장음표시 사용
161쪽
est ex mora deberi. Paulus Ab sit. 8.I. q. Ex m
ra, inquit, praestandorums euommissorum vel Iegatorum irmctas G Uurae peti possunt. Mora cute eri videtur eum pos
Iunii non datur . inique stilicet haerede neque fatente nequestivente. Decretum est in alia specie ; quanao videlicet in ner-stcutione fideicommissi mora facta non est ante sententiam, ha rede ex iusta causa detrectante solutionem integri fideicommissi, fideicommissario nolente partem puta dodrantem , qui offerebatur accipere , arg. Lquisolidum 8. in π.D.de Legat. a. hoc raro evenit, sed tamen ut hic ait Papinianus evenire potest. Hactenus sunt sicilia omnia , & in quae stre consentit Merillius e sed ea concoquere non potest quae sequuntur, di quae maxime ad legem nosram pertinent, redolentque acumen Papiniani . Si sententia dicta suerit contra haeredem, nec de mactibus quidouam pronunciatum sit, de iis ultra quaestio moveri non PO
test. I. judex L eq.D.de Re jud. Enimvero si post sententiam S justitium illud haeres moram secerit , ex decreto illo Marci
Antonini , retrotrahitur ejus mora ad tempus quod fluxit ante sententiam , ut videatur in mora missis ex lite contestata ad est etiam tantum illum restituendorum fructuum, non etiam ut haeredi austratur beneficium legitimi temporis quod ei jam quaesi tum est. Unde apparet hic agi de studii bus qui percipi potuerunt ante sententiam , non de fructibus percipiendis post sententiam , quod cernere Vix poterunt qui capere rationem ocuIis tantum Possiant. Et Cujacius quidem noster ita perpetuo docuit: nec aliter Accursius . Aliter tamen Merillius c in eo a Magistro contra promissi fidem alienus dum vult haec verba usque ad fenum tiam accipienda a tempore factae restitutionis ad sententiam retro computando; quod primo intuitu videtur, sed ex subtiliori Papiniani sensit ita non est. Nam fructus post lantentiam ab haered: Perceptos utique Papinianus non ignoravit venire in acti nem judicati: sed cie percipiendis ante sententiam, id est, de non perceptis qui potuerant percipi tractare voluit & docere, propter insignem moram debitoris, rationem eorum habendam esse: itaque illa verba ut usque ad sententiam commoda Meicommissarius accipiat hoc significant , fructus omnes & omnem causam atque utilitatem fideicommissi a lite contestata usque ad sententiam, fideicommissarium accipere debere.
162쪽
DE VARIANT. CU ACU INTERPR. Diss. 32. I 43 At, inquit Merillius, qua ratione mora post condemnati nem tantum facta retrotraheretur ad tempus litis contestatae λRespondeo , merito iure plexiti haeredem , qui si sinc mora post mensem fidei commissum restituisset , fructibus restituendis de quibus agitur obnoxius non fuisset , hodie tandem male affecti erga testatorem animi aryumentum exhibeat , seque indignum pracbeat gratia & humanitate illa, ut cxoneretur a praeliatione fructuum , quos indiligentia sua non percepit , quos si diligens fuisset, percipere roterat: ut videatur etiam in mora suisse ante sententiam , qui post sententiam tam perfide egit , ut testatori
orem non gereret . Atque eam interpretationem confirmant VeIha I. I.quae omnino conaerent praecedentibus. In his quoque
judiciis, inquit Papinianus, quae nonfunt arbitraria, nec bonae et , post litem contesatam iactori eatis praefanda in eum diem Iuosententia dicitur, certe ps rem judicatam, tempus afuctbus depo endis in mune es.
An Iex murae 34.D.de Usuris . intelligi debeat de usuris percopiis , quae Veniunt in restitutionem , vel de uiris percipiendis , quae veniunt eX mora.
ULpianus, Usurae vicem fructuom obtinent, G merito non debent a fructibus separari r G ita in Iegatis G Meicommissi ,'in tutesie actione , G in caeteris judieiis bonae idei
servatur. me idem igitur in caeteris obventionibos iacemus. Finge , Τitio per legatum aut fideicommissum relidius est standus, aut pecunia: quaeritur an ut haeres post moram fructus restituere tenetur, ita & useras Z Cujacius in Paratu. Coaead tit. useris Utructibus Iegatorum . teneri dixit , & usiiras &Ouctus venire in legatis & fideicommissis ex mora , quam in rem usus est, AEI. 34. D e muris . At idem Cujacius, inquit Merillius, Bb. I 8.Obs .cap. 3.usius est eadem I. 34. in specie petitionis haereditatis , cum dixit possetarem haereditatis post motam contrinversiam inter eum & verum haeredem, teneri non tantum ad rostitutionem fruinium praediorum haereditariorum , sed etiam usurarum ex pecunia haereditaria perceptarum . Quid inde Merilli r
163쪽
rilli Z Variavit putas qui aliam atque aliam eidem legi interpretationem adfinxit. I u igitur productionem , imo aptationem ejusdem sententiae ac legis in eodem sensit diversis casibus , variationem vocas y Male hoc te facere, facile est ostendere . Quam vero interpretationem c quando eas diversas constituis amplecteris y Hane, audio te, Hylariorem interpretationem magis admittenda uadet inscriptio hujus legis 3 . quae jungenda es cum I. 27.S I. 29 D de Petit aereae ex eodem lib. I s. Ulpiani ad Edi-dhim. Quid suadeat in seriptio curiosus quaeris i quid ipse contextus persuadeat, negligentius praetermittis ; vere Τhaleti illi philosepho similis qui sideribus intentus nimis , dum ad pedes quid esset non attenderet, incautus cecidit. Redeamus ad quaestionem quae ita proponitur Anox 34 Di tauris . intelligi debeat de perceptis , an de percipiendis pQuare aenigma istud Z Quare apertius quaesitum non est, an se tentia Megis 34. pertineat ad petitionem haereditatis , an poti ad aditonem legatorum & fideicommissorum Z stilicet ei qui putavit omnino pertinere ad petitionem haereditatis non fuit ita
proponenda quaestio, ne textus statim reclamaret,& dubitantem caecaret propter haec verba G ita in Iegaris Ge. Quod igitur putaverit Cuiacius sententiam illam proprie pertinere ad Senatustons de petitione haereditatis , non reprehenditur et quod autem dixerit, eandem sententiam ac regulam etiam in aesione legatorum , Ossicium suum invenire , notatur . At L ipsa 3 q. nominatim hoc habet ' Quid igitur non accusator lex , incessitur Cu-jacius y Quid vero melius aut verius dici potuit eo quid Vir memoriosissimus dixit in Paratu is Coae de Uur. Ufructib. DI. ubi docuit actionem legatorum similem & clis limitem esse actioni b nae fidei: in eo similem , quod usiaras & svi us ex mora reciperet , in eo dissimilem , quod amo bonae fidei etiam ante moram fructus exigeret, L Uideamur 3 8. Isen.ode Ufur. An hoc dixit, nsiiras vicem fructuum obtinere in actione legatorum magis , quam in petitione haereditatis Z Non dixit. Quam immerito igi
Gid tandem si adprobem idem ipsum sensisse ac docuisseCujacium dicto Paratu oriam Ioco , quid illo obferoat. Lib. I 8. cap. 3. 8 An hoc sine verecundia patietur & audiet Merillius Z Verecunde tandem an inverecunde, viderit et interea ita se res h het a
164쪽
DE VARIANT. Cud A II INTERPR. I 4sbet. Cuiacius tuo ober leo, sententiam aetegis 3 4. quam proprie ad SCtum Adrianum de petitione haereditatis pertinere agnostit) demonstrat non esse per omnia veram , idque pluribus argumentis & exemplis ostend it , quorum postremum ejusmodi est, quod in judiciis bonae fidei usiarae veniant ex mora tantum, fructus autem, etiam ante moram. In Parativis hanc ipsam di iastrentiam observat his verbis. inoda Uurar attiist, actio I
gatorum Dei in personam,veI in re talo es actioni bonae fidei, quoniam usurar recipit ex mora L 34. de Uuris r quod adinructus intains, quia bonae ei, ante moram recipit fructus. Qilaeis
qui hoc dicit, an videtur exaequare fructus & usiaras tSane etsi sine lege hoc dixis Pt Cuiacius, in legatorum ata ne usiaras vicem fructuum obtinere; Et quisquis hanc thesm p nat . Extra petitionem Mereditatis, ariis etiam easibus suis regulae locum esse. raras vicem fructuiam obtinere t omnino nouerraverit et quando certissimum est iuris regulas ac sententias, proprium Iicci sthi casiam vindicent, ad plures tamen plerumque reserri atque aptari . Itaque nil vetat dicere , usurarum esse quasi usumfructum, quia vice fria fluum sunt. arg. . 3.D.de usust .earum
rer.quae uso . Item illud , usiaras dotis esse si ante nuptias perceptae sint: si post nuptias, maritie exemplo fructuum, quia usidirae instar fructuum int, L7 in ρr.S I. I.I. 47.S I. 7. D. Iuredos. Denique & illud , filiam usiaras dotis conferre debere post moram, cum emancipatus frater fructas dotis conserat, Istius y.I. Ita. I. D.de Dotis cou. Viden igitur, quot casibus extra peti- tionem haereditatis, uti sit illa regula, uiras vicem fructuum obtinere t
Concubinatus an sit legitima seu iusta conjun tu . CAptionem his verbis subesse quis non sentiat . Iegitima ujusa eonjunctio ῖ quasi unum idemque hoc maxime loco sit, legitimum & justum. Concubinatum Cujacius in ParatuIis D.de
Concubinis duxit legitimam coniunctionem, concubinam imitari legitimam uxorem , & esse viceconiugem et liberos ex concubina natos non esse spurios sed naturales, patrem esse ex concubina tue
165쪽
i s os Ius Au REL rus Disp. 34. concubinam non disthrre ab uxore nisi dignitate , L Item Igato 9 Ilen.D.de At nusquam dixit concubinatum esse justam conjunctionem, cum stiret Vocem illam, justam , ad Nuptiarum jus pertinerer quamvis & naturales liberos iuste procreatos dicere potuerit, nec immerito quis dicat, si cum vulgo quaesitis conserantur , La.I. I.D.ad Sc tum Tertγα Imo non esse conjunta nem iustam, aperte idem Cuiacius dixit. At, inquit Merillius, in eo Cujacius variavit, cum ad
otium a a. in secunda Parte , concubinatum dixit non esse comis mctionem justam. Dico vero non ibi quidem, sed ad Noveium I 8. hoc ita enunciasse, Non es, inquit , jusa conjunctio, ut m
Irimonitim r concubina non es sa uxor . Hoc ne vero variare est y Si dixit uno in loco, iustam esse coniunctionem, alio, non esse justam ; contraria dixit . At qui uno loco dixit non esse iustam , alio, esse legitimam et hunc nego aut errasse aut variam. Legitimum nomen conventiones habere dicuntur, quae iure proditum nomen intitae simi; At concubinatus per leges nomen assumst, L 3. D. de Concubinis . Quare igitur legitimus nega hitur Z Quare conjunctio concubinatus illegitima more Romano , & ante Christi Ieges censebitur ZObjicitur idem esse justum ac legitimum, L 3. D.Proseris. Sed eadem Iex docet justum pro lagitimo accipi ex interpretati
ne, sive ex mente loquentis. Caeterum ut justum aliquando comprehendit Iegitimum, ita & Iegitimum nonnunquam comprehendit iustum, arra Llege I 3 o. D e Verborolanis. sed haec ita generaliter dicuntur, adeoque non ex propria significatione. Ex nulla loco mihi probabis concubinatum non esse legiti- , mam conjunctionem . Non edittit. de Nupt. i nihil allud vult Justinianus , quam non esse iustam uxorem , imo nec uxorem , quae non secundum iuris regulas nupserit . Non dico quod M rillius , concubinam esse injustam uxorem , neque vero hoc ait lex Si uxor I 3. I. I. D.de A D. Contubernales servorum uxores apud Columellam & alibi invenias , eodem Ioquendi modo quo servorum testamenta , quae testamenta non sunt. Liberorum hodiminum concubinas uxores dici, nullum schema , in Iure Civili , deficiente voto ac proposito individuaoconsuetudinis patitur at in Sacris veteribus Paginis , omnis concubina uxor dicitur , quamvis non econtra Omnis uxor concubina, ut observat D.A ' gusti. Digitiroi l by COOgle
166쪽
U mui namque domi pater, G inissa noverca.
neque injustam uxorem, neque concubinam, salva Merillii pace, fgnificat , sed saevum patrem , & non saevam tantum scis intiquam novercam & infensam, & injustam, quiope quae contra jus& fas privignum innocentem ad mortem odis i , quod est nove carum ingenium . Ovid. Lib. I. iam.P. I. 7.Lnrida terribues misent aconita novercae. Solent perpungere & instimulare parentes in liberos , ut eos ex- haeredent, L 3. 4.D. D Agfquo nihil est iniustius, unde & epith to convenientissimo novercam μέltυἱάν vocavit APOLIonius lib. I. Argon. Denique quod objicitur , Ims non fecisse eam coniunctio nem, sed eam duntaxat permisisse, facile contemnetur si alte damus legis virtutem esse , non tantum in impediendo , & puniendo, sed etiam in permittendo, L .L .de Legibus. Itaque am-higendum non est concubinatum licitam esse coniunctionem , Lpen. Cocad Scium Orphit. & quia per leges nomen assumsit, L 3.D- concub. non dubitandum, eam legitimam dici.
An pupillus ex dolo tutoris conveniri possit t
An indistini te verum sit . ex dolo tutoris pupillum non teneri IN l. 3. D. Mndo ex facto tutoris veI eur. minores agere De conveniri pRunt. Papinianus ait . Dotas tutorum puero noque nocere, neque ρrodesse debet. Quod autem Dueo dicitur , imtoris dotam pupi o non nocere , tunc verum es , eum ex HBur fraude Deu etior pupium sanus non es. Quare merito Subinus, tributoria actione pupiuum conveniendum ex BD tutoris exis mavit. Quod in deposei quoque actione dicendum es, item haereditatis petitione modo quod tutoris dolo desit, pupiui rationibus Histam probetur. Ulpianus in LIs qui in puteum II. I. 6. m
167쪽
348 os rus Au REL Ius Disp. 3ς. Hi dui aut eum. ait r Si tutoris iussu aut euratoris fam P , eum piaceat quod Cassius probat ex solo tutoris pupi tam non toneri , Sc. Duplex a Merilito notatur in hac Paestione Cujacii vari
tio . Quod primo distinxerit, An tutor Miendo esset necne r ut si Qlvendo esset, pupillus teneretur, si non esset, non teneretur, idque ad I. I 3 .g. 7.D AE.emti. Post vero in I. 19 D. de Reg.jur. hac distinctione usus sit, si tutor in contraetu dolum admisierit, ut pupillus omnimodo teneatur, si extra contractum, ita demum ,
si tutor Qlvendo sit. Ad Papinianum autem , hoc est in ZI. 3. D. Quando exfacto tui. rejecta distinelione omni, ex dolo tutoris pumpillum nullomodo teneri dixerit; quod sequitur Merillius . De hac quaestione quid juris auctores , dein quid CuIacius tradiderit , videndum . Et extat , omnes Iureconssilios in hoc
consensisse, ut ex dolo tutoris vel curatoris minores non tenerCr
tur ; VuIgaris fuit traditio , tutoris dolum pupius non nocere . Quid est non nocere t An ut non teneatur pupillus t ut nulla obtutoris dolum adtione conveniatur Z Nam teneri, est aetione ten ri , LPomponius MD e Ne .ges.. ut & econtra , non teneri, est actioni obnoxium non esse , L. Age 3. Cod e transsact. Alias tamen
dici potest non teneri, qui ipse quidem jure tenetur , sed eflectu
non tenetur, vel quia aerio denegatur ut in suo haerede abstine te se, I. cessariis 1 D. de Aef.Dei amitt.haereae vel datur quidem actio, sed ordinis causa tantum , ut alia stibinde ab eo quocum agitur instituatur actio , ut ejus indemnitati consulatur: ut si dicamus pupillum ex dolo tutoris conveniri ut ipse contra tutorem agat , aut ut actiones quas contra tutorem habet cedat ;quae suit sententia & ad vulgarem illam regulam interpretatio Aristoni & Pomponii, Luu.D de Adminifr.tat. . I.D.mando ex facto iut. Dubitari non immerito potest , an ulpianus qui Pomponium saepenumero refert sequiturque , eum hac in re sequutuSst. Nam in Ilumma a I. I. Si doD I.D.de Pe L pupillum admittit , si Qlvendo tutor sit , praestare quidquid ex dolo tutoris ad eum pervenit,mita inquit, Pomponius Lb. 8. V cribit. Idem in L I. I./oe L dicto 6 D. Distat ei, Ge. At in I.Sed I. I.D.do Tributoria M. partim adsentire partim dissentire Pomponio via detur ,. dum ita scribit, Sinermus pupiui De iuris sciente tutore vel curatore in merce pecunari negotietur, dolum quidem tutoris
168쪽
DE VARIANT. CuJACII INTERPR. Disp. 3s. 249 vel euratoris nocere pupiuo De furios non debere puto , nec t inen Acrofam e spe debere e G ideo lactenus eum ex doD Iucoris
tributoris teneri si quid ad eum pervenerit . Idem S in furiose pdito e quamvis Pomponius libro 8. Diso rum s fomento tutor fit, ex dolo eius pupillum teneri scripse. Et sane lactenus tenebitur ut actionem quam contra tutorem Babet , praestet. Ex quibus apparet diversiam a Pomponio Ulpianum esse in eo, quod pupilio locupletiori facto regressum non dat advel siis tutorem , quod non tractaverat Pomponius: eo vero casu quo locupletior non sit fadha S,Pomponio adhaeret ut halitenus teneatur ut praestet actiones. Papinianus autem hoc unum attendisse videtur, si pupillus
ex dolo tutoris locupletior factus sit vel non , quod & Sabino v Nsum est, ae . 3. D.Quando ex facto test. idque ipsium Iabolenus ex Cassio tradidit, L que I98.D.de Reg. furis. Neque, inquit, ira interdicto , neque in caeteris eains pupiIIo nocere oportet dotam
tutoris . Defomendo es inve non es. Nisi quis diuat & apud P
pinianum & apud Iabolenum tacite hoc exaudiendum esse , ut pupillus saltem adtiones si quas habet cedere teneatur, quod UNpianus non ignarus sententiae Papiniani non dubitavit conced re , d. I Sed Tri t. act. Sed non ita sorte suppilere quis possit in I. utianus I 3 .I. 7.D.de Ataemii. Imo tacitam illam interpretationem cedendarum a pupillo adtionum videtur impedire ulpiani ratim, quia nee transfertur in pupiuiam pos pubert tem Boe quod dolo tutorum factum ut . Nisi iterum dicat quis ,
non transferri actiones in pupillum ex dolo tutorum cum enectu, iure tamen transferri r ut pupillas conveniri possit, de eo quod ad eum pervenit omnimodo, de caetero hactenus, ut actionibus suis cedat. Secundum quae , neque a Papiniam Ulpianus , neque ambo ab Aristone & Pomponio dissentire videbuntur: vel nisi ducat translationem actionum a tutore in pupillum non-fieri, si nihil ex tutoris dolo ad eundem pupillum pervenerit r& ita pone, dum in odalisnus I y I. .Dade Act.emti. ut in specie Iezis q. D. de TabuLexhib.cipuae ratio est optima . Rursus u ianus subdistinitionem hanc servasse videtur, an dolus ex contradita tutoris descenderit. De qua distinctione coinmodius insta videbimus . Nunc ad Cujacium veniamus. In recitationibus ad tutae AH.exati ad IJulianus I 3.I. .d,ssinguit Euiacius an tutor solvendo sit vel non, ut si solvendo sit,
169쪽
rro os Ius Au RELIus Disp. 3r. teneatur pupillus, quia quod solvit servare possit: si non sit ,
vendo, hactenus teneatur ut praestet actiones . At inquit Merillius aliam distinctionem assertadeu.de reg. iuri in ut si tutor in contractu dolum admiserit, pupillus omnimodo ex doIo tutoris teneatur sive tutor Qlvendo sit, sive non . Si vero extra contractum tutor dolum admiserit , pupillum non aliter teneri
quam si tutor Elvendo sit . Et addit Merillius nullo loco satis hanc distinctionem probari. Respondeat ipse Cuiacius se dixisse pupillum teneri indistincte sive tutor selvendo sit, sive non, & hoc se dixisse eo casti quo locupletior factus sit pupillus, & quod nominatim expressit c cum scilicet dolus ex contractu descendit & alias expressisse , ut in commentario ad Lhaeredibus I 3.I. Item in causae I.D.de Dolo. &ubi non expressit, intellexim e non rcssis itaque dici hac parte variasse . Deinde dicat hanc adjectionem earin stituet domi ex contractu descendit se iam olim probasse laudata I ad CH m q. 9.ma etiam a 3.D.de Don mari S met.excepi. illo loco uns enim Minat is qui eam tutore contrahit, quo significatur nocere pinpillo dolum tutoris qui administrationem habuit, & pupillo inter
contrahendum cum alterius fraude compendium adjicit . Dicat& se probasse, extra contractum dolo admisiti a tutore, pupillum non teneri, licet videatur locupletior factus, nisi tutor mlvendo sit, sed in tutorem actionem dari ex LI.9. me Edicto 6. D. Dis
sat et giat in possessionem Ge. DIS PUNC ΤΙΟ XXXVI.
An condimo furtiva morte furis intereat, vel adversias suris haeredem transeat tini dicit condictionem furtivam dari in haeredem suris , &quidem in solidum e satis c quantum equidem existimo asserere videtur, furtivam condictionem morte suris non interire. Neque seorsum haec tractavit Cujacius, nec debuit. Itaque cum supra haec quaestio ventilata sit cap.a I.Neque amplitis quicquam hic Merillius habeat i ut quid novas implet paginas pCur ad incudem tractatum iam quod non remolescet ferrum revocat Iterum dico: Crambe recocta mors est. Recte D.August
170쪽
Dg VARIANT. CinAcII INTERPR. Disp. 3τ. Is Inus Lib. .eontra Cresonium Grammaticum dicebat, Non iam ueverus 'roverbium fert, quod Dosimus sanctum es , sed etiam
Cur haereditas divisa sit inter institutum & substitutum in L I. D e meredibus instituendis. SPecies &quaestio tota continetur L. o. titulo , in qua Iulianus. Si paterfamiBas , inquit, Titium quem ingenuum esse credebat, haeredem Icri ferit, eiques haeres non esset, Semproniumsubstitueru: dein Titius quia servus fuerat ,jussu d
mini adierit /aere;tatem r potes diei , Sempronitim in portem haereditatis admitti . Nam quisit Mi diem femum esse G eum Aaerede cribit , ει ita substitute , i Stielus Φaeres non erit Sempronius haeres eois r intentitur lais quid dicere , s Stichur neque use haerer erit, neque acu ecerit . At qui eum quem I,δerum putat e me, haerede erimerit, Mesermone ,s haeres nouerit , ni/H aliud intelligitur,uni care , quams haereditatemve ibi ad uiserit, via mutata conditione adum haeredem non fecerit e quae a ectio ad eos pertinet qui patresfamitias haeredes
feripti posea in ervitutem deducti fuerint. Ritar in Boe essus
msessent, ita ut as cita legendum inter eum qui dominus insi- . tuti fuerit, Gobstitutum aequis portionibus dividatur. . MOX stquitur ex Pomponio L. 4 I. Et Boe Tiberius Caesar eonsiluit in persona Parthenii, qui tanquam ingenuus haeres scriptus adurat laereditatran, cum esset Caesaris servus: nam divisa est haereditari fer Tiberium G eum qui Parthenio subsiturus erat.
Mirum sane , imo non ferendum , id obiicere Merillium quod ne speciem imidem ac materiam objeictionis habet. Expr hat Culacio Merillius quasi scripserit, rati nem dividendae haereditatis inter dominum instituti servi ha redis,& substitutum, eam esse quod utrinque essent dubiae rati nes r in notis vero poterioribus Insitutionum, quod servus institutus haereditatem non crevisset. Non ferendum inquam et cum utrobique non pro ratione,sed pro exemplo ponatur admitti su stitutum cum instituto, si institutus non creverit . Verba Not