare esse in casu publicationis , reddi pretium emtori vel ab eo non exigi, cum in caeteris causis & speciebus exigi possit, ut probatur collatis locis Di- gestorum cum I.Cum auum 3. Inf. de Emt. ut mox videbimus.
138쪽
traditur, re peremta ante traditionem , compelli emtorem pre-
tium livere . Cujacius respondet in Istitutionibus, tradi summas & stricti juris regulas ; contra quas in Libris Digesorum fiat. An hoc verum y MerilIius praetermittit. Dico, & in Digessi idipsum passim tradi atque edoceri .In LSi in emtione 3 Ipen.D.de Contrab. emi. Paulus ait, Si emtio te actouerit, es mihi emtur Stichus aut Pampsitas: in polsate es venditoris, quem P
Iu dare , cui in sipulationibus r sed uno mortuo , quisuperest dandus es , G ideo prioris pericusim ad Minditorem , posterioris ad emtorem respicit: sed eis pariter decesserunt, pretium debe
tur: unus enim utique periculo emtoris Dixit. Ulpianus in I. J Iianus I 3.I. a. a. D e M. emi. docet ex vendito actionem esse adsumtus repetendos qui facti sint a venditore in curationem aegri servi,vel etiam in funus ejusdem ante traditionem mortui, quod ita intelligendum est , ut nec pretium quod sorte praerogatumst, repetatur, Vel ut si non si solutum, exigi possit. Mortuo hommine , perinde fabenda es Denditio aes tradi inuisset et utpote eam venditor Iiberetur, G emtori Homo pereat. Quare niMusis
conventio intervenerit, actiones ex emto vendito mavebunt. in
quit Iulianus, L. f. I. uis. D. de Resinaediend. Ad haec verba nisjusa conventio , Ge. Accursus apponit hoc exemplum, ut si dinnandi animo venditor emtori remittat pretium .
Sed quid dicemus ad Ita undas 33. supra descriptam quae
quidem sola est arx Cujacianae cui ita dicam haerescos. Merillius, Non movet quod in Bae 23 3 venitor emtori pre rium resiluere tenetur, pubBcato undo ante traditionem, cum
authoritate principis puboeatur fuerit . Veniator pubBeatus P Iuti ut quaaam majore prohibetur ne fundum possit traderer ideo
ιenetur pretium fundi resiluere . Non est hoc ut mihi videtur respondere ; sed legem ipsam crudam ac indigestam proponere. Et vero Africanus comparat fundi publicationem periculo comcussi aedificii. Quemadmodum, inquit ,sin iam aedificandam Deasser Usuum eorruisset niδHominus teneberir . Et hoc ' ruculum dicitur tu LMarcius r9.eoaetit Iocati. Dico ieitur hoc periculum public tionis spectare venditorem utpote adhuc postes-strem indi vel diti tempore publicationis: quia ta Ita damna cum proster be .li leges praedia viatis a victoribus ausierunt , posses λr
139쪽
rao os Ius Au RELIus Disp.26. serihus accidunt quasi poenae loco quod se seaque statim non dediderint . Dixi possetaribus haec accidere damna, quibus αhonoris loco nonnunquam agri mi vel pars aliqua relinquebatur, unde dubitandi non inibillis ratio in Lis.I.Dems orte a. D. de Rei Dindv. in omittat Siculi Flacci locum qui in omnium Ore est. Stricto quidem jure venditor emtori ad id quod ejus intererat teneri videbatur , cum ejus calamitatis causa & ex io tempore originem fiampsisset , ct in eum adhuc possessorem ejussiem calamitatis cassis incidisset . AEquitas tamen secit, quia sine dolo &sulpa venditor fundum illum vendiderat , ut ad restitutionem
Onere vehendo conducto praerogata vectura , nec secuta vectione ; An si amo ex locato ; An actio ex Promutuo tULpianus in LM conducto I s.f.Item eum quidam s. D. Loca tissic habet. Item eum quidam nave amina Decturam quora promutua acceperat repeteretur id est, urgeretur per repetiti nem pecuniae rescriptum est ab Antonino Augusto, non immeriato Proeuratorem Caesaris ab eo vecturam repetere et cum munere
vehendi unctui non I, qtiod in omnibus personissimiliter obfer
Cujacius Lb. 3. Ubferv. cap. I. & rursiis Itb. 8. eap. 34. stripsit locum esse condimoni ex promutuo. id est, condictioni indebiti; Indebiti solutionem promutuum esse , si ea Qlvantur quorum datione in creditum itur e & indebitum esse si solvero pecuniam quam nondum debeo, nec postea deberi coepi , ut in I LI s. I. Item eum qiaidam 6. At cinquit Merillius aliter idem Cujacius in recitationitas Coria Tu.de Iocawo, in I. s. ibi enim dixit na tam qui merces vehendas susceperit & mercedem promutuamstu prorogatam acceperit, teneri ex Iocato. Neque si hoc dixerit Cujacius d. LI. adtionem esse ex Ioca
140쪽
DE VARIANT. CuJAci I INTERPR. Din. 27. 'ia Ito , variasse dicendus est: & multo minus variator audiendus, si adjecerit ea quae Merillius in repetitione sive expositione sua r
licet , ea scilicet verba , Usdem fuat. verba Culacii fiant, Si
qui conduxit frumentum vehendum aerepta pecunia in antecesI minue promutuo in dem salui ; tenetur ex Iocato. Ah hoc loco ordiamur l Hic non simpliciter Cujacius dixit actionem esse ex locato, sed itar si conductor fidem fallat. At Merillius arte logica nova hypotheticam & complexam propositionem quasi simplicem habet, & pro cathegorica r nec mendacium arbitratur si a sensit composito ad simplicem sive divisiam argumentetur , quod nulli doliti serent , & Aphrodisiacus & Iavellus riderent. Ergo ita intelligendus sincere Culaci iis , ut cum dixerit in redemtorem sive conductorem esse actionem locati, id senserit non
simpliciter, sta hoc casu, si fidem sesellisset, ut L Si Hi I 4. Cod.
Sed c qui alter & primus est castis etsi simpliciter Cujacius
sve diversis locis sive uno eodemque Ioco dixisset , locum esse adtioni locati , atque etiam condictioni r non ideo prosccto contraria dixisse putandus est. Quas vero ex eodem facto , negotio& causa multiplex saepe non oriatur actio ' Deposituro apud te vestem mandasti, ut apud libertum tuum deponeret, quis negat depositi actionem esset sed cur non sit & mandati ξ Dσ. I. g. I D. Si Medicus servum imperite secuerit , Proculus ait, vel ex locato, vel ex l. Aquilia competere actionem, L cin . D. ad I. AquiI. Qin tabulas apud se depositas delevit , quot adtionsebus subjicitur' I. a. eod te. Nec mihi dicas non concurrere nominatas actiones cum condictione I Nam ut nominatae plures invicem , ita & cum condictione concurrere possunt . Exceptio ima isiurandi, non tantu ea actione quis utatur , curus nomine
exegit jusjurandum, ostponi debet: sed etiam , sanars modo e dem tiaesio in Boe juricium deducatur inorte si ob actionem mam dati , negotiorumgestorum incietatis, caeteraque ilia, jusiurandum exactum It , deinde ex iis causi cretum condicatur rquia per Muram actionem auera quoque consumitur. Ita ut pia n. I. In duobus a8. g. 4. D. deItirejur. & rursiis idem in I.de eadem rex.Dtae Except.reijudu. De eadem re, inquit, agere videtur, Gqui non eadem actione agat qua ab initio agebat, sed etiams aca periatur, de eudem tamen re: ut putas quis mandati acturus q cum